کؤچۆرۆب اویقونلاشدېران‌لار: آیهان میانالې، علیرضا فرشی
قادېن پئیغمبَر / آیسئل علیزاده (حیکایه)
(قادېن پئیغمبَر کیتابېندان بیر پارچا)
بو نه شَهَر ایدی بئله؟ هر کس باشېنې آشاغې ساللامېشدې. هامې فیکیرلی’یدی، آدام‌لارېن اۆز-گؤزۆندن قایغې سۆزۆلۆردۆ یئرین دیبینه.
یۏلون یانېندا بیر آغاج گؤردۆ. قدیم و تک بیر آغاج. آلتېندا کیمسه کؤلگه‌لَنیردی. هر حالدا قارا اوزاقدان إله گلدی کی، اۏ آدام کؤلگه‌لَنیر. هر کسین قایغېلې-قایغېلې گئدیب-گلدیڲی بو شَهَرده کیمین’سه اؤزۆنۆ آغاجېن آلتېنا وئرمه‌سی قارا ماراقلې گؤرۆندۆ. یاخېنلاشدې. آدام ترپنمَزدن اوزانمېشدې. باشې‌نېن اۆستۆنده دایانېب بیر خئیلَک باخدې. یان‌یؤوره‌یه یایېلان ایسپیرت اییی قارېن بورنونا دۏلدو. آدامېن قوجاغېندا بۏش ایچگی شۆشه‌سی گؤردۆ.
بیردن اۏنا إله گلدی کی، بو، أردی. چۏخ اۏخشایېردې، أن چۏخ دا شۆشه‌سی. یئنه اوزون آدام یادېنا دۆشدۆ. فیکرَن هارالارا’سا گئتدی، نه‌لر’سه إله‌دی، دۆشۆنجه‌لرینده آزېب قالدې، یاتان‌لارې، اۏیاق‌لارې فیکیرلَشدی، قایغېلې آدام‌لارې، اۏنلاردان یئرین دیبینه سۆزۆلن و یئرین تکینده یارانان قایغې قاتېنې دۆشۆندۆ. یادېنا دۆشدۆ کی، أری إوده یاتان یئرده قۏیوب چېخېب. دئمه‌لی، بو، أر اۏلا بیلمز.
دئمه‌لی، بو کیمدی’سه باشقا بیریدی. بونا سئویندی. بو دا أردی. گؤرَن، اؤزۆ کیم اۏلدوغونو بیلیرمی؟ نییه بوردا اوزانېب؟ نییه بو قدر ایچیب؟ نییه دوروب إوینه گئتمیر و نییه ده إوینه گئتمه‌لیدی؟
بلکه، إوی یۏخدو، بلکه، إله بو آغاجېن آلتېدې اۏنون إوی؟ نییه بو آغاجېن آلتېندا یاشاماق اۏلماز؟ نییه آغاجېن آلتې کیمین’سه إوی اۏلا بیلمز؟ کیمیندی بو آغاج؟..
ایندی پۏلیس گله‌جَک، سۆرۆیۆب آپاراجاق بو آدامې. پۏلیسین بئله بیر حاقّې وارمې؟.. اېچکیلی آدام یاخشې آدام دَڲیل؟ آیېق‌لار هامېسې یاخشېدې؟ کیمه یاخشې دئییریک؟ بۆتۆن یاخشې‌لار بیزه یارېیان‌لاردې؟ چۏخ ایچن آدام کیمه زیان إدیر؟ اؤزۆنه‌می، باشقا‌لارېنامې؟
من نییه ایچکیلی آدام’لا یاشایا بیلمیرَم؟ چۆنکی راحات‌لېغېمې پۏزور، ساکیت‌لیڲیمی ألیمدن آلېر. قۏرخولودو اېچکیلی آدام’لا یاشاماق. آغلې اۆستۆنده اۏلمور، اؤزۆنه جاواب‌وئرَن دَڲیل. آنجاق داها چۏخ اؤزۆنه زیان وورور. ساغلام‌لېغېنا، عاغلېنا، ایشینه، یاشامېنا. گرگین‌لیک یارادېر، هئچ واخت سؤزۆنۆ توتمور، ایچکیلی اۏلاندا بیر شئی، آیېق اۏلاندا باشقا شئی دئییر. اؤزۆنه اۏلان گۆوه‌نی ایتیریر. نه دۏست، نه سئوگیلی اۏلا، نه ایش گؤره بیلیر. یالنېز ایتیره بیلیر.
