کؤچۆرۆب اویقونلاشدېران‌لار: آیهان میانالې، علیرضا فرشی
اۆزگۆن فاحیشه‌لریمین یادېرقالارې
قابریئل قارسییا مارکئز (رۏمان) (اۆچۆنجۆ بؤلۆم)
ایکینجی بؤلۆمۆن اؤزه‌تی…
ساعات بئشده تشویش ایچینده اۏیاندېم، چۆنکی منیم بازار گۆنۆ مقاله‌م گۆندۆز اۏن ایکیده دۆزنله‌مه‌ده ماسانېن اۆستۆنده اۏلما‌لې ایدی. اؤز دقیق زامانېندا، آی بدیرله‌نن واخت دالېمدا همیشه‌کی آجېشمانې حیسّ إده‌رَک، باغېرساغېمې بۏشالتدېم و سویو بوراخماق اۆچۆن زنجیری چَکَنده دویدوم کی، بۆتۆن کئچمیش حیرص-حیکّه‌م، اینجیک‌لیک‌لریم یویولوب کانالا آخدې. ماتېر و گئیینمیش حالدا اۏتاغا قایېداندا قېز یاتاقدا یان‌پؤرتۆ دورومدا اوزاناراق آیاق‌لارېنې آرالایېب، صۆبح چاغې‌نېن دینج‌لیک گتیرَن شفق‌لری آلتېندا اؤز باکیره‌لیڲی‌نین اۏرتاق‌سېز آغا‌سې کیمی یاتمېشدې. «آللاه سنی قۏروسون»، – من پېچېلدادېم. جیبیمده‌کی پول‌لارې – اؤزۆمده قالا‌سې و اۏنا چاتا‌سې پول‌لارېن هامې‌سېنې یاستېغې‌نېن اۆستۆنه قۏیوب، همیشه‌لیک آیرېلاراق، آلنېندان اؤپدۆم. بۆتۆن گؤرۆش إولری کیمی بو إو ده صۆبح چاغې داها چۏخ جَنّته بنزه‌ییردی. هئچ کیم’له راستلاشماماق اۆچۆن باغا آچېلان قاپې‌دان چېخدېم. کۆچه‌ده، گۆنَشین آلتېندا یئنه دۏخسان یاشېمېن آغېرلېغېنې حیسّ إتدیم و بو گئجه‌نین دقیقه‌لریند‌ن اؤله‌نه قدر قالا‌ن آن‌لارېمې سایماغا باشلادېم.
اۆچۆنجۆ بؤلۆم
من بو خاطیره‌لری گۆوه‌نین، آغاج‌قوردونون ایچین-ایچین یئدیڲی رَف‌لرین اؤز-اؤزۆنه اوچدوغو کیتاب‌خانا‌دا، آنا-آتامېن کیتاب‌خاناسېندان قالمېش چۏخ آز شئیین إحاطه‌سینده یازېرام. جۆربه‌جۆر سؤزجۆک‌لریم، دۏن بئنیتۏ پئرئس قالدۏسون «میللی إپیزۏدلار» سېراسېندان بیرینجی کیتابې و آنامېن وریندن یارانان خسته چاغېنې آنلاماغې اؤرگندیڲیم «سئحرلی داغ‌لار» بو دۆنیادا ایلک-سۏن گؤره‌جه‌ییم ایش‌لر اۆچۆن، دئمه، کیفایت ایمیش.
قالا‌ن مۏبلدان و مندن فرقلی اۏلاراق، ایری یازې ماسام، گؤرۆنۆر، أعلاء وضعيّتده دیر، واخت اۏنا تۏخانمایېب، چۆنکی اۏنو آتا بابام، کئچمیش گمی دۆلگه‌ری نجیب آغاجدان دۆزلدیب. حتتا هئچ نه یازماسام دا، هر سَحَر داها یاخشې ایش‌لره توتوشدوراسې عینادجېل‌لېق’لا، عوجباتېندان نه قدر عئشق‌بازلېقدان ألیمین چېخدېغې بو ماسانېن آرخاسېندا اۏتورورام. بیلگی کیتاب‌لارې همیشه ألیمین آلتېندا دېر: «ایسپانیا کرال آکادئمی‌سی‌نین بیرینجی آندامانلې لۆغتی»نین 1903-نجۆ ایل نشری ایکی جیلدده؛ دۏن سئباستیان کاوارروبیاسېن «کاستیل و ایسپان دیلی‌نین اینجی‌لری»؛ آندرئس بئلۏنون قراماتیکی، هانسې’سا سؤزۆن آنلامېنې دقیق‌لشدیرمه‌ڲه إحتیاج یارانار’سا؛ دۏن خولیۏ کاسئراسېن أن یئنی «ایدئۏلۏژی لۆغت»ی، أساسن آنتۏنیم و سینۏنیم‌لره گؤره؛ آنامېن بئشیکد‌ن بیلدیڲیم دیلینده منه یاردېمچې اۏلان نیکۏلا زینقارئللی‌نین «Vocabolario dela Lingua İtaliana» و اۏ بیری ایکی دیلین اولو بابا‌سې اۏلدوغو اۆچۆن آنا دیلیم حئساب إتدیڲیم لاتېن دیلی لۆغتی.
یازې ماسامېن سۏل طرفینده بازار گۆنۆ یازدېغېم مقاله‌لر اۆچۆن همیشه بئش عدد اؤزل فۏرماتلې کتان کاغېذ و مۆرَکَّب اۆچۆن قوم‌قابې اۏلور، چۆنکی اۏنو ایندیکی سوچکن یاستېقدان اۆستۆن توتورام. ساغدا جالامایۏ و قېزېل اوجلو قلم اۆچۆن یۆنگۆل آغاجدان آلت‌لېق دورور، چۆنکی هله ده أل’له، قشنگ خط’له یازېرام، بونو دا منه سۏن نفسینه قدر نۏتاریوس و وکیل ایشله‌ین أری‌نین ایلان-قورباغا دفتر‌خانا خطینه اۏخشاماسېن دئیه فلۏرینا دئ دیۏس (Florina de Dios) اؤرگه‌دیب. ایلک چاغ‌لاردا قورقوشون حرف‌لرین حجمینی حئسابلاماق و متنی صفحه‌لمک آسانلاشسېن دئیه قزئتدن تاپشېرمېشدېلار کی، ماکینا‌دا یازاق، آنجاق من بو سفئح یؤنتَمی منیمسه‌یه بیلمه‌دیم. بونا گؤره سېخېلسام دا، قۏجامان أمکداش حاققېمدان یارارلانېب، یئنه أل’له یازېردېم، سۏنرا ایسه آغاج‌دَ‌لَن کیمی متنی بیرنفَسه ماکینایا دؤیَجله‌ییردیم. ایندی تقاعۆده چېخسام بئله، سېرادان چېخمامېشام، منی اینجیتمه‌سینلر دئیه تئلئفۏن سؤندۆرمک و چیڲنیمین اۆستۆند‌ن یازدېغېما گؤز قۏیان اۏلماسېن دئیه إوده ایشله‌مک کیمی یۆکسَک ایمتیازدان یارارلانېرام.
