اۏ گۆن… / حکیمه باباکیشی‌زاده (نغمه) (حیکایه)
قېشېن أوّل آیې ایدی. آیېن نئچه‌نجی گۆنۆ اۏلدوغو یادېمدا دَڲیل. ایل‌لر، آی‌لار و چۏخلو گۆن‌لر کئچدیڲینه گؤره اۏ گۆن قېشېن أوّل آیې‌نېن نئچه‌سی اۏلدوغونو اونوتموشام.
هر ایل اۏ آی، اۏ گۆنکۆ باشېما گلن‌لری خاطېرلادېغېمدان، عؤمرۆمۆن لاپ چتین گۆنۆ سایېلېردې اۏ گۆن.
اۏ گۆن کئشکه آتام’لا آنام شهره گئتمه‌یَیدیلر. اۏ گۆن کئشکه لامپامېزېن شۆشه‌سی آتمایایدې. اۏ گۆن کئشکه من دۆکانېن آچارېنې گؤتۆرۆب لامپا شۆشه‌سی گتیرمه‌ڲه گئتمه‌یَیدیم.
بلکه اۏ یاد اۏغلان دا دۆکانا گیرمه‌یه‌جَکدی، مندن سارې نوشابه ایسته‌مه‌یه‌جَکدی، من ده نوشابه وئرمه‌یه‌جَکدیم. اۏ دا نوشابه‌نی آلاندا ألیمی توتوب اؤزۆنه سارې چکمه‌یه‌جَکدی، من ایسه نوشابه‌نین شۆشه‌سینی اۏنا توللایېب، « کثافَت» دئمه‌یه‌جَکدیم. اۏ دا دۆکانېن باش پیلله‌سیندن دؤردۆنجۆ پیلله‌یه آتلانېب قاچارکن، گۆللۆ بی‌بی‌یه توش گلمه‌یه‌جَکدی.
گۆللۆ بیبی های سالېب، دۆنیانې چاخناشدېرېب، قۏنوم-قۏنشونو اۏرا یېغمایاجاقدې.
سانکې بؤیۆک بیر جینایَت باش وئرمیشدی. قۏنشوموز کۆبرا خالا دئمیشکَن من بورنومون اوجوناجان ساپ-سارې سارالمېشدېم.
گۆللۆ بیبی قۏلومدان توتوب ایته‌له‌یه-ایته‌له‌یه سالدې حَیَطیمیزه. دۆکانېمېز إویمیزین اۏن آددېم‌لېغېندا ایدی.
گۆللۆ بیبی اۏ قالېن قاش‌لارېنې قالدېرېب، چنه‌سینی أسدیره-أسدیره ، آغارمېش گؤزۆ ایله ایشاره إده‌رَک حَیَطی منه گؤرسه‌دیردی، آروادلار دا بیری اۏ یاندان بیری بو یاندان «گۆللۆ بیبی نه‌اۏلوب سن آللاه؟!» دئیه‌رَک حئیران گؤزلرینی منه زیلله‌میشدیلر.
گۆللۆ بیبی ده:
– هئش‌زاد، نۏلاجاق دای، دده‌سی کؤپک اۏغلونا مین دفعه دئمیشدیم أرلیک قېزې دۆکانا یۏللاما، جار-جاوان گلیر، لات-لۆت گلیر کئچیر دۆکانا، قېزا ساتاشارلار!.
دئییب، أل‌لری’له قېچېنا دؤڲۆردۆ.
من بیر آندا اؤزۆمۆ گؤڲدن یئره دۆشۆب، قۏنوم-قۏنشو ایچینده آبېرسېز اۏلدوغومو دۆشۆنۆردۆم. هله گیج قالمېشدېم .
گۆللۆ بیبینین ۱۵دقیقه‌ده منیم آبرېم’لا نئجه اۏینادېغېنې دۆشۆنۆب، بیرآز اؤزۆمه گلدیم.
قاپې‌نېن آغزېنداکې حۏوضون اۆستۆنده اۏتوردوغوم یئردن قالخېب، گۆللۆ بی‌بی‌یه چېمخېردېم:
– نه های-قارای سالېبسان آرواد، نۏلوب؟! اۏ اۏغلان مندن نوشابه ایسته‌دی، نوشابه‌نی وئرنده پولون ایسته‌دیم، نوشابه‌نی ألیمدن قاچېرداندا دۆشدۆ سېندې.
اۆزۆمۆ توتدوم قۏنشولارا سارې، مؤحکم سس’له دئدیم:
– هئچ‌نه اۏلمایېب، گۆللۆ بیبینین باشېنا واها گلیب دئیه‌سن، سیز ده کی ماشاللاه پېچېلداشماغا سؤز گزیرسیز.
قۏیون گئدین إویزه، دئیَنده سؤزۆم آغزېمدا قالدې.
