دۏلونآی / اولدوز طوفانی (چئوری حیکایه)
چئویرن: آیهان میانالې
منیم گۆناهېم دَڲیلدی. بۆتۆن بو اۏلایلارېن گۆناهې اؤزۆنده ایدی. بیز بورا گلندن اؤز-اؤزۆنه دانېشېردې. آی گؤڲۆن اۏرتاسېندا اۏلاندا، اۏنون ایشی داها دا گۆجلَنیردی. اؤزۆنه دوموردو. ساکیت و دورقون اۏلوردو. سانکی اؤنجهکی کیمی جانلې و دیریباش قېز دَڲیلدی. بیز باجې ایدیک. فۏرمادان، اۆز-گؤزدن، أخلاقدان بیری-بیرینه بنزهمهیَن أکیزلر ایدیک. بیز کیلاسداش ایدیک. آنام هر زامان عئینی پالتارې گئیینمهڲیمیزی ایصرار إدیب، بو قۏنو دا، سارانېن هئچ خۏشونا گلمیردی. أصلینده ایندی فیکیرلهشَنده آنلایېرام کی، اۏ، منی سئومیردی. من اۏنون گؤزۆنده بیر بکچی یا دا سۆرکلی اۏنون ایزلَنتیسینده اۏلان بیریسی ایدیم. اۏ، هر زامان یانېمدا اۏلماغېما و یا اۏنون ایشلرینی گؤرمهڲیمدن آجېغې گلیردی. بورادا چۏخ شئیلری إعتیراف إتمهلییم. یاشامېن لاپ دیبی اۏلان بیر یئرده! سَنین قوجاغېندا بایېلدېغېم یئرده. من سَنین قوجاغېندا أریییرم و آغلاماق هئچ نهیی گئری گتیرمهیهجک – باش وئرَن و اۏلمامالې اۏلان هئچ بیر شئیی – یئنیدن بیرینجی یئره قایتارا بیلمهییر.
بیز بو شَهَره تزهجه کؤچمۆشدۆک. سئپتامبرېن سۏنو ایدی. آتانېن بیر آخشام آرقېن-یۏرقون، تر ایچینده هله پالتارلارېنې دَڲیشمَزدن إوه گلیب، اۏنو یئنی بیر شَهَره کؤچۆرتمهلرینی آچېقلاماغېنا هر زامانکې کیمی اؤرگَشمیشدیک. هر ایل بیر شَهَر، هر ایل یئنی بیر مدرسه. بو حیکایه اۏن بئش ایل ایدی کی تکرارلانېردې. آما بو یئنی إوده من قۏرخوردوم. بو، بیزه وئریلن ایلک ویلا إوی دَڲیلدی، یالنېز باشقالارې ایله فرقلی ایدی. حَیَطیندهکی سؤیتنلی آغاجلار ایچینده ایتیب-باتان هۆندۆر بیر کؤهنه تیکینتی ایدی. گئجهلر غریبه اۏلوردو. من بو إودن قۏرخوردوم، سارا ایسه یۏخ. گئجهلر حَیَطین اۏ باشېنداکې توالئته تک باشېما گئتمهڲه قۏرخوردوم و اۏ سانکی گئجهلر داها آرتېق جانلانېردې.
حَیَطده گئجهلر اؤزل یانېلساما یارانېردې. دوواردا سۆزۆلن خیالی کؤلگهلر و یارپاقلارېن آراسېندان أسن کۆلَکده بورولوب بورولان بوداقلار پېچېلتې، بعضن اینیلتی کیمی غریبه سَسلر چېخاردېب، سۆمۆکلریمده تیترهتیم قۏناقسادېردېلار. إله کی، شالوارېمې باتېرماغا حاضېر ایدیم، آنجاق حَیَطه تک باشېما گئتمهیه’یدیم. گئجهلر چۏخ واخت یالقېز اۏلوردوق. سارا ایله من بیرلیکده. اۏ، دَرسلرینده مندن داها باجارېقلې ایدی.