***
من تک یاشایېرام – نه ایت، نه قوش ساخلایېرام، چتین گۆن‌لریمده دادېما چاتان و هفته‌ده بیر دفعه منه باش چَکَن وفا‌لې دامیانادان ساوایې بیر خیدمتچیم ده یۏخ دېر، آنجاق اۏ دا کۆت اۏلماغې جهنَّم، اۆسته‌لیک، فرسیز دیر. آنام اؤلۆم آیاغېندا منه یالواردې کی، گنج آغ قادېن’لا إولَنیم و بیزیم، أن آزې، اۆچ اوشاغېمېز، اۏنلاردان دا بیری قېز اۏلسون کی، بو قېزا اۏنون، اۏندان اؤنجه آناسې‌نېن، ننه‌سی‌نین داشېدېغې آدې وئرک. آنامېن خواهیشینی اونوتمامېشدېم، آنجاق گنج‌لیک چاغېم اۏ قدر اوزانمېشدې کی، منه إله گلیردی، إولنمک هئچ واخت گئج دَڲیل. اۏ واختا قدر کی، پرادۏماردا گۆن‌اۏرتانېن ایستی‌سینده، پۏلۏمارئس دئ کاسترۏنون عائله‌سی یاشایان إوده قاپېنې سهو سالېب، اۏنلارېن کیچیک قېزې خیمئنا اۏرتیسی سیئستا زامانې یاتاق اۏتاغېندا چېلپاق دورومدا گؤردۆم. اۏ، کۆره‌ڲی قاپېیا طرف اوزانمېشدې و باشېنې إله تئز دؤندردی کی، گیزلَنمه‌ڲه ماجال تاپمادېم. «اۏی، عۆذر ایسته‌ییرم»، – نهایت، دیللندیم، اۆره‌ڲیم ایسه آز قالېردې سینه‌مدن چېخسېن. قېز گۆلۆمسه‌ییب، جئیران کیمی چئوریله‌رَک، اؤزۆنۆ بۆسبۆتۆن منه گؤرسَتدی. اۏتاقدا اۏندان باشقا هئچ کیم و هئچ نه یۏخ ایدی. اۏ، تامام لۆت دَڲیلدی، چۆنکی مانعه‌نین اۏلَمپیکی کیمی قولاغې‌نېن دالېنا نارېنجې لچک‌لری اۏلان زَهَر‌لی گۆل تاخمېشدې، ساغ بیله‌ڲینده قېزېل قۏل‌باق، بۏینوندا ایسه خېر‌دا میرواریدن بۏیون‌باغې گؤزه دَ‌ڲیردی. تَصَوّۆرۆمه گتیرمزدیم کی، نه واخت’سا بوندان دا واله‌إدیجی بیر شئی گؤره بیله‌رم و ایندی إعتیراف إدیرم کی، دۆز فیکیرلشمیشَم.
اؤز یؤندم‌سیزلیڲیمدن اوتانېب، اۏنو همیشه‌لیک اونوتماق مَقصَدی ایله قاپېنې اؤرتدۆم. آما خیمئنا اۏرتیس اۏنو اونوتماغا ایمکان وئرمه‌دی. عۆمومی تانېش‌لارېمېز واسیطه‌سی ایله گؤندَردیڲی مکتوب‌لاردا گؤرۆشه چاغېرېردې، حده‌له‌ییردی و بیر کلمه بئله کسمه‌سک ده، شاییعه بوراخدې کی، گویا، بیر-بیریمیزدن اؤترۆ دَلی-دیوانه‌ییک. مۆقاویمَت گؤرسَتمک مۆمکۆن اۏلمادې. اۏنون گؤز‌لری چؤل‌پیشیڲی‌نین گؤزلرینه اۏخشایېردې، پالتار‌دا دا چېلپاق اۏلدوغو قدر جاذیبه‌لی ایدی، قېزېلې گۆر ساچ‌لارې ایسه اۏ درَجه‌ده قادېن ایینسه‌ییردی کی، گئجه‌لر یاستېغې قوجاقلایېب، هؤنکۆر-هؤنکۆر آغلایېردېم. بیلیردیم کی، آرامېزدا محبّت دئییلن شئیدن صؤحبَت گئده بیلمز، آنجاق اۏنون ایبلیسانه جاذیبه‌سی منی یاندېرېب-یاخېردې و من قارشېما چېخان یاشېل‌گؤزلۆ فاحیشه‌لر’له یاتا-یاتا راحات‌لېق تاپماغا چالېشېردېم. آنجاق پرادۏمارداکې یاتاق’لا باغلې خاطیره‌نین ألۏوونو سؤندۆره بیلمه‌دیم، اۏنا گؤره سیلاحې یئره قۏیدوم – اۆزۆک تاخېب، ترۏیتسا بایرامېنا قدر تۏی اۏلاجاغېنې بیلدیرمک’له، رسمَن إولنمک تکلیفی إتدیم.
بو خبر کۆبار کلوب‌لارېندان چۏخ، چین محله‌سینده های-کۆی یاراتدې. منیم نیشانېم مسیحی أخلاق نۏرما‌لارېنا رعایَت إدیلمک’له گلین إوی‌نین إیوا‌نېندا، آمازۏن اۏرکیده‌لری و آیې‌دؤشه‌ڲی دیبچک‌لری‌نین إحاطه‌سینده اۏلدو. آغ کتان کۏت‌شالواردا هديه ایله – نه‌سه خېر‌دا بیر شئی، یا ایسویچره شۏکۏلاتې ایله آخشام ساعات یئددیده اۏرایا گلدیم و اۏ دؤور رۏمان‌لارېنداکې آرادۆزَ‌لدن قادېن‌لار کیمی مۆرگۆله‌ین آرخئنید خالا‌نېن نظارَتی آلتېندا یارې إیهام’لا، یارې جیدّی آخشام ساعات اۏنا قدر صؤحبَت إتدیک.
بیر-بیریمیزی یاخېندان تانېدېقجا خیمئنا اؤزۆنۆ آچېق-آشکار إحتیراصلې آپارېردې، یایېن ایستی‌لری باشلایاندان ایسه کۏفتاسې‌نېن یاخاسې بیر آز دا آچېلدې، یوبکاسې داها دا گؤده‌لدی و بۆتۆن بونلارېن قاران‌لېقدا هانسې داغېدېجې گۆجه ما‌لیک اۏلاجاغېنې تَصَوّۆر إتمک چتین دَڲیلدی. نیشانلاناندان ایکی آی سۏنرا دانېشماغا سؤزۆمۆز قالمامېشدې و اۏ، بیر کلمه ده دئمَزدن، ساده‌جه، یۆن ایپدن پاپېش تۏخوماغا باشلاماق’لا اوشاق مسأله‌سینی گۆنده‌مه گتیردی. تربییه‌لی آداخلې کیمی من ده تۏخوماغې اؤرگندیم و بیز تۏیا قدر قالا‌ن ساعات‌لارې بئله آنلام‌سېزجاسېنا کئچیرتدیک، من اۏغلان اوشاق‌لارې اۆچۆن ماوی، اۏ ایسه قېزلار اۆچۆن چهرایې پاپېش‌لار تۏخویوردو، کیمین دۆز تاپاجاغېنې بیلنه قدر بیر یېغېن پاپېش هؤردۆک. ساعات اۏنو وورار-وورماز فایتۏنا مینیب، لذّتلی بیر گئجه یاشاماق اۆچۆن چین محله‌سینه جوموردوم.
