إلیمیزده‌کی یاد بیزلر! / آیهان میانالې (حیکایه)

إلیمیزده‌کی یاد بیزلر! / آیهان میانالې (حیکایه)

کئشکه داها چۏخ أزیلگه‌لری دادېب، چېرپېنان اۆره‌ڲیمین سَسینی یېخېلاراق إشیتسه’یدیم. بونلارې دارانقالېق’لا ایچین-ایچین‌ گۆن‌لر سۏنرا دیلیمین اوچوشوندا، اؤز-اؤزۆمه‌ پېچېلدایېرام. بیر دؤنه‌ ده‌ یېخېلېب قالانتې‌لارا دالسایدېم. عؤمرۆمۆن لاپ چیچک‌لَنمیش واختې، بئله‌جه سارالېب-سۏلوب، سانکې بو دورومدان بیر نئچه‌ ساعات کئچیب. هئچ باشا دۆشمه‌ییرم کیمی، آردېنقا بیر فېشقا سَسی، قولاغېمدا قۏناقلانېب، هئچ چېخانا اۏخشاماز گؤرۆنتۆده اوزونجا سس‌لَنیر. سارېنتالارېم کیمی إوه‌ سارې سۆزۆرم. سَحَرجه‌نین یالقېز خیابان‌لارېندان کئچه‌رَک، مۆعللیم مئیدانې‌نېن لاپ بوزا دؤنمۆش دۏنارتې‌لارېندا، زۆیمه‌ڲه باشلایېرام. باشماغېمېن قېراغېندان جۏراب‌لارېمې ایسلادان  ایسلانمېش قار، آیاق‌لارېمې اۆشۆتمه‌ڲه باشلایېر. شاختا دېر. تاکسې‌لار، سۏیوقدان تیتره‌یَن پیشیک‌لر و گلیب کئچن اؤرگنچی‌لری سئزیرم. قاپانجالار بیر-به-بیر گؤڲه سۆیرۆشۆب آچېلېرلار. مئیدانېن قېراغېنداکې دایانان سیقارساتان قۏجا کیشی، یاغ چلله‌ڲی‌نین ایچینده اۏدون‌لار’لا اۏد قالایېب، قېزېشماق اۆچۆن، بیر نئچه ایشچینی چلله‌ڲین باشېنا تۏپلایېب. ساعات یئددی دیرمی؟ یۏخ’سا سککیز؟ اۏنو دا بیلمیرَم. بو آنېمدا اؤزۆمه دالېب، هاوانېن هئچ سۏیوق یا دا ایستی اۏلدوغونو دا باشا دۆشمۆرم! اینان بونلارا دۆشۆندۆکجه، باش‌آغرې‌سېنا راستلانېرام. هر چاغېما بَنزَر کیمی، یاخالارې قولاق‌لارېماجان چکیلمیش  گئیین‌قۏرومو درینسه‌میشم. اۏ گۆن‌لردن قالان، قالېنتې جان یۏلداشېم! گزینتی‌لریمین سۏیوقجالارې، بۆتۆن اۏنون’لا‌ ایدی. گئجه‌-گۆندۆز جانېمې قالانتۏرلاردان قۏرویان اۏ ایدی. منده‌کی بۆتۆن قارانتې‌لارا قولاق اۏلان، ساده‌جه اۏ ایدی. بونلارې تکجه اۏ إشیدیب، آردېندان دا سوسقانتې‌لارا یۏلداش اۏلدو.

ساعات نم-نئچه‌ده، اۏرا‌دا اۏلمالې‌یام. سرگینتی یئری خسته‌خانانېن بؤیرۆنده یئرلَشمیش “قېزېل آی” قورومونون  سالۏنوندا دېر. سَحَر تئزدن ایزله‌یَن‌لرین هئچ بیری‌نین چاغېندا گلمه‌دیڲینی بیلیرم، آما داها تئز یئتیشیرم. لاپ سککیزین باغرېنې چاتلادان کیمی، همن چاغدا اؤزۆمۆ اۏرا چاتدېرېرام. ساعاتېما باخمېرام، سۆرۆنَن واختدان قۏرخورام. هَمَنجه‌لردن ده قۏرخورام. بو اؤزل گۆنۆن هر گۆن گؤردۆڲۆم خیال‌لارداکې آشېنقالارې‌نېن دۏغرو اۏلماسېنې ایسته‌ییرم. بو آنېن چرچیوه‌سیندن‌ آسېلې اۏلمایاراق، واختې‌نېن داها اوزون اۏلا بیله‌جه‌ڲی کیمی دۆشۆنجه‌مده‌ ساخلاماغېنې سئویرَم.

