کؤچۆرۆب اویقونلاشدېرانلار: آیهان میانالې، علیرضا فرشی
اۆزگۆن فاحیشهلریمین یادېرقالارې
قابریئل قارسییا مارکئز (رۏمان) (بیرینجی بؤلۆم)
دۏخسان یاشېم تامام اۏلان گۆن اؤزۆمه هديه إتمک قرارېنا گلدیم – گنج باکیره قېز’لا دَلی بیر عئشق گئجهسی کئچیرمک. کئچمیش زامانلاردا ألینه «تزه-تر» قېزلار دۆشن کیمی اؤز خئییرخواه مۆشتریلرینه خبر وئرَن گیزلی گؤرۆش إوینین صاحابې رۏزا کابارکاسې خاطېرلادېم. من اۏنون ایرگنج تکلیفلرینه شیرنیکمیردیم، اۏ ایسه منیم پرینسیپلریمین تمیزلیڲینه اینانمېردې. «أخلاق زامانا باخېر، – اۏ، بدخواهجاسېنا گۆلۆمسهییردی، – واخت گلر، اؤزۆن أمین اۏلارسان». رۏزا مندن آزجا کیچیک ایدی و چۏخ ایللردی اۏندان خبر-أتر إشیتمهمیشدیم، اۏلا بیلسین، آرتېق اؤلمۆشدۆ. آنجاق إله ایلک کلمهدن سَسینی تئلئفۏندا تانېدېم و سلامسېز-فیلانسېز دئدیم:
– بو گۆن – هه.
اۏ، کؤکس اؤتۆردۆ: آی یالقېز قۏجا، ییرمی ایلدی ایتیب-باتمېسان و یالنېز اۏنا گؤره قایېتمېسان کی، مۆمکۆن اۏلمایانې خواهیش إدهسن. آنجاق اۏنون پئشهسی اؤز سؤزۆنۆ دئدی، سئچمک اۆچۆن منه بیر یېغېن واریانت تکلیف إلهدی، دی گل، أفسوس، هامېسې ایستیفاده اۏلونموشلاردې. من ایصرار إتدیم، باکیره قېز اۏلمالې دېر، اؤزۆ ده بو گئجه. رۏزا تشویش’له سۏروشدو: «سن نهیی سېناقدان کئچیرمک ایستهییرسن؟» «هئچ نهیی، – اۏ، منیم أن یارالې یئریمه تۏخانمېشدې، – نهیی باجاردېغېمې، نهیی باجارمادېغېمې اؤزۆم یاخشې بیلیرم». اۏ، حالېنې پۏزمازدان دئدی کی، مۆدریکلر چۏخ شئیی بیلیرلر، آنجاق هر شئیی یۏخ: «دۆنیادا بیر قېز قالېبسا، اۏ دا سَنین کیمی قېز بۆرجۆ آلتېندا دۏغولانلاردېر. سن نییه ایلک اؤنجهدن منه خبر وئرمیردین؟» «تب بیردن گلیر»، -دئدیم. «آنجاق گؤزلهیه ده بیلر»، – همیشه هر شئیی ایستهنیلن کیشی’دن یاخشې بیلن رۏزا جاوابېمې وئریب سۏروشدو کی، «بازارې» یاخشې اؤرگنمک اۆچۆن اۏنا، هئچ اۏلماسا، ایکی گۆن واخت وئرمک اۏلارمې. تامامی’یله جیدّی صورتده إعتیراض إتدیم کی، بو جۆر ایشلرده من یاشدا آداملارېن هر گۆنۆ ایله برابردیر. «اۏلمور، اۏلماسېن، – اۏ، تَرَدّۆد إتمَزدن دئدی، – عئیبی یۏخ، لعنت شئیطانا، بئله داها ماراقلېدېر، بیر ساعاتدان سۏنرا سنه زنگ وورارام».بونو دئمهسم ده اۏلاردې، چۆنکی إله باخان کیمی گؤرۆنۆر: من یاراشېقلې دَڲیلم، اوتانجاق و عۆمومییَّت’له، کئچمیشدنقالما آدامام. آنجاق بئله اۏلماق ایستهمهدیڲیمدن، اؤزۆمۆ إله گؤرسَتمهڲه باشلادېم کی، گویا، هر شئی عکسیندیر. بو گۆن سَحَر آچېلاندا، نهایت، قرارا آلدېم کی، هئچ اۏلماسا، ویجدانېمې ساکیتلشدیرمک اۆچۆن، أصلینده، نئجه اۏلدوغومو اؤزۆمه دئییم. و رۏزا کابارکاسا غئیری-عادی زنگدن باشلادېم. چۆنکی من ایندی آنلایېردېم کی، بو، یئنی یاشامېن باشلانقېجې اۏلوب. عادَتَن آدام بو یاشدا دۆنیاسېنې دَڲیشیر.