سوبای یاشامېم’لا ویداع‌لاشمام شَرَفینه های-کۆیلۆ مراسیم‌لرین تشکیل إدیلدیڲی چین محله‌سی اۆزۆجۆ مراسیم‌لرین کئچیریلدیڲی عۆمومی کلوبون تام عکسی ایدی. همین تضاد بو ایکی عالَمدن هانسې‌نېن، حقیقتن، منیم اۏلدوغونو آنلاماغېما کؤمَک إدیردی و ایللۆزییا یاراندې کی، ایکی‌سی ده منیم دیر، آنجاق هر بیری اؤز واختېندا: اۏنلارېن بیرینده اۏلاندا اۏ بیری‌نین دَنیزه چېخان گمی کیمی یانېقلې آه-ناله ایله نئجه اوزاقلاشماغا باشلادېغېنې حیسّ إدیردیم. تۏی عَرَفه‌سینده «تانرې قۆدرتی» فاحیشه‌خاناسېنداکې ضیافت شهوتدن باشېنې ایتیرمیش ایسپان کئشیشی‌نین عاغلېنا گلَن مراسیم’له سۏنا چاتدې. منیم’له سۏن نَفَسه‌جن مۆقَدَّس قایدا-قانون‌لار’لا کبینده اۏلما‌لارې اۆچۆن اۏ، بۆتۆن فاحیشه‌لرین اۆزۆنه دوواق اؤرتۆب، نارېنج چیچه‌ڲی ایله اۏنلارې بزه‌دی. بو، بؤیۆک کۆفر گئجه‌سی ایدی، چۆنکی اۏنلارېن ییرمی ایکی‌سی منی سئوه‌جک‌لرینه و منه ایطاعت إده‌جک‌لرینه، من ایسه قبره‌جن اۏنلارا صادیق قالا‌جاغېما و دایاق دوراجاغېما آند ایچدیم.
باغېشلانماز سهو إتدیڲیمی دۆشۆندۆڲۆمدن، گئجه‌نی یاتا بیلمه‌دیم. دان یئری سؤکۆلۆردۆ، من ایسه اؤتۆب کئچن عؤمرۆمۆ یاشایاراق، قۆلّه‌ده‌کی ساعاتېن یئددینی – کیلیسا‌دا اۏلاجاغېم واختې بیلدیرَن قۏرخونج زنگینی سایېردېم. تئلئفۏن ساعات سککیزده چالماغا باشلایېب، بیر ساعات‌دان آرتېق اوزون-اوزادې، عینادکارلېق’لا جینگیلده‌دی. جاواب وئرمک نه‌دیر، نفسیمی ده دَرمیردیم. ساعات اۏنا یاخېن قاپېنې یومروق’لا دؤڲمه‌ڲه باشلادېلار، سۏنرا تانېش، حیرصلی سَس‌لر إشیدیلدی. قۏرخوردوم کی، قاپېنې دا قېرالار، آنجاق ساعات اۏن بیره یاخېن إوه بؤیۆک فلاکتدن خبر وئرَن آغېر سۆکوت چؤکدۆ. من اۏندا آغلادېم، هم اۏنا، هم ده اؤزۆمه آغلادېم و اۆرَکدن دوعا إله‌دیم کی، عؤمرۆمۆن سۏنوناجان هئچ زامان اۏنون’لا گؤرۆشمه‌ییم. گؤرۆنۆر، هانسې’سا مۆقَدَّسین قولاغې آلېبمېش، چۆنکی خیمئنا اۏرتیس إله همین گئجه اؤلکه‌دن گئدیب، بیر ده ییرمی ایلدن سۏنرا، اوغورلو نیکاحدان منیم اۏلا بیله‌جک، یئددی اوشاق تؤره‌دیب قایېتدې.
جمعيّته مئیدان اۏخودوغوما گؤره ایشده قالماغېم و «Diario de-la-Pas»دا کؤشه‌می ساخلاماغېم منه بؤیۆک چتین‌لیک‌لر باهاسېنا باشا گلدی. آنجاق مقاله‌لریمی اۏن بیرینجی صفحه‌یه هئچ ده بو نه‌دَندَن کئچیرمه‌دیلر، ساده‌جه، یاشامېمېزا هئچ نه ایله حئسابلاشمایان 20-نجی عصر سۏخولدو. شَهَرده آنجاق ترقّیدن دانېشېردېلار. هر شئی دَڲیشمیشدی؛ طَيّاره‌لر اوچوردو و هانسې تدبیرلی آدامسا «یۆنکئرس»دن مکتوب دۏلو تۏربا آتېب، آویاپۏستو ایختیراع إتدی.
یئگانه دَڲیشمه‌ڲن شئی منیم بازار گۆنۆ قزئتده درج اۏلونان مقاله‌لریم ایدی. گنج نسیل داییم بو مقاله‌لری تنقید إدیردی، اۏنلارې یاندېرېب کۆله دؤندریله‌سی قدیمدن قالما مۆمیا آدلاندېرېردې، آنجاق من تسلیم اۏلموردوم و یئنی آب-هاوایا اویمازدان اؤز ایشیمده ایدیم. من هئچ نه‌یه فیکیر وئرمیردیم. قېرخ یاشېم وار ایدی، گنج دۆزنله‌ییجی‌لر مقاله‌لریمه چَرَنچی‌نین کؤشه‌سی آدېنې قۏیموشدولار. دایرئکتۏر منی اۏتاغېنا چاغېرېب، مقاله‌لریمی یئنی آب-هاوایا اویقونلاشدېرماغې خواهیش إتدی. ایندیجه اؤزۆ فیکیرلَشیب تاپېبمېش کیمی طَمطَراق’لا دئدی: «دۆنیا ایره‌لییه گئدیر». «بَلی، من بیلدیردیم، – همیشه‌کی کیمی ایره‌لی گئدیر، آنجاق گۆنَشین باشېنا فېرلانېر». اۏ، منیم بازار گۆنۆ مقاله‌لریمه تۏخانمادې، چۆنکی باشقا خبر ترتیباتچې‌سې تاپا بیلمه‌دی. ایندی اۏنون حاقلې اۏلدوغونو آنلایېرام و نه‌یه گؤره حاقلې اۏلدوغونو دا دئیه بیله‌رم. یاشام بورولغانې‌نېن قامارلادېغې منیم نسلیمین جاوان‌لارې جان-باش’لا گله‌جَک حاققېندا خۏش آرزې‌لارا اویموشدولار، آنجاق سرت گرچک‌لیک گله‌جه‌ڲین هئچ ده اۏنلارېن آرزېلادېغې کیمی اۏلمادېغېنې گؤرسَتدی و اۏندا خیفّت إتمه‌ڲه باشلادېلار. بازار کؤشه‌لریم ده بئله ایدی، کئچمیشین قا‌لېق‌لارې آراسېندان قازېلېب اۆزه چېخاردېلان آرکۏلۏژی تاپېنتې کیمی اۏ یالنېز قۏجا‌لارا یۏخ، قۏجالماقدان قۏرخماماق اۆچۆن گنج‌لره ده یارایېردې. مقاله‌لریم یئنه أن اۏخوناقلې یازې‌لار جرگه‌سینه کئچدی، حتتا بعضن بیرینجی صفحه‌یه ده چېخاردېلېردې.
مندن سۏروشان‌لارا همیشه حقیقتی دئییرَم: گزه‌ڲـَن قادېن‌لاردان ماجالېم اۏلمادې إولَنه‌م.