– تانېیېرسېز بو آدامې؟
سوال قارېن اوزون-اوزادې فیکیر‌لرینی پېچاق کیمی اۏرتادان کَسدی. اؤزۆنۆ ایتیردی. هیجاندان ساغ ألینی بیر نئچه دفعه ساچېنا چَکدی. پۏلیس‌لر ایدی. سوا‌لې هانسې وئرمیشدی، بیلمه‌دی. اؤنجه “هه، تانېیېرام” دئدی. سۏنرا دیققت’له باخدې، آغلې قارېشدې، چاشېب قالدې. اؤزۆنۆ تۏپارلایېب بیر ده باخدې، یاخشې گؤره بیلمیردی، گؤز‌لری قارالېردې. یئره سریلن آدام أر دَڲیلدی. قار تله‌سیک “یۏخ، تانېمېرام” دئییب، آرخایا چکیلدی. پۏلیس‌لردن بیری قارې دیققت’له سۆزدۆ. قار:
– گؤردۆم، یېخېلېب… – دئییب سوسدو.
– آیدېندې، – پۏلیس باشېنې چئویردی. آدامې سۆرۆیۆب ماشېنا باسدېلار. ماشېن گؤزدن ایته‌نـه کیمی قار یئرینده دۏنوب قالدې. اۏنا إله گلیردی کی، ایندیجه أری آپاردېلار، بیلینمز و دؤنۆلمز بیر یئره.
***
أر ایچیردی. بۆتۆن گۆنۆ، گئجه-گۆندۆز، دورمازدان، دایانمازدان ایچیردی. گئدیب ایچیردی، گلیب ایچیردی. دری‌سینه هۏپموش ایچگی اییینی گیز‌لتمک اۆچۆن عطیرلَنیردی. دۆنیادا سینتئز اۏلونمایان اۆچ نَسنه وار’سا، بَدَن، عطیر و ایچگی ایییدی.
أر إوه گلَن کیمی قار اؤز اۏتاغېنا چکیلیردی. أر قارېن نییه بئله إله‌دیڲینی باشا دۆشمۆردۆ. همین آن قارې قېنایېردې، عصب‌لَشیردی، اۏنا إله گلیردی کی، قار سۏیوقدو، لاقئییددی، اۏنون’لا ماراقلانمېر.
بیر نئچه واختدان سۏنرا أر حتتا اؤزۆنۆ ایناندېرمېشدې کی، قارېن بئله سۏیوق‌قانلې اۏلدوغونا گؤره، اۏنو باشا دۆشمه‌دیڲینه گؤره ایچیر. اؤزۆنۆ ایناندېرمېشدې کی، چۏخ بدبختدی و ایچکی اۏنون تک چېخېش یۏلودو. اېچکی اۏنا إشی‌نین یاد مۆناسیبتینی، سوسقونلوغونو، اۏنون’لا سئویشمه‌مه‌سینی، بدبخت یاشامېنې و اؤزگه‌لیک’له دۏلو بیرگه‌لیڲینی اونوتماغا کؤمَک إدیردی. هردن دئمک آجېغا داها چۏخ ایچیردی. قاردان اؤج آلماق ایسته‌ییردی.
بعضن أطرافېن اۏنو چۏخ سېخدېغېنې، ایشینه قارېشدېغېنې، قارېن چۏخ شئی طلب إتدیڲینی دیلینه گتیریردی. اۏنا إله گلیردی کی، قادېن کیشییه “عيّاش‌لېق إله‌مه” دئییر’سه، عاغېل‌سېز، آنلایېش‌سېزدې، دئمک کیشی‌نین إله بیر دۆنیاسې وار کی، قادېن همین دۆنیانې قانمېر و بونا گؤره ده قاداغا‌لار قۏیوب کیشی‌نین ایشېقلې، سئحیر‌لی دۆنیاسېنې ظۆلمته چئویریر.
