یئنی قاپې Yeni Qapı یئنی قاپې، یئنی بير باخېشدېر تۆرک دۆنیاسېنا
آیې بالا‌سې (اوشاق ناغېل‌لارې)
بیلینمیر بو أحوالات اۏلوب یا اۏلمایېب، لاکین دئییرلر کی، بیر کندده دول کیشی و اۏنون گؤزَل بیر قېزې واردې. دول کیشییه آروادسېز یاشاماق چتین ایدی. اۏنا گؤره اۏ، ایکینجی دفعه إولَندی. اؤگئی آنا إوه کئچن کیمی اؤگی قېزېنې سئومه‌دی، سَحَردن آخشاما کیمی أرینه راحات‌لېق وئرمه‌یه‌رک دئییردی.
-قېزې هارا ایسته‌ییرسَن آپار، آنجاق اۏ، بورا قایېتماسېن!
أری اۏندان خواهیش إدیر، اۏنو یۏلا گتیرمک ایسته‌ییر. لاکین ظالېم قادېن اؤز سؤزۆنۆن اۆستۆنده دورور، نهایت ایسته‌ڲینه ناییل اۏلور. قېزېن اؤزۆ آتاسېندان خواهیش إدیر:
-گئد‌ک، منی بوردان آپار. دۆنیا بؤیۆک دیر، منه هئچ نه اۏلماز. آتا اؤز قېزې ایله بازارا گئتدی. اۏوچودان آیې دری‌سی آلېب، قېزېنا گئییندیریب، اۏنون’لا پایتاختا یۏللاندې. اۏ، چار سارایې‌نېن یانېندان کئچنده، مؤحکَم قېشقېرماغا باشلادې.
-آیې بالا‌سې ساتېرام.! آیې بالا‌سې ساتېرام!
شازدا بونو إشیدیب، پنجره‌دن باخېب سۏروشدو.
-دئ، گؤرَک، آیې بالا‌سې نه إتمه‌ڲی باجارېر؟
-نه أمر إتسَن، -دئیه آتا بیلدیردی.
شازدا بو أڲلنجه‌یه سئویندی.
اۏنا اۆچ قېزېل وئریب، آیې بالا‌سېنې آلدې.
بو دېر، آیې بالا‌سې شازدانېن یانېندا یاشایېر، اۏنو شن‌لَندیریر، اۏنون یاتاغېنې، سیلاحېنې تمیزله‌ییر، ماسا‌دا اۏنا قوللوق إدیر. شازدا اۏنو تعریفله‌مکدن دۏیموردو.
قېز ایسه بۆتۆن ایش‌لرینی گؤردۆکدن سۏنرا گۆنده اۏتوروب، چار درزی‌لریندن خواهیش إدیب گؤتۆردۆڲۆ پارچا‌لاردان اؤزۆنه پالتار تیکیردی.
اۏ، آرتېق اۆچ پالتار: گۆمۆشۆ، قېزېلې، و رنگ‌به‌رنگ دۏن‌لارې تیکیب قورتارمېشدې. بو دۏن‌لار إله گؤزَل، إله نازیک ایدیلر کی، قېز اۏنلارې قۏز قابېق‌لارې‌نېن ایچینده گیزلَتمیشدی.
گۆن‌لرین بیرینده سارایدا بؤیۆک شن‌لیک مجلیسی قورولدو. بورادا چار، شازدا و عیان‌لار ایشتیراک إدیردیلر. قېز أڲنیندن آیې دری‌سینی آتېب، گۆمۆشۆ پالتارېنې گئیدی و اۏ دا مجلیسه گئتدی.
اۏ، رقص إتمک ایسته‌ییردی.
شن‌لیکده بئله گؤزَل قېزې گؤرَن‌لر اۏنو حؤرمَت’له قارشېلایېب، شازدانېن یانېندا اۏتورتموشدولار.