آنجاق إعتیراف إتمک لازېم دېر کی، بو ایضاح دۏخسان یاشېم تامام اۏلدوغو گۆنه قدر، رۏزا کابارکاسېن إویندن چېخېب، بیر ده هئچ واخت طالئعیمی سېناغا چکمه‌یه‌جه‌ڲیمی قطعی قرارا آلان دقیقه‌یه‌جن عاغلېما گلمه‌میشدی. من اؤزۆمۆ باشقا آدام سانېردېم. پارکېن دَمیر چَپَری یانېندا موندیرلی آدام‌لار’لا راستلاشاندا اۏوقاتېم دَڲیشدی. دامیانانې دیزلرینی یئره قۏیوب، دؤشه‌مه‌نی یویان واخت گؤردۆم و اۏنون یاشېنا گؤره طراوَتلی قالمېش بود‌لارېنا گؤزۆم ساتاشاندا، بَدَنیمدن چۏخدان اونوتدوغوم تیترتمه کئچدی. یقین بونو دویدو، چۆنکی یوبکاسېنې آشاغې چَکدی. نه قدر ایسته‌سه‌م ده، اؤزۆمۆ ساخلایا بیلمه‌ییب سۏروشدوم: «دامیانا، دئیین گؤرۆم، نه‌لر’سه یادېنېزا دۆشۆر؟» «هئچ نه یادېما دۆشمۆردۆ، – اۏ دئدی، – آنجاق سیزین سوالېنېز بونو یادېما سالدې». اۆره‌ڲیم سېخېلدې. «من هئچ واخت سئومه‌میشم»، – إعتیراف إتدیم. اۏ، درحال جاواب وئردی: «من ایسه سئومیشَم. – و اؤز ایشینی دایاندېرمادان سؤزۆنۆ بیتیردی: – من ییرمی ایکی ایل سیزین دردینیزدن اؤلمۆشَم». اۆره‌ڲیم چېرپېندې. وضعيّتدن لَیاقت’له چېخماق اۆچۆن دئدم: «بیز بیر-بیریمیزه هئچ ده پیس یاراشمازدېق». «بونلارې منه ایندی نییه دئییر‌سینیز، – اۏ حیدَّت‌لَندی، – بو ایندی هئچ تَسَلّی اۆچۆن ده یارامېر». من إودن چېخاندا اۏ، چۏخ عادی طرزده دئدی: «سیز اینانمایاجاق‌سېنېز، آنجاق آللاها شۆکۆر، من هله ده قېزام.» سۏنرا گؤردۆم کی، إوین هر یئرینده وازالارا قېرمېزې قېزېل‌گۆل‌لر قۏیوب، یاستېغېن اۆستۆنه ایسه آچېقجا: «یۆز ایل عؤمۆر سۆرمه‌نیزی آرزېلایېرام». بیر گۆن قاباق یارېیا قدر یازدېغېم مقاله‌نی بو خۏشاگلمز دویقو ایله داوام إتدیردیم. اۏنو بیرنفَسه بیتیردیم، اۆره‌ڲیمده‌کی‌لرین هامې‌سېنې بۏشالتدېم، آنجاق آغلایان اۆره‌ڲیمین هؤنکۆرتۆسۆنۆن إشیدیلمه‌سینه ایمکان وئرمه‌دیم، إله بیل، قو قوشونون بۏغازېنې بیردن اۆزدۆم.
گئجیکمیش ایلهامېمېن جۏشقون واختېندا اؤز اوزون و شرفلی یاشامېما، أصلا اؤلمک فیکرینده اۏلمازدان، عریضه ایله نؤقطه قۏیماق قرارېنا گلدیم.
مقاله‌نی دۆزنله‌مه‌نین قبول اۏتاغېنا وئریب، إوه قایېتماق ایسته‌دیم. آما مۆمکۆن اۏلمادې. آد گۆنۆمۆ قئید إتمک اۆچۆن دۆزنله‌مه‌نین أمکداش‌لارې تام هئیأتده یېغېلېب منی گؤزله‌ییردیلر. بینادا تعمیر گئدیردی، هر یانا تاختا-توختا، زیر-زیبیل یېغېلمېشدې، آنجاق آد گۆنۆم مۆناسیبتی ایله ایشی دایاندېرمېشدېلار. هاچاآیاغېن اۆستۆنه بَزَکلی کاغېذ‌لارا بۆکۆلمۆش هديه‌لر، سببکارېن ساغ‌لېغېنا ایچمَکد‌ن اؤترۆ ایچکی‌لر دۆزۆلمۆشدۆ. هامې ایله بیر-بیر خاطیره شکلی چکدیره‌نه قدر فۏتۏآپارات‌لارېن گۆر ایشېق پارتلایېش‌لارېندان قولاغېم عمللی‌جه باتدې، گؤز‌لریم قاماشدې.
آنجاق رادیۏدان، شَهَر مطبوعاتېندان: مۆحافیظه‌کار «پرئنسا» و لیبئرال «إرالدۏ» سَحَر قزئت‌لریند‌ن، سئنساسییالار اۆزره ایختیصاصلاشمېش، اۆرَک‌پارچالایان إحتیراص‌لاردان بحث إدن کیچیک رۏمان‌جېغازلار چاپ إتمک’له جمعيّتده‌کی گرگین‌لیڲی گؤتۆرمه‌ڲه چالېشان آخشام قزئتی «ناسیۏنال»دان گلَن ژورنالیست‌لری گؤرنده سئویندیم. اۏنلارېن بورادا اۏلماسې تعجّۆبلۆ دَڲیلدی. شَهَر بئله کؤک‌لَنمیشدی: مارشال‌لا‌ر نشرییّات ساواش‌لارې آپاراندا عادی دؤڲۆشچۆلرین دۏستلوغو قۏرویوب ساخلاماسې همیشه یاخشې قبول اۏلونوردو.
ایش واختې اۏلماسا بئله، رسمی سئنزۏر کرۏنیمۏ اۏرتئقا دا بورادا ایدی، بیز اۏنو موردار قار آدامې آدلاندېرېردېق، چۆنکی گئجه همیشه عئینی ساعاتدا اؤز قانلې مۆستبید قلمی ایله تاپېلېردې. و سحرکی بوراخېلېشدا مۆخالیف بیر حرف قالمایانا قدر اۏتوروردو. قرامماتیک آراشدېرما‌لارېما، یا ایسپانجادان منه داها ایفاده‌لی گؤرۆنن ایتالیان سؤز‌لری ایشلَتدیڲیمه، سیام إکیزلری کیمی قېرېلماز صورتده بیر-بیرینه باغلې اۏلان ایکی دیلدن قوللانماقدا نۏرمال حال سایېلدېغېم اۆچۆن اۏنلارې دېرناغا آلمادېغېما و کورسیو’له سئچدیرمه‌دیڲیمه گؤره اۏنون منیم’له هئچ آراسې یۏخ ایدی. دؤرد ایل بو حیسّدن اینجیییب، نهایت، هر ایکیمیز بونو اؤز شعوروموزون مۆکممل اۏلماماسې‌نېن حئسابېنا یازدېق.
کاتیبه‌لر اۆستۆنده دۏخسان شام یانان کئیکی سالۏنا گتیرنده ایلک دفعه یاشادېغېم ایل‌لرین سایېنې حیسّ إتدیم. تبریک ماهنې‌سې اۏخونان واخت گؤز یاش‌لارېمې زۏر’لا ساخلایاندا، هاچانسا خاطېرلایاجاغېمې عاغلېما بئله گتیرمه‌دیڲیم اۏ قېز گئجیکمیش مرحمَت حیسّی ایله قفیل یادېما دۆشدۆ. بیردن ساکیت‌لیک چؤکدۆ و کئیکی کسمک اۆچۆن کیمسه پېچاغې منه وئردی. آتماجا‌لاردان قۏرخوب، هئچ کیم نیطق سؤیله‌مک ایسته‌میردی. جاواب نیطقی سؤیله‌مک ایسه منیم اۆچۆن اؤلۆمدن بئتَر ایدی. مراسیمین سۏنوندا هئچ واخت رغبت بسله‌مه‌دیڲیم دۆزنله‌مه مۆدۆرۆ اینصاف‌سېزجاسېنا بیزی گؤڲدن یئره إندیردی. أعلاحضرَت سببکار، ایندی ایسه دئیین، مقاله‌نیز هانې؟
دۆزۆنۆ دئسَم، بۆتۆن بو واخت ایچینده مقاله کؤز کیمی جیبیمی یاندېرېردې، آنجاق مراسیم منی إله هیجانلاندېرمېشدې کی، اۏنو ایستئعفا عریضه‌مله کۏرلاماغا اۆرَک إله‌میردیم. من دئدیم: «بو دفعه یۏخ دېر». دۆزنله‌مه مۆدۆرۆ کئچن عصردن بری باش وئرمه‌ین بو یۏل‌وئریلمز خطادان چۏخ
ناراضې قالدې. «باشا دۆشۆن، – اۏنا ایضاح إتدیم، – چۏخ آغېر گئجه کئچیرمیشَم، یوخودان دوراندا باشېمې قالدېرا بیلمیردیم.»