گئجه من هله ده إو تاپشېرېغېنې یازېردېم و اۏ، حَیَطده دۏلانېردې. اۏ، إیوانېن نردهسینده اۏتوروب آیاقلارېنې حَیَطه سارې ساللایېب، تۏولایاردې، یا دا داما چېخېب،، اۏرادان آیې ایزلهیَردی. نردهده اۏتوران کیمی، دامېن قېراغېندا اۏتوروب آیاقلارېنې حَیَطه ساللایېب، تۏولایاردې. آشاغې دۆشن کیمی گؤزلری غریبه بیر گؤرگهیه دۆشَردی. چۏخ واخت اۏنو تیکینتینین اینجه، اوجا پنجرهلرینین شۆشهسینین آرخاسېندان، داها چۏخ ایسه قۏناق اۏتاغېنېن پنجرهلریندن حَیَطده گزیب اؤز-اؤزۆنه دانېشارکن، بعضن ده أللرینی هاوادا تۏولایارکن ایزلهیردیم. حَیَطین گیریشیندهکی إیوان لامپاسېنې بیر نئچه دؤنه دَڲیشمیشدیک، آنجاق گئجهلر تئز-تئز سَس-کۆیلۆ اۏلان کۆلَک، لامپانېن اوزون سیمی ایله تاوانا دَڲیب لامپانې پاتلاداردې. اۏنا گؤره ده گئجهلر حَیَط هر زامان قارانلېق اۏلوردو.
آتامېن ایشلهدیڲی عسگرخانا، إوه یاخېن ایدی. یانې إویمیز دَمیر یۏلونون یانېندان کئچن یۏلون سۏنوندا ایدی. بیزیم إودن قاباق، تزه تیکیلمیش ایکی-دؤرد مرتبهلی إولر وار ایدی، اۏنلاردان سۏنرا ایسه سۏنو کَله-کؤتۆر، آلچاق دۆزنلیک’له بیتَن چؤلۆ آردېلایان بؤیۆک بیر عسگرخانا وار ایدی. بیر نئچه یۆز مئتر آرالېدا عسگرخانا و تشکیلات اۏرتاملارې حاصارا آلېنمېشدې و دۆز یۆز مئتر آرالېدا اۏرتا مکتب اوشاقلارېنېن دئدیڲینه گؤره، عزیزآباد آدلانان کؤهنه قبریستانلېق یئرلَشیردی. بونا گؤره ده من آنام’لا آتام’لا بو بارهده گیزلیجه دانېشاندا – چۆنکۆ آنام محض آتامېن إوده اۏلمادېغې گئجهلر خستهخانا نؤوبهسینده ایدی – آتام منی تیکینتینین تهلۆکهسیز اۏلدوغونا گۆوندیردی. حتتا بیر گئجه دؤردۆمۆز ده قبریستانلېغېن سۏنونا قَدَر گئتدیک و آتا عسگرین باخدېغې گؤزَتچی قۆلّهسینی منه گؤرسَتدی. آما یئنه قۏرخوردوم. یانېلسادېم کی، کیمسه هر زامان منه باخېر و یا آرخامجا یئریییر. حَیَطه گئتدیڲیمده سۆرکلی قایېدېب آرخاما باخېردېم. محض آنا و آتامېن اۏلمادېغې گئجهلرده سارا چۏخ واخت دلیسۏولوق باشېنا ووروب، چۏخلو واختدا دا دۏلونآی اۏلوردو.
