آنا کارنینا / لئو تۏلستۏی (بیرینجی بؤلۆم)

آنا کارنینا / لئو تۏلستۏی (بیرینجی بؤلۆم)

 

بیرینجی حیصّه‌ (34 بؤلۆم)

 

قیصاص قیامته‌ قالماز

1-1
بۆتۆن خۏشبخت عائله‌لر بیر-بیرینه‌ بنزه‌ییر‌لر، بدبخت عائله‌لرین‌سه‌ هر بیری اؤزۆنه‌ گؤره‌ آیرې جۆر بدبخت دیر.

اۏبلۏنسکی‌لرین إوینده‌ عالَم بیر-بیرینه‌ دَڲمیشدی. آرواد أری‌نین اۏنلارېن إوینده‌ مۆربّییّه‌‌لیک إتمیش فرانسېز قادېن’لا‌ ایلگیده‌ اۏلدوغونو اؤرگنمیش و أرینه‌ بیلدیر‌میشدی کی، داها اۏنون’لا بیر إوده‌ یاشایا بیلمه‌یه‌جک. اۆچ گۆندن بری داوام إدَن بو دوروم هم أر’له‌ آروادا، هم عائله‌نین بۆتۆن عۆضو‌لرینه‌، هم ده‌ خیدمتچی‌لره‌ عذاب وئریردی. بۆتۆن عائله‌ عۆضو‌لری و خیدمتچی‌لر حیسّ إدیردیلر کی، آرتېق اۏنلارېن بیرگه‌ یاشاما‌لارې‌نېن آنلامې یۏخ دېر و هر هانسې بیر کاروانسارادا تصادۆفَن قارشېلاشمېش آدام‌لار بیر-بیری‌لرینه‌ اۏنلاردان – اۏبلۏنسکی‌لرین عائله‌ عۆضو‌لریندن‌ و خیدمتچی‌لریندن داها چۏخ باغلې دېر‌لار. آرواد اؤز اۏتاغېندان چېخمېردې، أر ایسه‌ اۆچ گۆن ایدی کی، إوه‌ گلمیردی. اوشاق‌لار مأیوس حالدا إوده‌ اۏیان-بویانا قاچېردېلار؛ اینگیلیس قادېن تَصَرّۆفات مۆدۆره‌سی’یله دالاشمېش و رفیقه‌سینه‌ مکتوب یازېب خواهیش إتمیشدی کی، اۏنا تزه‌ ایش یئری آختارسېن؛ یئمک پیشیرَن هله‌ دۆنَن ناهار واختې حَیَطدن چېخېب گئتمیشدی؛ مطبخده‌ ایشله‌ین قادېن و آرابا‌چې سۏن حاقّ-حئساب‌لارېنې ایسته‌ییردیلر.

مۆباحیثه‌دن اۆچ گۆن سۏنرا پرنس إستئپان آرکادیچ اۏبلۏنسکی – کۆبار عالَمده‌ اۏنو إستیوا چاغېرېردېلار – عادت إتدیڲی ساعاتدا، یانې سَحَر ساعات سککیزده‌ آروادې‌نېن یاتاق اۏتاغېندا یۏخ، اؤز کابینینده‌، توماج دیواندا یوخودان آیېلدې. سانکی یئنی‌دن دۏیونجا یاتماق ایسته‌ییرمیش کیمی، اؤز دۏلو، یاخشې بسلنمیش بَدَنی’یله‌ یایلې دیواندا بؤیرۆ اۆسته‌ چئوریلدی، اۆزۆنۆ بَرک-بَرک قوجاقلادېغې بالېشا باسدې؛ لاکین بیردن یئریندن‌ سېچرادې، دیواندا اۏتوروب گؤزلرینی آچدې.

“هه‌، هه‌، بو، نئجه‌ اۏلموشدو؟ – دئیه‌ گؤردۆڲۆ یوخونو خاطېرلایاراق دۆشۆنۆردۆ. – هه‌، هه‌، بو، نئجه‌ اۏلموشدو؟ آها! آلابین دارمشتادتدا ناهار وئریردی؛ یۏخ، یۏخ، دارمشتادت دَڲیلدی، نه‌سه‌ آمریکاسایاغې بیر یئر ایدی. هه‌، آما یوخودا دارمشتادت إله‌ آمریکادایدې. بَلی، بَلی، آلابین شۆشه‌ ماسا‌لاردا ناهار سۆفره‌سی آچمېشدې، ماسا‌لارسا اۏخویوردو: اېل میۏ تئسۏرۏ1، یۏخ، اېل میۏ تئسۏرۏ دَڲیل، داها یاخشې بیر شئی اۏخویوردولار، هله‌ کیچیک قرافین‌لر ده‌ واردې، اۏنلار هم ده‌ قادېن ایدی”، – دئیه‌ اۏ، اؤز یوخوسونو خاطېرلایېردې.

إستئپان آرکادیچین گؤز‌لری سئوینج’له‌ پارېلدادې و اۏ گۆلۆمسه‌یه‌رَک فیکره‌ گئتدی. “هه‌، یاخشې’یدې، چۏخ یاخشې’یدې. اۏرا‌دا أعلاء شئی‌لر چۏخ ایدی، آما بونو سؤز’له‌ دئمک، آیېق واختدا حتتا فیکرینده‌ تَصَوّۆر إتمک مۆمکۆن دَڲیل”. اۏ، ماهود پرده‌لردن بیری‌نین قېراغېندان ایچه‌ری‌ دۆشن ایشېق زۏلاغېنې گؤره‌رَک شن حالدا آیاق‌لارېنې دیواندان آشاغې سالدې، آروادې‌نېن تیکدیڲی (کئچن ایل آد گۆنۆ مۆناسیبتی’له‌ هديه‌ إتمیشدی) قېزېلې توماج’لا‌ ایشلَنمیش توفلی‌لرینی گئیدی و کؤهنه‌، دۏققوزیل‌لیک آلېشقان‌لېغېنه‌ اویقون اۏلاراق، آیاغا دورمازدان ألینی یاتاق اۏتاغېندا خالاتېنې آسدېغې یئره‌ اوزاتدې. و محض بو زامان نه‌ اۆچۆن آروادې‌نېن یاتاق اۏتاغېندا یۏخ، کابینده‌ یاتدېغېنې خاطېرلادې؛ اۆزۆنده‌کی‌ تَبَسّۆم غئیب اۏلدو و آلنېنې قېرېشدېردې.

“آه‌، آه‌، آه‌! آاا..” – اۏ، بۆتۆن اۏلوب-کئچن‌لری خاطېرلایاراق مېزېلداندې. آروادې’یلا آراسېندا باش وئرمیش اومو-کۆسۆنۆن بۆتۆن تفرّۆعاتې، دۆشدۆڲۆ دورومون چېخېلماز‌لېغې و هر شئیدن چۏخ اۏنا عذاب وئرَن اؤز گۆناهې یئنی‌دن خیالېندا جانلاندې.