تئاتر سالۏنونون بالاجا قاپې‌سېندان ایچه‌ری‌یـه گیریب، اۏتورقالارېن یانېندا یئرلَشَن اینجه یۏلدان، سرگینجه‌نین چېخارجاسېنا‌ چاتېرام. قاپې‌دان کئچدیڲیمده‌کی باشقا طرفه‌ کئچن لۆم-لۆت سۆرتۆلمۆش دَمیر پیلله‌کن‌لرین دیشی‌نین آغارمېش ایشېق‌لارېنې هئچ زئینیمدن چېخاردا بیلمیردیم. ساغا اۆچ، سۏلا دا اۆچ پارلاق اۏلان دَمیر پیلله‌کن‌لره بیر داها دۆشۆنۆرم. سالۏنا کئچدیڲیمده، ایزله‌ییجی‌لر اۆچۆن باشقا بیر شئی اۏلمایان عئینی سارې دؤشه‌مه‌ و اۏتورقالار، گؤزلریمه چارپېر. آنجاق هله‌ ایزله‌ییجی‌ یۏخ دېر. هر شئی سۏیوق دېر. بو سۏیوق هاوایا سانکې گئیینتیم یئترلی دَڲیل. اۏتورقالارېن آراسېندان کئچیب اۏنلارېن بیرینده‌ اۏتورورام. باشقا‌لارې‌نین گلمه‌لرینه اومودلانېرام. یۏلداش‌لار، هۆنَر سئورلر و س. بو گۆن سرگی‌نین لاپ  گؤزۆ حئسابلانېر. سۏن ایفامېزا، أن سۏن باخېش!.

ایچینده‌کی سۏرغولارا دۆشۆنمک ده چتین اۏلا بیلمَز. نه‌ اۆچۆن چېخېش إتدیڲیمیزی بیلمک ایسته‌ییرسَن؟ بلکه‌ بیتیرمک اۆچۆن قاچېرېق و یا … بلکه‌ ده‌ یئنی‌دن باشلاماق اۆچۆن قاچېرېق. اۏلا بیلَر کی باشقا بیر ایفا، باشقا بیر دۆنیانېن یاراتماغې اۆچۆن، داها گۆجلۆ آتلایېش‌لار و داها گۆجلۆ یارانېش‌لارا قۏل-بوداق وئریریک. من بیلمیرَم. گرچکدن ده بیلمیرَم. ایچیمده دۏلانېرام. بعضن ایتیرم، بعضن ده گرگین‌لَشیرم. إعتیراف إدیرم ایفامېزېن آدېنې دا اونوتموشام! تئاتر دېرمې؟ کرچک‌لیکدن بیر دامجې دېرمې؟ یۏخ’سا اینسان‌لار نییه‌ بو قَدَر واخت ایله یاشام‌لارېنې اۏتورقالار آراسېندا بیر بوجاقدا اۏتوراراق، سَحَر ساعات دۏققوزدا، نئچه نفَرین ایچه‌ری‌ گیریب اۏنلارې یۏخلا‌ماسې، بَڲَنمه‌سی و یا لاغا قۏیوب بَڲنمه‌مه‌سی اۆچۆن کئچیردیرلر؟ سیزجه بونلار آخماق‌لېق دَڲیل‌می؟ اینانېن بئله دیر. لاپ شۆبهه‌سیز!.

نهایت رۏلون آخارجالارې گلیرلر. ایشه باشلایېب، اۏخویورلار، پؤهرۆز عمی‌دن توت باشقا کاراکتئرلر دانېشېب، بیر-بیر‌لرینه أل اوزادېب، سایېنسانېرلار. سَس‌بیرلیک إدیب، سؤزداش‌لانېرلار. یان-یؤوره‌ده‌ فېرلانېب، بیرلیکده‌ قالانقې‌لارې مشق إدیرلر. بیر-بیر‌لرینه گۆج وئریب، سۏنوندا تۏپلاشماق اۆچۆن بیر-بیر یئره‌ سره‌لَنیب، اوزانېر‌لار.

گؤره‌سن بونلارا اوزاقدان باخان‌لار‌ نه‌ دۆشۆنۆرلرمی؟ بو اۏلای‌لار لاپ گۆلمه‌لی دیرلر. بیر ساعات کئچیب، ژوری تاخېمې هله گلمه‌ییبلر. من بونو بیلیردیم، آما هر زامان بئله دیر. بلکه‌ بیر ساعات گؤز‌له‌مک اۆچۆن بیر نئچه‌ آی‌لېق تجرۆبه‌یه‌ دَڲر. آنجاق بونلارا دَڲمَز دئییرَم.

اۏیونچولار آیاغا قالخېر‌لار. من ده‌ عئینی. سلام‌سېز، دیققت‌سیز. صحنه‌لری بیر-بیر ایفا إدیرلر. جۆمله‌لری دئییرلر. هئچ اونوتمازدان، لاپ إله أزبردن ایفا إدیرلر. سۏنا چاتدېردېق‌لارېنې گؤرَوجه‌سینه بیتیریب، یئرینه یئتیریرلر. تبریزدن گلن ژوری‌لر گئدیر. هئچ بیر سؤزلری اۏلمازدان، ایندی‌لیک‌لَشمَزدن اۏرانې ترک إدرکن، یؤنَتمَنی چاغېرېرلار. اۏیونچولار ساده‌جه‌ ایزله‌ییر‌لر. باخمایاراق کی، اۏیونچو اۏلدوغومو و یا اۏلمادېغېنې هله‌ بیلمیرَم.