«باخ إله بوندان یازاردېنېز، – اؤزۆنه خاص اۏلان ایستئهزا ایله دئدی. – دۏخسان یاشدا یاشامېن نئجه اۏلدوغونو ایلک منبعدن اؤرگنمک اۏخوجویا ماراقلې گَلردی». کاتیبه‌لردن بیری صؤحبَته قارېشدې. «بلکه، بو سیر دیر، اۏ، منه بیج-بیج باخدې. – دۆز دئمیرَم؟» عمللی‌جه پؤرتدۆم. «لعنته گله‌سن، – دۆشۆندۆم، – نه شیت هنک دیر». باشقا بیر کاتیبه گۆله‌رَک، بارماغې ایله منی گؤرسَتدی. «نه گؤزَل دیر! اۏ هله قېزارماق قابیلییَّتینی ده قۏرویا بیلیب». اۏنون أدب‌سیز‌لیڲیندن داها آرتېق قېزاردېم. «یقین، قېزقېن گئجه اۏلوب، -بیرینجی کاتیبه دیل بۏغازا قۏیموردو. – پاخېل‌لېغېم توتور!» و بۏیا‌لې دۏداق‌لارې ایله یاناغېما مؤهۆر باسدې. فۏتۏقرافچې‌لار بیر هایا بند ایدیلر. گۆر ایشېق پارتلایېش‌لارېندان گؤزۆم قاماشمېش حالدا أل‌یازمانې دۆزنله‌مه مۆدۆرۆنه وئریب، گؤتۆر، دئدیم، هَنَک إدیردیم و سۏن آلقېش سس‌لری آلتېندا تئز آرادان چېخدېم کی، یارېم عصر کۆلۆنگ ووردوغوم حۆجره‌دن ایستئعفا وئردیڲیمی جماعت بیلنـده اؤزۆم اۏرا‌دا اۏلمایېم.
ناراحات‌لېق حیسّی آخشام إوده هديه‌لری آچاندا دا منی ترک إتمه‌میشدی. لینۏتیپچی‌لر یانېلېب، اؤنجه‌کی آد گۆن‌لریمده باغېشلانان اۆچ قهوه‌بیشیرندن بیرینی ده ایندی وئرمیش‌دیلـر. مَطبَع ایشچی‌لری حئیوان یئتیشدیرمه مۆسّیسه‌سیندَن آنقۏرا پیشیڲینی گؤتۆرمه‌ڲیمه بلدییه‌نین ایجازه‌سینی آلمېشدېلار. رهبر‌لیک نه‌لر اۆچۆن’سه رمزی گۆذَشت‌لر وئرمیشدی. کاتیبه‌لرین هديه‌سی دۏداق بۏیا‌سې ایله اؤپۆش ایزلری قۏیدوق‌لارې اۆچ جۆت ایپک آلت پالتارې و اۏنو سۏیوندورماق اۆچۆن اؤز خیدمت‌لرینی تکلیف إتدیک‌لری آچېقجا ایدی. فیکیرلَشدیم کی، قۏجا‌لېغېن گؤزَل‌لیک‌لریندن بیری ده بو دېر – گنج قېزلار سَنین داها هئچ نه‌یه یارامادېغېنې دۆشۆنۆب، بئله دیل‌خۏشلوغو اؤز‌لرینه روا گؤرۆرلر.
آشکئنازی‌نین ایفاسېندا شۏپئنین ییرمی دؤرد پرئلۆدییاسې یازېلمېش والې کیمین گؤندَردیڲینی بیلمه‌دیم. دۆزنله‌ییجی‌لر أساسن دَبده اۏلان کیتاب‌لار باغېشلامېشدېلار. هديه‌لرین هامې‌سېنې آچماغا ماجال تاپمامېش تئلئفۏن زنگ چالدې و رۏزا کابارکاس إشیتمک ایسته‌مه‌دیڲیم سوا‌لې وئردی: «قېز’لا آرانېزدا نه اۏلوب؟» -«هئچ نه»، – فیکیرلشمَزدن جاواب وئردیم. «حتتا اۏنو اۏیاتماماغې سن هئچ نه حئساب إدیرسن؟ – رۏزا کابارکاس سۏروشدو. – ایلک گئجه‌سینده کیشی‌نین اۏنا لاقئید اۏلماسېنې قادېن هئچ واخت باغېشلامېر». من إعتیراض إتدیم کی، قېز یالنېز دۆڲمه تیکمکدن بئله اۆزگۆن اۏلا بیلمَزدی، چۏخ گۆمان، پیس داورانېشدان قۏرخدوغونا گؤره اؤزۆنۆ یوخولولوغا ووروب. «اۏ پیسدی کی، – رۏزا دئدی، – قېز إله بیلیب، گویا، سن، دۏغرودان دا، آرتېق هئچ نه‌یه قادیر دَڲیلسن، من ایسه ایسته‌میرم بونو عالَمه جار چکسین.» منی قفیل یاخالاماقدان ممنونییت دویماسېنا ایمکان وئرمه‌دیم. «هر نئجه اۏلسا دا، – ایصرار إتدیم، – قېز یازېق إله حالدا دېر کی، یوخولو، یا اۏیاق اۏلسون، بیلمیر‌سن اۏنون’لا نه إده‌سن: اۏ، خسته‌خانالېق دېر». رۏزا کابارکاس سَسی‌نین تۏنونو آلدې: «ایشی تله‌سیک‌لیک کۏرلایېب، آنجاق گؤرَرسَن، هر شئیی یۏلونا قۏیماق اۏ‌لار». اۏ وعد إتدی کی، قېزې اۏلان‌لارې اۏلدوغو کیمی دانېشماغا مجبور إده‌جک، أڲر دۏغرودان دا، من دئیَندیرسه، پولو قایتارداجاق: «راضېسان؟» «قۏی هر شئی اۏلدوغو کیمی قالسېن، – من إعتیراض إتدیم، – هئچ نه اۏلماز، عکسینه، بو منه دَرس اۏلدو، ایندی بیلیرم کی، بئله ایگید‌لیک‌لر من‌لیک دَڲیل. بو یئرده قېز حاقلې دېر: آرتېق یارامېرام». تئلئفۏنو قۏیدوم و یاشامدا ایندییه‌جن دادمادېغېم آزاد‌لېق حیسّی ایچیمی دۏلدوردو: نهایت، اۏن اۆچ یاشېمدان منه أذيّت وئرَن کؤله‌لیکدن قورتولدوم.