“بَلی! اۏ باغېشلامایاجاق و باغېشلایا بیلمَز ده‌. أن دَهشتلی‌سی بو دېر کی، بۆتۆن گۆناه‌لار منده دیر، گۆناهکار منم، آما منیم تقسیریم یۏخ دېر. بۆتۆن مۆصیبت ده‌ بوندان عیبارت دیر، – دئیه‌ دۆشۆندۆ. – آه‌، آه‌، آه‌!” – بو قۏوغا‌نېن – اۏنون اۆچۆن أن آغېر تأثّۆراتېنې خاطېرلایاراق چاره‌سیزجه‌ دئییندی. اۏ، ألینده‌ آروادې اۆچۆن بؤیۆک بیر آرمود توتاراق، شن و ممنون حالدا تئاتردان إوه‌ قایېدارکن آروادېنې قۏناق اۏتاغېندا تاپمایاندا یاشامې‌نېن أن پیس آن‌لارېنې یاشامېشدې؛ اۏنو کابینده‌ ده‌ تاپمایاراق تعجّۆب‌’له‌نمیش و نهایت، یاتاق اۏتاغېندا ألینده‌ هر شئیی فاش إدَن اۏ لعنته‌گلمیش مکتوب’لا‌ گؤرمۆشدۆ.داییم أندیشه‌ ایچه‌ری‌سینده‌ اۏلان، چالېشقان، آما أری‌نین دایاز فیکیر‌لی بیر قادېن حئساب إتدیڲی دۏللی ألینده‌ مکتوب حرکت‌سیز حالدا اۏتوروب، دَهشَت، اومودسوز‌لوق و غضب دۏلو باخېش‌لار’لا أرینه‌ باخېردې.
– بو نه‌دیر؟ بو نه‌دیر؟ – دئیه‌ اۏ، مکتوبو گؤرسه‌ده‌رَک سۏروشموشدو.
إستئپان آرکادیچ هر دفعه‌ بونو خاطېرلادېغې زامان همیشه‌کی کیمی اۏلایېن اؤزۆندن داها چۏخ، آروادې‌نېن بو سؤز‌لرینه‌ نئجه‌ جاواب وئرمه‌سیندن ایضطیراب چکیردی.
اۏ دا بو دقیقه‌لرده‌ حددن آرتېق قباحَتلی بیر ایش اۆستۆنده‌ قفیلدن یاخالانان آدام‌لارېن دۆشدۆڲۆ دورومو یاشامېشدې. گۆناهېنېن اۆستۆ آچېلدېقدان سۏنرا آروادې‌نېن قارشې‌سېنا هانسې اۆز’له چېخاجاغېنې، اؤزۆنۆ نئجه‌ آپاراجاغېنې بیلمه‌میشدی. اؤزۆنۆ تحقیر اۏلونموش کیمی گؤرسَتمک، گۆناهې بۏینوندان آتماق، براعَت قازانماغا چالېشماق، عفو دیله‌مک، حتتا لاقئید قالماق عَوَضینه‌ – بونلارېن هامېسې اۏنون إتدیڲیندن‌ یاخشې اۏلاردې! – اۏنون اۆزۆنه‌ بیردن تامامی’یله‌ غئیری-ایرادی اۏلاراق (فیزیۏلۏژینی سئون إستئپان آرکادیچ “بئیین رئفلئکسی” دئیه‌ دۆشۆندۆ) آلېشقان‌لېق إتدیڲی مئهریبان و بونا گؤره‌ ده‌ چۏخ سفئح گؤرۆنن بیر تَبَسّۆم چؤکدۆ.
بو سفئح تَبَسّۆمۆ اۏ، اؤزۆنه‌ باغېشلایا بیلمیردی. دۏللی بو تَبَسّۆمۆ گؤردۆکده‌ جیسمانی آغرې دویموش کیمی دیکسیندی، طبیعَتین’له‌ خاص اۏلان قېزقېن‌لېق’لا اۏنا آمان‌سېز سؤزلر یاغدېردې و اۏتاقدان قاچېب گئتدی. همین واختدان بری اۏ، أرینی گؤرمَک ایسته‌میردی.
“بۆتۆن گۆناه‌لار بو سفئح تَبَسّۆمده‌ اۏلدو”، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ دۆشۆندۆ.
“آما نه‌ إتمه‌لی؟ نئجه‌ إتمه‌لی؟” – دئیه‌ چاره‌سیزجه‌سینه‌ اؤز-اؤزۆنه‌ دئیینیر و وئردیڲی سوالا‌ جاواب تاپمېردې.

1-2
إستئپان آرکادیچ اؤزۆنه‌ مۆناسیبتده‌ دۆز آدام ایدی. اؤزۆنۆ آلداتماغې و إتدیڲی حرکتدن إله‌بیل پئشمان اۏلدوغونا اینانماغې باجارمېردې. اۏ – اۏتوز دؤرد یاشلې، تئز-تئز عئشقه‌ دۆشن، یاراشېقلې بیر کیشی بئش ساغ و ایکی اؤلمۆش اوشاغېن آناسېنې، اؤزۆندن آنجاق بیر یاش کیچیک اۏلان آروادېنې سئومه‌دیڲی اۆچۆن ایندی پئشمانچې‌لېق حیسّی دویا بیلمَزدی. اۏ یالنېز إتدیڲی حرکتی آروادېندان یاخشې گیزله‌ده‌ بیلمه‌دیڲی اۆچۆن پئشمان ایدی. آما دۆشدۆڲۆ دورومون بۆتۆن آغېرلېغېنې حیسّ إدیر، آروادېنا، اوشاق‌لارېنا و اؤزۆنه‌ یازېغې گلیردی. بلکه‌ ده‌ بو خبرین آروادېنا بو قَدَر إتکی إده‌جه‌ڲینی ایلک اؤنجه‌دن بیلسه’یدی، اؤز گۆناه‌لارېنې آروادېندان داها یاخشې گیزلَتمه‌ڲی باجاراردې. اۏ، هئچ زامان بو مسأله‌نی عمللی-باشلې گؤتۆر-قۏی إتمه‌میشدی، آما توتقون شکیلده‌ بیلیردی کی، آروادې اۏنون خیانتینی چۏخدان دویسا دا، بو مسأله‌یه‌ بارماق آرا‌سې باخېر. حتتا إله‌ دۆشۆنۆردۆ کی، آرتېق اۆزۆلمۆش، قۏجالمېش، گؤزَل‌لیڲینی ایتیرمیش و هئچ نه’یله‌ دیققتی جلب إتمه‌یَن ساده‌ بیر قادېن، یالنېز اوشاق‌لارې‌نېن مئهریبان آنا‌سې اۏلان آروادې مسأله‌یه‌ عدالَت’له‌ یاناشدېقدا حتتا گۆذشته‌ گئتمه‌لی دیر. آما بونون تام عکسی اۏلدو.
“آه‌، دَهشَت دیر‌! آی، آی، آی! دَهشَت دیر‌! – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ اؤز-اؤزۆنه‌ دئیینیر و هئچ بیر قرارا گله‌ بیلمیردی. – بو اۏلایا قَدَر هر شئی نئجه‌ ده‌ یاخشې’یدې، نئجه‌ ده‌ یاخشې یاشایېردېق! اۏ، یاشامېندان راضې’یدې، اوشاق‌لارېی’لا‌ خۏشبختییدی، اۏنا هئچ بیر شئیده‌ مانع اۏلموردوم، اوشاق‌لار’لا‌، تَصَرّۆفات’لا‌ اۆره‌ڲی ایسته‌دیڲی کیمی مشغول ایدی. دۆز دیر، اۏ قادېنېن بیزیم إوده‌ مۆربّییّه‌‌لیک إتمه‌سی یاخشې اۏلمادې. هئچ یاخشې اۏلمادې! اؤز مۆربّییّه‌ن’له سئویشمکده‌ نه‌سه‌ بیر کۏبودلوق، بایاغې‌لېق وار! آما بو اۏ قَدَر گؤزَل مۆربّییّه‌یدی کی (اۏ، م-للئ رۏلاندېن قارا فندگیر گؤزلرینی و تَبَسّۆمۆنۆ گؤزلری‌نین قارشې‌سېنا گتیردی)! آما نه‌ قَدَر کی اۏ، بیزیم إوده’‌یدی، من هئچ بیر شئیه‌ یۏل وئرمیردیم. هر شئیدن پیسی بو دېر کی، اۏ آرتېق… إله‌ بیل قصدَن بختیم گتیرمیر! آی، آی، آی! آما نه‌ إدیم، نه‌ چاره‌ تاپېم؟” لاکین بو سوالا‌ یاشامېن أن مۆرَکَّب، أن حَلّ إدیلمز مسأله‌لره‌ وئردیڲی عۆمومی جاوابدان ساوایې، باشقا بیر جاواب یۏخ ایدی. جاوابسا بویدو کی، گۆنۆن طلبی’یله‌ یاشاماق، یانې فیکرینی داغېتماق و اونوتماق لازېمدې. آما یوخویا دالېب هر شئیی اونوتماق آرتېق اۏلمازدې، قرافین-قادېن‌لارېن اۏخودوغو اۏ موسیقییه‌ قایېتماق، أن آزېندان، گئجه‌یه‌ قَدَر مۆمکۆن دَڲیلدی؛ دئمک، یاشامېن یوخوسونا غرق اۏلوب اونوتماق لازېمدې.

