کؤچۆرۆب اویقونلاشدېران‌لار: آیهان میانالې، علیرضا فرشی
اۆزگۆن فاحیشه‌لریمین یادېرقالارې
قابریئل قارسییا مارکئز (رۏمان) (دؤردۆنجۆ بؤلۆم)
اۆچۆنجۆ بؤلۆمۆن اؤزه‌تی…
قۆلّه‌ده ساعات یئددینی ووراندا قېزارمېش سمادا بیرجه دَنه یالقېز پارلاق اولدوز قالمېشدې و هانسې’سا گمی ساحیلدن آرالانېب حَسرَتلی ویداع فیتی وئردی، باش توتا بیله‌سی، آنجاق باش توتمایان بۆتۆن سئوگی‌لرین قَهَری منی بۏغدو. داها دؤزه بیلمه‌دیم. تئلئفۏنون ألیمه آلدېم، اۆره‌ڲیم آز قالېردې سینه‌مدن چېخسېن، چاشمایېم دئیه دؤرد رقمی یاواش-یاواش توتدوم و اۆچۆنجۆ سیقنالدان سۏنرا سَسی تانېدېم.
«یاخشې، – راحات نفس آلدېم، – سحرکی حیرص‌لَنمه‌ڲه گؤره منی باغېشلا». رۏزا هئچ نه اۏلمامېش کیمی دئدی: «عئیبی یۏخ دېر، سَنین زنگینی گؤزله‌ییردیم». من خبردار‌لېق إتدیم: قۏی آللاه اۏنو نئجه یارادېبسا، اۏ جۆر ده اۏلسون، صیفتینه هئچ بیر بۏیا وورماسېن. اۏ، برکدن گۆلدۆ. «اؤزۆن بیلن یاخشې دېر، سۏنو، اۏنون پالتارېنې بیر-بیر چېخارتماق لَذَّتیندن اؤزۆنۆ محروم إدیرسن، بیلمیرَم نییه، آنجاق قۏجا‌لار بئله إتمه‌ڲی خۏشلایېرلار». «من ایسه بیلیرم، – جاواب وئردیم. – سۏیوندوردوقجا اۏنلار بیر آز دا قۏجالېرلار». اۏ راضېلاشدې. «اۏلدو، – دئدی، – دئمه‌لی، دۆز آخشام ساعات اۏندا، نه قدر کی ایسته‌ییر، اؤزۆنۆ یئتیر.»
دؤردۆنجۆ بؤلۆم
آدې نئجه ایدی؟ رۏزا منه دئمه‌میشدی. همیشه اۏنو، ساده‌جه اۏلاراق، «نینیا» – «:قېز» آدلاندېرېردې. من ده اۏنا «نینیا» دئدیم، «نینیا، گؤزۆمۆن ایشېغې»، یا «نینیا»، کۏلومبون بالاجا کاراوئللا‌سې. رۏزا کابارکاس چئشیدلی مۆشتری‌لر اۆچۆن قيّوملوق إتدیڲی قېز‌لارا چئشیدلی آد‌لار وئریردی. بعضن مزه‌لنیب، آدې صیفته گؤره تاپماغا چالېشېردېم، لاپ أوّلدن ده أمین ایدیم کی، قېزېن فیلۏمئنا، ساتورنینا، یا نیکۏلاس کیمی اوزون آدې وار. قېز اۏ بیری اۆزۆنه، کۆره‌ڲی منه طرف چئوریلنده بو حاقدا دۆشۆنۆردۆم و منه إله گلدی کی، بَدَنی بؤیۆکلۆکده قان گؤلمه‌چه‌سی‌نین ایچینه اوزانېب. أتیم اۆرپَشدی، ملَفه‌ده وور-توت تر لکه‌سی اۏلدوغونا ایناناندان سۏنرا اؤزۆمه گلدیم.
رۏزا کابارکاس منه مصلحَت وئرمیشدی کی، قېز’لا إحتیاطلې داورانېم، اۏ هله قۏرخور، هر حالدا، ایلک دفعه‌سی دیر. اۆسته‌لیک ده، مراسیمین جیديّتی قۏرخونو آرتېردېغېندان، قېزا داها چۏخ پیشیک‌اۏتو وئرمک لازېم گلمیشدی؛ ایندی ساکیتجه اویویور، اۏنو اۏیاتماغا قېیمېرسان. و من اۏنون اۆچۆن کرالېن آتا سئوگی‌سیندن محروم اۏلان کیچیک قېزې دئلقادینا – چلیم‌سیز حاققېندا ماهنېنې زۆمزۆمه إله‌یه-إله‌یه دستمال’لا ترینی سیلمه‌ڲه باشلادېم. سیلدیکجه موسیقی‌نین ریتمینه اویقون اۏلاراق گاه اۏ یانا، گاه بو یانا دؤنۆردۆ: «دئلقادینا، جۆللۆت، سنی چۏخ ایسته‌یه‌جکلر». بوندان عمللی‌جه لَذَّت آلېردېم، چۆنکی بیر بؤیرۆنۆ سیلمه‌ڲه ماجال تاپمامېش، یئنه ترله‌میش اۏ بیری بؤیرۆنۆ منه طرف چئویریردی، بئله کی، ماهنې بیتمک بیلمیردی. «دور، جۆللۆت، گئیین، جۆللۆت»، – اۏنون قولاغېنا اۏخویوردوم. ماهنې‌نېن سۏنوندا، کرالېن قاراواش‌لارې اۏنو یاتاقدا سوسوزلوقدان اؤلمۆش گؤرنده منه إله گلدی کی، قېزجېغازېم اؤز آدېنې إشیدیب، ایندیجه اۏیاناجاق. چۆنکی اۏ إله، دۏغرودان دا، دئلقادینا – جۆللۆت ایدی. من اؤپۆش‌لر’له بزَنمیش آلت پالتارېندا یاتاغا اوزانېب، قېزېن یانېندا اؤزۆمه یئر إله‌دیم. ساعات بئشه کیمی اۏنون هَنیری آلتېندا یاتدېم. یویونمادان تئزجه گئییندیم و یالنېز بو واخت دۏداق بۏیا‌سې ایله گۆزگۆیه یازېلمېش سؤزلری گؤردۆم: «پلنگ یئمک دالېنجا اوزاغا گئتمیر». کئچن گئجه بورادا اۏلمادېغېم یادېمدا دېر، باشقا هئچ کیم ده بو اۏتاغا گیره بیلمَزدی، اۏنا گؤره همین سؤزلری شئیطانېن نصیحَتی کیمی قبول إتدیم. گؤڲ گۆرۆلتۆسۆنۆن قۏرخونج سَسی منی قاپې‌نېن آغزېندا حاقلا‌دې و اۏتاغا نم تۏرپاغېن اییی دۏلدو. قاچېب تاکسی تاپانا قدر دهشتلی لئیسان تؤکدۆ. مای-اۏکتۏبر آی‌لارېندا یاغان بئله لئیسان‌لار شهری یامان گۆنه قۏیوردو، چایا إنَن قېزمېش قوملو کۆچه‌لر قاباغېنا چېخان هر شئیی آغزېنا آلېب آپاران گۆر سئله چئوریلیردی. اۆچ آی‌لېق قوراق‌لېقدان سۏنرا شهری یاخالایان همین غئیری-عادی سئپتامبر یاغېش‌لارې هم نجات‌وئریجی، هم ده داغېدېجې اۏلا بیلَردی.