سارا، نییه بیردن سیلکهلندین؟ قۏرخموش آداملارا اۏخشایېرسان. ایذن وئر، چیڲنیوه سؤیکهنیم، نهایت، بو سۆرَج اوزونوندا سارانېن أن یاخشې دۏستو اۏلموشدون. آنا إوده اۏلاندا، هامې سَنین حاققېندا دانېشېردې. چۏخلوسو سارانېن دیل دَرسیندن إوه قایېدارکن اۏلاردې. تئیخا سارانېن منیم کیمی اۏلدوغونو دئییردی. دیل دَرسینده تئیخا دئییردی کی، اۏ منیم اؤز ایکیزیم دیر، سمیرانېن دَڲیل. دئییردی کی، حتتا دۏداغېمېن بوجاغېنداکې خالدان اۏندا دا وار. دئییردی کی، آنا، باخ، سمیرانېن اۏ خالدان یۏخو دېر. دئییردی کی، آنا باخ، سمیرانېن، ساچېنېن بۏیاغې دا منیمکی کیمی دَڲیل، آما سارانېن ساچ بۏیاغې، یوموشاقلېغې و سارېشېنلېغې منه اۏخشایېب. آما حئییف کی بیزیم مدرسهمیز عئینی دَڲیل، دئییردی. عؤمرۆمۆزۆن سۏنونا قَدَر بیرلیکده اۏلماغا قرار وئردیڲیمیزی سؤیلهییردی. گلَن ایل بیزیم مدرسهیه گلهجهڲینی دئییردی. سارا إشیدیرسَنمی؟ سؤزه قولاق آسمایېردې کی. ایندی من هئی دئییرَم کی، گلَن ایل بورادا اۏلمایاجاغېق. اۏ، قولاق آسمایېردې. دئییردی کی، عؤمرۆمۆن سۏنوناجان بورادا قالاجاغام. دئییردی کی، سارانېن یانېندا قالاجاغام. سۏی آدېن سرابی دیر، إله دَڲیلمی؟ بیزیم ایکیمیزین آدداش اۏلماغېمېز، إله بۏشونا دَڲیل کی.
سۏن واختلار داها آز دانېشان اۏلموشدو. بو إوه گلندن نئچه آی کئچیب؟ بو گۆن بهمن آیېنېن بیرینجی گۆنۆ دیر. آنام دا اۏندان اؤترۆ ماراقلې ایدی. بیر گۆن اۏنا دئدیم کی، آنا، سارا دَرسده آز دانېشېر. دئدیم کی، سانکی بیر نئچه آی اؤنجهکی سارای دَڲیل. قبریستانلېقدا حاصارېن اۏتایېندان یان-یؤورهده هۆرَن ایتلرین هۆرمهسینی إشیدرکن، تئز إوه گلیب إیوانېن قاپېسېنې ایچهریدن باغلایېر. منه قولاق آسماماغېنې دئدیم. دئدیم کی، سیز إوده اۏلمایان گئجهده، اۏ، تک باشېنا حَیَطده قارې کۆرَکلهییردی. أڲنینده ایستی پالتار اۏلمازدان، حَیَطه گئتمیشدی. گیردهکان آغاجېنېن گؤودهسینین یان-یؤورهسینده قاچېب، قۏللارېنې اۏنا سارېیېب ماهنې اۏخویوردو. دئدیم کی، آنا، من داها بورادا قالا بیلمهرَم. دئدیم کی گئدک باشقا یئره. اۏنا دئدیم کی، شَهَرین ایچینه گئدک، شَهَر خالقېنېن آراسېندا یاشایاق. دئدیم کی من قۏرخورام. دۏکتۏردان واخت آلېب، ایکیمیزی ده دۏکتۏرا آپاردې. ایلک اؤنجه اۆچۆمۆز اۏتاقدایدېق. سۏنرا آنا چؤله چېخدې، سۏنرا سارا و من دۏکتۏر’لا آیرې-آیرې دانېشدېق. سارا هَمَن گۆن یئنه کئچمیشدهکی سارا کیمی اۏلموشدو. گؤزلری و باخېشې باشقا تۆرلۆ اۏلموشدو. غریبه بیر شکیلده اۏنلارېن ایچینده سئوینج دالغالانېردې. دۏکتۏرا دئدیم کی، قۏرخورام. دئدیم کی، سارا گئجه حاصارېن اۏتایېندان ایتلرین سَسی گلنده قۏرخور. دۏلونآیې دا دئدیم. بۆتۆن اۆز وئردیکلری ده دئدیم. سۏنوندا، إوه قایېداندا، دۏکتۏر سیقۏرتا دفتریمده منه درمان یازدې. فلوۏکسئتین و آلپرازۏلام و داها بیر چۏخ درمانلار.
