سئوگی‌نین اؤزگۆرلۆڲۆ / آیدا شهباززاده (حیکایه)
هر زامان اۏلدوغو کیمی ایشېق‌لار گئجه اۏلمازدان اۏنون یاشامېندا سۏلوردو. بو گئجه فرقلی بیر دوروم یاشایېردې. بو گئجه کۆچه‌لر کۆلَک’له بیرلیکده گۆنَشی گؤرمه‌دیڲی پنجره‌لردن سیزی گؤرۆردۆ.
بو اوزون سۆردۆڲۆنۆ اؤزلمین قاران‌لېغې‌نېن تام اۏرتاسېندا هاوا آیاز، بوز کیمی دیر.
آغزېمدان إشیڲه چېخان هاوا بوخارلې بولود اۏلوب، گؤزدن یۏخ اۏلوردو. اۆشۆیۆردۆم… سۏیوق هاوا بۆتۆن بَدَنیمی سارمېشدې… آما ترله‌ییردیم. بئینیمده‌کی دۆشۆنجه‌لریم’له عئینی زاماندا ماهنې‌لارې اۏخویاراق، اۏنلارېن جانلاندېرماغېنا چالېشېردېم.
یئنه أل‌لریمده سۏلموش چیچک‌لردن وار ایدی. آخې بونلار اۏنون أن سئودیڲی چیچک‌لری ایدی. اۏ گۆن آخشام اۆره‌ڲیم یئنه دَلی کیمی آتماغا باشلامېشدې. نه زامان اۏنا دۆشۆنۆرسم، اۏنون’لا گؤرۆشه‌جه‌ڲیمی خیال إدیب، اۆره‌ڲیم سانکی یئریندن چېخاجاقمېش کیمی اۏلوردو.
یئنه بۏشونا اۏنو سئویردیم… بۏشونا یاشلانېردېم…
آی ایله گئجه‌نین بیر-بیریندن آیرې دۆشدۆڲۆ بیر اؤلکه‌ده‌‌کی کیمی…
اۏنون حیکایه‌سینی ده ساده‌جه هر گئجه آیــا باخارکن هۆزۆنله‌نَن‌لر بیلدی، قالا‌ن‌لارې ایسه زامان کئچدیکجه فلاکت‌لر اؤلکه‌سینده یۏخ اۏلوب گئدیردی.
بلکه ده اۏنون تک تَسَلّی‌سی هر زامان گئجه‌دن محروم اۏلدوغو اۆچۆن آغلادېغې یووارلاق آی ایدی.
باشېمې قالدېرېب، اۏلدوغوم یئره باخدېغېمدا، یاشامېن أن بؤیۆک شۏک‌لارېندان بیرینی یاشایېردېم.
هر شئی اۏتوز بئشینجی ایلین گئجیکمیش سېناغېندان باشلانمېشدېر.
بیر قالا‌کسییادا آی وار دېر، گۆنَش وار دېر؛ آما بو قالا‌کسییادا بیزیم سایا بیلمه‌دیڲیمیز قَدَر پارلایان سالخېم اولدوزلار آسېلمېش.
پارلاق اولدوزلار، اۏنو گؤرۆنجه ایشېلدایاردېلار. آرتېق اۏنسوز ایندی دۆنیامداکې اولدوز‌لارېم هئچ بیری‌سی ده پارلاق ایشېلتې‌سې اۆچۆن یاشامېمدا، اؤنَمسه‌مه‌ییر.
هر گئجه بولود‌لارېن آراسېندا اۏلان خور باخېنتېدا پرده‌لری باغلې اۏلان بیر اۏتاغېن ایچینده یالنېزجا اۏنون اۆچۆن بو قالا‌کسییادا اۏنا سارې سۆرۆکله‌نیردیم.
سَس‌سیزلیڲیمه بۏغولموش بو قالا‌کسییا‌نېن قاران‌لېغېندا، اۆره‌ڲیمده درین بیر یارا باش قالدېرېب، ایچیمده هر زامانکې کیمی گۆنۆ-گۆندن آرتان سؤز‌لریمین چاتمادېغې قَدَر دۏلو گؤز‌لریم’له دۆشۆنجه‌لریم’له دالېشېر دیر.
اۏ گئجه گؤز‌لریم بیر فیلمین تکرارلانان آنې‌لار پرده‌سینی یاشایېردې. بیر ایلمه‌نین ایچینده سنین’له ایتمیشدیک. اؤزۆمده اۏ قَدَر یاشادېغېمېز آنې‌لارې ساخلامېشدېم کی، زئینیمده‌‌کی آلبۏمون اۆز قابېغېنی نه إدیردیم ده باغلانمایېردې.