“گؤرَک نه‌ اۏلاجاق”، – إستئپان آرکادیچ اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی و آیاغا قالخېب گؤڲ‌ ایپک آستارلې بۏز خالاتېنې گئیدی، قۏتازلې کمرینه‌ ایلگک ووردو و گئنیش سینه‌سینی هاوا’یلا دۏلدوروب، کؤک بَدَنینی آسان‌لېق’لا داشېیان أڲری آیاق‌لارېنې قطعیَّت’له‌ آتاراق پنجره‌یه‌ یاخېنلاشدې، پرده‌نی قالدېردې و بَرکدن زنگ چالدې. زنگ سَسینی إشیدن کیمی کؤهنه‌ دۏستو کامئردینئر ماتوئی پالتار، اوزون‌بۏغاز چکمه‌ و تئلئقرام گتیره‌رَک ایچه‌ری‌ گیردی. ماتوئیین دالېنجا دَللَک تاراش لوازیماتې’یلا گلدی.

– ایداره‌دَن کاغېذ وارمې؟ – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ تئلئقرامې آلېب، گۆزگۆنۆن قاباغېندا اۏتوراراق سۏروشدو.
– ماسانېن اۆستۆنده‌ دیر، – دئیه‌ ماتوئی سوال‌إدیجی و مئهریبان نظرلر’له‌ آغاسېنا باخېب جاواب وئردی. بیر آز گؤزله‌دیکدن سۏنرا حیله‌گر بیر تَبَسّۆم’له‌ علاوه‌ إتدی: – فایتۏن صاحابې آدام گؤندَرمیشدی.
إستئپان آرکادیچ جاواب وئرمه‌دی، یالنېز گۆزگۆده‌ ماتوئیه‌ باخدې؛ اۏنلارېن گۆزگۆده‌ راستلاشان باخېش‌لارېندان بیر-بیرینی نئجه‌ آنلادېق‌لارېنې گؤرمَک اۏلاردې. إستئپان آرکادیچین باخېش‌لارې سانکی سۏروشوردو: “بونو منه‌ نه‌ اۆچۆن دئییرسن؟ مَڲَر دورومون نئجه‌ اۏلدوغونو اؤزۆن بیلمیر‌سن؟” ماتوئی أل‌لرینی ژاکئتینین جیبینه‌ سۏخوب آیاق‌لارېنې آرالادې و سوساراق، مئهریبان‌لېق’لا، خفیفجه‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک آغاسېنا باخدې.

– من دئمیشدیم کی، بازار گۆنۆ گلسین، اۏ واختا قَدَر ناحاق یئره‌ نه‌ سیزی، نه‌ ده‌ اؤزۆنۆ ناراحات إله‌مه‌سین، – دئیه‌ ماتوئی، گؤرۆنۆر، ایلک اؤنجه‌دن ها-زېرلادېغې جۆمله‌نی دئدی.

إستئپان آرکادیچ ماتوئیین هَنَک إتمک و دیققتی اؤزۆنه‌ جلب إتمک ایسته‌دیڲینی آنلادې. تئلئقرامې آچاراق اۏخودو، هر زامان اۏلدوغو کیمی تحریف إدیلمیش سؤز‌لری فیکرینده‌ تخمینی اۏلاراق دۆزۆب قۏشدو و گۆلۆمسه‌دی.

– ماتوئی، باجېم آننا آرکادیئونا صاباح بورادا اۏلاجاق، – اوزون، قېورېم باکئنبارد‌لارې آراسېندا چهرایې یۏل آچان دللـه‌ڲین دری‌سی ایشېلدایان یومشاق ألینی ساخلایاراق دئدی.

– آللاها شۆکۆر، – ماتوئی دئدی و بو جاوابې’یلا آغا‌سې کیمی، اؤزۆنۆن ده‌ بو گلیشین اؤنَمی‌نی، یانې إستئپان آرکادیچین سئویملی باجې‌سې آننا آرکادیئونا‌نېن أر’له‌ آروادې بارېشدېرماغا کؤمَک إده‌جه‌ڲینی آنلادېغېنې گؤرسَتدی.

– تک گلیر، یۏخ’سا أری’یله‌؟ – ماتوئی سۏروشدو.

إستئپان آرکادیچ دیلله‌نه‌ بیلمه‌دی، چۆنکی دَللَک اۏنون اۆست دۏداغې’یلا مشغولویدو، اۏ یالنېز بارماغې‌نېن بیرینی قالدېردې. ماتوئی گۆزگۆده‌ باشېنې ترپه‌ده‌رَک آنلادېغېنې بیلدیردی.

– دئمه‌لی، تک گلیر. یوخارېداکې اۏتاغې حاضېرلا‌یېممې؟

– داریا آلئکساندرۏونایا خبر وئر، اۏ، نئجه‌ دئسه‌، إله‌ ده‌ إدرسن.

– داریا آلئکساندرۏونایا؟ – دئیه‌ ماتوئی شۆبهه’‌یله‌ تکرار إتدی.

– هه‌، خبر وئر. تئلئقرامې دا آپار وئر، گؤر نه‌ دئییر. “یۏخلا‌ماق ایسته‌ییرسینیز”، – ماتوئی آنلادې، آنجاق:

– باش اۆسته‌، – دئیه‌ جاواب وئردی.

ماتوئی جېرېلدایان اوزون‌بۏغاز چکمه‌لریی’له آغېر-آغېر آددېملایاراق ألینده‌ تئلئقرام قایېدېب گلدیکده‌ إستئپان آرکادیچ آرتېق أل-اۆزۆنۆ یوموش، ساچ‌لارېنې دارامېشدې، ایندی‌سه‌ گئیینمه‌ڲه‌ حاضېرلاشېردې. دَللَک چۏخدان گئتمیشدی.

