یئنی قاپې Yeni Qapı یئنی قاپې، یئنی باخېش دېر تۆرک دۆنیاسېنا
سلام دار آغاجې / آیهان میانالې (یاشانمېش حیکایه)
ساعات 12-ده تئلئفۏن سَسلندی. گئجه‌نین ساعات 12 زنگ‌لری دیله گلمز سۏنسوزجا، اؤزۆنه اؤزل دیر!
بۏشو-بۏشونا تئئلئفۏنو أله آلدېقدا اینسانې ماراق بۏغور. إوده‌کی‌لرین ده باخېشې سنه دَڲیشیر. اۏ گۆن‌لر إویمیزین کیمسه‌لری، مندن باشقا، هئچ‌کیمسه دَڲیلدی.
ایلقارېن اؤزل، محبتلی سسی ایدی. اۏ تایدان ایلقارېن سسینی اۆسته‌له‌ین سس، ماحمودون سسی اۏلموشدو. «هَنک-دۏغروسو بللی اۏلمایان شېلتاق‌لېق’لا، آراز (میللی اۏخویانېمېز) گیزلیجه اؤلکه‌یه دۏنۆب، بو گئجه بیزیم قۏناغېمېز دېر. سندن اۏنا دانېشمېشام. ماهنې‌لارې’یلا یاشادېق‌لارېندا، إتدیک‌لریندن و اۏنو نئجه سئودیڲیندن بیله‌سینه چۏخ دانېشمېشام. بو گئجه کسگین سنین’له گؤرۆشمه‌ڲی ایسته‌ییر» دئییب، منی اۏرا چاغېردېلار.
یاخېنېمېزدا اۏلان آژانسا زنگ إدیب، یۏلا دۆشمک اۆچۆن تاکسې دیله‌دیم. لاپ تئزی تاکسی قاپېمېزا گلسه’یدی 10 دقیقه سۆرَردی و بو چاغ گئیینیب حاضېرلانماغېما یئترلی چاغ سایېلېردې. هارا گئدیب، کیم‌لر’له گؤرۆشه‌جه‌ڲیمی إویمیزده اۏلمایان کیمسه‌لره آچېقلایېب، هله‌لیک‌لشیب گؤزلۆڲۆمۆ تاخېب قاپېیا یاخېنلاشدېم. قاپېنې کیلیدلَییب باشماق‌لارېمېن دابان‌لارېنې چکیب پیلله‌لردن آشاغې یئندیم. قېچېمېن آغرې‌سېنا باخمایاراق ایچیمده بیر گؤزل دویقو، ایل‌لر بۏیو منه قۏناق اۏلان دردلری اونوتدوروردو. هاوا سۏیوق ایدی، هله تاکسې گلیب چاتمامېشدې؛ قایېدېب اۆسته تکرار آژانسا زنگ إتمه‌ڲه، هم أرینیردیم، هم ده اینجارېم یۏخویدو. قاپې‌نېن قېراغېنې یارېمچېق آچېق قۏیوب، ایچه‌ری گیردیم. کۆچه‌میز چیسلی بیر هاوانېن قارسېغېنا قۏناق ایدی. هر نفس آلدېغېمدا، آغزېمدان چېخان دومان‌لار، خاطیره‌لریمین گؤرۆنتۆسۆنۆ، زئیینیمده جانلاندېرېردې. منی باشېنا آلېب قالالې گۆن‌لریمه گؤتۆره‌رک، بوگئجه‌کی گؤرۆشۆمۆزۆ داها آرتېق شیرینسه‌دیردی!
قالادان سؤز گئتدیکجه، اۆشه‌نیردیم، دویقولارېم سئیرَکجه، سارې ساچ‌لارېمېن اوچوشوندا، دالغالانېردې. آغلار-گۆلر آیې‌نېن هاواسېنا بنزَر کیمی، گۆلۆب-آغلاماغا، چۏخلو نه‌دن‌لر، زئیینیمین اۏتاق‌لارېندا، أڲله‌شیب آغېنتې‌لارا، آغېز بۆزۆردۆ.