گئجهلر ساعات اۏنداکې حبلری آتدېقدان سۏنرا، یوخونون اؤزگَنی. آرتېق آنامېن إوده اۏلوب-اۏلمادېغېنې بیلمیردیم. سارانېن حَیَطده گزیب-گزمهدیڲینی ده بیلمیردیم. گۆناهلارېن هامېسې اؤزۆنده ایدی. دۏکتۏرا دئمیشدی کی، آی’لا دانېشېرام. گئجهلر اؤزۆنۆن دَڲیل، گیردهکان آغاجېنېن یان-یؤورهسینده، قاچماغېمې دئمیشدی. دۏکتۏرا دئییب، بۆتۆن حَبلری بۏغازېما نېخلادان إله اۏ اۏلموشدو. چیلله گئجهسینین سحریسی گۆن ایدی، اوشاقلاردان بیری کیلاسدا بؤیۆک ددهسیندن بیر ناغېل إشیتدیڲینی سؤیلهدی. دئدی کی، بو، سیزین تیکینتینین حیکایهسی دیر. اۏ، إوین سئحرلندیڲینی سؤیلهدی. اوشاقلاردان بیری کیلاسېن آرخاسېندان قېشقېردې کی، بؤیۆک ننهسی ده عئینی سؤزلری دئییب. دئدی ننهسی دئییر کی، شَهَرین بۆتۆن قۏجالارې بو طیلیسمه اینانېرلار. ماراقلانمېشدېق. تعریفلهمهڲینی ایستهدیم. دئدی کی، بؤیۆک ددهسی ایللر اؤنجه گنج اۏلاندا آتانېن کۏماندانلېق إتدیڲی عسگرخانادا عسگر اۏلدوغونو دئییب. دئدی کی، اۏ واخت إوین بو طرفیندهکی تشکیلات إولری تیکیلمهییب و یالنېز عسگرخانانېن سۏنونداکې بؤیۆک إو، بیزیم یاشادېغېمېز إو اۏلوب. اۏ، عسگرخانانېن کۏماندیری اۏلان بیر سرهنگ اۆچۆن اۏلدوغونو سؤیلهدی. ماراقلې حیکایهسی وار ایدی. سرهنگین بیر قېزې وار ایدی، آروادې یۏخ ایدی، قېز دا اۏنا دایه اۏلموش قۏجانېن یانېندا یاشایېردې، بۆتۆن ایشلرینی اۏ گؤرۆردۆ، اۏنلارېن آلېش-وئریشینی إدَن، سۆرۆجۆسۆ اۏلان بللی اۏلونموش عسگری وار ایدی. قېزېن اۏن بئش یاشې وار ایدی. عسگر هر گۆن قېزې مدرسهیه آپارېب، مدرسهدن قایتارېردې. گۆنلر کئچیر و قېز یاواش-یاواش عسگره عاشیق اۏلوب، اۏنا باغلانېر؛ دایه ایسه اۏلانلارې سرهنگین قولاغېنا چاتدېرماغا مجبور اۏلور. دئدی کی، بؤیۆک ددهسی همَن ایلین گئجهسینین شاختالې سۏیوغوندا، گئجه شیفتینی تحویل آلماغا گئتدیڲینده، تپهنین دیبینده درهده کؤلگهلر گؤرۆب، سۏنرا دیققت’له باخاندا اۏنون سرهنگ اۏلدوغونو باشا دۆشۆر کی یاشلې بیر قادېن’لا آغېر اؤرتۆڲه بۆکۆلمۆش بیر شئیی سۆرۆتلهییرلر. إرتهسی گۆندن هم عسگر، هم ده سرهنگین عائلهسی هئچ یۏخموش کیمی یۏخا چېخېرلار. اۏنلار هر یئری آختارېرلار آنجاق حَیَطین اۏرتاسېنداکې گیردهکان آغاجېنېن آلتېندا باسدېرېلمېش قېزېن اؤلۆسۆنۆ تاپېرلار.