موسیقی چالېندې، گنج‌لر رقص إتمه‌ڲه باشلادېلار. قېز دا شازدا ایله رقص إتدی. شازدا اۏندان گؤزۆنۆ چکمیردی، قېز اۏنون چۏخ خۏشونا گلمیشدی. لاکین شازدا اۏنا باخېب چۏخ ذؤوق آلا بیلمه‌دی. رقص بیتَن کیمی قېز قاچدې و هئچ کس بیلمه‌دی کی، قېز کیمین دیر و اۏ، هاردان گلیب؟
شازدا هامېدان قېزې سۏروشدو، لاکین اۏنلار أل‌لرینی یئلله‌ییر و باش‌لارېنې بولایېردېلار.
اۏ، قرارا گلدی کی، یئنه ده مجلیس قورسون. بلکه، همین گؤزَل یئنه ده گله‌جَک؟
بو دېر یئنه ده موسیقی چالېندې و قۏناق‌لار تۏپلاندې. هامې رقص إتمه‌ڲه باشلادې. همین قېز یئنه ده بایراما گلدی. بو دفعه اۏنون أڲنینده گۆمۆشۆ یۏخ، قېزېلې پالتار واردې. بو دۏندا اۏ، داها گؤزَل گؤرۆنۆردۆ. هامې یالنېز اۏنا باخېردې. قېز یئنه ده شازدا ایله رقص إتدی و یئنه ده گؤزلَنیلمَزدن یۏخ اۏلدو. اۏنو هامې آختارېردې¬ – قېزې آختاران‌لارېن آراسېندا آیې دا واردې. سارایې ألک-وَلَک إتدیلر، لاکین قېزې تاپا بیلمه‌دیلر. شازدا یئنه بایرام تشکیل إدیب، قۏناق‌لارې دعوت إتدی. چۏخ گؤزَل شن‌لیک تشکیل اۏلوندو. موسیقی چالېندې. هامې رقصه باشلادې. بو دفعه قېز بورا آل-ألوان دۏندا کئچدی. اۏ، گؤزَل‌لیڲی ایله، دۏنو ایله مجلیسه گلن‌لرین گؤزلرینی قاماشدېردې. شازدا اۏنون’لا رقص إتدی و قېزېن بارماق‌لارېنا اۆزۆک تاخدې، و خواهیش إتدی کی، اۏنون یاشام یۏلداشې اۏلسون. قېز راضېلاشدې، لاکین شازدانېن باشې نه‌یه‌سه قارېشاندا قېز یئنه ده یۏخ اۏلدو. داها اۏنو گؤرَن اۏلمادې. بۆتۆن پایتاختې گزدیلر، آختاردېلار، هر بیر إوه کئچدیلر، گؤزَل هئچ یاندا یۏخ ایدی.
اۏندا شازدا دئدی:
-چکی‌سی آز، هامې‌نېن لَذَّت’له یئدیڲی یئمک‌لری حاضېرلا‌یېن. من اؤز نیشانلېمې آختارماغا یۏلا دۆشۆرَم. اۏنو بۆتۆن چار‌لېقدا آختاراجاغام.
هامې یۏل تدارۆکۆ گؤرمه‌ڲه باشلادې، چؤرک پیشیردیلر. آیې بالا‌سې ایله آشپازېن یانېنا گلیب، بیر پارچا خمیر ایسته‌دی.
-آشپاز حیرص‌لَندی.
-یئری گئت بوردان! – دئیه اۏنون اۆستۆنه قېشقېردې. – سنی یۏخ اۏلاسان! سن‌سیز ده آدامېن اۆره‌ڲی سېخېلېر، اۆره‌ڲی سېخېلېر.