هردن قار‌دا دیشی‌لیک دویقوسونون اۏلمادېغېنې، سئکسوال‌لېغې‌نېن چاتمادېغېنې دۆشۆنۆردۆ. تَخَيّۆلۆنده قار اۆچۆن خسته بیر قادېن اۏبرازې جېزمېشدې. اؤزۆنه قاپانېق، دویقوسو-ایسته‌ڲی اۏلمایان، سوسقون و بیتکین بیر قادېن. غریبه‌سی، قارېن گئتدیکجه حقیقتن ده همین بو اۏبرازا چئوریلمه‌سی’یدی. قار سۏنسوز بیر سوسقونلوق ایچینده روح کیمی یاشایېردې. دینمیردی، اۆز ایفاده‌سی دَڲیشمیردی. ساعات‌لار’لا بیر نؤقطه‌ده اۏتوروب نه‌سه اۏخویوردو، اۏتاغېنا چکیلیب گؤزۆنۆ تاوان’لا دووارېن کسیشمه‌سینه دیکیردی.
بیر گئجه إله یوخوداجا قارنې‌نېن ایچینده دهشتلی یانقې حیسّ إله‌ییب اۏیاندې. گؤبه‌ڲیندن قارنې‌نېن یان‌یؤوره‌سینه دؤزۆلمز بیر سانجې یایېلېردې، ایچ‌آلاتې آجېشېردې. دوروب اۏتاقدا وار-گل إتدی.
آغزېندا آجې‌لېق، بئینینده کۆی واردې. باشې‌نېن ایچینده مۏتۏر چالېشېردې سانکی. دۆشۆنجه‌لری بیر-بیری‌نین آردېنجا فاصیله‌سیز گلیب کئچیردی. نه دۆشۆنجه‌لر اۏلدوغونو آنلامېردې. اؤزۆنۆ أله آلا بیلمیردی. اۆرَک دؤڲۆنتۆسۆ دؤزۆلمز تئز‌لیکده’یدی. أل‌لرینی دۆڲۆنله‌دی، آیاق‌لارېنې یئره ووردو. ایندیجه پارتلایېب پارچا-پارچا اۏلاجاغېنې، اۆره‌ڲی‌نین داغېلاجاغېنې حیسّ إدیردی. نه‌سه إتمه‌لی’یدی.
ایره‌لی آتېلاراق اؤزۆنۆ دووارا چېرپدې. إله بیل آزجا یۆنگۆللَشدی. آرخایا چکیلیب بیر ده آتېلدې. چېرپېلدې، یئنه چېرپېلدې. دووارې یارېب ایچینه گیرمک ایسته‌ییردی. دووارا هؤرۆلمک ایسته‌ییردی. دوواردان نئجه’سه قورتولمالې’یدې. اۏنا إله گلیردی کی، دووارېن ایچینده چېخېش قاپې‌سې وار. دووارې داغېتماق لازېم ایدی. اۆستۆنه چېخېب یئریمک کئچیردی عاغلېندان.
دووارېن ایچیندن کیمین’سه نَفَسینی دویدو. کیمسه بۏغولوردو اۏر‌دا. بو بۏغولان کیمسه اۏنون دا نَفَسینی آغزېندان دارتېب چېخاردېر، داشېن ترکینه چکیردی. بلکه ده، اۏنون نَفَسینی یانېنا، کؤمه‌ڲه چاغېرېردې. نَفَسی آزاد إتمک اۆچۆن بَدَنی’یله داشا ضربه‌لر إندیردی. اینانېلماز مَنظَره’یدی. بۆتۆن یاشام بۏیو یۆز مین آدامدان بیری و یالنېز یۆز ایلده بیر دفعه اؤزۆنۆ دووارا چېرپاردې. بَدَنی ضربه‌دن آغرېسا دا، ایچی یۆنگۆللَشیردی. ایچینده‌کی آغرې کئچَنه قدر اؤزۆنۆ دووارا ووراجاقدې.
آغرېدان زارېدې. أر سَسه یوخودان آیېلدې. قوجاغېنداکې شۆشه‌نی یاتاغا آتېب قۏناق اۏتاغېنا جومدو. قارې زارېیا-زارېیا دووارا چېرپېلان گؤرۆب دهشته گلدی. گؤز‌لری بَرَلمیش أر یئرینده دۏنوب قالدې:
– نئینیرسن؟ ساکیت اۏل، هر شئی یاخشېدې.
قارېن یېخېلا‌جاغېنې گؤرۆب قاچېب اۏنو توتدو.
– حکیم چاغېر، – أرین قۏل‌لارېندا هوشونو ایتیرن قار آنجاق بونو دئیه بیلدی.