إوین قاپې‌سېنې آچان کیمی بۆتۆن وارلېغېم’لا حیسّ إتدیم کی، تک دَڲیلم. دیواندان سېچرایېب إیوانا قاچان پیشیڲی بیر آن گؤردۆم. بۏشقابدا قۏیدوغوم یئمه‌ڲین آرتېغې قالمېشدې. سۆدۆڲۆن و تزه پیشیک نجیسی‌نین عۆفونتی هر شئیه هۏپموشدو. بیر واخت‌لار اؤرگندیڲیم لاتېن دیلی کیمی، پیشیڲی ده اؤرگنمیشدیم. اؤرگه‌تیمدن اۏخوموشدوم کی، پیشیک ایفرازاتېنې تۏرپاغا، منیم إویم تکی حَیَط‌سیز إولرده ایسه گۆل دیبچه‌ڲینه باسدېرېر، یا خلوت بیر کۆنج آختارېب تاپېر. أن یاخشې‌سې اۏ دېر کی، إله ایلک گۆندن پیشیڲی یؤنلتمک اۆچۆن من إتدیڲیم کیمی، قوم تؤکۆلمۆش بیر یئشیک قۏیاسان. اؤرگه‌تیمده اۏ دا یازېلمېشدې کی، یئنی إوده پیشیک ایلک اؤنجه اؤز تۏرپاغېنې گؤز‌آلتې إله‌ییب، قالا‌ن هر یئری باتېرېر و یقین، مسأله إله بوندا ایدی، آنجاق اؤرگه‌تیمده بونون’لا نئجه مۆباریزه آپارماق باره‌ده یازېلمامېشدې. منی عادت‌لرینه اؤرگتمک اۆچۆن اۏ اؤز ایشینده ایدی، آنجاق اوزانېب دینجَلدیڲی خلوتی یئرلری، دَڲیشکن اۏوقاتې‌نېن نه‌دن‌لرینی آچمامېشدې. من اۏنا مۆعيَّن ساعات‌لاردا یئمه‌ڲی، إیوانداکې قوم دۏلو یئشیکدن قوللانماغې، یاتدېغېم واخت یاتاغېما سېچراماماغې و سۆفره‌ده‌کی خؤره‌ڲی اییله(ایی’له)مه‌مه‌ڲی اؤرگتمک ایسته‌ییردیم، آنجاق اۏنا تلقین إله‌یه بیلمه‌دیم کی، إو – اۏنو شخصی مۆلکییَّتی دیر، هئچ ده حربی غنیمت دَڲیل. بئزیب آخېردا پیشیڲی باشلې-باشېنا بوراخدېم.
آخشاما یاخېن لئیسان تؤکدۆ، قاسېرقا آز قالېردې إوی یئریندن قۏپارتسېن. آسقېرېردېم، باشېم آغرېیېردې، حرارَتیم یۆکسلمیشدی، آنجاق منه، سانکی، هئچ بیر یاشدا و شراییطده حیسّ إتمه‌دیڲیم گۆج، قطعیَّت گلمیشدی. دامان یئرلرین آلتېنا لین قۏیدوم، آیدېن اۏلدو کی، یېرتېق-دئشیک کئچن قېشا نیسبَتَن چۏخالېب. أن ایری یېرتېقدان دامان سو آرتېق کیتاب‌خانانېن ساغ طرفینی باسماغا باشلامېشدې. اۏراداکې یونان و لاتېن کیتاب‌لارېنې قورتارماغا تَلَسدیم، آنجاق کیتاب‌لارې رفدَ‌ن گؤتۆرَنده دوواردان سو فېشقېردې، دئمه، بۏرو پارتلایېبمېش. واخت قازانېب، کیتاب‌لارې قورتارماق اۆچۆن باجاردېغېم قدر دئشیڲه أسکی تېخادېم. یاغېش و کۆلک پارکدا گئت-گئده لاپ طۆغیان إدیردی. بیردن گؤڲ دهشت’له گۆرۆلده‌دی و ایلدېرېم تاوانې دۏغرادې، قاتې گوگئرد اییی أطرافې بۆرۆدۆ، إیوا‌نېن شۆشه‌لری سېندې و دَنیزدن قالخان فېرتېنالې کۆلک جفته‌لری قۏپاردېب، إوه سۏخولدو. آنجاق هئچ اۏن دقیقه ده کئچمه‌دی کی، هر شئی بیردن ساکیت‌لشدی. گۆن چېخېب، قېر-قېرېنتې و زیبیل’له اؤرتۆلمۆش کۆچه‌نی قوروتدو، ایستی گئری قایېتدې. لئیسان کئچدی، آما إوده تک اۏلمادېغېم دویقوسو قالدې. بونون بیر ایضاحې وار: حقیقتن باش وئرَن شئی‌لر بعضن اونودولسا دا، هئچ واخت باش وئرمه‌ین شئی‌لر حقیقتن اۏلوبموش کیمی یاد‌دا قالېر. و ایندی اۏ لئیسانې خاطېرلایاندا اؤزۆمۆ إوده تک-یالقېز حیسّ إتمیرَم، جۆللۆت ده همیشه منیم’له دیر. گئجه قېزې إله یاخېندا حیسّ إتدیم کی، اۏنون نَفَسینی، یاستېغېما سؤیکه‌نَن یاناغې‌نېن هردن نئجه تیتره‌دیڲینی ده دویدوم.