* * *
من سان نیکۏلاس پارکېنېن گۆنئی طرفینده، مۆستملَکه اۆسلوبوندا تیکیلمیش إوده یاشایېرام، بۆتۆن عؤمرۆمۆ ده بو إوده قادېنسېز، وار-دؤولتسیز کئچیرتمیشَم؛ آنا-آتام دا بو إوده یاشایېب اؤلۆبلر و من ده بو إوده، دۏغولدوغوم یاتاقدا، تئزلیک’له گلمهسینی ایستهمهدیڲیم بیر گۆنده آغرېسېز، تک-یالقېز اؤلمک ایستهییرم. آتام بو إوی 19-نجو عصرین سۏنوندا حرّاجدان آلېب، آلت مرتبهنی بورادا جاه-جلاللې دۆکان آچان ایتالیالېلارېن کۏنسۏرسیومونا کیرایهیه وئریب، ایکینجی مرتبهنی ایسه اۏنلاردان بیرینین قېزې، مۏتزارتېن گؤزَل ایفاچېسې، پۏلیقلۏت و هاریبالدیچی فلۏرینا دئ دیۏس کارقامانتۏس’لا خۏشبخت یاشاماق اۆچۆن اؤزۆنه ساخلایېب. بو گؤزَل قادېنېن شَهَرده هئچ کیمده اۏلمایان بیر جَهتی ده واردې: اۏ، منیم آنام ایدی.
گیپس’له سووانمېش تاغلارې، شاه-ماتواری یېغېلمېش فلۏرئنسییا موزاییکلی دؤشهمهسی اۏلان بو إو گئنیش و ایشېقلې دېر؛ شۆشهلی دؤرد قاپې إوی قورشایان إیوانا چېخېر، آنام مارت آخشاملارېندا اؤز ایتالیان عمیقېزېلارې ایله بورادا محبّت آریالارې اۏخویوردو. إیواندان سان نیکۏلاس پارکې، کیلیسا و کریستۏفۏر کۏلومبون هئیکَلی، بیر آز اوزاقدا ساحیلدهکی چاخېر زئرزَمیلری، اۏنلاردان آرخادا ایسه مَنصَبینده 20 ایللیک یایېلېب شاخهلهنن، یاتاغېنا سېغمایان بؤیۆک ماقدالئنا چایې گؤرۆنۆر. إوین یئگانه نؤقصانې – گۆن عرضینده نؤوبه ایله بۆتۆن پنجرهلردن بۏیلانان گۆنَش دیر، اۏنا گؤره هامېسېنا پرده آسماق لازېم گلیر کی، سیئستا واختې اۏد توتوب یانان آلا-قارانلېقدا بیرتَهَر یاتا بیلهسن. اۏتوز ایکی یاشېمدا تک قالاندا آتا-آنامېن اۏتاغېنا کؤچدۆم، کیتابخانانېن قاپېسېنې آچېب، یاشامدا منه لازېم اۏلمایاجاق هر شئیی ساتماغا باشلادېم و آیدېن اۏلدو کی، کیتابلاردان و اۆستۆنه وال قالاقلانمېش پیانۏلاردان باشقا هر شئی إله آرتېق ایمیش.