– داریا آلئکساندرۏونا تاپشېردې، سیزه‌ دئییم کی، اۏنلار إودن چېخېب گئدیرلـر. دئدی کی، قۏی اؤزۆ – یانې سیز – نئجه‌ ایسته‌ییر’سه‌، إله‌ ده‌ إتسین، – ماتوئی یالنېز گؤز‌لری’یله‌ گۆله‌رَک دئدی و أل‌لرینی جیبینه‌ قۏیوب، باشېنې یانا أڲه‌رَک گؤزلرینی آغاسېنا زیلله‌دی.
إستئپان آرکادیچ دینمه‌دی. سۏنرا اۏنون یاراشېقلې اۆزۆنده‌ مئهریبان، آما بیر آز یازېق بیر تَبَسّۆم گؤرۆندۆ.
– آ؟ ماتوئی؟ – باشېنې یېرغالایاراق دئدی.
– عئیبی یۏخ دېر، آغام، دۆزه‌لر، – ماتوئی دئدی.
– دۆزه‌لر؟
– ألبتّه‌.
– دۏغرودان؟ کیم‌ دیر اۏراداکې؟ – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ قاپې‌نېن آرخاسېندا قادېن پالتارې‌نېن خېشېلتې‌سېنې إشیده‌رک سۏروشدو.
– منم، – مؤحکَم و خۏش قادېن سَسی إشیدیلدی و دایه‌ ماتریۏنا فیلیمۏنۏونا‌نېن جیدّی، چۏپور صیفَتی قاپې‌نېن آراسېندان گؤرۆندۆ.
– نه‌ اۏلوب، ماتریۏشا؟ – إستئپان آرکادیچ قاپېیا یاخېنلاشاراق دئدی.
إستئپان آرکادیچ آروادې‌نېن قارشې‌سېندا تام گۆناهکار اۏلدوغونا و بونو اؤزۆ ده‌ حیسّ إله‌دیڲینه‌ باخمایاراق، إوده‌کی‌لرین هامېسې، حتتا داریا آلئکساندرۏونانېن أساس دۏستو اۏلان دایه‌ ده‌ اۏنون طرفینده‌یدی.
– هه‌، نه‌ وار؟ – دئیه‌ اۏ، غمگین-غمگین سۏروشدو.
– سیز گئدین، آغا، یئنه‌ عۆذر ایسته‌ڲین. بلکه‌ آللاه‌ کؤمَک إله‌دی. چۏخ عذاب چکیر، آدامېن یازېغې گلیر، إوین ده‌ سلیقه‌-ساهمانې قاچېب. اوشاق‌لارا رَحم إتمک لازېم دېر، آغا. عیناد إتمه‌ڲین، آغا. نه‌ إتمک اۏ‌لار! گؤڲلۆ با‌لېق ایسته‌یه‌نین…
– آخې منی یانېنا بوراخمایاجاق…
– سیز أل چکمه‌یین. آللاه‌ کریمدیر، آللاها دوعا إدین، آغا، آللاها یالوارېن.
– یاخشې، سن گئت، – إستئپان آرکادیچ بیردن قېزاراراق دئدی. – هه‌، کؤمَک إله‌، گئیینیم، – قطعی حرکت’له‌ خالاتې چیڲنیندن‌ آتاراق اۆزۆنۆ ماتوئیه‌ توتوب دئدی.
ماتوئی آغاسې‌نېن کؤینه‌ڲینی ألینده‌ نۏختا کیمی حاضېر توتاراق اۏنون اۆستۆنده‌کی گؤزه‌ گؤرۆنمه‌ڲن بیر شئیی اۆفۆردۆ و ممنونییت’له‌ کؤینه‌ڲی آغاسې‌نېن بسلنمیش بَدَنینه‌ کئچیرتدی.

1-3
إستئپان آرکادیچ گئییندیکدن سۏنرا اۆستۆنه‌ عطیر سپدی، کؤینه‌ڲی‌نین قۏل‌لارېنې دۆزَلتدی، آلېشقان‌لېق إتدیڲی حرکت’له‌ پاپیرۏسونو، پول کیسه‌سینی، کیبریتینی، برئلۏک آسېلمېش ایکی‌قات زنجیرلی ساعاتېنې جیب‌لرینه‌ سۏخدو و دستمالېنې چېرپېب باشېنا گلَن بدبخت‌لیڲه‌ باخمایاراق، اؤزۆنۆ تمیز، عطیر‌لی، ساغلام و جیسمن گۆمراه‌ حیسّ إده‌رَک هر آیاغې اۆستۆنده‌ اؤزۆنۆ یۆنگۆلجه‌ أسدیره‌-أسدیره‌ یئمک اۏتاغېنا گیردی؛ بورادا ماسانېن اۆستۆنه‌ قۏیولموش قهوه‌، مکتوب‌لار و ایداره‌دَن گلَن کاغېذ‌لار اۏنو گؤزله‌ییردی.
اۏ، مکتوب‌لارې اۏخودو. مکتوب‌لاردان بیری – آروادې‌نېن مالیکانه‌سینده‌کی مئشه‌نی آلماق ایسته‌یَن تاجیردن گلَن مکتوب چۏخ خۏشاگلمز ایدی. بو مئشه‌نی ساتماق لازېمدې، آما ایندی آروادې’یلا بارېشانا قَدَر بو باره‌ده‌ صؤحبَت ده‌ گئده‌ بیلمَزدی. أن پیسی اۏ ایدی کی، بونون’لا دا آروادې’یلا بارېشماق مسأله‌سینه‌ مادّی ماراق قارېشمېش اۏلوردو. بو ماراغې أساس توتاجاغې فیکری، یانې مئشه‌نی ساتماق اۆچۆن آروادې’یلا بارېشماغا چالېشاجاغې فیکری اۏنو تحقیر إدیردی. إستئپان آرکادیچ مکتوب‌لارې اۏخویوب قورتاردېقدان سۏنرا ایداره‌دَن گلَن کاغېذ‌لارې اؤزۆنه‌ طرف چَکدی، ایکی ایشی جلد وَرَقله‌ییب، قلم’له‌ بیر نئچه‌ قئید آپاردې، سۏنرا ایش‌لری کنارا ایتلیه‌رَک قهوه‌نی گؤتۆردۆ؛ قهوه‌ ایچه‌-ایچه‌ هله‌ نم اۏلان سَحَر قزئتینی آچېب اۏخوماغا باشلادې.

إستئپان آرکادیچ چۏخ دا ایفراطا وارمایان، آما أکثریيَّتین طرفدار اۏلدوغو بیر ایستیقامت توتان لیبئرال فیکیر‌لی قزئت آلېر و اۏخویوردو. آما نه‌ عئلم، نه‌ صنعت، نه‌ سیاسَت’له‌ ماراقلانمادېغېنا باخمایاراق، اۏ، بۆتۆن بو مسأله‌لره‌ أکثریيَّتین و اۏخودوغو قزئتین نؤقطه‌یی-نظریی’له باخېر و بو باخېشېنې یالنېز أکثریيَّت اؤز رأیینی دَڲیشدیکده‌ دَڲیشیردی، داها دۏغروسو، اۏ، اؤز باخېش‌لارېنې دَڲیشمیردی، باخېش‌لار اؤز‌لری حیسّ إدیلمه‌دن اۏندا دَڲیشیک‌لیڲه‌ اوغرایېردې.