آخشام ساعات یئددیده اینجه‌صنعَت سالۏنونا، سئزار فرانکېن اسکریپکا و فۏرتئپیانۏ اۆچۆن سۏناتاسېنې مشهور جاک تیبۏ و آلفرئد کۏرتۏنون ایفاسېندا دینله‌مه‌ڲه فخری قۏناق کیمی دعوت اۏلونموشدوم و فاصیله‌ده اۏلمازېن تعریف‌لر إشیتدیم. قۆدرتلی موسیقی‌چیمیز مائسترۏ پئدرۏ بیاوا ایفاچې‌لارا تقدیم إتمک اۆچۆن منی، آز قالا، سۆرۆیه‌رَک صحنه آرخاسېنا آپاردې. اۏ قدر کارېخدېم کی، شومانېن ایفا إتمه‌دیک‌لری سۏناتاسېنا گؤره اۏنلارې تبریک إتدیم و کیمسه آدام‌لارېن ایچینده، کۏبودجاسېنا سهویمی دۆزلتدی. ایشتیراکچې‌لار إله بیلدیلر ایکی سۏناتانې، ساده‌جه، نادان‌لېقدان دۏلاشېق سالمېشام و کۏنسئرت حاققېندا یازدېغېم مقاله‌ده، بونو کیفایت قدر قارما-قارېشېق طرزده دۆزلتمه‌ڲه چالېشماغېم وضعيّتی لاپ آغېرلاشدېردې.
بو اوزون یاشامېمدا ایلک دفعه حیسّ إتدیم کی، کیمی’سه اؤلدۆرمه‌ڲه قادیرم. اۆزۆجۆ ناراحات‌لېق’لا إوه قایېتدېم، شئیطان منیم قولاغېما واختېندا عاغلېما گلمه‌ین سارسېدېجې جاواب‌لار پېچېلدایېردې و نه کیتاب‌لار، نه موسیقی غضبیمی سۏیوتمادې. بختیمدن رۏزا کابارکاسېن تئلئفۏندا چېغېرا-چېغېرا
دئدیک‌لری منی بو دهشتدن قورتاردې: «خۏشبخت‌لیڲه باخ، قزئتده اۏخودوم کی، دۏخسان یاشېن قورتولوب، من إله بیلیردیم یۆز دیر». من اؤزۆمدن چېخدېم: «نه‌دیر، گؤزۆنه إله حالدان دۆشمۆش گؤرۆنۆرَم؟» «عکسینه، – اۏ جاواب وئردی، – یاخشې گؤرۆندۆڲۆنه گؤره تعجّۆب‌لندیم. چۏخ أعلاء دېر کی، یاخشې قالدېغېنا هامېنې تعجّۆب‌لَندیرمک اۆچۆن یاشېنې آرتېق دئیَن قۏجا‌لارا اۏخشامېرسان. – و کئچیدسیز-فیلان‌سېز دئدی: – سنه هديه‌م وار». من صمیمی قلبدن تعجّۆب‌لندیم: «نه هديه؟» «قېز». بیر آن بئله دۆشۆنمه‌دیم. «ساغ اۏل، – دئدیم، – بو جنجال ایش من‌لیک دَڲیل». اۏ، اؤز سؤزۆنۆ یئریتدی: «من اۏنو یاخشېجا قېزاردېب، اۆستۆنه سۏس تؤکۆب، صندَل چوبوق‌لارې ایله بیر یئرده گۆمۆشۆ زرکاغاذا بۆکۆب، دۆز سَنین إوینه یۏللایاجاغام، هامېسې دا هاوایې». من متانت’له دؤزۆردۆم، آنجاق رۏزا دا دئدیڲیندن دؤنمۆردۆ و منه إله گلیردی کی، صمیمی دانېشېر. دئدی کی، همین جۆمعه گۆنۆ قېز ایکی یۆز دۆڲمه‌نی ایڲنه-ساپ و اۆسکۆک’له تیکمکدن ألدن دۆشۆبمۆش. دۆز دیر، زۏرلانماقدان قۏرخوردو، آنجاق اۏنا نئجه لازېم دېر مصلحَت وئرمیش‌دیلـر و قېز بونا حاضېر ایدی. دۏغرودان دا، وان اۏتاغېنا دَڲمک اۆچۆن گئجه دوروب، اینتهاسې، من إله برک یاتمېشام کی، اۏیاتماغا قېیمایېب، سَحَر اۏ، یوخودان آیېلاندا ایسه من آرتېق گئتمیشممیش.
بو بۏش یالان‌لار منی حیدَّت‌لَندیردی. «یاخشې، – رۏزا کابارکاس سؤزۆنۆ داوام إتدیردی، – ایندی ده لاپ سن دئیَن دیر، اۏ، پئشمان اۏلوب. زاواللې قېز بورادا، منیم یانېمدا دېر. ایسته‌ییرسَن دسته‌ڲی اۏنا وئریم؟» «یۏخ، یۏخ، آللاه خاطیرینه»، – من إعتیراض إتدیم.
کاتیبه دۆزنله‌مه‌دن زنگ ووراندا من یازماغا باشلامېشدېم. دئدی کی، دایرئکتۏر سَحَر ساعات اۏن بیر‌ده سنی گؤرمک ایسته‌ییر. من دۆز واختېندا گلدیم. دؤزۆلمز های-کۆی بینانې باشېنا گؤتۆرمۆشدۆ، کۆرزۆن تېرېلتېسېندان قولاق باتېردې، سیمان تۏزوندان، بوتون بوخارېندان نفس آلماق اۏلموردو، آنجاق دۆزنله‌مه بو های-کۆیده دۆشۆنمه‌ڲه آرتېق اؤرگشمیشدی. مۆدۆرلۆڲۆن اۏتاق‌لارې ایسه، عکسینه، سرین و ساکیت ایدی، إله بیل، بیزیم یۏخ، باشقا بیر ایده‌آل اؤلکه‌نین تۏرپاغې’یدی.
یئنی‌یئتمه‌یه اۏخشایان 3-نجۆ مارک توللی منی قاپې‌نېن آغزېندا گؤرنده تئلئفۏن’لا دانېشا-دانېشا آیاغا قالخېب، ماسانېن اۆستۆند‌ن ألینی منه اوزاتدې و باشې‌نېن حرکتی ایله اۏتورماق تکلیف إتدی. أوّل فیکیرلَشدیم کی، تئلئفۏنون اۏ بیری باشېندا هئچ کیم یۏخ دېر، منده تأثّۆرات یاراتماق اۆچۆن بو تئاترې چېخاردېر، آنجاق تئزلیک’له آنلادېم: اۏ، قوبئرناتۏر’لا دانېشېردې و بو، ایل‌لرین دۆشمن‌لری‌نین چتین دانېشېغې ایدی. آنجاق دۆشۆنۆرَم کی، رهبر‌لیک’له آیاق اۆسته دانېشسا دا، دایرئکتۏر، هر حالدا، منیم قارشېمدا اؤزۆنۆ ایشگۆزار گؤرسَتمه‌ڲه چالېشېردې.
گؤرۆنۆر، سۏن دَرَجه دقیق‌لیک اۏنون قوصورو ایدی. ایلک عؤمۆرلۆک پرئزیدئنتدن، فاحیشه آل‌وئر‌یندن وار-دؤولت قازاناندان سۏنرا تجرۆبه کؤلگه‌سینده ژورنالیست اۏلان آتا بابا‌سېندان فرقلی اۏلاراق، اۏ، ییرمی دۏققوز یاشېندا آرتېق دؤرد دیل بیلیردی و اۆچ اولوس‌لار آراسې دیپلۏمو وار ایدی. دایرئکتۏر اؤزۆنۆ آزاد آپارېردې، یاراشېقلې و ساکیتدی، اۏنون اۏبرازېنا اویوشمایان یئگانه شئی سَسینده دویولان ساختا نۏت‌لا‌ر ایدی. اۏ، یاخاسېنا دۏغال اۏرکیده تاخېلمېش ایدمان اۆسلوبلو پئنجک‌لر گئیینیردی و گئییمی بَدَنینه إله اۏتوروردو کی، سانکی، اۏنون بیر حیصّه‌سی ایدی، أڲنینده‌کی‌لرین هئچ بیری یاغېشلې هاوا اۆچۆن نظرده توتولمامېشدې، هامېسې یالنېز اۏنون اۏتاغېنداکې پارلاق یاز هاواسې اۆچۆن ایدی. بورایا گلنده گئیینمه‌ڲه، آز قالا، ایکی ساعات واخت ایتیر‌میشدیم و بیردن اؤز کاسېب‌لېغېما گؤره اوتاندېم، بو دا منی لاپ حیرص‌لَندیردی.