قار تئزگین یاردېمېن گلدیڲینی آنلادې، حکیمین سَسینی إشیدیردی. دامارېنا وورولان ایڲنه‌نی ده حیسّ إدیردی. آنجاق گؤز‌لری آچېلمېردې. سۏنرا یاواش-یاواش سَس‌لر قېسېلدې. اۏلدوغو مکاندان اوزاقلاشدې. سَس‌لر دالغالانېب ایتدی. قار ایچینده‌کی سۏنسوزلوغا دۆشدۆ. سۆکوت اۏنو آلېب آپاردې. هاردا’سا طبیعَته قۏووشدوردو.
اوزاقدا داغ‌لار گؤرۆنۆردۆ، یاخېندا چای آخېردې. چای یاخېن‌لېقداکې داغدان آخان شلاله‌نین داوامې’یدې. کنارلارې آغاج’لا اؤرتۆلۆ’یدۆ. شلاله‌نی داغېن اوزون ساچ‌لارېنا بنزَتدی. قار داغ‌لارېن اوزاق‌لېغېنا دالېر، چایېن تمیز سویوندا یویونور، داش‌لارېن اۆستۆنده چېلپاق گزیشیردی. سۏنرا گۆنَشین آلتېنا اوزانېب بَدَنینی گۆن ایشېغېنا تسلیم إدیردی.
گۆنَشین شۆعاع‌لارې ایله بیر خئیلَک سئویشدی. سۏنرا آغاج‌لاردان بیرینه یاخېنلاشېب مئیوه دردی. بیردن أرین کۏبود سَسی إشیدیلدی. قار طبیعَتدن آیرېلدې، اۏلدوغو یئردن قۏپوب بو دهشتلی إوه قایېتدې. أرین سَسی اۆره‌ڲینی بولاندېردې. سَس یۏغون کندیره دؤنۆر، بۏغازېنا دۏلانېر، بۏغور، بۏغوردو. عئینی زاماندا هم طبیعَتی، هم إوینی حیسّ إدیردی. هر ایکی‌سینی گؤرۆردۆ، هر ایکی‌سینده’یدی.
ایچینده‌کی دویقو فېرتېنا کیمی اۏنو چای داش‌لارېنا چېرپدې. داغ‌لاردان دهشتلی وولکان‌لار پۆسکۆرۆر، داش‌لار قېزېردې، آیاق‌لارېنې یاندېرېردې، أریدیردی. آغاج‌لار زَهَر‌لی تیکان‌لارا چئوریلیردی. طوفان قۏپوردو، اۏنو داش‌لارا دؤڲۆردۆ. هر شئی أریییب یۏخ اۏلوردو. هر نفسده ایچینه ایچگی، دری، عطیر قارېشېغېندان یارانان عۆفونت دۏلوردو.
قار گئتمه‌لی’یدی. نه ساخلایېردې اۏنو؟ من بو سوا‌لې اۏنا تئز-تئز وئرمک ایسته‌میشم. آنجاق بو سوال هئچ واخت قارېن اۆزۆنه سَس‌لَنمه‌ییب. ایندی سوا‌لې یازدېم و قار بو سوالدان فیکیر بورولغانېنا دۆشدۆ. قوش‌لار، مېغمېغالار قدر ده اۏلمادېق، اوچماغې باجارمادېق، یئره یاپېشېب قالدېق عؤمرۆمۆز بۏیو.
نییه بیزیم قانادېمېز یۏخدو؟ نه‌دن جاذیبه قۆوّه‌سی قارتال‌لارېن، بایقوش‌لارېن یئردن اۆزۆلمه‌سینه ایمکان وئریر، اینسانېن یۏخ؟
اینسان قانادسېزلېقدان أذيّت چکیر. اۏنون بۆتۆن وار‌لېق‌لاردان چۏخدو اوچماق إحتیاجې. چۆنکی تکجه اینسان اوزای’لا أل‌لَشیر، آیا اوچور، سفینه دۆزَلدیر. اینسان اوچماق ایسته‌ییر، اوچماق. من اوچماق ایسته‌ییرم. اینسان همیشه اوچوشا حاضېردې. همیشه بونون آرزې‌سېندادې. یئر اۆزۆنه ده اوچوب گلیب. اؤلمه‌سی ده اوچوب گئتمه‌سیدی. (*قدیم تۆرکی‌ده اوچماق اؤلمک دئمکدی هم ده) هانسې’سا باشقا یاشایېشدان، باشقا مسکندن، باشقا دۆنیادان قدیم اوچان بۏشقاب’لا بورا إنیب. یئری کشف إدیب.