یالنېز اۏندا آنلادېم کی، بو قېسا واختدا بیرلیکده چۏخ ایش‌لر گؤره بیلَردیک. یادېمدا دېر، کیتاب‌خانا‌دا کتیلین اۆستۆنه چېخمېشدېم، اۏ ایسه گۆللۆ دۏنوندا اۏیانېب، ایسلانماسېن دئیه کیتاب‌لارې یېغېردې. اۏنون تپه‌دن دېرناغا ایسلانمېش حالدا، تۏپوغا قدر سو ایچینده طوفان’لا ووروشاراق، إوده اۏیان-بویانا قاچدېغېنې گؤرۆردۆم. خاطیریمده دیر، إرته‌سی گۆن اۏ، بو إوده چۏخدان اونودولموش سَحَر یئمه‌ڲی حاضېرلادې و من گئجه سئلدن سۏنرا دؤشه‌مه‌نی قورولایېب، إوی ساهمانا سالانا قدر سۆفره آچدې. و سۆفره آرخاسېندا اۏنون نئجه ترس-ترس منه باخما‌سې هئچ واخت یادېمدان چېخماز: «سن آخې نییه بئله قۏجا واختېندا منیم’له تانېش اۏلدون؟» من اۏنا حقیقتی دئدیم: مسأله یاشدا دَڲیل، اؤزۆنۆ نئچه یاشدا حیسّ إتمه‌ڲینده دیر.
همین واختدان اۏنو یادېمدا إله آیدېن ساخلامېشدېم کی، اۏنون’لا ایسته‌دیڲیمی إله‌ییردیم. اۏوقاتېمدان آسېلې اۏلاراق، گؤزۆنۆن رنگینی دَڲیشیردیم. یوخودان دوراندا بو گؤزلر دَنیز رنگینده اۏلوردو، گۆلنده میس رنگینده، حیرصله‌ننده آلۏو رنگینده. یئنه ده اۏوقاتېمدان آسېلې اۏلاراق، اۏنو یاشېنا و شراییطه اویقون گئییندیریردیم: ییرمی یاشېندا – عاشیق اۏلموش تواضؤع‌کار قادېن، قېرخ یاشېندا – اؤزۆنۆ کۆبار قادېن‌لارا بنزتمه‌ڲه چالېشان یۆنگۆل أخلاقلې قادېن، یئتمیشینده – بابیلیستان چاریچاسې، یۆز یاشېندا ایسه – مۆقَدَّس. بیرلیکده پوچچینی‌نین عئشق دوئت‌لرینی، آقوستینا لارانېن بۏلئرۏسونو، کارلۏس قاردئلین تانقۏسونو اۏخویوردوق و بیر داها اینانېردېق کی، اۏخویا بیلمه‌ڲن‌لر بونون نئجه بؤیۆک خۏشبخت‌لیک اۏلدوغونو تَصَوّۆر إله‌مزلر. ایندی من تامامی’یله أمینم: بو، عاغلېن چاشماسې دَڲیلدی، دۏخسان یاشېندا عؤمرۆمده ایلک دفعه منی تاپان محبّتین مؤعجۆزه‌سی ایدی.
إوی قایدایا سالاندان سۏنرا، رۏزا کابارکاسا زنگ ووردوم. «ایلاهی! – سَسیمی إشیدیب قېشقېردې، – من ایسه إله بیلیردیم سن بۏغولموسان». اۏ آنلایا بیلمیردی کی، نئجه اۏلور، گئجه‌نی قېز’لا کئچیرده‌سن، آنجاق یئنه اۏنا تۏخانمایاسان. «بلکه اۏ، خۏشونا گلمیر، اؤز ایشیندی، آما اؤزۆنۆ، هئچ اۏلماسا، بؤیۆک کیمی آپار».
ایسته‌دیم اۏنا ایضاح إله‌یه‌م، دی گل رۏزا بیردن قۏنونو دَڲیشدی: «یاخشې، سَندَن اؤترۆ یاشجا اۏندان بؤیۆک بیر گؤزَل قېز دا وار، اۏ دا باکیره دیر. آتا‌سې اۏنو إوه دَڲیشمک ایسته‌ییر، اینتهاسې، سؤوده‌لشمک اۏ‌لار». اۆره‌ڲیم أسدی. «سن نه دانېشېرسان، – قۏرخوب تئزجه إعتیراض إتدیم، – همینکینی ایسته‌ییرم، هر شئی ده راضېلاشدېغېمېز کیمی مۆباحیثه‌سیز و جنجال‌سیز اۏلسون». دستکدن بیر مۆدّت سَس چېخمادې، نهایت، ساکیت‌لشمیش سَس، إله بیل، اؤزۆ ایله دانېشېرمېش کیمی دئدی: «هه، حیسّ اۏلونور، حکیم‌لر بونو قۏجا‌لارا خاص کم‌عاغېل‌لېق آدلاندېرېر‌لار».
من اۏرایا دۆز ساعات اۏندا، سوال وئرمه‌مک کیمی غئیری-عادی نزاکتینه گؤره یادېمدا ساخلادېغېم تانېش سۆرۆجۆ ایله گئتدیم. اؤزۆم’له کیچیک وئنتیلیاتۏر، اۏرلاندۏ ریوئرا-فیقوریتانېن سئودیڲیم رسم أثرینی، إله‌جه ده شکلی آسماق اۆچۆن چکیج-میسمار گؤتۆرمۆشدۆم. یۏل‌اۆستۆ دایانېب، دیش فېرچاسې، دیش معجونو، أل-اۆز صابېنې، توالئت سویو «آکوا دئ-فلۏریدا» «Aqua de-Florida» و بییانلې نابات آلدېم. کاغېذ گۆل‌لر اۏلان دیبچه‌ڲی عَوض إتمک اۆچۆن گۆلدان، بیر دسته ده هیند قېزېل‌گۆلۆ آلماق ایسته‌دیم، آنجاق هر یئر آرتېق باغلانمېشدې، مجبور اۏلوب کیمین’سه باغېندان یئنی‌جه آچمېش بیر نئچه آسترۏمئلییا اۏغورلادېم.
إو صاحابې‌نین مصلحَتینه عمل إدیب، منی باغا آچېلان قاپېدا گؤرمه‌سینلر دئیه إوه آرخادان، آکوئدوک طرفدن یاخېنلاشدېم. سۆرۆجۆ خبردار‌لېق إتدی: «إحتیاطلې اۏلون، آغا، بو إوده آدام اؤلدۆرۆرلر». من جاواب وئردیم: «عئشق یۏلوندا اؤلمک ده اۏ‌لار». حَیَط قاران‌لېق ایدی، آنجاق پنجره‌لرده ایشېق یانېردې، آلتې اۏتاغېن هامې‌سېندا ایسه بایاغې موسیقی گۆرۆلده‌ییردی. منیم اۏتاغېمدان إشیدیلن میگئل ماتامۏرۏسون بۏلئرۏسونو اۏخویان آمریکالې تئنۏر دۏن پئدرۏ وارقاسېن ملاحَتلی سَسی داها هۆندۆردن چېخېردې. حیسّ إتدیم کی، ایندی‌جـه اؤله‌جم. نفسیم کسیلیردی، قاپېنې ایته‌لَدیم و دئلقادینانې یاتاقدا همیشه خاطېرلادېغېم کیمی گؤردۆم: اۏ، چېلپاق حالدا، اۆره‌ڲی‌نین اۆستۆنده شیرین-شیرین یاتېردې.
