بؤرک اۏغروسو / آکشین خیال (حیکایه)
(ساچ‌لاری‌نین عطرینه، تبریزین هاواسېندا دارېخمېشام، هم ده چۏۏۏخ!!!)
آرتېق بیر ساعاتدان چۏخویدو کی، دایاناجاغېن بیر کۆنجۆنه قېسېلاراق، ۶۴ نؤمره‌لی اۏتۏبوسو گؤزله‌ییردی. أصلین‌ده بو بیر ساعات عرضینده بیر نئچه ۶۴ نؤمره‌لی اۏتۏبوس گلمیشدی، آمّا گؤزله‌دیڲی آدام دۆشمه‌میشدی دئیه، نؤوبَتینی گؤزله‌مه‌ڲه مجبور اۏلموشدو. آرادا چېخېب بیر سیقار چکیب، یئنی‌دن دایاناجاغا قایېدېردې. نئچه گۆندن بری یاغمېش و آرتېق بوزلاشمېش قارېن شاختاسې آیاق‌لارې‌نې نئجه دۏندورموشدو’سا تۏپوق‌دان آشاغې آیاق‌لارې‌نې حیسّ إتمیردی.
نؤوبَتی سیقارې چکمک اۆچۆن دایاناجاق‌دان چېخمېشدې کی، گؤزۆ اوزاق‌دان یېرغالانا-یېرغالانا گلَن ۶۴ نؤمره‌لی اۏتۏبوسا ساتاشدې. أل‌لری‌نی قۏشالایېب، نفسی’یله ایسیدیب یئنی‌دن جیبی‌نه قۏیاراق، دایاناجاغېن آرخاسې‌نا کئچدی. اۏتۏبوس یاخېنلاشدېق’جا هَیَجان باسېر، بَدَنی‌نه ایستی‌لیک گلیر، اۆره‌ڲی تئز–تئز دؤیۆنمه‌ڲه باشلایېردې.
اۏتۏبوسون قاباق قاپې‌سېن‌دان گؤزله‌دیڲی آدامېن دۆشدۆڲۆنۆ گؤرن‌ده هَیَجانې داها دا آرتدې. “بلکه إتمه‌ڲیم” دئیه دۆشۆندۆ. آخې نه قدر ده اۏلما’سا ایلک دفعه’یدی اۏغورلوق إده‌جک‌دی. أڲنین‌ده آچېق ماوی ژاکت، باشېن‌دا إله ژاکَتی رنگ‌ده بؤرک اۏلان قادېنېن، ساغا، سۏلا باخاراق یۏلو کئچدیڲی‌نی گؤرۆب، “یۏخ، نه اۏلور اۏلسون بونو إتمه‌لی‌یم” دئییب، ژاکَتی‌نین بؤرکۆنۆ باشې‌نا چکه‌رک اۏنون دالېن’جا گئتدی. قادېن یۏلو کئچیب، ساغا دؤنه‌رک بئش مرتبه بینانېن قارشې‌سېن‌داکې سکی’یله آددېم‌لایېردې. بینانېن سۏنونا چاتان‌دا، تینی دؤندۆ. “بون‌دان یاخشې فۆرصَت اۏلماز” دئییب قادېنېن آرخاسېن’جا آددېم‌لارې‌نې یئیین‌لَتدی. بینانېن تینی‌نی دؤندۆیۆن‌ده قادېن تین‌دن جمعی بیر نئچه آددېم آرالانمېشدې. درین‌دن نفس آلاراق، اؤزۆن‌ده گۆج تۏپلایېب قادېنا داها دا یاخېنلاشدې و اۏنون باشېنداکې بؤرکۆ گؤتۆرۆب گئری دؤنه‌رک تینی بورولوب قاچدې. قادېن، “آی… بؤرکۆم!” دئییب گئری چئوریلدیڲین‌ده بینانېن تینی‌نی دؤنه‌رک یۏخا چېخان ایکی آیاق‌دان باشقا هئچ نه گؤره بیلمه‌دی.