اینسانېن کشف إتمک هَوَسی ده، اوچماق هَوَسی ده اۏرای’لا باغلېدې، اولودو. هاردا’سا یوردو وارمېش، قۏهومو، دۏغما‌لارې وارمېش. اینسانې آختارېش‌لار، ماجرا‌لار هَوَسی اوچوروب بو یئرلره گتیریب. ایندی ده اۏرانې اؤزله‌ییر. بونا گؤره دارېخېر، بونا گؤره نه‌دن‌سیز-نه‌دن‌سیز اۆزۆلۆر، اینسانېن یادداشې دارېخېر. اۏرانې تاپماق، قایېتماق ایسته‌ییر. راحات‌لېق تاپمېر اؤزۆنه.
تک اۏلسایدې، بلکه، گئری گئدردی. تک گلمه‌ییب، اؤزۆ’یله سئوگیلی‌سینی گتیریب. اوشاق‌لارې دۏغولوب سۏنرا، اۏنلارا اؤز حیکایه‌سینی دانېشېب. “باشقا دییاردا یاشایېردېق، دارېخېردېق، گئتمک، تاپماق ایسته‌ییردیک”، دئییب. بورا‌لارا گلدیک. آتام واردې، سرت، حؤکملۆ. “گئتسن، گئری قایېتما”، -دئدی. بئله سرت اۏلماسایدې، بلکه، بیر آز یاشایېب، هَوَسیمیزی اؤلدۆرۆب گئری دؤنَردیک. اؤزۆمۆزۆ باشقا یئرلرده سېناماق ایسته‌دیک. یووا قوردوق بوردا، سیز دۏغولدوز. گئده بیلمه‌دیک… بئله‌جه، هاردا’سا اوزاق‌لار‌دا یاشایان، اینسانې قایدالارې پۏزدوغو اۆچۆن یانېندان قۏوان حؤکملۆ بابا حاقدا أفسانه یارانېب.
***
شهری دۏلاشېب إوه قایېتدې. ایچه‌ری گیرَنده هاردان’سا ایچگی و چاخېر شۆشه‌سی‌نین اوچا-اوچا گلیب ماسایا قۏندوغونو گؤردۆ. أرین باشې تۏربا کیمی اؤنۆنه ساللانمېشدې. آراغې دا بیتیرمک اۆزره’یدی. سَس إشیدن کیمی تۏربا یئل‌لَنه-یئل‌لَنه قارا طرف چئوریلدی.
أر دئیینمه‌ڲه، سؤیلَنمه‌ڲه باشلادې. یېخېلا-یېخېلا آیاغا قالخېب چرچیوه‌ده‌کی شک’له تپیک ووردو. چرچیوه سېندې. عۆنوان‌سېز عۆصیان قالخدې. بۆتۆن دۆنیایا لعنت یاغدېرېلدې. کیم‌لر’سه نه‌لرده’سه سوچلاندې. قارېن سۏل طرفیندن دهشتلی بیر آغرې قۏپدو. ایندیجه بۆتۆنلۆک’له داغېلاجاقدې.
أرین اۆستۆنه آتېلدې. دېرناق‌لارې ایله أتیندن یاپېشدې. سۏنرا دَلی کیمی کنارا چکیلیب ماسایا قاچدې، چنگل گؤتۆردۆ. چنگَلی وار گۆجۆ’یله أره باتېردې. أر آغرېدان آیېلان کیمی اۏلدو. گۆج وئریب قارې ایته‌لَدی. قار قانلې چنگَلی برک-برک سېخېب دایانمېشدې. چنگله باخدې، گؤز‌لری آلاجالانېردې. قارشې‌سېندا اۏلان هر شئی چیلیک‌لَنیردی، هر یئری آغرېیېردې.
أر قفیلدن چنگَلی قارېن ألیندن آلماق ایسته‌دی. قار اۏنو برک-برک توتموشدو، آلماغا گۆجۆ چاتمادې. قار چنگَلی یئنی‌دن أره باتېردې. وحشی پیشیک‌لر کیمی بیر-بیریندن یاپېشدېلار. أر آرالانېب گۆجۆنۆ تۏپلادې، قارا مؤحکَم بیر سیلله ایلیشدیردی. چنگل قارېن ألیندن اوچوب دووارا دَڲدی.