من قېرخ ایل «Diario de-la-Pas» اۆچۆن خبرلر حاضېرلاماق’لا مشغول اۏلموشام، ایشیم قېسا دالغالاردا، یا مۏرس ألیفباسېندا گؤڲۆن أنگینلیکلرینه یایېلان دۆنیا خبرلرینی توتوب، یئرلی خالقا چاتدېرماق ایدی. بو گۆن یاشاماقدان چۏخ، آرتېق اؤلۆب گئتمیش پئشهیه گؤره آلدېغېم تقاعۆد’له جاندردی سۆرۆنۆرم؛ لاتېن و ایسپان قراماتیکیندن دئدیڲیم دَرسلره گؤره منه اۏندان دا آز پول وئریرلـر، آرتېق یارېم عصردیر یۏرولمازدان هر بازار یازدېغېم مقالهلره گؤره، دئمک اۏلار کی، هئچ نه، مشهور ایفاچېلار گلندن-گلهنه چاپ إتدیردیڲیم موسیقی و تئاتر حاقّېنداکې معلوماتلارا گؤره ایسه، عۆمومییَّت’له، هئچ نه وئرمیرلـر. باشقا بیر ایشله مشغول اۏلمامېشام، آنجاق یازمېشام، اینتهاسې، منده اؤزل بیر قابیلییَّت، ایستئعداد یۏخدور، دراماتورگییا کۏمپۏزیسییاسېنېن قانونلارېندان قطعی خبرسیزم و یالنېز اۏنا گؤره بو ایشه باش قۏشموشام کی، عؤمرۆم بۏیو اۏخودوغوم سایسېز-حئسابسېز کیتابدان اؤرگندیڲیم بیلیکلرین گۆجۆنه اینانمېشام. کۏبود دئسک، من – نسلیمین شان-شؤهرَتسیز داوامچېسېیام، باشېما گلَن و بو خاطیرهلرده دانېشاجاغېم اۏ بؤیۆک محبّت اۏلماسا ایدی، گلهجَک نسیللره مندن هئچ نه قالمایاجاقدې.
همیشهکی کیمی دۏخسان یاشېمدا دا آد گۆنۆم سَحَر ساعات بئشده یادېما دۆشدۆ. هَمَن گۆن یئگانه ایشیم «Diario de-la-Pas»ېن بازار سایې اۆچۆن مقاله یازماق ایدی. اؤزۆمۆ خۏشبخت سایماماقدان اؤترۆ ایدهآل سَحَر ایدی: هاوا ایشېقلاشاندان سۆمۆکلریم سېزېلدایېردې، دالېم آلېشېب-یانېردې، اۆستهلیک ده، اۆچ آیلېق قوراقلېقدان سۏنرا ایلدېرېم چاخېردې. قهوه حاضېر اۏلانا کیمی یویوندوم، سۏنرا بیر فینجان باللې قهوه ایچدیم، مۏنیۏکادان حاضېرلانمېش ایچی جئملی ایکی سۏمو ایله سحر یئمهڲینی یئییب، کتان إو پالتارېمې گئییندیم.
همین گۆن مقالهنین قۏنوسو، ألبتّه کی، منیم دۏخسانایللیڲیم ایدی. هئچ واخت یاش حاقّېندا فیکیرلشمهمیشدیم. نه قدر سولار آخېب… آیلار، ایللر گلیب کئچیب…
اوشاق واختې إشیتمیشدیم کی، آدام اؤلنده اۏنون ساچلارېندا یووا سالمېش بیتلر اؤلهنین دۏغمالارېنې اوتاندېراجاق، یاستېغېن اۆستۆ ایله دهشت’له قاچېشېرلار. بو، منی اۏ قدر حئیرتلَندیرمیشدی کی، مکتبه گئدنده ساچېمې دیبدن قېرخدېرېب، ایتلر چیمیزدیریلن جۏد صابېن’لا ساچسېز باشېمې یوموشدوم. باشقا سؤز’له دئسک، اوشاقلېقدان اوتانجاقلېق حیسّینین منده اؤلۆم حاقّېندا تَصَوّۆردن یاخشې فۏرمالاشدېغېنې ایندی آنلایېرام.