اۏ، قاچا-قاچا بؤرکۆ قۏینونا، ژاکَتی‌نین ایچ جیبی‌نه قۏیاراق، اۏتۏمۏبیل یۏلونو کئچیب پارکا گیرمیشدی کی، آرخاسېن‌دا آیاق سَس‌لری إشیتدیب گئری چئوریلدی. ایکی پۏلیس ایشچی‌سی آرتېق اۏنا چاتماق اۆزره’یدیلر. “عجب یئرده آخشام‌لادېق، نئجه اۏلوب کی، من بونلارا فیکیر وئرمه‌میشم” – دئیه‌رک، سۆرعتی‌نی بیرآز دا آرتېردې. إله بو آن آرخادا بیر تاپپېلتې إشیدیب گئری بۏیلاندېق‌دا پۏلیس‌لردن بیری‌نین بوزدا سۆرۆشه‌رک یېخېلدېغې‌نې گؤردۆ. آمّا باشقاسې دایانمازدان اۏنو قۏوماق‌دا داوام إدیردی. پارک‌دان چېخېب سکی‌یه، اۏردان دا یئرآلتې پییادا کئچیدی‌نه دۆشدۆ. پییادا کئچیدی‌نین باشقا طرفین‌ده‌کی پیلله‌کن‌لری تزه چېخماغا باشلامېشدې کی، یېخېلان پۏلیسین کئچیدین باشېن‌دا دایانېب اۏنو گؤزله‌دیڲی‌نی گؤردۆ. چئوریلیب آرخایا قاچماق ایسته‌دیک‌ده باشقا پۏلیسین تؤوشۆیه-تؤوشۆیه پیلله‌کن‌لری چېخدېغې‌نې گؤرۆب فیکرین‌دن داشېندې. باشقا چاره‌سی یۏخ ایدی، تسلیم اۏلمالې’یدې. کئچیددن چېخېب اۏنو گؤزله‌ڲن پۏلیسه باخاراق گۆلۆمسۆنمۆشدۆ کی، قارنې‌نا دَڲن یومروق گۆلۆشۆنۆ اۆزۆن‌ده دۏندوردو. آغرې‌دان قارنې‌نې قوجاق‌لایېب أڲیلدیڲین‌ده، آرخادان، دیزلری‌نین بۆکۆیۆن‌دن دَڲن ضربه اۏنو دیزلری اۆسته یېخدې. قۏل‌لارې‌نې آرخادان بوروب قاندال‌لادېلار. آیاغا دورماق ایسته‌دی، آمّا یئر بوز اۏلدوغون‌دان سۆرۆشۆب یئنی‌دن دیزی اۆسته دۆشدۆ. یالوارېجې سَس’له:
– بوراخېن منی، من اۏغرو دَڲیلم.
– دئدی و آغزې‌نېن اۆستۆنه دَڲن تپیک سؤزۆنۆ آغزېن‌دا قۏیدو.
– اۏغرو دَڲیل‌میش. گؤزۆمۆزۆن قارشې‌سېن‌دا قادېنېن بؤرکۆنۆ باشېن‌دان گؤتۆرۆب قاچېر، اوتانمازدان دا دئییر اۏغرو دَڲیلم.
– تپیک ووران پۏلیس غضب‌لی سَس’له دئدی.
تپیڲین ضربه‌‌سین‌دن دۏداغې پارتلادې، بورنون‌دان آچېلان قان دامجېلدایاراق قارېن رنگی‌نی قېرمېزې‌یا بۏیادې. باشې‌نې قالدېرېب یئنه نه’سه دئمک ایسته‌ییردی کی، هر ایکی پۏلیس ژاکَتی‌نین بؤرکۆن‌دن توتاراق، اۏنو زیبیل چووالې کیمی سۆرۆیۆب، راتسییا’یلا چاغېرېلمېش پۏلیس ماشېنې‌نا آتدېلار.
نؤوبَت‌چی سئرژانت اۏنو پۏلیس بؤلمه‌سی‌نین دار دهلیزین‌دن کئچیریب، بالاجا بیر اۏتاغا سالاراق:
– بوردا گؤزله، آراشدېرماجې گلن‌دن سۏنرا قئیدییّاتا سالېناجاق‌سان.– دئییب، قاپې‌نې اۆزۆنه باغلایاراق گئتدی.