بونو إشیدن شازدا سئویملی آیې بالا‌سېنا یازېغې گلدی:
-اۏنا بیر پارچا خمیر وئر، اۏنون نه سوچو وار؟
قېز آیې‌یـا خمیر وئردیلر، اۏ ایسه اؤز گوشه‌سینه گلدی و اۆزۆڲۆ اۏنون ایچینده گیزلَدیب، اۏنو سۏبایا آپاردې. چؤرکچی اۏنو پیشیردی و آیې همین بالاجا سۏمونو یۏلا تَدارۆک اۏلونان خورجونا قۏیدو.
آیې‌نېن بو حرکتینه گۆلدۆلر و اۏنا ساتاشماغا باشلادېلار.
لاکین شازدا یئنه ده، اۏنو مۆدافیعه إتدی.
-أل چکین اۏندان، – دئیه اۏ، دیللَندی. کیم بیلیر، بلکه همین سۏمو بیزه اوغور گتیره‌جک.
شازدا یۏلا چېخدې، بۆتۆن چار‌لېغې أوّلدن آخېرا کیمی گزدیلر، گؤزه‌لی ایسه تاپا بیلمه‌دیلر. اۏنلارېن یۏل إحتیاطې دا، قورتاردې. شازدا نؤکر‌لردن سۏروشدو:
-یئمه‌ڲه بیر شئی قالېب‌مې؟
-یۏخ، -دئیه نؤکر‌لر جاواب وئردیلر. آنجاق آیې‌نېن پیشیردیڲی چؤرک قالېب.
-نه إتمه‌لی، اۏنو بورا گتیرین. من اۏنون دادېنا باخېم؟
شازدا چؤره‌ڲی یارېیا بؤلدۆ، اۏنون ایچه‌ری‌سیندن اۆزۆک چېخدې. شازدا اؤز هديه‌سینی تانېدې.
-گؤر منیم نیشانلېم کیم ایمیش! -دئیه اۏ، قېشقېردې. –درحال إوه قایېدېرېق.
-سن نییه گؤره بئله شن‌سن؟ – دئیه چار اۏغلو إوه قایېداندا اۏندان سۏروشدو. -سئوگیلینی تاپدېن‌مې؟
-تاپدېم! – دئیه شازدا جاواب وئردی.
-آنجاق من چۏخ آجمېشام. قۏی آیې بالا‌سې منه تئز یئمک گتیرسین.
آیې بالا‌سېنا بویوردو‌لار کی، شازدایا خؤرک آپارسېن، اۏ، ایسه ترس‌لیک إتدی. شازدایا خبر وئردیلر کی، آیې بالا‌سې سؤزه قولاق آسماق ایسته‌میر. شازدا گۆلدۆ.
-یاخشې! من اؤزۆم اۏنو بورا گتیره‌رَم.
اۏ، آیې بالا‌سېنې اؤز یاتاغېنا گتیریب، اۏنا دئدی:
-ایندی ایسه داها بَسدی گیزلَندین. اؤز دریندن کنارا چېخ.
قېز آیې دری‌سینی اۆستۆند‌ن آتدې و اۏردان گؤزَل، نادیر اینجی چېخدې. و سارایدا بؤیۆک شن‌لیک باشلاندې. تۏیو یئددی زېرناچې، یئددی ناغاراچې آپاردې. شازدا گؤزَل قېزې آلدې. گؤردۆنۆز آیې بالا‌سې نه إتدی!
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
دۆڲمهجیک / اوشاق ناغېل‌لارې
یارالې آنا قوش ایله یاراماز اوشاق / بورلا…
سۏلموش گۆل یارپاقلارې / آیدا شهباززاده (حیکایه)
صمد وورغونون مکتوبلارې / سخاوت ساحیل (حیکایه)
تۏپپوشوم / نیلآی عالی (اوشاق ناغېلې)
دَڲیشدیریلن اوشاق / لوییجی پیراندئللۏ (حیکایه)
آتا رنگینده اوشاق / الهام بزرگان (حیکایه)
تۆلکۆ ایله قارېشقانېن یۏلداشلېغې / بورلا…