ایچیمین سایاقلاماسې اوزون اوزایېب، بیرآن هاردا اۏلدوغومو اونوتموشدوم.
بو خیال‌لاردا سئیر إدرکن، تاکسې‌نېن سیقنالې’یلا، اؤزۆمه گلیب، إودن إشیڲه چېخېب، قاپېنې کیلیدله‌یندن سۏنرا، ماشېنا میندیم.
قۏجا بیر کیشی، بېغ‌لارې سیقار تۆستۆسۆندن سارالمېش، دیش‌لری ایسه اۏنا تای، أل‌لری درد ألیندن أسیم-أسیم تیتره‌ین بیر شۏفئر، اؤزۆنه تای بیر قۏجا پئیکان ماشېنې’یلا، منی ایلقار گیلین إوینه آپارماغا گلمیشدی. ماشېن دا منیم ایچلَندیڲیم دالمالارا اۏخشار کیمی، تؤکۆم-تؤکۆم داغېلېردې سانکې!
-اۏغول گئده‌جک آدرئسیوی دئنن. یۏلون هایاندان لاپ یاخېن دېر، إله اۏردان گئدک!
آدرئسی قوجا شۏفئره آچېقلایېب یۏلا دۆشدۆک. آرازا دۆشۆنۆردۆم؛ حزین سسلی سازېنا، ساچ‌لارې‌نېن اوچوشونا، سسینده اۏلان نیسگیل‌لریمیزه! ماشېن دا، یئتَرینجه منی و دۆشۆنجه‌می ایسه، آیران چېخاردان کیمی، اورمونون خییابان‌لارېندا چالخالایېردې.
من اورمویا ایکی ایل اۏلاردې کی کؤچمۆشدۆم. آنامېن قوهوم‌لارېنا گؤز یومسایدېم بیله، بو شَهَر چۏخلو نیسگیل‌لری منه دۏغورموشدو. دارېخمالارېمې گؤل قېراغېنا آپارېب، سویون دالغارې’یلا پایلاشاردېم. بعضن ده قوش‌لارېن سمفونی‌سی’یله کدرلریمی سویا تاپشېراردېم.
ایبراهېمېن گئدیشیندن 5 ایل اؤتمۆشدۆ و هله ایتیردیڲیم اؤزۆمۆ، تاپا بیلمه‌میشدیم. هامېدان قاچان کیمی کیتاب‌لارېم’لا قلم-کاغېذې، هر بیر شئی‌دن آرتېق یولداش گؤرۆب، یۆکۆم بئلیمی بۆکمه‌سین دئیه، اونلار’لا آغېر ایتیڲیمی بؤلۆشۆردۆم.
ماشېن ایلقار گیلین قاپې‌سېنا چاتدې. پول کیفیمی دال جیبیمدن چتین‌لیک’له چېخاردېب، 1500 تۆمن پول‌لارېمېن آراسېندان آیېرېب، قۏجا شۏفئرین کیرایه‌سی‌نی وئردیم.
بو قۏجا دا اؤزۆنه بیر أفسانه’یدی سانکې، یولون اوزونو، هر چکدیڲی سیقار، عؤمرۆندن چالېنان اۆزۆنتۆلره عیناد کیمی سایېلېردې. بو شهر نه‌دن بئله نیسگیل‌لر داشېیېر آخې؟ (-ألیمدن نه گلیر آخې، اؤز دردیمی ساغالدان بیر کیمسه یۏخوم، خالقېن دردینه فیکیرسه‌نیرم!)
خییابانې اۏ تایا کئچیب، ألیمی اوزادېب ایلقار گیلین زنگینی چالدېم.
ایلقارېن سسی هر زامانکې کیمی هنکجیل، شاققاناق و سارېنتال گلیردی. وای به گؤر کیم گلیب؛ میانا جئیرانې، فیستېغېم، یئرآما-یومورتا دلی‌سی گلیب؛ بونلارې دئیه‌رَک قاپېنې اۆزۆمه آچېب، منی باغرېنا باسدې.