هر شئیدن علاوه، قزئتین 25 ایل‌لیک یوبیلئیی مۆناسیبتی ایله أمکداش‌لارېن بیرلیکده چکدیردیک‌لری، اؤلن‌لرین باشې‌نېن اۆستۆنه خاچ ایشاره‌سی قۏیولموش فۏتۏشکیلدن اؤلدۆرۆجۆ زَهَر یاغېردې. من ساغدان اۆچۆنجۆ ایدیم؛ قېراق‌لارې قاتلانمېش بۏرک، ایری دۆڲۆن وورولموش، میرواریلی سانجاق تاخېلمېش کراواتدا، مۆلکی پۏلکۏونیک کیمی قېرخ یاشېنا قدر ساخلادېغېم بورما بېغېم’لا و گؤرۆش سئمینار اؤرگنچی‌سی کیمی یارېم عصر سۏنرا داها إحتیاجې دویمادېغېم مئتال ساغاناقلې گؤزلۆکده. بو فۏتۏشکلی چئشیدلی ایل‌لرده چئشیدلی اۏتاق‌لاردا گؤرمۆشدۆم، آنجاق یالنېز بو دفعه اۏنون آنلامې منه چاتدې: لاپ اؤنجه‌دن بورادا چالېشان قېرخ سککیز آدامدان یالنېز دؤردۆ هله ساغ ایدی و بیزدن أن کیچیڲی چۏخ‌سایلې قتل‌لره گؤره ییرمی ایل‌لیک حَبس جزا‌سې چکیردی.
دایرئکتۏر تئلئفۏن صؤحبَتینی بیتیردی و منیم فۏتۏشک’له باخدېغېمې گؤرۆب گۆلۆمسه‌دی. «خاچ‌لا‌رې من قۏیمامېشام، – دئدی. – منجه، بو یاخشې ایش دَڲیل. – اۏ، ماسا آرخاسېنا کئچیب، باشقا طرزده دانېشدې: –
ایجازه وئرین دئییم کی، تانېدېغېم اینسان‌لار آراسېندا أن آنلاشېلمازې سیز‌سینیز. – و تعجّۆبۆمه رغمَن، بیرباشا مَطلبه کئچدی: – من سیزین ایشدن چېخمانېز’لا باغلې عریضه‌نی نظرده توتورام». من زۏر’لا ماجال تاپېب دئیه بیلدیم: «بو – منیم یاشامېم دېر». اۏ إعتیراض إتدی کی، إله اۏنا گؤره ده بو چېخېش یۏلو دَڲیل. مقاله ایسه اۏنون چۏخ خۏشونا گلیب و قۏجا‌لېق حاققېندا دۆشۆنجه‌لریم اۏنون اۏخودوق‌لارې آراسېندا أن یاخشې‌سې دېر، بو نه‌دَندَن ده مقاله‌نی بۆتۆن وطنداش‌لېق حاق‌لارېندان مرحوم إدیلمه قرارې ایله بیتیرمه‌ڲین هئچ بیر آنلامې یۏخ دېر. «خۏشبخت‌لیکدن، – دایرئکتۏر دئدی، – موردار قار آدامې مقاله‌نی اۏخویاندا یازې آرتېق صفحه‌لنیبمیش و مقاله سئنزۏرا قبول‌إدیلمز گؤرۆنۆب. هئچ کیم’له مصلحَت‌لَشمَزدن مقاله‌نی اؤز تۏرکوئمادا قلمی ایله قارالایېب. سَحَر بوندان خبر توتاندا حاکیمییَت اۏرقان‌لارېنا إعتیراض نۏتو گؤندَرمه‌ڲی تاپشېردېم. بو منیم بۏرجوم دېر، آنجاق اؤز آرامېزدا قالسېن، بۏینوما آلېم کی، اؤزباشېنا‌لېغېنا گؤره سئنزۏرا میننتدارام. آنجاق نۏتون دیققتدن قېراقدا قالماسېنا ایمکان وئرمک فیکریم یۏخ دېر». اۏ، اۆرَکدن خواهیش إدیر: گمینی آچېق دَنیزده ترک إتمه‌ڲین. و سؤزۆنۆ طَمطَراق’لا بیتیردی: «بیز هله سیزین’له موسیقی حاققېندا چۏخ دانېشاجاغېق».دایرئکتۏر سؤزۆنده إله قطعیَّتلی ایدی کی، آرامېزدا‌کې ضیدیيَّت‌لری هانسې’سا بیر بهانه ایله درین‌لَشدیرمکد‌ن قۏرخدوم. أصلینده، گمینی ترک إتمک اۆچۆن إله بیر نه‌دن یۏخ ایدی و آنجاق واخت اودماقدان اؤترۆ بو دفعه ده هه دئیه‌جه‌ڲیم فیکری منی دهشته گتیردی. گؤز یاشې آخېداجاق قدر آبرې‌سېزجاسېنا کؤورَ‌لدیڲیمی گیزلَتمک اۆچۆن اؤزۆمۆ أله آلما‌لې اۏلدوم. و ایل‌لر کئچَندن سۏنرا دا، همیشه‌کی کیمی، یئنه هره اؤز فیکرینده قالدې.
شن‌لیکدن داها چۏخ های-کۆیۆ ایله یاد‌دا قالا‌ن هفته‌نی یۏلا وئریب، چاپچې‌لارېن باغېشلادېغې پیشیڲی گؤتۆرمک اۆچۆن حئیوان یئتیشدیرمه فیرماسېنا گئتدیم. حئیوان‌لارا، إله‌جه ده، هله دیل آچمامېش کؤرپه‌لره اویقونلاشا بیلمیرَم. منه إله گلیر، اۏنلارېن اۆره‌ڲی لال دېر. دئیه بیلمه‌رَم کی، اۏنلارې سئومیرَم، ساده‌جه، اۏنلارا دؤزمۆرم، چۆنکی اۏنلار’لا داورانماغې اؤرگنمه‌میشم. کیشی‌نین اؤز ایتی ایله آروادېندان داها یاخشې دیل تاپماسې منه غئیری-طبیعی گؤرۆنۆر. اۏنا یاشامې، هانسې ساعات‌لاردا یئییب-یئمه‌مه‌ڲی اؤرگه‌دیر، اۏنون’لا دانېشېر، باش‌آغرې‌سېنې بؤلۆشۆر. آنجاق چاپچې‌لارېن باغېشلادېغې حئیوانې گؤتۆرمه‌مک اۏنلارېن خطرینه دَڲردی. اۆسته‌لیک ده، بو پیشیک پارېلتېلې تۆک‌لری، یانار گؤز‌لری اۏلان قشنگ آنقۏرا پیشیڲی ایدی، إله ده مییۏلدایېردې، دئییردین، بو ساعات دانېشاجاق. اۏنو سبَدده، شهادتنامه‌سی و قاتلانان چرخ کیمی ایستیفاده اؤرگه‌تیمې ایله بیرلیکده وئردیلر.