دووارلارې نمیش‌لیک‌دن کیف باغلامېش، دمیر بارماق‌لېق‌لار’لا باغلانمېش بالاجا بیر پنجره‌سی اۏلان بو اۏتاق‌دا اۏتورماغا اۏتورقا بئله یۏخویدو. اۏ، اۏتاغېن بیر کۆنجۆن‌ده قېسېلاراق یئره اۏتوروب قۏلتوغون‌داکې ماوی بؤرکۆ چېخاردې. بارماق‌لارې‌نې بؤرکۆن اۆزه‌رین‌ده گزدیره‌رک اۏنو قانې قوروموش بورنونا یاخېن‌لاشدېرېب اییله‌دی. بورنون‌دان آرالایېب باخدې، یئنه اییله‌دی، یئنه باخدې بو دفعه بؤرک’له اۆزۆنۆ اؤرته‌رک نَفَسی گلدیک’جه اۏنون اییی‌نی جیڲرلری‌نه چکدی. اۏتاغېن قاپې‌سې شاققېلتې’یلا آچېلدې. اۏ بؤرکۆ تله‌سیک ژاکَتی‌نین جیبی‌نه سۏخاراق آیاغا قالخدې. گلَن پۏلیس سئرژانتې ایدی. سئرژانتېن مۆشاییعتی ایله نؤوبَت‌چی حیصّه‌‌یه یاخېنلاشدې. شۆشه‌نین آرخاسېن‌دا اۏتورموش پۏلیسین سۏرغولارې‌نا يانېت وئردیک’جه پۏلیس ده اۏنون دئدیک‌لری‌نی، آدې‌نې سۏی‌آدې‌نې، یاشایېش یئری‌نی و باشقا بیلگی‌لری قارشې‌سېن‌داکې آغ کاغېذا یازېردې. سۏرغولار بیتدیک‌دن سۏنرا پۏلیس باشې‌نې قالدېرېب اۏنون اۆزۆنه باخاراق:
– مادّی نه‌دن. – دئدی.
– آنلامادېم. – دئیه اۏ جاواب وئردی.
– مادّی نه‌دَنی تحویل وئر، یانې اۏغورلادېغېن بؤرکۆ.
– هه، بو ساعات. – دئییب جیبین‌ده‌کی بؤرکۆ چېخارېب بالاجا دلیک‌دن پۏلیسه اوزاتدې.
پۏلیس بؤرکۆ اۏندان آلېب بالاجا سئلئفۏن تۏربایا سالېب یانېن‌داکې چکمه‌جه‌یه قۏیدو. اۏنو مۆشاییعت إدن پۏلیس قۏلون‌دان توتاراق:
– گئدک، آراشدېرماجې سنی گؤزله‌ییر. – دئدی.
سوتوان رۆتبه‌سین‌ده، ۲۸-۳۰ یاش‌لارېن‌دا اۏلان گنج آراشدېرماجې اۏنا اۏتورماق اۆچۆن یئر گؤرسه‌دیب، سۏرغو-سوالا باشلادې. اۏنون ایشله‌دیڲی یئری، گؤره‌وی‌نی إشیدن‌ده آراشدېرماجې تَعَجّۆب’له:
– بو جۆر ایمکان‌لارېن وار نییه اۏغورلوق إدیرسن؟ – سۏروشدو.
اۏ، باشې‌نې آشاغې سالاراق، آراشدېرماجې‌نېن سۏرغوسونا سۆکوت’لا جاواب وئردی. داها بیر نئچه سۏرغودان سۏنرا گنج سوتوان اۏنا اۏلاجاق‌لارې باشا سالماغا باشلادې:
– أمک‌داش‌لارېمېز بؤرکۆنۆ اۏغورلادېغېن قادېنې آختارېرلار و چۏخ گۆمان کی، تئزلیک’له تاپاجاق‌لار. قادېن بورا چاغېرېلاجاق، سیزین’له اۆزلشدیریله‌جک. أڲر قادېن سیزدن شیکایت‌چی اۏلما’سا اۏ زامان ایشین بیر آز یۆنگۆل اۏلاجاق. اۏندان سۏنرا ایش باغلاناراق، ساوجې‌لېغا، اۏردان دا محکَمه‌یه گؤندَریله‌جک.
قادېنېن اۏنون’لا اۆزلَشه‌جه‌ڲی‌نی إشیتدیک‌ده اۏنو سۏیوق تر باسدې. یالوارېجې نظرلر’له آراشدېرماجې‌یا باخاراق:
– یۏخ، خواهیش إدیرم دئیین قادېنېن آختارېشې‌نې دایاندېرسېنلار. أن آغېر جزا نه‌دیر’سه اۏنو وئرین، آمّا قادېنې منیم’له اۆزلشدیرمه‌یین. – دئدی.