یاشامېمدا کی اۏنون ایزلرینه باخېب-باخېب آغلایېرام.
اۏ گۆنۆن قاران‌لېق آخشامېندا یاتاق اۏتاغېما گیرَنده، اؤزۆم’له قرار وئردیڲیم بۆتۆن آیرېلما آنې‌لارې سیلمه‌ڲه چالېشاجاغام. نه‌دن اۏ بیر کره‌‌لیک دۆنیانې ترک إتمیشدی، و یاشامېمدا کی اۏنون ایزلرینه باخېب- باخېب آغلایېرام .
اۏ گۆنۆن قاران‌لېق آخشامېندا یاتاق اۏتاغېما گیرَنده اؤزۆم’له قرار وئردیڲیم بۆتۆن آیرېلما آنې‌لارې سیلمه‌ڲه چالېشاجاغام. نه‌دن اۏ بیر کره‌‌لیک دۆنیانې ترک إدیب، اۆره‌ڲیمده سۏنسوز بیر درد آغاجې أکمیشدی.
آرتېق اۏندان قالا‌ن بیر سۆرۆ خاطیره‌لر ایدی.
اۏنون بۆتۆن شکیل‌لرینی، مکتوب‌لارېنې، شعر‌لرینی، هديه‌لرینی گؤز یاشې ایله قوطویا تۏپلامېشدې.
ایل‌لرین اوزونو ایکی حَسرَتلی، ایکی سئودالې اۆرَک، بیلمه‌یه‌رک بو آیرې‌لېغېن قوطوداکې دۏستاغېندا یاشامېشدېلار.
سؤندۆرۆلمۆش گؤز‌لر’له قوطونون پاسلانمېش بۏیاغېنا باخېب اۏنو دۆشۆندۆم.
ایچیمده یاشادېغېمېز آنې‌لار’لا، دؤڲۆشۆردۆم. بیر آن اؤزۆمۆ ایتیریب، ألیمده‌‌کی قوطو یئره چېرپېلدې. قوطونون ایچینده‌‌کی آنې‌لار هر یئره سا‌چېلمېشدې. نه باش وئردیڲینی آنلایا بیلمه‌دیم و اۏنلاردان بیری‌نین یئره دۆشن شکلینی ألیمه آلدېم. شکیله باخېب دریندن بیر ایچیمی چکدیم و بئله‌لیک’له اۏ گۆن‌لره گئری دؤنمۆشدۆم. بیر آن نفس چکمه‌ڲی’یله اینجارېم قالمایېب، گئدیب پنجره‌مین قارشې‌سېندا دوردوم. پاسلانمېش چرچیوه‌‌نین
آچېب، اۏنون قاباغېنداکې شکلیمیزه باخېردېم. اۏنون گؤزلرینه هر باخدېغېمدا، بیر غریبه حیس منی باشېنا آلېب، اوزاق‌لارا گؤتۆردۆ.
آرتېق یاشاماقدان یۏرولموشدوم. یئنه اۏنون گۆلـَن گؤز‌لری عاغلېما گلدی. آخې، هاردان بیله’یدیک کی، بیر گۆن آیرې‌لېق چاغ‌لارې‌نېن چالاجاغېنې دا گؤره بیله‌جه‌ییک!!!!
“۱۴ ایل اۏلدو” دئدی. ۱۴ ایل دیر بو سۏلموش چیچک‌لری ساخلامېشدې. گؤزلریندن بیر داملا یاش گۆل‌لرین اۆزه‌رینه داملادې.
“دئیه‌سن، بیر‌ده گلمه‌یه‌جَک، نه اۏ‌لار من بو چیچک‌لر’له اۏنون إوینه گئتسم” دئیه مېرېلداندې.
بیردن گۆجلۆ کۆلَک أسمه‌ڲه باشلادې. پنجره‌مین شۆشه‌لرینی سیلکه‌لَییردی.
اؤزۆمۆ اۆشۆمه‌ڲه باشلایېرام.
آرتېق ایندی کۆلَک شکیلیمیزی ألیمدن آلمېشدې.
اؤزۆم’له شکیلیمیزین آرخاسېنجا گئتمه‌ڲه قرار وئریرم، آما کۆلَک آرتېق اۏنو چۏخدان دېر آپارېبدې. چاره‌سیزلیڲیمه کشکه‌‌لر’له دۆشۆنه‌رَک، بیر داها کیمسه‌سیز قالدېم.