اوزانمامېشدان توالئت لوازیم‌لرینې چېخارتدېم، پاس آتمېش وئنتیلیاتۏرون یئرینه تزه‌سینی قۏیدوم و رسم أثرینی دوواردان إله آسدېم کی، یاتاغېندان گؤره بیلسین. سۏنرا یانېندا اوزانېب، اۏنو سئیر إتمه‌ڲه باشلادېم. منیم إویمده گزَن همین قېزدې: قاران‌لېقدا تۏخانماق’لا منی تانېیان أل‌لر، پیشیک کیمی یومشاقجا یئره باسدېغې آیاق‌لار، ملَفه‌مده‌کی همینکی تر اییی و اۆسکۆک تاخدېغې همین بارماق. آنجاق اینانېلماز شئیدی: جانلې صورتده گؤردۆڲۆم، أل‌لریمی تۏخاندېردېغېم آدام خیالېمدا یاشاتدېغېمدان داها آز رئال ایدی. «دوواردا، سَنین قارشې طرفینده تابلۏ وار، – قېزا دئدیم. – بو تابلۏنو فیقوریتا چکیب، بیز اۏنو چۏخ سئویردیک، اۏ، دۆنیا‌نېن أن یاخشې فاحیشه‌خانا رقَّاصې ایدی، إله مرحمَتلی’یـدی، حتتا شئیطانا دا یازېغې گلیردی. اۏ، بو تابلۏنو سیئررا نئوادا-دئ-سانتا-مارییا (Syerra Nevada-de-Santa-Mariya) داغ‌لارېندا قضایا اوغرامېش طَيّاره‌نین دَمیری اۆزه‌رینده گمی بۏیا‌سې و اؤز ایتی‌نین تۆکۆندن دۆزلتدیڲی فېرچا ایله چکیب.
تابلۏدا تصویر اۏلونان قادېن اۏنون مۏناستېردان قاچېردېب إولندیڲی راهیبه دیر. من شکلی إله یئردن آسمېشام، اۏیاناندا ایلک گؤردۆڲۆن اۏ اۏلسون».
گئجه ساعات بیر‌ده من ایشېغې کئچیردنده اۏ، یئنه همین وضعيّتده اوزانمېشدې و إله ساکیت نفس آلېردې کی، ساغ اۏلدوغونا اینانماق اۆچۆن حتتا نبضینی یۏخلا‌دېم. دامار‌لارېندا سَس‌سیز ماهنې کیمی آخان قان بَدَنی‌نین أن گیز‌لی یئرلرینه چاتېب، سئوگی‌نین تمیزله‌دیڲی اۆره‌ڲینه قایېدېردې.
کئچن دفعه گئتمه‌میشدن قاباق اۏنون أل جیزگی‌لرینی کاغېذا کؤچۆردۆم و اۆره‌ڲینی اۏخوماق اۆچۆن اۏنو دیوا صاحیبه وئردیم. اۏرتایا بئله شئی‌لر چېخدې: اۏ یالنېز فیکرینده اۏلان‌لارې دئییر. أل ایشینده چۏخ قابیلییَّتلی دیر. اؤلمۆش آدام’لا علاقه‌ده دیر، اۏندان کؤمَک اومور، آنجاق عبَث یئر: گۆوه‌نه بیله‌جه‌ڲی آدام یانېندا دېر. هئچ کیم’له یاخېن‌لېق إتمه‌ییب، ایختییار یاشېندا أر‌لی قادېن کیمی اؤله‌جک. ایندی اۏنون کیشی‌سی وار، قارابوغدایې دېر، آنجاق بو اۏنون یاشامې‌نېن کیشی‌سی دَڲیل. اۏنون سککیز اوشاغې اۏلا بیلَر، اینتهاسې، یالنېز اۆچۆنۆ دۏغماق قرارېنا گله‌جَک. أڲر اۆره‌ڲی‌نین و عاغلې‌نېن دئدیک‌لرینه عمل إتسه، اۏتوز بئش یاشېندا ألینه خئیلَک پول گله‌جَک، قېرخ یاشېندا ایسه میراث آلاجاق. چۏخ یئرلر گزه‌جک. اۏنون ایکیلی یاشامې، ایکیلی طالئعی وار و اؤز طالئعینه تأثیر إله‌یه بیلَر. ماراق خطرینه هر شئیی تجرۆبه‌دن کئچیرتمک ایسته‌ییر، آنجاق اۆره‌ڲی‌نین سَسینه قولاق آسما‌سا، پئشمانچې‌لېق چکه‌جک.
محبّت هیجان‌لارې ایچینده طوفانېن وئران قۏیدوغو إوی ساهمانا سالدېم، عئینی زاماندا، واختېم اۏلمادېغېندان، یا پولسوزلوق عوجباتېندان ایل‌لر’له یېغېلېب قالا‌ن بیر چۏخ شئی‌لره ده أل گزدیردیم. کیتاب‌لارېن یئرینی دَڲیشیب، بیر زامان اۏخودوغوم قایدا‌دا دۆزدۆم. سۏن کی، قدیمدن قالا‌ن یادیگارلار’لا – پیانۏ’لا و کلاسیک موسیقی یازېلمېش یۆزدن چۏخ وال’لا هله‌لیک‌لَشیب، کؤهنه، آنجاق منده‌کیندَن داها یاخشې، نیفی دینامیکلی والۏخودان آلدېم، بوندان دا إو درحال خئیلَک عظمت‌لَندی. من تامامی’یله مۆفلیس اۏلماق دَرَجه‌سینه چاتدېم، آنجاق مؤعجۆزه هامېسې‌نېن عَوَضینی چېخېردې: بو یاشدا من هله ساغ ایدیم.