ألیمدن یاپېشېب إولری‌نېن دیم-دیک پیلله‌لریندن یوخارې چېخدېق. آستانایا چاتدېقدا، «آراز آشپازخانادا دېر» دئییب، منی اورا یؤنلَندیردی. آشپازخانانېن قاپې‌سېنی آچدېم و آلداندېغېمې باشا دۆشدۆم. هارای اوتورقادا اۏتوروب هر زامانکې کیمی شاققاناق گۆلۆردۆ. هارای گۆلنده یاناق‌لارې یوخارې قالخېب گؤزلری اینجه‌له‌شیردی؛ و بو گۆلۆشۆ’یله اینسانېن ایچینده اۏلان کدرلرینی آزچاغ‌لېق دا اۏلورسا، دینجَلدیب ساغالداردې. او گۆلنده، سانکې دۆنیا گۆلۆردۆ!
اۏنا یاخېنلاشېب، بیر-بیریمیزه سارېلدېق.
-آراز بَڲ به هانې!!؟
«-سنی گؤرمک ایسته‌ییردیم، دئدیم ایلقار سنه دئسه من بوردایام، أرینیب، گؤرۆشۆمۆزۆ باشقا بیر زامانا آتارسان؛ اۏ اۆزدن بو قرارا گلدیک کی آراز بَڲین بوردا اۏلماسې’یلا، سنده ماراق دۏغوروب، بورایا چاغېراق!
_سنی بو اویدورما’یلا بورا چاغېردېغېمېز دقیقه‌دن، ایلقار ایله ماحمود، منی آراز چاغېرېرلار؛ سن ده بوردا اۏلدوغون چاغ‌لار، منی آراز چاغېرېب، بو گئجه‌لیک منی آراز گؤر. نه اۏلار پاشام! اۏلدموووو؟»
اۏ گئجه‌نین بۆتؤوۆنۆ، هارایې آراز چاغېرېب، بو دلیجه دؤردلۆ یۏلداش‌لېق هاوانې گۆلۆب یاشادېق.
ایلقار اۏن‌بئش ایل اؤنجه، إله یاز آیې‌نېن بو گۆن‌لرینده، دۆنیاسېنې دَڲیشدی. (دَڲیشدیردیلر!)
نه یاس تؤره‌نینه گئده بیلدیم (قویمادېلار!)، نه ده بو بؤیۆک درده، دؤزه بیلدیم. داماغېمېز اۏ گۆندن آجې‌لېغې دادماغا باشلادې؛ بو یاز یالقېزلېغې، چۏخ دارېخمالې، توتوموموزدان آرتېق، چتین ایمیش!
داها ایلقار اۏلمایان یئرده، کیمسه یۏخویدو ماحمودو و هارایې، إوینه چاغېرېب بیزی بیر یئره تۏپلایېب، یادېرقانمېش خاطیره‌لریمیزی، دلی‌سۏولوق إدیب، دؤردلۆجه یاشایاق!
بۆتۆن بو اۏن‌بئش ایلین ایچینده، هارایې بیر دفعه گؤرۆب، ایلقارې یادېرسایا-یادېرسایا بیرگه آغلاشدېق. اورمو همن اورمویدو، یالنېز گؤلۆمۆزۆ قورتموشدولار، دورنالار ایسه کؤچمۆشدۆلر؛ ایلقارېن کؤچۆب، بیزی یالقېز بوراخدېغې کیمی!
آجې قهوه‌نین دادې، کافی شاپېن بوجاغېنداکې یار-یالقېزسانمېش حالېمېزېن آجې‌لېغېنا قارېشېب، اوزون دقیقه‌لیک یاز یاغېشې کیمی آغلادېق؛ آردېندان ایسه کئچمیشده‌کی دلی‌لیڲیمیزه، دۏیونجا گۆلدۆک.
ایکی ایل اؤنجه ده، هارای اؤلکه‌دن سۆرگۆن اۏلوب، عائله‌سی ایله بیرگه، دؤنۆشسۆز کؤچومسه‌دی!
یالقېزلېغېمېن بو دؤنه بۏیاغې، داها قارامتېللاشدې.