– بو مۆمکۆن دَڲیل، قانون بئله‌دیر. ضررچکمیشین فیکری مۆطلَق دیر.
– چۏخ خواهیش إدیرم جناب سوتوان، بونو إتمه‌یین. – دئیه‌رک، آز قالا یالواردې.
آراشدېرماجې تعجۆب’له، بیرآز دا عصبی سَس’له:
– قادېنېن بؤرکۆنۆ اۏغورلایان‌دا اوتانمېردېن، ایندی اۆزۆنه باخماغا اوتانېرسان. بئله اوتانېردېن’سا نییه اۏغورلوق إدیردین؟! – دئدی.
اۏ، یئنه گؤزلری‌نی یئره دیکه‌رک، بیر آن‌لېق سوسدو و ساکیت سَس’له:
– قادېنې آختارماغا گـَرَک یۏخدور. من اۏنو تانېیېرام. – دئدی.
– باشا دۆشمۆرم، تانېدېغېن بیرین‌دن نییه اۏغورلوق إدیرسن آخې؟
– من اۏغورلوق إتمه‌میشم.
– بورا باخ، منیم’له اۏیون اۏیناما بوردا. – دئیه آراشدېرماجې حیرص’له آیاغا قالخېب، یومروق‌لارې‌نې ماسایا دیره‌دی.
– قولاق آسېن منه. هر شئیی اۏلدوغو کیمی دانېشاجام بلکه اۏندا منه حاق قازاندېرارسېز.
آراشدېرماجې یئنی‌دن اؤز صندلین‌ده اۏتوروب، ماسانېن اۆستۆن‌ده‌کی قلمی ألی‌نه آلېب اۏینادا-اۏینادا دیللَندی:
– یاخشې، دانېش، سنی دینله‌ییرم.
اۏ، قالخېب ماسانېن اۆستۆن‌ده‌کی پارچ‌دان اؤزۆنه سو تؤکۆب، بیر قورتوم ایچدی. درین‌دن نفس آلاراق، سؤزه باشلادې:
– اۏ قادېن منیم سئودیڲیم قادېن‌دېر. آدې “دۆنیا”دېر. بئش ایل قاباق بیر بیریمیزی دلی‌لر کیمی سئویردیک، سۏنرا یاشام إله گتیردی کی، یۏل‌لارېمېز آیرېلدې. ایندی إولی دیر، ایکی اوشاق آناسې‌دېر، آمّا من اۏنو هله ده سئویرم.
– بس، بس بئش ایل‌دن سۏنرا اۏنون بؤرکۆنۆ اۏغورلاماق نه‌یینه گره‌کیردی؟
خیرتده‌ڲی‌نه دیرَنمیش قَهَری بیر قورتوم سو’یلا گئری قایتاراراق:
– ساچ‌لارې‌نېن اییی‌نی اؤزله‌میشدیم. – دئدی.
اۏتاغا آغېر بیر سۆکوت چؤکدۆ. اۏ، گؤزلری‌نی یئره دیکه‌رک، دېرناق‌لارې‌نې دیدیر، آراشدېرماجې’سا اۏنا باخاراق نه دئیه‌جَڲی‌نی بیلمیردی. بیر نئچه دقیقه سۆرن سۆکوتو، آراشدېرماجې قارشې‌سېن‌داکې تئلئفۏنو گؤتۆره‌رک پۏزدو:
– سئرژانت، بؤرکۆ گتیرین بورا.
سئرژانت ألین‌ده بؤرک ایچه‌ری گیرَن‌ده آراشدېرماجې آیاغا قالخېب اۆزۆنۆ پنجریه چئویره‌رک:
– بؤرکۆ وئر اۏنا، اؤزۆنۆ ده آزاد إدین گئتسین. – دئدی.
کؤچۆرۆب اویقونلاشدیران: آیهان میانالې
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
منیم إرمنی اۏغلوم / آکشین خیال (رۏمانېن بۆتۆنۆ)
سنلی خیاللار / مهری توانا (شعر)
ایکی یاشلې کؤرپهنین آجې حیکایهسی / واریث یۏلچویئو…
قار دنهلری / آیناز بزرگان (حیکایه)
جزا / سئوینج إلسئور (حیکایه)
بوز / اومان میانالې (حیکایه)
بیلَرزیکلر / نوریه لۏح (حیکایه)
ایلان / رحیم علییئو (حیکایه)
قایېدېش / إسمیرا حۆسئینلی (حیکایه)