إو یئنی‌دن جانلانمېشدې، من ایسه دئلقادینایا اۏلان، أوّل‌لر هئچ واخت دویمادېغېم، ایچیمی آغزېناجان دۏلدوران خۏشبخت سئوگیمین قۏینوندا اۆزۆردۆم. اۏنون کؤلگه‌سینده دۏخسان یاشېندا ایلک دفعه اؤزۆم’له اۆز به اۆز گلمیشدیم. و آنلادېم کی، هر أشیا‌نېن اؤز یئرینده دورماسېنا، هر ایشین واختېندا گؤرۆلمه‌سینه، هر سؤزۆن اؤز دوروشوغو اۏلماسېنا حدّیندن آرتېق فیکیر وئرمک هئچ ده نیظاما سالېنمېش عاغلېن خیدمتی دَڲیل، عکسینه، طبیعَتیمده‌کی نیظام‌سېزلېغې اؤرت-باسدېر إتمک اۆچۆن اویدوردوغوم بیر اوصول دېر. آنلادېم کی، اینتیظاملې‌لېق هئچ ده منیم اۆستۆن جَهتیم دَڲیل، یالنېز اؤز أهل‌کئیف‌لیڲیمه گؤرسَتدیڲیم تپکی دیر؛ سخاوتلی گؤرۆنمه‌ڲیم خېردا‌چې‌لېغېمې گیزلَتمک، إحتیاطلې آدام کیمی تانېنماغېم پیس فیکیر‌لریمی پرده‌له‌مک اۆچۆن دیر، چۆنکی بارېشدېرېجې‌لېق طبیعَتیمدن ایره‌لی گلمیر، حیرص-حیکّه‌مین اۆزه چېخماسېندان قۏرخورام، اۏنا گؤره دقیقه‌م کی، باشقاسې‌نېن واختېنې نه قدر آز قیمَت‌لَندیردیڲیمی بیلمه‌سینلر. و نهایت، کشف إتدیم کی، محبّتین اۆره‌ڲه هئچ بیر دَخلی یۏخ دېر، بو – زۏدیاک بۆرج‌لری‌نین اېشی دیر.
من باشقا آدام اۏلموشدوم. یئنی‌یئتمه‌لیڲیمده هَوَس’له مۆطالیعه إتدیڲیم کلاسیک‌لره تکرار قایېتماق ایسته‌سَم ده، باجارمادېم. آنامېن زۏر’لا اۏخوتماغا چالېشدېغې، منیم ایسه زهلم گئتدیڲی رۏمانتیک أدبیاتا گیریشدیم و محض اۏنون کؤلگه‌سینده آنلادېم کی، دۆنیانې حرکته گتیرَن یئنیلمز قۆووه هئچ ده سۏنو خۏشبخت‌لیک’له بیتن محبّت دَڲیل، اوغورسوز محبّت دیر. بؤحران منیم موسیقی ذؤوقۆمۆ ده کۏرلایاندا اؤزۆمۆ قۏجا، گئریده قالمېش حیسّ إتدیم و اۆره‌ڲیمی تصادۆفی سئوینج‌لرین اۆزۆنه آچدېم.
اؤزۆمدن سۏروشورام، بو قدر قۏرخدوغوم و باعیث اۏلدوغوم دۆشکۆنلۆڲه نئجه اۏلدو کی، قاپېلدېم. من یالانچې بولود‌لاردا اوچوردوم، عبَث یئره کیم اۏلدوغومو باشا دۆشمک اۆچۆن گۆزگۆ قاباغېندا اؤزۆم’له دانېشېردېم. إله بیل، سایېقلاما ایچینده ایدیم و بیر دفعه داش، بوتولکا آتان اؤرگنچی‌لرین نۆماییشینی گؤرۆب، ألیمده منیم حقیقتیمی عالَمه جار چَکَن ترانسپارانت’لا ایلک جرگه‌ده آددېملاماقدان اؤزۆمۆ زۏر’لا ساخلادېم: «من محبّتدن دَلی اۏلموشام».
یاتان دئلقادینا‌نېن صورتی گؤزۆمۆن اؤنۆندن چکیلمیردی و من هئچ بیر نيَّتیم اۏلمازدان اؤز بازار مقاله‌لریمین کاراکتئرینی تامامی’یله دَڲیشدیم. ایندی نه یازېردېم’سا، اۏندان اؤترۆ یازېردېم، اۏندان اؤترۆ گۆلۆب-آغلایېردېم و هر یازدېغېم سؤز’له عؤمرۆمۆن بیر ذرّه‌سی گئدیردی. عادت إتدیڲیم یازې طرزیمد‌ن فرقلی اۏلاراق، داها محبّت مکتوب‌لارې شکلینده یازماغا باشلادېم، ایندی بونو هامې اؤزۆنۆنکۆ کیمی اۏخویا بیلَردی. دۆزنله‌مه‌یه تکلیف إتدیم کی، متن مَطبَع شریفتی ایله یېغېلماسېن، منیم أل’له یازدېغېم گؤزَل خط’له چاپ اۏلونسون. ألبتّه، دۆزنله‌مه مۆدۆرۆ بونو نؤوبَتی قۏجا شؤهرَت‌پرست‌لیڲینه یۏزدو، آنجاق باش دایرئکتۏر اۏنو درحال ضرب-مسأله چئوریلن بیرجه جۆمله ایله ایناندېردې:
– یانېلمایېن: دینج د‌لی‌لر گله‌جه‌ڲی یاخېنلاشدېرېر.
عئشقه دۆشمۆش اۏخوجو‌لاردان آردې-آرا‌سې کسیلمَزدن گلَن مکتوب‌لار اؤزۆنۆ چۏخ گؤزلَتمه‌دی. بعضی مکتوب‌لارې واجیب خبر کیمی حتتا رادیۏدا اۏخویوردولار، چئشیدلی اوصول‌لا‌ر’لا اۏنلارېن اۆزۆنۆ چېخاردېب، قاچاق یۏل’لا گتیریلمیش سیقار کیمی سان بلاس کۆچه‌سی‌نین تین‌لرینده ساتېردېلار. بو مکتوب‌لار لاپ ایلکیندن اؤزۆنۆ ایفاده إتمک ایسته‌ڲیندن دۏغموشدو، اۏنلارې قۏجا کیمی دۆشۆنمه‌ڲی اؤرگنمه‌میش دۏخسان یاشلې آدامېن دیلیندن یازېردېم. همیشه اۏلدوغو کیمی اینتئللئکچوال مۆحیط اؤزۆنۆ ریاکارجاسېنا آپاردې. حتتا قرافۏلۏق‌لار منیم خطّیم’له باغلې یانلېش فیکیر‌لره أساسلاناراق، بیر-بیرینه ضیدّ مۆحاکیمه‌لر یۆرۆتمه‌ڲه گیریشدیلر. محض اۏنلار عاغېل‌لارا و گؤیۆل‌لره نیفاق تۏخومو سپدیلر، مۆباحیثه‌نی قېزېشدېرېب، نیسگیلی دَبه میندیردیلر.