پالتار ایله قویلانمېشدې، بۏیونوندا ایسه آسېلقا کندیری وار ایدی. دئدی کی، قېز همَن کؤهنه قبریستانلېقدا قویلانېب، نه سرهنگی، نه ده عسگری تاپا بیلمهییبلر. دئدی کی، بیر ایلدن سۏنرا إوی باشقا بیر باشقانا اۏتورتماق اۆچۆن وئریبلر و ایکی آی کئچمهمیش باشقانېن قېزې اؤزۆنۆ گیردهکان آغاجېندان آسدې. دئدی کی، إو هئچ کیمه وئریلمهییب، أللی ایلدن سۏنرا سیز اۏرادا یئرلَشیبسینیز. اوشاقلار گۆلدۆلر. اۆشۆتدۆم، بیلیرسن؟ قۏرخونون نه دئمک اۏلدوغونو باشا دۆشۆرسَن؟ من هله ده تیترهییرم. آناما دئیَنده اۏ، سادهجه ألینی باشېما قۏیوب اۆزۆمه گۆلۆمسهدی. اۏ دا اۏوسون نه دئمک اۏلدوغونو باشا دۆشمهدی.
بیر سؤز دئمیرسن، هئچ اۏلماسا بورادا قبریستانلېغا چاتانا قَدَر ماشېندا یانېمدا اۏتوروب، سؤزلریمه قولاق آس. ایلک دؤنه قاپېنېن قارشېسېندا حرکتسیز دایاناندا حئیرت’له اۆزۆمه زیللنمیشدین. سن هئچ نه دئمهدین و من سنی تانېیېردېم. سارا سنی اۏ قَدَر تعریفلهمیشدی کی، سنی گؤرَنده سَنین حاققېندا اۏلان بۆتۆن فیکیرلریم یاشاما کئچدی. اۏنون’لا عئنی گؤرۆنتۆدهسینیز. ایری، توتقون گؤزلر و تۏخونما بؤرکۆوۆن یانېندان قولاقلارېوېن یانېنا قَدَر اؤزگۆر دۆشن چېلپاق ساچلار. کسگین بورون اینچهسی و اینجه قېرمېزې دۏداقلار.
بیر گئجه منه دئدی کی، گئتمهلییم. دئدی کی، آی اۏن آلتېنجې گۆنه آیاق باسدېقدا، گئتمهلییم. دئدی کی، تیکینتینین باتې طرفینده آی سئیر إتمهڲه اۏتوراندا، اۏ زامان سارا ایله گئتمهلی دیر. دئدیم کی، سنین’له هئچ یئره گئتمک ایستهمیرم. دئدی، آللاه خاطیرینه، بو دؤنه سؤزلریمه قولاق آس. اۏ، سؤزلرینی دفترینه یازېب، زئرزَمیده، یۆن و قېش پالتارلارېنېن آلتېنا قۏیدوغونو دئدی. دئدی کی، سارا اۏنو چاغېرېر. سنی دئییردی، من ده دئدیم، همیشهکی کیمی سَنین دلیلیڲین دۏلونآی ایله قابارېر. من هَنَک إتدیم کی، من سَنین یانېندا اۏتورموشام، هئچ کیم سنی چاغېرمېر و اۏ، سادهجه گۆلدۆ.
بۏینونداکې دار ایپینی، اؤزۆم آچدېم. آنام گلمهسی اۆچۆن زنگ إتدیم.