گۆللۆ بیبی چَلیڲی ألینده آخسایا-آخسایا، أڲیلمیش قددینی بیرآز دۆزَلتدی؛ “تۆ اۆزۆوه باخ قېززز!.” دئییب، آرتېردې:
– میس قاب دۆشدۆ قوتاردې، یا سېنسېن یا جینگیلده‌سین…
اۏ گئجه آتام’لا آنامېن شهرده قالاجاق‌لارېنې بیله-بیله، إوه دؤنمَک‌لرینی آللاها یالوارېردېم. اۏنلار خالام اۏغلونون کبین کسدی‌سی اۏلدوغوندان یاتېب قالماق‌لارېنې دئمیشدیلر.
من إوین بؤیۆک اوشاغې ایدیم. بالاجا باجې قارداش‌لارېمې آنام گئد-هه-گئده دؤنه‌لر منه تاپشېرمېشدې:
– طَیّیبه اوشاق‌لارې اۏددان-اۏجاقدان گؤزله هااا!
قۏیماها گؤزۆنۆ اۏغورلایېب باغ-باغاتا گئتسینلر، قوردقوش چالار هااا! قۏیما پیلله‌یه چېخسېنلار هااا، یېخېلېب آغېز-بورون‌لارې چاپېلار.
آنام نئچه بئله-بئله سیفاریش‌لر إتمیشدی. من ده چشم! نیگران اۏلما، اؤزۆم بیلیرم، دئمیشدیم…
اوشاق‌لارې یاتېرداندان سۏنرا گیردیم یاتاغا. بیلیردیم یاتېب دوراندان سۏنرا بونلار یوخو اۏلمایاجاق. آما آللاها یالوارېردېم یا منیم نفسیمی کسسین یا بو گۆنۆن باشېما گلن ایشی یوخویا چئویرسین.
آرزې إدیردیم آنام یانېمدا اۏلایدې، گۆللۆ بیبینین باشېما گتیردیڲی اۏیونو گؤزۆ’یله گؤره’یدی.
آتام یادېما دۆشَنده اۆره‌ڲیمین بندی قېرېلېردې. من بونلارې اۏنا نه‌جۆر آچېقلایاجاغېمې دۆشۆننده، اوتاندېغېمدان، قۏرخومدان عاغلېم باشېمدان چېخېردې.
اۏ اۏغلانېن قیافه‌سی گؤزۆمۆن قاباغېندان گئتمیردی. کیم اۏلدوغونو، هاردان تاپېلدېغېنې دۆشۆنرکَن، شالوارې‌نېن،کؤینه‌ڲی‌نین رنگینی خاطېرلایېردېم. گۆده قددین، باشې‌نېن تۆکۆنۆن سارېمتېل رنگینی، هر شئیدن چۏخ ألی‌نین دؤردۆنجۆ بارماغې‌نېن ایکینجی بندیندن یۏخلوغو گؤزۆمۆن اؤنۆندن گئتمیردی.
قۏنشولار یادېما دۆشۆردۆ. اۏنلارېن بو گئجه کیشی‌لری‌نین، اۏغلان‌لارې‌نېن یانېندا نه‌لر دانېشدېق‌لارېنا فیکیرلَشیردیم.
بیلیردیم میس قاب دۆشۆب، جینگیلده‌ییب.
بیلیردیم اۏن یئددی یاشېمدا گۆللۆ بیبینین باشېنا طَیّیبه ننه گتیردیڲی اۏیون باشېما گلیب.
طَیّیبه ننه آتامېن ننه‌سی،گۆللۆ بیبینین بالدېزې ایمیش.
کئشکه آتام آناسې‌نېن آدېنې منه گؤتۆرمه‌یه’یدی. بلکه ده گۆللۆ بیبینین مندن بئله آجېغې گلمزدی.
بلکه ده اۏتوروب-دوروب چئشیدلی بهانه‌لر’له منه دئمزدی:
– هئییی تۆن-به-تۆنۆن نوه‌سی سنی ده منیم کیمی یارېم-یایلاق قالاسان!!!.
من ده آغلایېب آناما دئینده منیم آدېمې دَڲیشین، آتام گؤزۆنۆ آغارتمازدې.
اؤز-اؤزۆمه دئییردیم: آی آللاه، طَیّیبه ننه گۆللۆ بیبینین نیشانلې‌سېنا چۏغوللوق إتدیڲی‌نین، آرالارېنې ووردوغونون، نیشانېن قایتاردېغېنې، اؤز باجېسې قېزېنې گۆللۆ بیبینین نیشانلې‌سېنا وئرمَک ایسته‌دیڲی‌نین منه نه‌ربطی وار آخې. هئچ اۏ زامان منیم ایییم-قۏخوم یۏخ ایمیش. بو آرواد نییه مندن أل چکمیر گؤره‌سن آخې.