رۏزا کابارکاس’لا راضېلاشدېم کی، إلئکتریک وئنتیلیاتۏرو، توالئت لوازیم‌لری و یاشایېش اۆچۆن واجیب سایدېغېم باشقا شئی‌لر ایلین سۏنونا قدر اۏتاقدا قالا‌جاق. من ساعات اۏندا گلیردیم، همیشه ده قېزا، یا هر ایکیمیزه نه‌سه گتیریردیم و بیر نئچه دقیقه بیزیم گئجه تئاترې اۆچۆن دئکۏراسیۏن قورماق’لا مشغول اۏلوردوم. گئتمه‌میشدن ایسه همیشه ساعات بئشد‌ن گئج اۏلمایاراق، هر شئیی یئرینه یېغېب، آغزېنې قېفېللایېردېم. یاتاق اۏتاغې تصادۆفی مۆشتری‌لرین کدر‌لی سئوگی‌لری اۆچۆن نظرده توتولموش اؤنجه‌کی میسکین گؤرکَمینی آلېردې. بیر سَحَر إشیتدیم کی، گؤزَل سَسی ایله تانېنان مارکۏس پئرئس منیم بازار گۆنۆ درج اۏلونان مقاله‌لریمی بازار إرته‌سی رادیۏدا اؤز خبر‌لر بوراخېلېشېندا اۏخوماق ایسته‌ییر. واسواسې‌لېغېن و قۏرخونون عؤهده‌سیندن گلیب دئدیم: «دئلقادینا، بیلیرسن‌می، شؤهرَت – سنین’له یاتمایان، آنجاق اۏیاناندا باشې‌نېن اۆستۆنده دایانېب، سنه باخدېغېنې گؤردۆڲۆن گۏمبول سئنیۏر دېر».
ماتم ساخلادېغېنا و گؤزۆنۆن اۆستۆنه إندیردیڲی قارا قادېن بؤرکۆنه باخمایاراق، داها منه إله ده ألدن دۆشمۆش گؤرۆنمه‌ڲن رۏزا کابارکاس’لا بیر گۆن سَحَر یئمه‌ڲینه قالدېم. اۏنون سَحَر یئمک‌لری اؤز طَمطَراغې و بیبَری‌نین گؤزدن یاش چېخماق دَرَجه‌سینده بۏللوغونا گؤره مشهور ایدی. بو زۏققومومدان بیر دیشدم آلېب، گؤز یاشې تؤکه-تؤکه دئدیم: «آیېن بدیرله‌نن واختې اۏلماسا دا، بو گئجه دالېم یاناجاق». «آز سېزېلدا، – اۏ دئدی. – یانېرسا، دئمک، آللاها شۆکۆر، هله دالېن وار».
من دئلقادینا دئیَنده رۏزا تعجّۆب‌لَندی. «اۏنون آدې إله دَڲیل»، – دئدی. «بئله دانېشما، – اۏنون سؤزۆنۆ کَسدیم، – اۏ منیم اۆچۆن دئلقادینا-جۆللۆت دیر». اۏ، چیڲین‌لرینی چَکدی: «یاخشې، نه فرقی، اۏ سنین دیر، ساده‌جه، بو آددان راخیت‌لیک یاغېر». قېزېن پلنگ حاققېندا گۆزگۆیه یازدېغې سؤزلری اۏنا دئدیم. «إله شئی اۏلا بیلمز، – قادېن تعجّۆب‌لَندی، – اۏ نه یازا بیلیر، نه اۏخویا». «اۏندا بس کیم یازېب؟» رۏزا چیڲین‌لرینی چَکدی: «یقین، همین اۏتاقدا اؤلن‌لرین بیری».
بو سَحَر یئمه‌ڲیندن یارارلاندېم کی، رۏزا کابارکاسا اۆره‌ڲیمی بۏشالدېم، دئلقادینا اۆچۆن خېر‌دا-خوروش شئی‌لر ایسته‌ڲیم، بیر آز دورومو یاخشېلاشدېرېم، بیر آز أڲین-باشېنې دۆزلدیم. اۏ، هَوَس’له، حتتا مکتبلی کیمی بیج‌لیک’له راضېلاشدې: «گۆلمه‌لی دیر! – رۏزا غریبه طرزده دئدی. – منده إله بیر حیسّ وار کی، گویا، اۏندان اؤترۆ منه إلچی دۆشمۆسن. سؤز دۆشمۆشکن، – إله بیل، قفیل عاغلېنا گلدی، – دۏغرودان، سن آخې نییه اۏنون’لا إولَنمه‌ڲه‌سن؟» من قورویوب قالدېم. «جیدّی دئییرَم، – اۏ ایصرار إتدی، – اوجوز باشا گَلردی. سن یاشدا آدام اۆچۆن أساس اۏ دېر کی، یارېیېرسان، یا یۏخ، سن ایسه دئییرسن، بو مسأله‌ده هر شئی قایداسېندا دېر». من تَشَبّۆثۆ أله آلدېم: «سئوگی‌سیز سئکس – عاشیق اۏلمایان‌لار اۆچۆن تَسَلّی دیر».
اۏ قَهقَهه چَکدی: «آی یالقېز قۏجا، أصل کیشی اۏلدوغونا همیشه اینانمېشام، همیشه بئله اۏلموسان، شادام کی، اۏ جۆر ده قالمېسان، سَنین دۆشمن‌لرین ایسه آرتېق سیلاح‌لارېنې یئره قۏیوبلار. حاققېندا گزَن صؤحبَت‌لر عبَث یئره دئییلمیش(دَڲیلمیش). مارکۏس پئرئسه قولاق آسمېسان؟». «کیم اۏنا قولاق آسمېر کی»، -صؤحبَتی بیتیرمک اۆچۆن دئدیم. آنجاق اۏ، دئدیڲیندن أل چکمه‌دی: «پرۏفئسۏر کاماچۏ و کانۏ دۆنن «هر شئیدن بیر آز»
وئرلیشینده دئییردیلر کی، دۆنیا داها اؤنجه‌کی دَڲیل، چۆنکی سَنین کیمی آدام‌لار آز قالېب».