نه ایلقار وار ایدی، نه هارای! هارایېن تئلئفۏنونا زنگ إتدیکده، قاپالې اۏلدوغونو إشیدیردیم؛ ایلقارا دۆشۆندۆکده «وادی رحمت»، گؤزۆمۆن یاشېنې آخېتدېرېردې.
ماحموددان دا ایل‌لر اۏلاردې کی، خبر-أتر یۏخویدو. قالالې گۆن‌لریمیزی، میللی مارشېمېزې، دالغالانمېش بایراغېمېزې خاطېرلاتدېقجا، یاز یاغېشې’یلا بیرگه یاغېنسانېردېم.
آرتېق ایلقار آرامېزدا یۏخویدو. تئلئفونو ألیمه آلېب علیرضایا زنگ إتدیم.
بایرام گۆن‌لریمین آجې‌سېن اۏنون’لا پایلاشېم دئیه اۏندان دا خبر اۏلمادې.
هارایېن تئلئفۏنونا تای، اۏ دا قاپالې’یدې. بیردن اؤزۆمه دؤنۆب یادېرساندېم.
علیرضانې 75 گۆن اؤنجه، دیلیمیزین سوچونا گؤره (!)، بیزدن، آناسېندان، آنا تۏرپاغېندان آیېرېب دوستاقلامېشدېلار. تئلئفۏنومدان مَمَّمدین نؤمره‌سینی تاپېب، اۏنا زنگ إتدیم. تأسّۆف’له اۏنون دا تئلئفۏنو قاپالې’یدې. نه اونوتقان اۏلموشام آخې! ممَّمدی ده چۏخدان ایدی کی دیلیمیزین سوچونا گؤره سۆرگۆن إتمیشدیلر.
دارېخدېم، اؤزۆمه بۆزۆلدۆم، اؤزله‌دیم، بونلارې یازارکن، آرازېن دار آغاجې ماهنېسې’یلا سسلندیم، یۏل یۏلداش‌لارېم اۏلمایان یئرده، آغېر بیر قارا بایرام یاشادېم؛ یاشادېقجا دلیجه‌سینه سسلندیم:
سلام دار آغاجې
علئیکۆم سلام!
1399.1.5
2020.3.24
کرج
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
اۏ هله دیری دیر! / آیهان میانالې (حیکایه)
سئویم رۏمانېندان بیر پارچا / آیهان میانالې
دیل و اۏنون ایچینده‌کی دیب‌سیز دۆنیا / آیهان میانالې
سئویم رۏمانېندان بیر پارچا (2) / آیهان میانالې
یازارلار و اینتیحار - إرنئست هئمینگوئی / آیهان میانالې
اۏیاندېقجا چۏخالېرېق، چۏخالدېقجا اوجالېرېق! / آیهان میانالې
آزادلېغېن دوروشوغو / آیهان میانالې (کؤشه یازې)
یارالې بوراخېلمېش اینسانلار / آیهان میانالې (کؤشه یازې)
ایکیدیللیلیک و اۏنون'لا ایلگیلی قۏنولار / آیهان…
Şükürlər olsun bu hikayəni dinləmək bizə bayramlıq oldu. Əziz dostun səsi ilə öz yazdığı hikayəni dinləmək sözsüz hər insanaın payı ola bilməz. Buna görə həm dostum Ayhan Miyanalı bəyə təşəkkür edirəm həm də uca Tanrıya sonsuz şükranlarımı sunuram.
Bu yaşanmış hikayələri bizim gələcək nəsillərimiz oxuyanda bilmirəm bizəə nə gözlə baxacaqlar. Ama ürəkləri sıxılıb gözləri dolmasına heç şəkk ola bilməz. Onlar bizim necə ağır bir dövrdə yaşadığımızı oxuduqca belə bir ortamın yaranmasına meydan verməyəcəklər. Onlar azad insanların Haqq və Ədalət bayrağı altında yaşadığı bir dövrdə yaşayan nəsl olacaq. Ama bizim bugünki durumumuzu oxuduqca sabahlarını bugündən daha güclü iradə ilə qurmağa can atacaqlar.