قار إله بیل هیمه بند ایدی. ماسایا جومدو. ألینه کئچَنی گؤتۆرۆب أرین باشېنا وېیېللاتدې. قاب-قاجاق چیلیک-چیلیک اۏلدو. گؤزۆنه چاخېر شۆشه‌سی ساتاشدې. گؤز قېرپېمېندا اۏنو قاپېب أرین باشېنا چېرپدې. شۆشه سېندې. أرین باشې یارېلدې. سرخۏش اۏلدوغو اۆچۆن شیدَّتلی آغرې حیسّ إتمه‌دی. باشېندان قان فېشقېردې. گؤز‌لری دؤرد اۏلدو. چاخېر هر یئره داغېلدې. یئر-گؤڲ قېرمېزېیا بۏیاندې.
هر طرفدن چاخېر و قان دامجې‌لارې آخېردې. باشقا واخت آیېرد إده بیلمَزدین، همین آن ایسه قان’لا شراب لکه‌سی اینانېلماز درَجه‌ده بیر-بیریندن سئچیلیردی.
قار بیردن-بیره ساکیت‌لشدی. کئی-کئی دایاندې. أر ده ساکیت‌لشدی. قۏناق اۏتاغېنا کئچیب دیوانا سره‌لَندی. همین دقیقه ده یوخویا گئتدی. یوخودا اینیلده‌دی.
***
إودن چېخاندا تیر-تاپ اوزانېب یاتان أره باخدې. بونون سۏن گؤرۆش اۏلماسېنې آرزېلادې.
***
أر یوخودان آیېلېب قارېن گئدیشینی آنلایاندا بؤڲۆرتۆ’یله آغلادې. آغلایېب-آغلایېب یئنی‌دن یوخویا گئتدی. گئجه اۏیاندې. قاران‌لېق ، سَس‌سیز اۏتاغا گؤز گزدیردی. دوروب إوی آددېم-آددېم آختاردې. قارې سَسله‌مک ایسته‌ییردی. بۆتۆن اۏتاق‌لارې، حامامې، توالئتی، حتتا چؤل قاپې‌سېنې آچېب بلۏکو یۏخلا‌دې. آغلا گله‌جَک دَڲیلدی. قار گئتمیشدی. أر اۏنون گئری گلمه‌ڲه‌جه‌ڲینی بیلیردی…
ایشېغې یاندېردې. ایلاهی، بو نه دهشتلی گؤرۆنتۆ’یدۆ. چیڲین‌لرینی ساللایېب اۏتوردو. نئجه اۏلاجاق؟ بیتدی‌می؟ مطبخ اۏنو ایرگندیردی. اۏلان‌لار بیر-بیر یادېنا دۆشۆردۆ. قارېن گؤز‌لری إوین هر کۆنجۆندن اۏنا باخېردې.
أر همیشه قارا دئییردی: “قادېنا یاراشمایاجاق قدر عاغېللېدې گؤزلرین”. أر اۏنون نئجه یېغېشدېغېنې، نئجه گئتدیڲینی تَصَوّۆرۆنده جانلاندېردې، دارماداغېن، آلت-اۆست اۏلان، گؤزلرینده عاغېلدان أثر-علامت قالمایان قارې باغرېنا باسماق ایسته‌دی. اۏ، إله عزیز گلدی بیردن، أر اؤزۆ ده حئیرَت إتدی. “قادېن اینجیدیلنده نئجه سئویملی اۏلور” دۆشۆندۆ. بۆتۆن قادېن‌لار گئدنده گؤزَل اۏلورلار…
أر بیر نئچه آی آوارا-آوارا گزیب تۏزدو. ایچدی، تانېش‌لارېنې باشېنا یېغېب مجلیس‌لر قوردو، بایاغې قادېن‌لار’لا گؤرۆشدۆ. کیمسه‌یه یۏووشا بیلمه‌دی. قارېن خیا‌لې اۏنو هئچ یئرده راحات بوراخمېردې. یوخودان اۏیانان کیمی عاغلېنا گلَن ایلک فیکیر قار’لا باغلې اۏلوردو. یئرینه گیریب یاتماغا حاضېرلاشاندا اۏنو دۆشۆنۆردۆ. گؤره‌سن، ایندی هاردادې، نه إدیر، کیمین’له‌دی؟ ایچنده، آیېق اۏلاندا، ایشله‌ینده قادېن‌لار’لا، تانېش‌لار’لا گؤرۆشنده بئینینده یالنېز قار اۏلوردو. بونا گؤره اۏنا گئتدیکجه داها چۏخ نیفرت إدیردی. اۏنا اۏلان حیسّ‌لریندن بئزیردی.