هفته‌نین سۏنوندا دئلقادینا‌نېن اؤسکۆردۆیۆنۆ، حرارَتی‌نین قالخدېغېنې گؤردۆم. من رۏزا کابارکاسې اۏیاتدېم و اۏ، ایلک یاردېم گؤرسَتمک اۆچۆن اۏتاغېما درمان قوطوسو گتیردی. ایکی گۆن سۏنرا اۏ، هله ده گۆجسۆز اۏلدوغوندان همیشه‌کی مشغولییتینه – دۆڲمه تیکمه‌ڲه قایېدا بیلمه‌دی. حکیم بیر هفته‌یه کئچیب گئدن عادی سۏیوق دَڲمه‌یه قارشې إو اوصول‌لارې ایله مۆعالیجه یازدې، آنجاق اۏنون عۆمومی اۆزگۆنلۆڲۆ سارېدان دا ناراحات ایدی. من دئلقادینانې گؤرمۆردۆم، اۏنون یۏخلوغونو دویوردوم و فۆرصَتدن یارارلانېب، اۏتاغې اؤز ایسته‌دیڲیم کیمی ساهمانا سالماق قرارېنا گلدیم.
من آلوارۏ سئپئدانېن «بیز هله ده گؤزله‌ییریک» حیکایه‌لر کیتابېنا سئسیلییا پۏرراسېن چکدیڲی رسم أثرینی، یوخوسوز گئجه‌لریمی قېسالتماق اۆچۆن رۏمَن رۏلانېن «ژان کریستۏف»ـونو گتیردیم. بیر سؤز’له، اۏتاق لاییقلی گؤرکم آلمېشدې و دئلقادینا بورایا قایېدا بیلسه، خۏشبخت‌لیک اۆچۆن تام یارارلې ایدی: عطیر‌لی اینسئکتیسیدلر’له تمیزلَنمیش هاوا، چهرایی دووار‌لار، توتقون رنگده پلافۏن‌لار، وازا‌دا تزه-تر گۆل‌لر، منیم سئویملی کیتاب‌لارېم، آنامېن بوگۆنکۆ ذؤوقه اویقون آسېلمېش تابلۏ‌لارې. کؤهنه قبول‌إدیجینی قېسادالغالې یئنی‌سی ایله دَڲیشدیم و کلاسیک موسیقی پرۏقرامې‌نېن اۆستۆنده ساخلادېم کی، دئلقادینا مۏتزارتېن کوارتئت‌لری آلتېندا یاتماغې اؤرگنسین، آنجاق آخشام‌لارېن بیرینده آیدېن اۏلدو کی، اۏ، دَبده اۏلان بالئرۏ‌لارې سَسلندیرن دالغایا کؤک‌لَنیب. شۆبهه یۏخدو، اۏنون ذؤوقۆ بئله ایدی و من بونا حئییف‌سیلَنمه‌دیم، چۆنکی بیر واخت‌لار، عؤمرۆمۆن أن گؤزَل چاغ‌لارېندا اۏنلارا اۆرَکدن گیریشیب تاخېلمېشدېم. سحری گۆن إوه گئتمه‌میشدن دۏداق بۏیا‌سې ایله گۆزگۆیه یازدېم: «منیم قېزجېغازېم، بیز بو دۆنیادا تک-یالقېزېق».
همین گۆن‌لر منده غریبه بیر حیسّ یارانمېشدې، گویا، اۏ، واختېندان قاباق بؤیۆیۆردۆ. من تأثّۆراتېمې رۏزا کابارکاس’لا بؤلۆشدۆم. بو اۏنا دۏغال گؤرۆندۆ. اۏن بئش دئسامبردا دئلقادینا‌نېن اۏن بئش یاشې دۏلاجاق. اۏ، تیپیک اۏخ‌آتان دېر. من قۏرخدوم: قېز اۏ قدر رئال دېر کی، هر ایل یاشې‌نېن اۆستۆنه یاش گلیر. اۏنا نه باغېشلایا بیلَردیم؟ «چرخ، – رۏزا کابارکاس دئدی. – اۏ، گۆنده ایکی دفعه شهرین بو باشېندان اۏ باشېنا اؤز دۆڲمه‌سی‌نین آرخاسېنجا گئتمه‌لی اۏلور». رۏزا قېزېن آنبارداکې چرخینی گؤرسَتدی و من فیکیرلَشدیم کی، چۏخ گۆمان، بو قدر عزیز اۏلان قادېنا بئله کؤهنه-کؤشکۆلده گزمک یاراشماز. آنجاق دئلقادینا‌نېن، دۏغرودان دا، رئال یاشامدا یاشاماسې‌نېن بو درَجه‌ده حیسّ اۏلونان ثوبوتو منی إتکی‌لَندیردی.
دئلقادینا اۆچۆن یاخشې چرخ آلماغا گئتدیم و اۏنو یۏخلا‌ماقدان اؤزۆمۆ ساخلایا بیلمه‌ییب، ماغازا‌دا بیر نئچه دؤوره ووردوم. یاشېم’لا ماراقلانان ساتېجې قېزا قۏجا شېلتاق‌لېغې ایله دئدیم: بو یاخېندا دۏخسان یاشېم تامام اۏلاجاق. اۏ محض منیم إشیتمک ایسته‌دیڲیمی دئدی: «یاشېنېزدان ییرمی ایل جاوان گؤرۆنۆرسۆنۆز». مکتب أدالارې‌نېن منده نئجه قالدېغېنې اؤزۆم ده باشا دۆشمۆردۆم، آنجاق ایچیمده سئوینج قاینایېردې. و من اۏخودوم. باسا-باسدا، ماغازا پیش‌تاختا‌لارې‌نېن آراسېندا دؤوره ووراراق، ایلک اؤنجه اۆره‌ڲیمده، سۏنرا ایسه بؤیۆک کاروزۏ کیمی زیلدن اۏخودوم. آدام‌لار منه باخېب أڲلَنیردیلر، آرخامجا قېشقېرېردېلار، مصلحَت وئریردیلر کی، «ویلچئرده کۏلومبیا أطرافېندا» یارېشېندا ایشتیراک إدیم. اۏخوماغې کسمه‌ییب، خۏشبخت سیاحَتچیدن ویداع سلامې گؤندَره‌رک، اۏنلارا أل إله‌ییردیم. إله همین هفته های-کۆی دۏغوران بیر مقاله ده یازدېم: «دۏخسان یاشېندا چرخده نئجه خۏشبخت اۏلما‌لې».