إستئپان آرکادیچ ایستیقامه‌ت‌لری ده‌، باخېش‌لارې دا اؤزۆ سئچمیردی، بو ایستیقامت و

باخېش‌لار اؤز‌لری اۏنا طرف گلیردی، نئجه‌ کی، بؤرک، یاخود سۆرتۆک اۆچۆن فۏرما سئچمه‌زدی، باشقا‌لارې هانسېندان گئیینه‌ردی‌’سه، اۏ دا اۏنلاردان گئیینه‌ردی. کۆبار جمعيّتده‌ یاشادېغې و عادَتَن، یئتکین‌لیک دؤورۆنده‌ اینکیشاف إتمه‌ڲه‌ باشلایان بَلیرمیش زئیینی چالېشمایا‌ إحتیاج دویدوغو اۆچۆن اۏنا بؤرک لازېم اۏلان کیمی، باخېش‌لارا دا یییه‌لنمک ضرورییدی. أڲر اۏ، لیبئرال ایستیقامتی اؤز مۆحیطیند‌ن بیر چۏخ آدام‌لارېن طرفدار اۏلدوغو مۆحافیظه‌کار ایستیقامتدن اۆستۆن توتوردوسا، بو اۏندان ایره‌لی گلمیردی کی، لیبئرال ایستیقامتی داها عاغېللې‌ حئساب إدیر، بونون نه‌دنی لیبئرال ایستیقامتین اۏنون یاشام طرزینه‌ داها چۏخ اویقون گلمسییدی. لیبئرال پارتییاسې روسییه‌ده‌ هر شئیین پیس اۏلدوغونو دئییردی و دۏغرودان دا، إستئپان آرکادیچین بۏرجو چۏخ، پولوسا حددن آرتېق آز ایدی. لیبئرال پارتییاسې دئییردی کی، نیکاح گئریده‌ قالمېش کؤهنه‌ بیر قایدادېر و اۏنو یئنی‌دن قورماق لازېم دېر و دۏغرودان دا، عائله‌ یاشامې إستئپان آرکادیچه‌ چۏخ آز سئوینج گتیریردی، اۏنو اؤز طبیعَتین’له‌ ضیدّ اۏلاراق یالان دانېشماغا و ایکی‌اۆزلۆلۆک إتمه‌ڲه‌ وادار إله‌ییردی. لیبئرال پارتییاسې دئییردی، داها دۏغروسو، بو فیکیرده‌یدی کی، دین أها‌لی‌نین وحشی طبقه‌سی اۆچۆن جیلۏو کیمی بیر شئی ‌دیر و دۏغرودان دا، إستئپان آرکادیچ حتتا قېسا سۆرَجلی عیبادته‌ بئله‌ آیاق‌لارېندا آغرې حیسّ إتمَزدن تاب گتیره‌ بیلمیردی و آنلاماقدا چتین‌لیک چکیردی کی، آخیرت دۆنیاسې حاقّېنداکې بۆتۆن بو قۏرخونج و طَمطَراقلې‌ سؤزلر نه‌یه‌ لازېم دېر، بیر حالدا کی إله‌ بو دۆنیادا دا چۏخ شن یاشاماق مۆمکۆن دیر. بونون’لا بیرلیکده‌ شن هنَک‌لری سئون إستئپان آرکادیچ “أجداد‌لارېن’لا فخر إتمک ایسته‌ییرسَن’سه‌، رۆریکین اۆزه‌رینده‌ دایانمامالې، اینسان‌لارېن أجدادې اۏلان مئیموندان ایمتیناع إتمه‌مه‌لی‌سن” دئمک’له‌ بعضن ساکیت بیر آدامې حئیرَته‌ سالماقدان خۏشلانېردې. بئله‌جه‌، لیبئرال ایستیقامت إستئپان آرکادیچ اۆچۆن آلېشقان‌لېغا چئوریلمیشدی و اۏ، اؤز قزئتینی باشېندا خفیف بیر دومان یاراتدېغې اۆچۆن ناهاردان سۏنرا چکدیڲی سیقار کیمی سئویردی. اۏ، قزئتین باش مقاله‌سینی اۏخودو؛ بو مقاله‌ده‌ دئییلیردی کی، بیزیم دؤورۆمۆزده‌ رادیکالیزمین إله‌بیل بۆتۆن مۆها-فیزکار عؤنصور‌لری اودماق قۏرخوسو و إله‌بیل اینقیلاب أژدهاسېنې بۏغماق اۆچۆن حؤکۆمتین قطعی تدبیر‌لره‌ أل آتماغا بۏرجلو اۏلماسې حاققېندا فریاد قۏپارماق تامامی’یله‌ عبَث دیر؛ چۆنکی، عکسینه‌، “بیزیم فیکریمیزجه‌، أصل تهلۆکه‌ خیا‌لی اینقیلاب أژدهاسېندا دَڲیل، ترقّینی لنگیدن دبلی‌لیڲین عیناد گؤرسَتمه‌سینددیر” و ای.آ. إستئپان آرکادیچ ماليّه‌ مسأله‌لری حاققېندا یازېلمېش اۏ بیری مقاله‌نی ده‌ اۏخودو؛ بورادا بئنتام و میللین آدې چکیلیر، ناظیر‌لیڲی سانجماق اۆچۆن إیهام‌لار إدیلیردی. اۏ، اؤزۆنه‌مخصوص فراسَت’له بئله‌ سانجمالارېن آنلامېنې تئز آنلایېر، کیمین کیمی سانجدېغې‌نېن، إیهام‌لارېن هانسې مسأله‌ اۆستۆنده‌ کیمه‌ یؤنَلدیڲی‌نین فرقینه‌ وارېر و هر زامان اۏلدوغو کیمی بوندان لَذَّت آلېردې. لاکین بو گۆن ماتریۏنا فیلیمۏنۏونا‌نېن مصلحَتینی و إوده‌کی قارېشېق‌لېغې خاطېرلاماسې بو لَذَّتی زَهَره‌ چئویریردی. اۏ، قراف بئیستین، دئییله‌نه‌ گؤره‌، ویسبادئنه‌ گئتمه‌سی، آغارمېش ساچ‌لارې قارالتماغېن مۆمکۆن اۏلماسې، یۆنگۆل بیر کارئتین ساتېلدېغې و گنج بیر خانېمېن تکلیفی حاقّېنداکې خبر‌لری ده‌ اۏخودو، آما

بو معلومات‌لار أوّل‌لر اۏلدوغو کیمی اۏندا ساکیت و ایستئهزالې بیر ممنونلوق یاراتمادې.

قزئتی اۏخودوقدان و ایکی فینجان قهوه‌ ایچیب یاغ’لا‌(یاغلا) چؤرک یئدیکدن سۏنرا آیاغا قالخدې، چؤرک قېرېنتې‌لارېنې ژیلئتی‌نین اۆستۆند‌ن چېرپدې و گئنیش سینه‌سینی گره‌رَک شن-شن گۆلۆمسه‌دی، آنجاق بو تَبَسّۆمۆ دۏغوران اۆره‌ڲینده‌کی‌ سئوینج دَڲیل، یئدیڲینی یاخشې هضم إتمه‌سییدی.

بو شن تَبَسّۆمسه‌ اۏنا درحال هر شئیی خاطېرلاتدې و اۏ فیکره‌ گئتدی.

قاپې‌نېن آرخاسېندا ایکی اوشاق سَسی إشیدیلدی (إستئپان آرکادیچ کیچیک اۏغلو قریشا‌نېن و بؤیۆک قېزې تانیا‌نېن سَس‌لرینی تانېدې). اۏنلار نه‌’یسه‌ گتیرَرکن آشېرمېشدې‌لار.