پیلله آلتېندان اۏنون یادداش دفترلری اؤزۆم إشیڲه چېخارتدېم. اۏنلارې حَیَطین بوجاغېنداکې چللَکده یاندېردېم. اۏنو گیردهکان آغاجېنېن یانېندا قوجاقلایېب، دیز چؤکۆب آغلادېم. اوزاقلاردان ایتلرین هۆرمهسی إشیدیلیردی. کۆلَک یارپاقلارېن آراسېندان أسیر، سانکی منیم’له دانېشېر. یئنه قار یاغماغا باشلامېشدې. دۏلونآی باشېمېن اۆستۆنده گئتدیکجه بؤیۆیۆردۆ و اۏنون گۆمۆش ایشېغې سارانېن بَدَنینه سپیلیردی.
هارا گئدیرسئن؟ چؤلده قار یاغېر. قالانلارېن گلمهسینی گؤزلهمهسک، قالانلار’لا بیرلیکده بو تپهیه قالخماساق، بو چۏوغوندا آزمېش اۏلارېق. من؟ یۏخ. من سنین’له گلمهییرم. دئییرلر کی، سارانې من اؤلدۆرمۆشَم. آما آتام اینانمېر. سؤزلرینین آلېجېسې وار. بورادا هئچ کیم اۏنون سؤزۆنۆن اۆستۆنه سؤز گتیره بیلمهییر. گلیممی؟ گلمهڲیمه ایشاره إدیرسن؟ دَفن مراسیمینه گلنلر هله ده گلیب چاتمایېبلار؟ آتام ایله بیرلیکده ماشېندان دۆشمهلی ایدیم. اۏلسون. قۏی قاپېنې باغلایېم. اۏلسون. منی بو گرگین حالېم’لا منه گلن داغ’لا هارا آپارېرسان؟ ألیمی بونجا اؤزۆوه سارې چکمه. أللرین نییه بئله بوزلایېب؟ نییه بئله سۏیوقسان؟ منیم کیمی نفسلرین نییه هاوادا بوخارلانمېر؟ اۏلسون گلدی. بیز قالانلاردان تئز یوخارې چېخېرېق. شۆبههسیز کی، اۏرادا قبیرلرین یانېندا اینسانلار اۏلار. نفسیم کسیلیب. بو ایتلرین هۆرَن سَسی دَڲیلمی؟ قورد اولوماسې کی دَڲیل؟ من قوردلاردان قۏرخورام. منی بونجا اؤز آردېن’لا سۆرۆمه. أللریم باشېوېن آرخاسېندان چکیلدیکلریندن دۏلایې، آغرېیېرلار. ایذن وئر، پالتۏوومون بؤرکۆنۆ باشېما چکیم. اۆشۆیۆرم. سۏیوغون سېزېندان سۆمۆکلریم بئله گیزیلدهییر. سن نه إدیرسن؟ نییه قارې قېراغا چکیرسن؟ بو قازېلمېش مزارېن و بوخارېنېن و ایستیسینین هله ده اۏردان چېخدېغې تۏرپاقلارېن یانېندا نه آختارېرسان؟ مزار داشې دېر؟ تانېشلارېنېزېن مزار داشې دېر؟ قۏی سنه یاردېم إدیم. قارې آدې قَدَر قېراغا چکسم یئترلی دیرمی؟ نییه دانېشمېرسان؟ إویمیزه ایلک گلندن نییه هئچ سؤز دانېشمادېن؟ نه؟ اۏنون آدې کی سارا دېر. نه قَدَر ماراقلې دېر، سنین’له آدداش دېر. نه قَدَر ماراقلې دېر، بیزیم’له بیر یاشدا دېر. اۏنون اۏن بئش یاشې وار ایدی. قۏی قارې داها چۏخ قېراغا چکیم. سارا سرابی؟ سارا کیمین ایلغېمې. منه بونجا دومما. گؤزلرین منی قۏرخودور. سن نییه بئله اۏلوبسان؟ سنین’له هئچ یئره گلمهیهجهڲَم…
اولدوز طوفانی، پایېز ’93