قوطونو یاواشجا أل‌لریمین آراسېنا آلېب اۏتاغېمې ایشېقلاندېران آیا باخدېم. اۏ گئجه‌میزده کی اۏلان لاجورده بۏیانمېش گؤڲ اۆزۆنده بَیاض‌لېغېنې قۏرویان آیــا اوزون- اوزون باخدې کیمی. بیر نؤقطه‌دن چۏخ اۏلمایان اولدوزلار آی ایله بیر اۏلوب، گؤڲ اۆزۆنه گؤزَل آنلام‌لار قاتمېشدې. هر شئیین یۏخو کیمی اۏلدوغونو ایسته‌ییردیم. کۆله‌ڲین سېزې بۆتۆن بَدَنیمه هۏپموش، ایستر-ایسته‌مَز اؤزۆمۆ تیتیره‌مه‌ڲه باشلایېرام. گؤزلریمی باغلایاراق، باشېمې قالدېرېرام.
“بیلیرم سنده بورداسان”
بیر سَس قولاغېمدا پېچېلداماغا باشلایېر.
“ایندی’سه گلیرَم اۏرا‌لارا، آچ باغرېوې، سن‌سیز بو یاشامېن آنلامې یۏخ دېر. گؤزله منی. داها آرتېق سنه چاتدېقدا سنی بوراخمایاجاغام”.
ایندی اۏنلارېن یاشادېغې یورد، چۏخ اوزاق بیر اۆلکه دیر.
هئچ دۆشۆنمَزدن، منی اۏ یوردا ترک إتدیڲی گۆنکۆ کیمی گئتمه‌لی ایدیم. هر شئی بیر آندا اۏلوب، اؤزۆمۆ خیال إتدیڲیم یئرده تاپمېشدېم.
“-بورایا نه‌دن گلدیک؟ بورا‌سې ملک‌لر اۆلکه‌سی‌نین فیلمینی باشلاماق اۆزه‌رینده دیر!”
بیردن گؤز‌لریم ” رافائل ” مله‌ڲی’یله اۆز-اۆزه گلدی. اۏنون پارېلدایان گؤز‌لری هئچ سۏرغولامازدان منی، سئودیڲیم ایتیرمیش آخان گؤز یاش‌لارېم’لا تانېشدېردې. رافائل دئدی:
-بیر گۆن کۆلَک اۏنو بولودلار آراسېنا آپارمېشدې. اۏ ایسه بو بولود‌لارېن بیری‌سینه سؤز‌لرینی دئمیشدیر. بولود اۏنو إشیدیب، اۏ دویقو‌لارې ایله بولود اۏر‌دا دوستاقلانمېشدې. داها اۏندان سۏنرا ایتیر-باتېر اۏلوب، سَنین سئودیڲین هئچ گؤرۆنمه‌میشدی.
بو سؤز‌لری إشیدَ‌رکن؛ آنجاق بونون نه اۏلدوغونو هئچ زامان باشا دۆشمَزدن، بو حیسّ منی اۏرا‌دا أسیر إتدی. إله بیر اۏنون گلمه‌ڲی بو یوردا بیر یوخو کیمی ایدی.
بئله‌جه اؤزۆم’له قرارلا‌شدیم رافائل ایله بیرلیکده بولود‌لارېن اۆلکه‌سینه گئدم. اۏرا یئتیشدیڲیم آن اۏ دئدی:
-ایتمیش سئوگین سؤز‌لرینی بو بولود‌لارېن بیری‌سینه دئییب. بونو هانسېنا دئدیڲنی بیلمیریک. هم ده نه دئدیک‌لرینی بیلمیریک. اۏنو تاپسان بوردا اۏلان‌لارېن هامې‌سې اؤزگۆر اۏلاجاقلار.
بیر آن اؤزۆمۆ سېخېلان کیمی حیسّ إتمه‌ڲه باشلادېم. چۆنکۆ بورادا هیچ بیر شئی گؤردۆڲۆ کیمی دَڲیل ایدی.
اوزون زامان ایدی چۏخ اوزاق اۏلدوغو بیر حیسّ بیر اۏ قَدَر تانېش اۏلسا دا، اۏنون’لا یاشایېردې… داها اؤنجه بو قَدَر حیسّی، بورایا کؤچۆب گلمَزدن اؤنجه‌ده وارې ایدی.