– من سنه‌ دئدیم کی، آدام‌لارې دامېن اۆستۆنه‌ میندیرمک اۏلماز، – قېز اینگیلیس‌جه‌ قېشقېردې، – ایندی اؤزۆن یېغېشدېر!

“هر شئی دۏلاشېق دۆشۆب، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ دۆشۆندۆ، – بو دېر، اوشاق‌لار باشلې-باشېنا قالېب، هارا گلدی قاچېرلار”. اۏ، قاپېیا یاخېنلاشېب اوشاق‌لارې سَسله‌دی. اۏنلار قاطار-قاطار اۏینادېق‌لارې مۆجرۆنۆ کنارا توللایېب آتالارې‌نېن اۏتاغېنا گیردیلـر.

آتاسې‌نېن سئویملی‌سی اۏلان قېز جسارَت’له‌ قاچېب إستئپان آرکادیچی قوجاقلادې و هر زامان اۏلدوغو کیمی آتاسې‌نېن باکئنبارد‌لارېندان یایېلان تانېش عطیر ایییندَن خۏشلاناراق گۆله‌-گۆله‌ اۏنون بۏینوندان آسېلېب قالدې. نهایت، آتاسې‌نېن أڲیلمیش دورومدا دورماقدان قېزارمېش، مئهریبان‌لېق’لا گۆلۆمسه‌ین اۆزۆند‌ن اؤپۆب، قۏل‌لارېنې آشاغې سالدې و قاچېب گئتمک ایسته‌دی؛ آما آتا‌سې اۏنو بوراخمادې. – آنان نه‌ إدیر؟ – ألینی قېزې‌نېن یومشاق، ظریف بۏینوندا گزدیره‌رک سۏروشدو. – سلام، – سۏنرا اۏنون’لا سلاملاشان اۏغلونا گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.إستئپان آرکادیچ اۏغلونو آز سئودیڲینی آنلایېردې و هر زامان بونو حیسّ إتدیرمه‌مه‌ڲه چالېشېردې؛ لاکین اوشاق بونو بیلدیڲیندن‌ آتاسې‌نېن سۏیوق تَبَسّۆمۆنه‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک جاواب وئرمه‌دی.

– آنام؟ دوروب، – دئیه‌ قېز جاواب وئردی.

إستئپان آرکادیچ کؤکس اؤتۆردۆ. “دئمک، یئنه‌ ده‌ بۆتۆن گئجه‌نی یاتمایېب”، – دئیه‌ دۆشۆندۆ.

– اؤزۆنۆ یاخشې حیسّ إدیرمی؟

قېز بیلیردی کی، آتاسې’یلا آناسې‌نېن آرا‌سې دَڲیب، بونا گؤره‌ ده‌ آنا‌سې اؤزۆنۆ یاخشې حیسّ إده‌ بیلمَزدی و آتا‌سې دا بونو بیلمه‌لی دیر، آما بو باره‌ده‌ سۏروشاراق اؤزۆنۆ بیلمه‌مزلیڲه‌ وورور. اۏ دېر کی، قېز آتاسې‌نېن عَوَضینه‌ قېزاردې. إستئپان آرکادیچ درحال بونو آنلادې و اوتاندېغېندان اۏ دا قېزاردې. – بیلمیرَم، – دئیه‌ قېز جاواب وئردی. –

آنام بو گۆن منه‌ دَرس اۏخوماغې یۏخ، میس قول’لا‌ ننه‌م‌گیله‌ گزمه‌ڲه‌ گئتمه‌ڲی تاپشېردې.

– یاخشې، گئت، تانیاجان. دایان-دایان، – قېزېنې ساخلایېب، ظریف ألینی تومارلا‌یا-تومارلا‌یا دئدی.

دۆنَن بوخارې‌نېن اۆستۆنه‌ قۏیدوغو کانفئت قوطوسونو گؤتۆرۆب قېزې‌نېن سئودیڲی کانفئت‌لردن ایکی‌سینی – بیری شۏکۏلاتلې، بیریسه‌ کِرِملی – سئچیب اۏنا وئردی.

– بو، قریشانېندېر؟ – قېز شۏکۏلاتلې کانفئتی گؤرسه‌دیب دئدی.

– هه‌، هه‌. – إستئپان آرکادیچ قېزې‌نېن چیڲین‌لرینی تومارلایېب ساچ‌لارېندان، بۏینوندان اؤپدۆ و گئتمه‌سینه‌ ایجازه‌ وئردی. – کارئت حاضېر دېر، – ماتوئی دئدی.
– هه‌، بیر قادېن دا خواهیش اۆچۆن گلیب، – دئیه‌ علاوه‌ إتدی.

– چۏخدان بورادا دېر؟ – إستئپان آرکادیچ سۏروشدو.

– یارېم ساعات اۏ‌لار.

– سنه‌ نئچه‌ دفعه‌ تاپشېرمېشام کی، درحال گلیب خبر وئر!

– هئچ اۏلماسا قهوه‌نی ایچیب قورتارماغا ایمکان وئرمه‌لی’یدیم، یا یۏخ؟ – ماتوئی إله‌ دۏستیانا – کۏبود تۏن’لا‌ دئدی کی، بو سؤز‌لره‌ آجېقلانماق مۆمکۆن دَڲیلدی.

– یاخشې، تئز ایچه‌ری‌ دعوت إله‌، – اۏبلۏنسکی ناراضې‌لېق’لا‌ اۆز-گؤزۆنۆ تورشوداراق دئدی.

خواهیشه‌ گلَن قادېن – شتابس-کاپیتان کا‌لینینا غئیری-مۆمکۆن و أساس‌سېز بیر شئیدن اؤترۆ تمَنّا إدیردی؛ لاکین إستئپان آرکادیچ اؤز عادتینه‌ صادیق قالا‌راق قادېنې أڲلَشدیردی، دیققت’له‌، سؤزۆنۆ کسمَزدن اۏنو دینله‌دی و کیمه‌ نئجه‌ مۆراجیعت إتمه‌سی باره‌سینده‌ اۏنا یان-یؤوره‌لی مصلحَت وئردی، حتتا قادېنا کؤمَک إده‌ بیله‌جک بیر شخصه‌ ایری، داغېنېق، قشنگ و آیدېن خط’له، هَوَس’له‌ سلیس بیر مکتوب یازدې. شتابس-کاپیتان کا‌لینینا گئتدیکدن سۏنرا إستئپان آرکادیچ بؤرکۆنۆ گؤتۆرۆب دایاندې، نه‌’یسه‌ اونودوب-اونوتمادېغېنې خاطېرلاماغا چالېشدې. بَللی اۏلدو کی، اونوتماق ایسته‌دیڲیندن، یانې آروادېندان باشقا هئچ نه‌ اونوتمایېب.