بو حیسّ‌لردن جان قورتارماق اۆچۆن نه‌لر إله‌میردی. همیشه‌کیندن بئش‌قات آرتېق ایچیردی. قادېن‌لار’لا داها چۏخ ماراقلانېردې. قارېن باغېشلادېغې هديه‌لری سېندېرېب آتېردې. آلېنمېردې. قار اۏنو ترک إتمیردی. بیر مۆدّت سۏنرا أر قارېن خَطرینه ایچکینی ده آتماغا حاضېر ایدی. اۏنون خطرینه دۏست دئدیڲی آدام‌لارې سیله ده بیلَردی. هر شئیدن ایمتیناع إدردی. إدردی، آنجاق إده بیلمیردی. بونا گؤره ده غضبی آرتېردې. قارې گۆناهکار بیلیردی. بوندان دینج‌لیک تاپېردې.
نئجه اۏلا بیلَر آخې، بو قادېن اۏنون اۆچۆن هر شئیدن، هامېدان اؤنملی اۏلسون ؟! نئجه اۏلا بیلَر، بیر قادېن هر شئیی عَوض إده بیلسین؟ قارا اۏلان دویقو‌لارې اۏنون دویماق ایسته‌دیک‌لری ایله اۆست-اۆسته دۆشمۆردۆ. اۏنون عالَمینده قادېن کیشی اۆچۆن بو قدر اؤنَم داشېیا بیلمَزدی.
اۏ، همیشه حیسّ‌لرینی گیزله‌مه‌ڲه چالېشېردې. حیسّ‌لرینی ایچینده بۏغدوغو اۆچۆن داها آقرئسسیو اۏلوردو. بۏغدوغو حیسّ‌لر قېرخ‌آیاق کیمی بَدَنینده گزیشیر، اۏنو ویج-ویجه‌یه سالېردې. عصبیندن جاناوارا دؤنۆردۆ. قار أرین اؤز دویقو‌لارې ایله أل به یاخا اۏلدوغونو بیلیردی. بیلیردی کی، اۏ، دویقو‌لارېنا سایقې گؤرسَتمیر.
أر اۏ قدر ایچ آرزې‌لارې’یلا دؤڲۆشۆردۆ کی، چؤلۆنۆ اونوتموشدو. قارېن حیسّ‌لرینه ده أرین گؤز‌لری قاپا‌لې ایدی. اۏ، قادېنېنې موتلو إتمه‌ڲین یۏخ، إتمه‌مه‌ڲین یۏل‌لارېنې آختاردېقجا هر ایکی‌سی گئت-گئده دیبه إنیر، قاران‌لېق زئرزَمیده شیکنجه چَکَن ایکی مَحبوسا دؤنۆردۆ.
***
أر گۆن‌لرجه قارې گؤزله‌دی. هر آن گئری گلمه‌سینی خیال إدیب، دؤنرکن اۏنو آیېق گؤرسۆن دئیه ایچمه‌دی. تقویمی قارشې‌سېنا قۏیوب هر کئچن گۆنۆ ایشاره‌له‌ییردی. إودن چېخمېردې. ایشه گئتمیردی. هر دقیقه قولاغې قاپېدا، باخېش‌لارې تئلئفۏندا گؤزله‌ییردی. ألینی تئلئفۏنا آتېردې. بیر زنگ نه ایدی؟ بلکه، قارې یېغېب اۏلان‌لارې دئسه، هر شئی دَڲیشَردی. اۆرَک إله‌میردی. سیزجه، نییه؟..
***
قار گۆن‌لرجه هؤرۆمچک کیمی إوی‌نین بیر کۆنجۆنده اۏتوردو. هاوا‌لار سۏیوق کئچیردی. بئله‌جه، یایا قدر بو کۆنجده یاشاماق ایسته‌ییردی. ایستی‌لر دۆشدۆکجه یۆنگۆللَشه‌جکدی. همیشه بئله اۏلوردو. هاوا‌لار قېزېر و قار اؤزۆنۆ یاخشې حیسّ إدیردی.
نهایت، بیر صاباح لاپ تئزدن یۆکسک‌لیکد‌ن گۆلۆمسه‌ین گۆنَش کیمی گۆجلۆ و مؤحتشَم حیسّ إده‌جکدی اؤزۆنۆ.