آرتېق بیر نئچه آی دېر، ایلدؤنۆم مقالهمین، بیر قایدا اۏلاراق، اؤتن ایللر حاقّېندا سېزېلتې یۏخ، قۏجالېغېن مدحی اۏلاجاغېنې دۆشۆنۆردۆم. هانسې مقامدا قۏجالدېغېمې درک إتدیڲیمی خاطېرلاماغا باشلادېم، بئله چېخدې کی، بو گۆنه لاپ آز قالمېش. بئلیم آغرېیاندا منیم قېرخ ایکی یاشېم وار ایدی، چتین نفس آلېردېم، دوروب حکیمه گئتدیم. اۏ، آغرېلارېما اؤنم وئرمهدی: «سیزین یاشېنېز اۆچۆن نۏرمال حال دېر»، – دئدی. من اۏندا یاشېمې یادا سالېب، ایلک دفعه قۏجالېق حاقّېندا دۆشۆندۆم، آنجاق چۏخ تئزلیک’له بونو اونوتدوم. هر گۆن یئنی بیر آغرې ایله اۏیانماغا عادت إتدیم، ایللر کئچیردی و هر گۆن بیر باشقا یئریم بیر باشقا جۆر آغرېیېردې. هردن منه إله گلیردی، اؤلۆم قاپېنېن آغزېنې کسدیریب، آنجاق اۏ بیری گۆن آغرېلار یئرلی-دیبلی یۏخا چېخېردې. محض اۏ واختلار کیمسه دئدی کی، قۏجالېغېن ایلک علامتی – آدامېن آتاسېنا اۏخشاماغا باشلاماسې دېر. اۏندا دۆشۆندۆم، گؤرۆنۆر، أبَدی جاوان قالماغا مَحکومام، چۆنکی منیم آت پرۏفایلېم هئچ واخت نه آتامېن قوپ-قورو قراییبلی پرۏفایلېنا، نه ده آنامېن رۏما امپراطورونا خاص پرۏفایلېنا اۏخشایاجاق.
مسأله اۏندادې کی، ایلک دَڲیشیکلیکلر إله یاواش گئدیر، آدام بونو حیسّ إتمیر، ایچهریلیک اؤزۆنۆ اؤنجهلر اۏلدوغو کیمی گؤرمکده داوام إدیر، باشقالارې ایسه اۏنا باخدېقجا بو دَڲیشیکلیڲی سئزیرلـر.
بئشینجی اۏنایللیکده ایلک یادداش پۏزونتولارېنې حیسّ إدنده، قۏجالېغېن نه اۏلدوغونو آنلاماغا باشلادېم. گؤزلۆڲۆمۆ اؤز اۆستۆمده تاپانا قدر بۆتۆن إوی آلت-اۆست إدیردیم، یا گؤزۆمده گؤزلۆک دوشون آلتېنا گیریردیم، یا دا اوزاغې گؤرسهدن گؤزلۆڲۆ چېخارمازدان یاخېنې گؤرسهدن گؤزلۆڲۆ تاخېردېم. إله اۏلدو کی، بیر دفعه یئدیڲیمی اونودوب، ایکینجی دفعه سَحَر یئمهڲی یئدیم و دۏستلارېما بیر هفته اؤنجه دانېشدېغېمې تزهدن سؤیلهینده اۏنلارېن نئجه اینجیمکلرینی سئزدیم. یادداشېمدا اۏ واختا قدر تانېش صیفتلرین و آدلارېن سییاهیسې وار ایدی، آنجاق اۏنلار’لا گؤرۆشدۆڲۆم واخت صیفتلر’له آدلارې بیرلشدیره بیلمیردیم.