سرهنگ سان نیکۏلاس پارکېنا گیرمک ایسته‌ین آدام‌لارېن سند‌لرینی یۏخلا‌یېردې. بئله بیر شئی’له هئچ واخت راستلاشمامېشدېم، بونون منده یاراتدېغې آغېر إتگیسی ایسه قۏجا‌لېق علامتی سایدېم. أفسرلری، آز قالا، یئنی‌یئتمه‌یه اۏخشایان سرهنگ دؤرد نفردن عیبارت ایدی. سرت داغ‌لېق أراضی‌دن اۏلان بو ساغلام اۏغلان‌لاردان بورداق اییی گلیردی. دَنیز هاواسېندان یاناق‌لارې قېزارمېش ضابیط دیققت’له اۏنلارا گؤز قۏیوردو. اۏ، شخصییَّت و ژورنالیست وثیقه‌می یۏخلا‌یېب، سبَدده نه اۏلدوغونو سۏروشدو. «پیشیک دیر»، -دئدیم. باخماق ایسته‌دی. پیشیڲین سېچرایېب قاچاجاغېندان قۏرخوب، سبَدین قاپاغېنې چۏخ إحتیاط’لا آچدېم، آنجاق سرهنگ سبَدین دیبینی یۏخلا‌ماق ایسته‌دی و پیشیک اۏنو جېرماقلادې. «أعلاء آنقۏرا پیشیڲی دیر»، – ضابیط دئدی. نه‌سه پېچېلدایا-پېچېلدایا پیشیڲی سېغاللادې، پیشیک اۏنا تۏخانمادې، آنجاق اۏنا فیکیر ده وئرمه‌دی. «نئچه یاشې وار؟» – ضابیط ماراقلاندې. «بیلمیرَم، – دئدیم، – اۏنو منه ایندیجه باغېشلایېبلار». «قۏجا اۏلدوغونا گؤره سۏروشورام، یقین، اۏن یاشې اۏ‌لار». ایسته‌دیم بونو هاردان بیلدیڲینی و بعضی باشقا شئی‌لری اؤرگه‌نم، آنجاق أدبلی داورانېشېنا، گؤزَل تلفّۆظۆنه باخمایاراق، اۏنون’لا دانېشماغا هئییم یۏخدو. «منجه، اۏنو آتېبلار، ألدن-أله کئچیب، – ضابیط دئدی. – اۏنا دیققت’له یاناشېن، مجبور إتمه‌ڲین کی، سیز ایسته‌یه‌نی إله‌سین، عکسینه، سیز اۏنون ایسته‌دیڲینی إله‌مه‌ڲه چالېشېن، اۏنون إعتیبارېنې قازانانا قدر گؤزله‌یین». اۏ، سبَدین قاپاغېنې اؤرتۆب سۏروشدو: «بس سیز نه ایله مشغولسونوز؟». «ژورنالیستم». «چۏخدان؟». «بیر عصر دیر»، -جاواب وئردیم. «إله بو جۆر ده فیکیرلَشیردیم»، – اۏ دئدی. ألیمی سېخدې و هله‌لیک‌لَشنده دئدیڲی سؤز‌لری هم خئییرخواه مصلحَت، هم ده خبردار‌لېق کیمی قبول إتمک اۏلاردې: «اؤزۆنۆزدن موغایات اۏلون».گۆن‌اۏرتا تئلئفۏنو سؤندۆردۆم کی، چۏخ نفیس سئچیلمیش موسیقی‌نین سئحرینه دالېم: واگنئرین اۏرکئستر ایله کلارنئت اۆچۆن راپسۏدییاسې، دئبۆسسی‌نین ساکسیفۏن اۆچۆن راپسۏدییاسې و أثرلری‌نین کسگین دؤنۆش‌لرینده جنّت دینج‌لیڲی پای وئرن برۆکنئرین سیملی آلَت‌لر اۆچۆن کوینتئتی. من اۏتاغېن آلاقاران‌لېغېنا قاپېلدېم.
و بیردن حیسّ إتدیم کی، ماسانېن آلتېندان نه‌سه کئچدی، منه إله گلدی کی، بو جانلې وار‌لېق دَڲیل، فوُق‌الطبیعی سوبستانسییا دېر، اۏ، منیم آیاغېما تۏخاندې، سَس، آردېنجا ایسه سېچرایېش إشیدیلدی. بو، پیشیک ایدی، قشنگ تۆکلۆ قویروغو ایله سیر‌لی-سئحرلی لنگ، میفیک وار‌لېق و منیم تۆک‌لریم بیز-بیز اۏلدو: اۏتاقدا اینسان اۏلمایان جانلې وار‌لېق’لا تک قالمېشدېم.
قۆلّه‌ده ساعات یئددینی ووراندا قېزارمېش سمادا بیرجه دَنه یالقېز پارلاق اولدوز قالمېشدې و هانسې’سا گمی ساحیلدن آرالانېب حَسرَتلی ویداع فیتی وئردی، باش توتا بیله‌سی، آنجاق باش توتمایان بۆتۆن سئوگی‌لرین قَهَری منی بۏغدو. داها دؤزه بیلمه‌دیم. تئلئفۏنون ألیمه آلدېم، اۆره‌ڲیم آز قالېردې سینه‌مدن چېخسېن، چاشمایېم دئیه دؤرد رقمی یاواش-یاواش توتدوم و اۆچۆنجۆ سیقنالدان سۏنرا سَسی تانېدېم.
«یاخشې، – راحات نفس آلدېم، – سحرکی حیرص‌لَنمه‌ڲه گؤره منی باغېشلا». رۏزا هئچ نه اۏلمامېش کیمی دئدی: «عئیبی یۏخ دېر، سَنین زنگینی گؤزله‌ییردیم». من خبردار‌لېق إتدیم: قۏی آللاه اۏنو نئجه یارادېبسا، اۏ جۆر ده اۏلسون، صیفتینه هئچ بیر بۏیا وورماسېن. اۏ، برکدن گۆلدۆ. «اؤزۆن بیلن یاخشې دېر، سۏنو، اۏنون پالتارېنې بیر-بیر چېخارتماق لَذَّتیندن اؤزۆنۆ محروم إدیرسن، بیلمیرَم نییه، آنجاق قۏجا‌لار بئله إتمه‌ڲی خۏشلایېرلار». «من ایسه بیلیرم، – جاواب وئردیم. – سۏیوندوردوقجا اۏنلار بیر آز دا قۏجالېرلار». اۏ راضېلاشدې. «اۏلدو، – دئدی، – دئمه‌لی، دۆز آخشام ساعات اۏندا، نه قدر کی ایسته‌ییر، اؤزۆنۆ یئتیر.»
اۆچۆنجۆ بؤلۆمۆن سۏنو
رۏمانېن باشقا بؤلۆم‌لرینی اۏخوماق اۆچۆن آشاغېداکې سئچه‌نَک‌لره تۏخانېن!
بیرینجی بؤلۆم ایکینجی بؤلۆم اۆچۆنجۆ بؤلۆم دؤردۆنجۆ بؤلۆم بئشینجی بؤلۆم آلتېنجې بؤلۆم
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
آنا کارنینا / لئو تۏلستۏی (بیرینجی بؤلۆم)
علی و نینۏ / قوربان سعید (بیرینجی بؤلۆم)
آغ گئجه‌لر / فئۏدۏر داستایئوسکی (بیرینجی بؤلۆم)
آذربایجان، رۏمان و رۏمانتیزم / آیهان میانالې…
اؤلۆلر إویندن آنېلار / فئۏدۏر داستایئوسکی (بیرینجی بؤلۆم)
قادېن جۏرابلارې / جلیل جاوانشیر (بیرینجی بؤلۆم)
قارانلېق بوتیکلرین خیابانې/ پاتریک مۏدیانۏ (بیرینجی بؤلۆم)