اۏنون آد گۆنۆ گئجه‌سی دئلقادینایا ماهنېنې أوّلدن آخېراجان اۏخودوم و بۆتۆن بَدَنینی اؤپۆش‌لره غرق إتدیم: اۏنورقاسې بۏیو فقره-فقره لاپ آرېق یامبېزلارېنا، خاللې یانېنا، یوخوسوز اۆره‌ڲی‌نین دؤیۆندۆڲۆ یئره قدر. من اؤپدۆکجه بَدَنی داها دا ایستی‌لَنیب، دۏغال عطیر ساچماغا باشلادې. اۏنون بَدَنی‌نین هر قارېشې اؤپۆشۆمد‌ن خفیفجه تیتره‌ییردی، هر اؤپۆشده بیر باشقا ایستی‌لیک، بیر آیرې داد حیسّ إله‌ییردیم، جانېندان قۏپوب گلَن اینیلتی‌لر’له منه جاواب وئریردی، مَمه‌لری‌نین گیله‌سی اۏنلارا تۏخانمایان بارماق‌لارېما دۏغرو جان آتېردې. من سَحَره یاخېن یوخلادېم و بیردن، سانکی، دَنیزین دالغا‌لارې گۆرۆلتۆ ایله شاهه قالخدې، دویدوغوم واهیمه آغاجدان آغاجا آدلایېب، اۆره‌ڲیمی دلیب کئچدی. اۏندا وان اۏتاغېنا گئدیب، گۆزگۆیه یازدېم: «دئلقادینا-جۆللۆت، سئوگیلیم منیم، بو دېر، میلاد کۆلک‌لری ده اوچوب گلدی».
منیم أن عزیز خاطیره‌لریمدن بیری بئله سحَرلرین بیرینده مکتبدن چېخاندا کئچیردیڲیم آنلاشېلماز حیسّ‌لر دیر. نه اۏلوب منه؟ اؤرگتمَن چاشقېن‌لېق’لا دئدی: «آه، بالا، بو کی کۆلک دیر». سَکسَن ایل سۏنرا دئلقادینا‌نېن یاتاغېندا اۏیاناندا، من عئینی حیسّ‌لری یاشادېم و یئنه اؤز واختېندا گلَن دئسامبر ایدی، اؤزۆنۆن آیدېن، تمیز گؤڲو، قوم طوفان‌لارې و إولرین دامېنې قۏپاردان، مکتبلی‌لرین أتَک‌لرینی قالدېران بورولغانې ایله بیرلیکده. شَهَر خیا‌لی اوغولتو ایله دۏلوردو. کۆلکلی گئجه‌لرده شَهَر بازارېنداکې قېشقېرېق‌لار تینده ایمیش کیمی أن اوزاق محله‌لرده بئله إشیدیلیردی. و تعجّۆبلۆ دَڲیلدی کی، دئسامبر کۆلک‌لری أن اوزاق فاحیشه‌خانالارا سپه‌له‌نن دۏست‌لارېمېزې سَس‌لرینه گؤره تاپماغا ایمکان وئریردی.
آنجاق بو کۆلک‌لر’له منه پیس بیر خبر ده چاتدې کی، دئلقادینا کریسمس بایرامېنې منیم’له کئچیرده بیلمه‌یه‌جک، اؤز عائله‌سی ایله بیرلیکده اۏلاجاق. بو دۆنیادا نیفرت إتدیڲیم بیر شئی وار’سا، اۏ دا بۏیون‌لارېنا دۆشۆبمۆش کیمی آدام‌لارېن سئوینجدن آغلادېغې بایرام‌لار و ایکی مین ایل اؤنجه میسکین تؤوله‌ده دۏغولان کؤرپه‌یه هئچ بیر دَخلی اۏلمایان بۆتۆن بو صۆنعی ایشېق‌لار، آنلام‌سېز کریسمس نغمه‌لری، کاغېذ بَزَک‌لر دیر. آنجاق کریسمس گئجه‌سی غۆصّه‌می بۏغا بیلمه‌ییب، اۏتاغا اۏنسوز گئتدیم. گئجه‌نی یاخشې یاتدېم و اۏیاندېم کی، یانېمدا قوزئی آیې‌سې کیمی دال آیاق‌لارې‌نېن اۆستۆنده گزَن یومشاق تۆکلۆ آیې بالا‌سې، بیر ده آچېقجا وار: «پیس آتایا». رۏزا کابارکاس منه دئمیشدی کی، دئلقادینا گۆزگۆیه یازدېغېم سؤز‌لره باخېب، اۏنلاردان یازماغې اؤرگه‌نیر و قېزېن آخېجې سؤزلری منی فرح‌لَندیردی. آنجاق رۏزا منی داها بیر خبر’له کدرلَندیردی، آیې بالا‌سې اۏنون هديه‌سی ایدی. یئنی ایل گئجه‌سی اؤز إویمده ساعات سککیزدن یئریمه گیریب، هئچ بیر آغرې-آجې حیسّ إتمَزدن یوخلادېم. من خۏشبخت ایدیم، چۆنکی ساعات اۏن ایکینی ووراندا آرام‌سېز چالېنان زنگ سَس‌لرینه، فابریکا فیت‌لرینه، یانقېن-سؤندۆرَن ماشېن‌لارېن سیقنال‌لارېنا، ساحیلدن آرالانان گمی‌لرین یانېقلې فریادېنا، بارېت پارتلایېش‌لارېنا و فیشنگ‌لرین پارتېلتې‌سېنا باخمایاراق، دئلقادینا‌نېن بارماغې‌نېن اوجوندا اۏتاغا گیردیڲینی، یانېمدا اوزانېب، منی اؤپدۆڲۆنۆ حیسّ إله‌دیم. إله آیدېن حیسّ إله‌دیم کی، اۏنون اؤپۆشۆندن دۏداغېمدا رۏژ اییی قالدې.
دؤردۆنجۆ بؤلۆمۆن سۏنو
رۏمانېن باشقا بؤلۆم‌لرینی اۏخوماق اۆچۆن آشاغېداکې سئچه‌نَک‌لره تۏخانېن!
بیرینجی بؤلۆم ایکینجی بؤلۆم اۆچۆنجۆ بؤلۆم دؤردۆنجۆ بؤلۆم بئشینجی بؤلۆم آلتېنجې بؤلۆم
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
آنا کارنینا / لئو تۏلستۏی (بیرینجی بؤلۆم)
علی و نینۏ / قوربان سعید (بیرینجی بؤلۆم)
آغ گئجهلر / فئۏدۏر داستایئوسکی (بیرینجی بؤلۆم)
آذربایجان، رۏمان و رۏمانتیزم / آیهان میانالې…
اؤلۆلر إویندن آنېلار / فئۏدۏر داستایئوسکی (بیرینجی بؤلۆم)
قادېن جۏرابلارې / جلیل جاوانشیر (بیرینجی بؤلۆم)
قاران‌لېق بوتیکلرین خیابانې/ پاتریک مۏدیانۏ (بیرینجی بؤلۆم)