سئکسوال آنلامدا یاش هئچ واخت منی قایغېلاندېرمایېب، چۆنکی ایمکانلارېم مندن چۏخ قادېنلاردان آسېلې اۏلوب – نهیی، نئجه، نه واخت إتمک لازېم اۏلدوغونو اۏنلار بیلیرلر. خېردا بیر اوغورسوزلوق’لا قارشېلاشان کیمی حکیمه قاچان سَکسَن یاشلې اوشاقلارا ایندی گۆلمهڲیم گلیر، اۏنلارېن خبری یۏخدور کی، دۏخساندا لاپ بئتَر اۏلاجاق، آنجاق آرتېق اؤنَمی اۏلمایاجاق: بو ریسک – ساغ اۏلدوغونون عَوَضی دیر. و یاشامېن تنتَنهسی إله اۏندا دېر کی، قۏجالارېن یادداشې ایکینجی دَرَجهلی شئیلری یاددا ساخلامېر و چۏخ نادیر حاللاردا أصل آنلامدا اؤنملی اۏلان شئیلر سارېدان بیزه ناخلفلیک إدیر. سیسئرۏن بونو بیر کلمه ایله ایفاده إلهییب: «إله بیر قۏجا یۏخدور کی، خزینهسینی هارادا گیزلَتدیڲینی اونوتسون» .آقوست گۆنَشی پارکداکې بادام آغاجلارېنېن آراسېندان شاخېیاندا و قوراقلېغا گؤره بیر هفته گئجیکمیش پُست داشېیان چای گمیسی اوغولتو ایله لیمان کانالېنا گیرَنده بو و باشقا دۆشۆنجهلر’له اؤز قئیدلریمین ایلک قارالاماسېنې بیتیردیم. من فیکیرلَشدیم: باخ بودور، دۏخسان یاشېم اۆزۆب گلدی. بیلمیرَم نییه، هئچ واخت دا بیلمهیهجم، آنجاق منیم شَرَفیمه بیر دَلی گئجه قورماق اۆچۆن رۏزا کابارکاسا زنگ إتمک قرارېنا گلمهڲیم، یقین، هر شئیی اوچوردوب داغېدان خاطیرهلری بیر چئشید اۏوسونلاماق ایستهڲیندن دۏغموشدو. آرتېق ایللردی سئویملی لاتېن آمریکاسې مؤللیفلرینین دؤنه-دؤنه اۏخودوغوم کیتابلارې آراسېندا دۏلاشاراق و کلاسیک موسیقییه دالاراق، اؤز بَدَنیم’له صۆلح شراییطینده یاشایېردېم، آما هَمَن گۆن منی إله بیر ایستک چولغالادې کی، بونو آللاهدان گلَن علامت سایدېم. تئلئفۏن دانېشېغېندان سۏنرا داها یازا بیلمهدیم. کیتابخانانېن سحَرلر گۆن وورمایان بوجاغېندان تۏر یئللهنهجک آسېب اوزاندېم، عذاب دۏلو اینتیظار ایسه سینهمی سېخېردې.
من هر جَهَتدن قابیلییَّتلی، أللی یاشېندا وَرَمدن اؤلن آنامېن، حلال یاشایان، عؤمرۆنده سهو إتمهین و مینگۆنلۆک ساواشا، عئینی زاماندا، کئچن عصرین خئیلَک وطنداش ساواشېنا سۏن قۏیموش نییئرلَند مۆقاویلهسینین ایمضالاندېغې گۆن، دان یئری سؤکۆلنده اؤز دول یاتاغېندا کئچینَن آتامېن أرکؤیۆن اوشاغې ایدیم. صۆلح شهری گؤزلهنیلمَزدن و آرزې إدیلمهیهجک درَجهده دَڲیشدی. بئکار قادېنلار دسته-دسته، اۆرهڲیمه بو قدر دۏغما اۏلان، ایشېقلې صاف هاواسېنا، ساکینلرینین گؤزَل خاصيَّتینه گؤره اؤزۆنۆنکۆلرین ده، اؤزگهلرین ده سئودیڲی بو شهرین سۏنرادان آبئلۏ، ایندی ایسه کۏلومب پرۏسپئکتی آدلانان گئنیش کۆچهسیندهکی کؤهنه چاخېر زئرزَمیلرینی کئفلی هاواسېنا دۏلدوروردولار.
هئچ بیر قادېن’لا پولسوز یاتمامېشام، نادیر حاللاردا غئیری-پئشهکارلار’لا ایش گؤرنده ده سؤز’له، یا گۆج’له، حتتا زیبیللیڲه آتمالې اۏلسالار بئله، یئنه اۏنلارې پول گؤتۆرمهڲه راضې سالمېشام. ییرمی یاشېندان اۏنلارېن حئسابېنې آپارماغا باشلادېم، هامېسېنېن آدېنې، یاشېنې، گؤرۆش یئرینی، قېساسې – شراییطی و هر بیرینین اۆسلوبونو یازېردېم. أللی یاشېما چاتاندا، أن آزې بیر دفعه اۏلدوغوم قادېنلارېن سایې سییاهیدا بئش یۆز اۏن دؤرده چاتمېشدې. بَدَن آرتېق بو زېپپا-زېپا دؤزمهیَنده یازماغې ترگیتدیم، حئسابې بئینیمده داوام إتدیردیم. منیم اؤز أخلاق قایدالارېم وار ایدی. هئچ واخت دسته حالېندا و آداملارېن گؤزۆ قاباغېندا جینسی دورومدا اۏلمامېشام. هئچ واخت سیرلریمی هئچ کیم’له بؤلۆشمهمیشم. بَدَنیمین و روحومون کئچمیشلرینی هئچ کیمه دانېشمامېشام، چۆنکی جاوانلېقدان بیلمیشم کی، بونلارېن هئچ بیری جزاسېز قالمېر.