اۆره‌ڲیمده بئله دانېشا-دانېشا، یوخومون أصلَن گلمه‌دیڲینی دۆشۆنۆب آیاغا دوردوم. سۏیوق اۏلسا دا چېخېب پیلله‌نین باشېندا اۏتورماق ایسته‌دیم. گؤزۆم دۆشدۆ حَیَطده حامامېن آچېق قاپې‌سېنا، (نفت’له چالېشان سو قېزدېرېجې) شؤعله‌سی دیققتیمی چکدی. اۏنون اۆستۆنده‌کی تیغ بسته‌سینی خاطېرلادېم، بئینیمه بیر فیکیر ووردو…
ساعات بئش یارېمدا هاوانېن قاران‌لېقلانماسېنې یادېما سالېب ساعاتېما باخماق ایسته‌ییرم. گؤزۆم دۆشۆر بیلنگینمده‌کی اۆچ ردیف جېزېغا، إله‌بیل بو گۆن ایدی. یئنه هرشئیی خاطېرلایاراق آنامېن سؤزۆ یادېما دۆشۆر: ننه‌ن اؤلسۆن بالا هئچ اۏلماسا درسیوی یاخشې اۏخو، اؤزۆوۆ بیر یئره چاتدېر.
گؤزۆمۆ ساعاتدان چکیب، یئتیره‌رَم دئییب، گؤزۆمۆ یوموب، خیالې راحات باشېمې دایایېرام اۏتوردوغوم سارې سَمندین اۏتورقا‌سېنا.
شۏفئر بیر نفر آختارېر: أردَبیل، أردَبیل دئیَرکن چاغېرېر.
– أردَبیل؟!
– هه دده اۏتور گئدَ‌ک، مئشگینین سۏیوغو کسدی بیزی.
بؤیرۆمده‌کی ایکی جاوان قېز دا دانېشېق‌لارېندان آنلادېغېما گؤره، أردَ‌بیلین مۆحقق بیل‌یوردونون اؤرگنجی‌سیدیلر. أردَ‌بیلین دروازا مئشگینینده دۆشسه‌لر ده دانیشگاه خیابانېنا گئتمک‌لرینی دۆشۆنۆب اؤز-اؤزۆمه دئییرم:
– مسیریمیز بیر دیر، إله بونلار’لا بیر دربست توتوب گئده‌ریک. بونلار دۆشَندن سۏنرا من ده کۏثر شَهرَکینده دۆشه‌رَم. اۏ شَهرَکین بئهداشت إوی‌نین ایشچی‌سی اۏلدوغومدان، اۏردان إو توتموشام.
شۏفئرین یانېندا اۏتوران آغ ساققال کیشیدی، اۏتوراندان سۆرۆجۆ ایله دانېشېر. اۏغلو اۆچ آیدې أردَبیل حبس‌خاناسېندا، پېچاقلادېغې اۏغلانېن، آتا آناسې‌نېن باغېشلامادېغېندان جزاسېنې چکیر. قۏجا کیشی دئییب-دئییب، کؤوره‌لیب، آغلایېر.
سۆرۆجۆنۆن ده إله‌بیل دردی دئشیلیب: هره بیرجۆر چکیر آغا، دۆنیادې داینا، هارا گلدی یۏلوموزو یؤنَلدیریر، نه‌دئمک اۏلار!.
دۏلومسانېب بیرآز ساکیتجه‌سینه قالېب، صؤحبتی‌نین آردېنې باشلایېر:
– آنلاماز واختېمدا بیر غلط‌لر إله‌میشم اۏنون آندېنې ایچمیرم. آمما واللاه ۲۰ ایلدی آلنېمې مؤهۆره دؤڲۆرَم. بیر گۆن اۏروج یئدیڲیم یادېما گلمیر. قېرخ‌بئش یاشېم وار، بیر قېز إولادېم وارېدې، بئش ایلدی گئجه-گۆندۆزۆم جهنم کئچیر. کیم اۆره‌ڲی‌نین پاراسې‌نېن اؤلۆمۆنۆ ایسته‌یَر.
بورنون چکیب، گؤزۆن سیله‌رَک سؤزۆن داواملایېر: آند اۏلسون علی‌نین یۏلونا راضې‌یـام، بالامېن هئچ اۏلماسا اؤلۆسۆ گله…
دۆنیانېن دردی اۆره‌ڲیمه چؤکمۆش، ألیمی اوزادېب سۆرۆجۆنۆن ماشېن کیرا‌سېنې وئرمَک ایسته‌ییب، بویورون آغا دئییرم. اۏ دا ألینی اوزاتدېقدا گؤزۆم اۏنون ألینده دؤردۆنجۆ کسیک بارماغېنا دۆشه‌رَک، یئر-گؤڲ باشېما تۏولانېر…
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
قابارلې نفسلر / مهسا عبدالعلیزاده (شعر)
شعر و سایکۏتراپی / ایلقار موذنزاده (مقاله)
ایکی یاشلې کؤرپهنین آجې حیکایهسی / واریث یۏلچویئو…
جزا / سئوینج إلسئور (حیکایه)
یالقېز إو / سحر روحی (حیکایه)
ایلان / رحیم علییئو (حیکایه)
بوز / اومان میانالې (حیکایه)
قار دنهلری / آیناز بزرگان (حیکایه)
قبیرقازان / ماکسیم قۏرکی (حیکایه)