بۆتۆن بولودلار’لا بیر-بیر دانېشمېشدې. اۏنلار’لا دانېشدېقجا کئچمیشینی خاطېرلایېردې. نئجه بیر یاشام یاشادې، نئجه بیر اینسان ایدی، هارا‌دا دۏغولموش بۏیا-باشا چاتدېغې، اوشاق‌لېغې، ایستک‌لری، بؤیۆدۆکجه نئجه دَڲیشدی…
اؤزۆمۆ بو دیلکـه‌ده نه قَدَر چۏخ اۆزگۆر حیسّ إتسه‌یدیم بیر اۏ قَدَر ده توتساق دا حیسّ إدیردیم.
بو حال‌لاردان کنارا، بیردن-بیره قارا بولودا راست گلدی. دۆشۆندۆ، بو قَدَر قارا بۏیاغېنا بۆرۆنمۆش بولودون ایچینده ألبتّه بیر اینسان اۏلما‌لېیمیش. قارا بولودا یاخېنلاشدې. آددېم‌لارېنې آتېب هَمَن یئرده بایېلدې.
قارا بولود اۏنون سَسینی إشیدیب، بیر داملا یاش اۏنون آیاغې آلتېنا دۆشدۆ. بولودلار اؤلکه‌سی پېچېلدادې:
-بو داملادا سَنین سئودیڲین سؤز‌لر یازېلېب دېر. اۏنو اۏخویا بیلسن، بیز‌ده اؤزگۆر اۏلا بیله‌ریک.
اۏ أڲیلیب یئردن داملانې گؤتۆردۆ. داملا داها آغېر، بیرآز دا کؤورک ایدی. شفّاف پارلایان داملا اۏنون أل‌لری‌نین آراسیندا پارچالاندې، سانکی أریییب گئدیب. قارا بولود پېچېلدادې:
-سئوگیلیوین سؤز‌لری منیم’له دیر. اۏنون’لا ایندی دَنیزه طرف گئده‌جه‌ڲم.
ایندی اۏنون نفس‌لری اۆزۆنۆن قارشې‌سېندا بیر آن‌لېق بولودلانېر، سۏنرا یۏخ اۏلور.
اؤزۆمۆ هم اۏلدوغونو اۆلکه‌ده، هم ده ایچدن ایتمیش بۏشلوقدا حیسّ إدیرم.
نه‌دن بیر داملا گؤز یاشې، بونجا یاشامېن آنلامېنې ایتیره بیلَردی!
آرتېق اۏ ایندی اۏ قَدَر آغلامېشدې کی، اؤله‌جه‌ڲینی دۆشۆندۆ. بولود‌لارېن بیری‌سینه یاسلاندې. آجې‌سېنې پایلاشماق اۆچۆن بولودا پېچېلدايېب دئدی:
سنه بیر سېر وئره‌جه‌ڲم. یاشامېن آنلامې سَنین گؤزلریندن آخان دامجې‌لاردا گیز‌لی دیر و اۏر‌دا سۏن نفَس‌لرینی چکیردی.
روحو قارا بولود’لا سارېلېب، اۏنون’لا بیر اۏلاندان سۏنرا دَنیزلره آزاد بوراخېلدېلار.
یاشامېن سۏنوندا اؤزگۆرلۆک کیمی اؤدۆل‌لندیریجی بیر شئی یۏخ’سا بۆتۆن تۆره‌‌لر یۏخ اۏلا بیلسین.
اۏ، سئوگیلی‌سی ایله گؤرۆشمک اۆچۆن دَنیزلره بیرلیکده آزاد بوراخېلدېلار.
بیر-بیرینه اۏلان عئشق و سئوگی اۏنلار’لا بیرلیکده اؤلمه‌میشدی!
Podcast: Play in new window | Download
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
گئج قالا‌ن کئشکهلر / آیدا شهباززاده (حیکایه)
کئشکه بو یوخودان تئز اۏیانام! / آیدا شهباززاده (حیکایه)
ایکی یاشلې کؤرپهنین آجې حیکایهسی / واریث یۏلچویئو…
بوز / اومان میانالې (حیکایه)
جزا / سئوینج إلسئور (حیکایه)
قار دنهلری / آیناز بزرگان (حیکایه)
ایلان / رحیم علییئو (حیکایه)
یالقېز إو / سحر روحی (حیکایه)
قبیرقازان / ماکسیم قۏرکی (حیکایه)