“آه‌، هه‌!” – دئیه‌ باشېنې آشاغې سالدې و اۏنون قشنگ اۆزۆ غمگین ایفاده‌ آلدې. “گئدیم، یۏخ’سا گئتمه‌ڲیم؟” – اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی. ایچه‌ری‌دن گلَن بیر سَس دئییردی کی، گئتمک لازېم دَڲیل، بورادا ساختا‌لېقدان باشقا بیر شئی اۏلا بیلمَز، آروادې’یلا اۏلان مۆناسیبتینی دۆزَلتمک، یۏلونا قۏیماق غئیری-مۆمکۆن دیر، چۆنکی آروادېنې یئنی‌دن جاذیبه‌دار و ایستک اۏیاداجاق بیر قادېنا چئویرمک، یاخود اۏنون اؤزۆنۆ سئومه‌ڲی باجارمایان بیر قۏجایا دؤندرمک مۆمکۆن دَڲیل. ایندی بوندان یالان و ساختا‌لېقدان باشقا بیر شئی چېخمایاجاق؛ ساختاکار‌لېق و یالانچېلېقسا اۏنون

طبیعَتین’له‌ یاد ایدی.

“لاکین گئج-تئز اۏنون’لا دانېشماق لازېم گله‌جَک؛ آخې بو دوروم همیشه‌لیک قالا‌ بیلمَز”، – دئیه‌ جسارَتینی تۏپلاماغا چالېشدې. سینه‌سینی دیکَلتدی، پاپیرۏس چېخارتدې، یاندېردې، ایکی قوللاب ووروب اۏنو صدف کۆل‌قابېیا آتدې، ایتی آددېم‌لار’لا قاران‌لېق قۏناق اۏتاغېندان کئچدی و آروادې‌نېن یاتاق اۏتاغې‌نېن قاپې‌سېنې آچدې.

1-4

داریا آلئکساندرۏونا اۏتاغا داغېلمېش أشیا‌لارېن آراسېندا، قاپې‌سې آچېق شیفۏنئرین قارشې‌سېندا دایانېب نه‌سه‌ آختارېردې؛ أڲنینده‌ کۏفتا واردې، بیر واخت‌لار گۆر و قشنگ اۏلان، ایندی‌سه‌ سئیره‌لمیش ساچ‌لارېنې بۏینونون آرخاسېندا سانجاق’لا‌مېشدې، اۆزۆ آرېقلایېب اوزانمېش، آرېق‌لېقدان بَرَلمیش گؤز‌لری قۏرخو’یلا دۏلموشدو. أری‌نین آیاق سَس‌لرینی إشیدیب دایاندې، قاپېیا طرف باخېب اۆزۆنه‌ نیفرت دۏلو سرت ایفاده‌ وئرمه‌ڲه‌ چالېشدې. اۏ، أریندن‌ و قارشې‌داکې گؤرۆشدن قۏرخدوغونو حیسّ إدیردی. بو اۆچ گۆنده‌ أن آزې اۏن دفعه‌ إتمک ایسته‌دیڲی شئیی یئنه‌ ده‌ إله‌مه‌ڲه‌ چالېشېردې: آنا‌سېگی’له گئتمزدن أوّل اؤزۆنۆن و اوشاق‌لارېن أشیا‌لارېنې آیېرېب یېغماق ایسته‌ییردی، آنجاق بونا یئنه‌ تَرَدّۆد إدیردی؛ لاکین أوّل‌لر اۏلدوغو کیمی، ایندی ده‌ اؤز-اؤزۆنه‌ دئییردی کی، بو، بئله‌ قالا‌ بیلمَز، اۏ، نه‌سه‌ إتمه‌لی دیر، أرینی جزالاندېرمالې، اۏنو رۆسوای إتمه‌لی، أری‌نین اۏنا ووردوغو آغرې‌نېن هئچ اۏلماسا آز بیر حیصّه‌سی اۆچۆن اۏندان قیصاص آلمالې’یدې. اۏ، هله‌ ده‌ أرینی آتېب گئده‌جه‌ڲینی دئییردی، لاکین حیسّ إدیردی کی، بو، مۆمکۆن دَڲیل؛ بو اۏنا گؤره‌ مۆمکۆن دَڲیلدی کی، اۏ، إستئپان آرکادیچی اؤز أری حئساب إله‌مکدن و اۏنو سئومکدن ایمتیناع إتمه‌ڲی باجارمېردې. بوندان باشقا، اۏ حیسّ إدیردی کی، أڲر بورادا، اؤز إوینده‌ بئش اوشاغېنا باخماغا گۆج’له‌ ماجال تاپېرسا، اوشاق‌لار’لا‌ برابر گئده‌جک‌لری یئرده‌ اۏنلار اۆچۆن داها پیس اۏلاجاق. اۏنسوز دا بو اۆچ گۆن ایچینده‌ سۏن‌بئشیک اوشاق خسته‌لنمیشدی، اۏنا کؤهنه‌ أت سویو ایچیرمیشدیلر، اۏ بیری‌لرسه‌ دۆنَن، دئمک اۏ‌لار کی، ناهارسېز قالمېشدېلار. اۏ حیسّ إدیردی کی، چېخېب گئتمک مۆمکۆن دَڲیل، لاکین اؤزۆنۆ آلداداراق یئنه‌ ده‌ أشیا‌لارېنې یېغېشدېرېر و اؤزۆنۆ إله‌ آپارېردې کی، إله‌بیل گئده‌جکدیر.

أرینی گؤردۆکده‌ نه‌سه‌ آختارېرمېش کیمی ألینی شیفۏنئرین یئشیڲینه‌ سالدې و یالنېز أری اۏنا تامامی’یله‌ یاخېنلاشدېقدا دؤنۆب باخدې. لاکین اۏنون سرت و قطعی ایفاده‌ وئرمک ایسته‌دیڲی اۆزۆ چاره‌سیز‌لیک و ایضطیراب ایفاده‌ إدیردی.

– دۏللی! – اۏ، ساکیت و اۆرکک سَسله‌ دئدی. باشېنې چیڲین‌لرینه‌ قېسدې و یازېق، مۆطیع گؤرکم آلماق ایسته‌دی؛ آما بونا باخمایاراق، اۏندان طراوَت و ساغلام‌لېق یاغېردې.

دۏللی ایتی باخېش‌لار’لا أری‌نین طراوَت و ساغلام‌لېق ساچان وۆجودونو باشدان-آیاغا

نظردن کئچیردی(کئچیرتدی). “بَلی، اۏ، خۏشبخت و ممنون دېر! – دئیه‌ دۆشۆندۆ، – بس من؟! اؤزۆنۆ هامېیا سئودیره‌ن و بَڲندیرَن بو مئهریبان‌لېغې چۏخ ایرگنج دیر؛ اۏنون بو مئهریبان‌لېغېنا نیفرت إدیرم”. دۏللی‌نین دۏداق‌لارې بیر-بیرینه‌ سېخېلدې، سۏلقون و عصبی اۆزۆنۆن عضُله‌سی تیتره‌دی.

– سیزه‌ نه‌ لازېم دېر؟ – دئیه‌ بۏغوق سَسله‌ تئز سۏروشدو.

– دۏللی! – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ تیترک سَسله‌ تکرار إتدی. – آننا بو گۆن گلیر.

– نه‌ اۏلسون کی؟ من اۏنو قبول إده‌ بیلمه‌رَم! – دۏللی چېغېراراق دئدی.

– آخې یاخشې دَڲیل، دۏللی…

– گئدین بورادان، گئدین، گئدین! – دئیه‌ اۏ، أری‌نین اۆزۆنه‌ باخما‌زدان چېغېردې؛ بو چېغېرتې سانکی جیسمانی آغرېدان یارانمېشدې.