بو قار‌لې سَحَر’سه کیچیک قئید‌لر إله‌دیڲی ورق‌لری قاباغېنا تؤکۆب باخدې. بۏش ورق‌لره نه‌سه یازدې. یازې‌لارېنې آدام ایچینه چېخارتماق قرارېنا گلمیشدی. أن یاخشې بیلدیڲینی قزئت‌لردن بیری‌نین ماییل عۆنوانېنا یۏللادې. اۆره‌ڲینه داممېشدې کی، یازې بَڲه‌نیله‌جک. نئچه گۆن هله آلمادېغې مۆثبَت جاوابېن دادېنې چېخارتدې.
یازې‌نېن چاپ اۏلوناجاغېنې عاغلېنا گتیرنده سئوینجدن قوش بالا‌سې کیمی جیییلده‌ییردی. شکلینی چاپ إوی‌نین اییی هۏپان قزئتین صفحه‌سینده گؤره‌جه‌ڲینی دۆشۆنۆب آز قالېردې دۆزَنله‌مه‌یه قاچسېن.
دویومو قارې آلداتمادې. ایلک یازېسې چېخدې. من بۆتۆن گۆجۆمۆ تۏپلاسام دا، همین آن اۏنون نه حیسّ إتدیڲینی سیزه چاتدېرا بیلمه‌یه‌جم. اۏنا گؤره ده داوام إدَک. نؤوبَتی ورَقی گؤتۆرۆب ایچینده‌کی خۏش دویقونو اۏرا کؤچۆرمک ایسته‌ییردی کی، چؤلدن سَس إشیتدی.
غریبه بیر اوغولتویدو. گئتدیکجه یاخېنلاشېردې، یاخېنلاشدېقجا لاپ آیدېن إشیدیلیردی. إله بیل دۆز پنجره‌نین اؤنۆندن گلیردی. سَحَر سَس‌سیزلیڲینده بو غریبه آهنگ، ریتم قارېن قولاق‌لارېنا دۏلدو. سۏنرا اوغولتونون ایچینده کیمین’سه دانېشېغې إشیدیلدی. سؤز‌لری – إله سَسین اؤزۆنۆ ده – سئچه بیلمیردی. قېرېق-قېرېق، آواز’لا گلیردی سَس. نه اۏلدوغونو کسدیره بیلمیردی – کیمسه اۏخویوردومو، شعر دئییردی‌می، دوعا إدیردی‌می.
پنجره‌دن باخدې. إله بیل پنجره‌یه آز قالا بیتیشیک آغاجېن دۆز آرخاسېندا کیمسه واردې. قار دیققتینی تۏپلایېب، آغارمېش بوداق‌لارېن آراسېندان باخاراق، سَسین هاردان گلدیڲینی، نه باش وئردیڲینی بیلمه‌ڲه چالېشدې.
بیردن هاوا‌دا دایانمېش اۏبیئکت گؤردۆ. گؤزلرینه اینانمادې. اوشاق واختې یوخودا گؤردۆڲۆ اوچان بۏشقاب ایدی. حَیَطه قاچدې. کۆچه بۏش ایدی، کیمسه یۏخدو.
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
پایېز قادېن... / قمر سؤزآی (شعر)
بیر قادېن واردې دئیهجکسن / گۆلساده ایبراهېملې (شعر)
قادېن جۏرابلارې / جلیل جاوانشیر (بیرینجی بؤلۆم)
ایکی یاشلې کؤرپهنین آجې حیکایهسی / واریث یۏلچویئو…
ایلان / رحیم علییئو (حیکایه)
بوز / اومان میانالې (حیکایه)
جزا / سئوینج إلسئور (حیکایه)
قار دنهلری / آیناز بزرگان (حیکایه)
یالقېز إو / سحر روحی (حیکایه)
Edgar Allen Poe’nun “The Black Cat”, yaxud “O Qara Pişik” hikayəsindən Erik Von Dənikenin Tanrılar Arabası əsərinə gedən bu hikayədə içgi sorunu və içginin törətdikləri fəlakətləri diqqətə gətirən yazıçı inşallah şəxsi yaşamında belə dəhşətli bir durumu təcrübə etməmişdir. Ama əsərin reallığı yazıçının bu məsələni nə qədər yaxından hiss etdiyini açıqca görsədir.
Özünə imzası olan bu əsər yazıçının uğurlu əsərlər yarada biləcəyindən xəbər verir.