یئگانه غریبه، ایللر’له داوام إدن علاقهم وفالې دامیانا ایله اۏلوب. دامارلارېندا هیندو قانې آخان قېوراق، اوتانجاق بو قېز، آز قالا، اوشاق ایدی، قېسا و قطعیَّت’له دانېشېردې، من یازې یازاندا اینجیتمهمک اۆچۆن إوده آیاقیالېن گزیردی.
یادېمدادېر، دَهلیزده تۏر یئللهنهجکده اوزانېب، «أندلوس قامتی» کیتابېنې اۏخویوردوم، تصادۆفَن گؤزۆم اۏنا ساتاشدې، أڲیلیب پالتار یویوردو، قېسا أتهڲی یوخارې دارتېلېب، بالدېرلارېنې آچېقدا قۏیموشدو. جانېما ایستیلیک گلدی، اۏنون اۆستۆنه آتېلدېم. «اۏف، سئنیۏر»، – اۏ، یانېقلې-یانېقلې هېچقېردې. اۏنو آلچالتدېغېما گؤره اؤزۆمۆ آلچالمېش حیسّ إدیب، أن باهالې فاحیشهلرین اۏ واختکې قیمَتیندن ایکیقات آرتېق پول وئرمک ایستهدیم، دی گل گؤتۆرمهدی، اۏندا من اۏنون مواجیبینی آرتېرمالې اۏلدوم کی، آیدا بیر دفعه – پالتار یویاندا بونو تکرار إلهییم.
هاچانسا دۆشۆندۆم کی، بو یاتاق حئسابې منیم دۆشکۆن یاشامېم حاقّېندا حیکایَتین تَمَلی اۏلا بیلر، آدې دا، إله بیل، گؤڲدن دۆشدۆ: «اۆزگۆن فاحیشهلریمین یادېرقالارې». منیم گؤز قاباغېنداکې یاشامېم، عکسینه، آز ماراقلې ایدی: آتاسېز-آناسېز یئتیم، گلهجهڲی اۏلمایان سوبای، اۏرتاباب ژورنالیست، Cartagena de Indias -داکې چیچک اۏیونلارېنېن دؤردقات فینالچېسې و عئیبهجرلیکده تایې-برابری اۏلمایان بیر آدام کیمی کاریکاتۏرچېلارېن سئویملی اۏبیئکتی. قېساسې: پوچ اۏلموش یاشام و بو یاشام اۏن دۏققوز یاشېمدا آنامېن ألیمدن توتوب، ریتۏریکا و ایسپان دیلی دَرسلرینده یازدېغېم مکتب یاشامېندان بحث إدن مقالهمین چاپ اۏلونوب-اۏلونمایاجاغېنې بیلهجهڲینی اؤرگنمک اۆچۆن منی «Diario de-la-Pas»ا آپاردېغې گۆندن أڲری گئتدی. مقاله بازار سایېندا مکتب دایرئکتۏرونون گلهجهڲیمه بؤیۆک اومودلار بسلهدیڲیندن دم ووردوغو اؤن سؤزۆ ایله چاپ اۏلوندو. ایللر کئچَندن سۏنرا بیلنده کی، آنام همین و سۏنراکې یئددی نشر اۆچۆن پول وئریب، اوتانماق آرتېق گئجدی، اۏ واختا قدر منیم هفتهلیک کؤشه یازېم داها آیاق توتموشدو، بوندان باشقا، خبر ترتیباتچېسې و موسیقی تنقیدچیسی ایدیم.
بیرینجی بؤلۆمۆن سۏنو
رۏمانېن باشقا بؤلۆملرینی اۏخوماق اۆچۆن آشاغېداکې سئچهنَکلره تۏخانېن!
بیرینجی بؤلۆم ایکینجی بؤلۆم اۆچۆنجۆ بؤلۆم دؤردۆنجۆ بؤلۆم بئشینجی بؤلۆم آلتېنجې بؤلۆم