اوزاقدان هئچ نه‌ إشیدیلمیر. اوزاقدان بیزدن ده هئچ نه‌ إشیتمیر‌لر. بیز اۏیونچولاردان. کیمسه بیر شئی إشیتمه‌ییر. إشیتسه‌، “یاخشې، اۏنلار کیم دیرلر آخې، منظوری‌ کیم دیر؟ قاراچوخا نه‌دیر؟، ساهیر هارانېن…! آرزې ایله قمبری کیم تانېیېر” دئیه‌جَکلر. منظوری کیم ایدی و نه‌ إتدی؟ منظوری هانسې دیل‌سیز إلین یازارې ایدی؟ اؤزۆمدن سۏروشورام: أصلینده منظوری نه‌دن بونلارېن ایچینده بئله غریب و تانېنماز دېر؟ ساهیری نه‌دن هئچ تانېمېرلار!!؟

اۏرانې ترک إدیب، إشیڲه چېخېرام. هئچ نه اۏلاجاغا دا دۆشۆنمه‌ییرم. اۏنلارې دا گؤزله‌میرَم. سۏنوجو بیلیرم. اوزون سۆرَجلی بیر فېشقانېن سَسی هله‌ قولاغېمدا دېر. إوه‌ سارې گئدیرم. یالېنجا دا، یۏلا دۆشۆرم. مۆعللیم مئیدانېنا چاتېرام. یوخولویام. أل‌لریم جیبیمده دیر. گئیینقۏرومون جیبینده!‌. کؤهنه‌ یۏلداشېم’لا یئنه بیرگه‌یم. بارماق‌لارېم جیبیمده ایکی بیتین یۏخسول مارشې کیمی، قاشېنېر. شَهَرین باغرې لاپ سۏیوماغا باشلایېر. گلیب-گئدن‌لره باخېرام. اۏنلارېن گؤزلرینده‌ هئچ نه‌ یۏخ دېر. بیردن-بیره گؤزلریم اؤرگتمَنیم خالیقی‌یه ساتاشېر. تۆکانې‌نېن قاپانجاسېنې قالدېرېر. قادېن اۏنا سلام دئییب، مارکئته کئچیر. اۏغلان ألینده‌کی کۆرَک’له قارلارې کۆره‌ییر. ماندانا مدرسه‌سینه سارې گئدن قېزجېغاز، باش اؤرتۆڲۆنۆ دال-قاباق إدیب گؤزآلتې منه باخېر. خالیقی‌نین تۆکانېنا کئچیب سلام دئییرم:

-اؤرگَتمَنیم  باغېشلایېن، سیز قاراچوخانې اۏخویوبسونوزمو؟ منظوری‌نی هئچ تانېیېر‌سېنېزمې؟ ساهیری نئجه؟ آرزې ایله قمبر حاققېندا بیر شئی‌لر بیلیرسینیزمی؟

اؤرگَتمَنیمدن هئچ بیر یانېت آلمازدان، إشیڲه چېخېرام. بورادا هامی فردوسی‌نی، حافیظی، سعدی‌نی تانېیېرلار!.
بونلارا دۆشۆندۆکجه اؤنجه آغلایېرام، سۏنرا دلیجه‌سینه اؤزۆمه اۆز توتوب، گؤلمه‌ڲه باشلایېرام. شمشیری خیابانې‌نېن ساغ ألینده‌کی گلیب-گئدن بۆتۆن اینسان‌لارا دیققت’له باخاراق، إویمیزه چاتېرام. بو شَهَرده نئجه غریبه اۏلدوغوموزا، نئجه تانېنمازلېقدا أل-آیاق چالماغېمېزا دۆشۆنه‌رَک، قۏنشوموزون اۏغلو یئنی آلدېغې پئیکاندا، هایده‌نین ماهنې‌سېنې اوجادان سَس‌لَندیریب، یانېمدان کئچیر. گۆن‌لریمیزه، چالېشمالارېمېزا و بیر باخېشدا یۏخ اۏلان هر شئیین تکرارلاماغېنا دۆشۆنۆب ایچیمده دۏنورام. دۏنموش منده باشلایېرام سېزېلداماغا:

-گؤره‌سن بو شَهَرده، بیر گۆن سَسیمیزی إشیدن اۏلاجاق‌مې؟ گؤره‌سن بو قالخېب-دۆشمه‌لریمیزین سۏنو، اوجالېق دېر، یۏخسا یئنه هر زامانکې کیمی، سوس(دورول)اجاغېق!؟

سۏیوقدان قېزارېب-گؤینه‌یَن ألیمی جیبیمدن چېخاردېب قاپېمېزې دؤڲۆرَم….

 

آچېقلامالار:

سایېن ناصر منظوری / قارچوخا

رحمت‌لیک سایېن حبیب ساهیر / آرزې ایله قمبر

سوس(دورول)اجاغېق: سایېن زامان پاشازاده‌‌دن آلېنمېش بیچیم.