إستئپان آرکادیچ آروادې حاققېندا دۆشۆندۆڲۆ واخت‌لاردا ساکیت قالماغې، ماتوئیین تعبیری’یله دئسک، “هر شئیین دۆزه‌له‌جه‌ڲینه” اومود إتمه‌ڲی باجارېردې، بونا گؤره‌ ده‌ ساکیتجه‌ قزئتینی اۏخویوب قهوه‌سینی ایچه‌ بیلیردی؛ لاکین ایندی آروادې‌نېن عذابلې، ایضطیرابلې اۆزۆنۆ گؤردۆکده‌، طالئعینه‌ بۏیون أڲمیش، اومودسوز‌لوق دۏلو سَسینی إشیتدیکده‌ نَفَسی دارالدې، بۏغازې قهرلَندی و گؤزلرینده‌ یاش پارلا‌دې.

– ایلاهی، من نه‌ إتدیم! دۏللی! آللاه‌ خطرینه‌! آخې… – اۏ آرتېق دانېشا بیلمه‌دی، هېچقېرېق‌لار بۏغازېندا دایاندې.

دۏللی شیفۏنئرین قاپې‌سېنې چېرپاراق أرینه‌ باخدې.

– دۏللی، من نه‌ دئیه‌ بیله‌رَم؟.. یالنېز بیر شئی: باغېشلا، عفو إت… بیر دۆشۆن، دۏققوز ایل‌لیک بیر یاشام مَڲَر دقیقه‌لرین، بَلی، دقیقه‌لرین…

دۏللی گؤزلرینی آشاغې سالېب قولاق آسېر، أری‌نین نه‌ دئیه‌جه‌ڲینی گؤزله‌ییردی؛ اۏ سانکی أرینه‌ یالوارېردې کی، نه‌ یۏللا(یۏل’لا)سا اۏنو ایناندېرسېن، اۏنون شۆبهه‌لرینی داغېتسېن. – أڲلنجه‌ دقیقه‌لرینین گۆناهېنې یویا بیلمَزمی؟.. – دئدی و یئنه‌ سؤزۆنه‌ داوام إتمک ایسته‌ییردی کی، دۏللی فیزیکی آغرې دویورموش کیمی، یئنی‌دن دۏداق‌لارې بیر-بیرینه‌ سېخېلدې و یئنه‌ ده‌ اۆزۆنۆن عضُله‌سی تیتره‌دی.

– گئدین، گئدین بورادان! – اۏ داها بَرکدن چېغېردې، – منه‌ اؤز أڲلنجه‌نیزدن، اؤز ایرگنجلییینیزدن دانېشمایېن!

دۏللی گئتمک ایسته‌دی، آما بۆدره‌دی و یېخېلماماق اۆچۆن اۏتورقانېن سؤیکَنه‌جه‌ڲیندن‌ توتدو. إستئپان آرکادیچین اۆزۆ قېزاردې، دۏداق‌لارې شیشدی، گؤز‌لری یاش’لا‌(یاشلا) دۏلدو.

– دۏللی! – اۏ، هېچقېرا-هېچقېرا دئدی. – آللاه‌ خطرینه‌، هئچ اۏلماسا اوشاق‌لارې دۆشۆن،

اۏنلار گۆناهکار دَڲیل‌لر آخې. منم گۆناهکار، منی جزالاندېر، گۆناه‌لارېمې یوماق اۆچۆن نه‌ دئسن إده‌رم. نه‌ إده‌ بیله‌رَمسه‌، هامې‌سېنا حاضېرام! منم گۆناهکار، گۆناهېمې دئمه‌ڲه‌ سؤز تاپا بیلمیرَم! نه‌ اۏ‌لار، دۏللی، باغېشلا منی!

دۏللی اۏتوردو. إستئپان آرکادیچ آروادې‌نېن آغېر-آغېر و بَرکدن نفس آلدېغېنې إشیدیر، اۏنا حددن آرتېق یازېغې گلیردی. گؤزله‌مکدن باشقا چاره‌ یۏخ ایدی. – اوشاق‌لار’لا‌ اۏیناماق ایسته‌یَنده‌ اۏنلارې یادېنا سالېرسان، منسه‌ اۏنلارېن آرتېق محو اۏلدوق‌لارېنې بیلیرم و گؤرۆرَم، – دئیه‌ دۏللی بو اۆچ گۆنده‌ اؤز-اؤزۆنه‌ تکرار إتدیڲی جۆمله‌لردن بیرینی دئدی.

دۏللی اۏنا “سن” دئدی و اۏ، میننتدار‌لېق’لا آروادېنا باخدې، اۏنون ألیندن‌ توتماق ایسته‌دی، آما دۏللی ایکراه’لا گئری چکیلدی.

– من اوشاق‌لارې دۆشۆنۆرَم و اۏنلارې خیلاص إتمک اۆچۆن ألیمدن‌ گلَن هر شئیی إدَردیم؛ آما اۏنلارې نئجه‌ خیلاص إده‌جه‌ڲیمی اؤزۆم ده‌ بیلمیرَم: آتالارې‌نېن یانېندان اوزاقلاشدېرماقلامې، یۏخ’سا پۏزقون آتالارې‌نېن، بَلی، پۏزقون آتالارې‌نېن یانېندا قۏیوب گئتمک’له‌می؟.. اؤزۆنۆز دئیین، بۆتۆن بونلاردان سۏنرا بیرلیکده‌ یاشایا بیله‌ریک‌می؟ مَڲَر بو، مۆمکۆن دیرمی؟ هه‌، سؤیله‌یین، مَڲَر بو، مۆمکۆن دیرمی؟ – اۏ، سَسینی اوجالداراق تکرار إتدی. – منیم أریم، اوشاق‌لارېمېن آتا‌سې اؤز اوشاق‌لارې‌نېن مۆربّییّه‌سیی’له سئویشندن سۏنرا بو…

– آخې نه‌ إدیم؟ چاره‌ نه‌دیر؟ – إستئپان آرکادیچ فاغېر-فاغېر دئدی، نه‌ سؤیله‌دیڲینی اؤزۆ ده‌ بیلمه‌یه‌رک باشېنې داها دا آشاغې سالدې.

– سیز ایرگنج‌سینیز، من سیزه‌ نیفرت إدیرم! – دۏللی گئتدیکجه‌ داها دا عصبی‌لَشه‌رک قېشقېردې. – گؤز یاش‌لارېنېز – عادی سو دېر! سیز منی هئچ واخت سئومه‌میسینیز؛ سیزین اۆره‌ڲینیز یۏخ دېر، لیاقتینیز یۏخ دېر! سیز منیم گؤزۆمده‌ ایرگنج‌سینیز، موردار‌سېنېز، یاد‌سېنېز، بَلی، سیز منه‌ یاد‌سېنېز! – دۏللی اؤزۆ اۆچۆن دَهشَتلی سَسله‌نَن بو “یاد” سؤزۆنۆ اۆرَک آغرې‌سې و غضب’له‌ دئدی.

إستئپان آرکادیچ آروادېنا باخدې و اۏنون اۆزۆنه‌ چؤکمۆش غضبدن هم قۏرخدو، هم ده‌ حئیرت‌لَندی. اۏ آنلامېردې کی، آروادېنا گؤرستدیڲی مرحمَت اۏنو داها دا آجېقلاندېرېردې. دۏللی أری‌نین گؤزلرینده‌ اؤزۆنه‌ قارشې محبّت یۏخ، مرحمَت گؤرۆردۆ. “یۏخ، اۏ، منه‌ نیفرت إدیر. منی باغېشلامایاجاق”، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ دۆشۆندۆ.

– بو، دَهشَت دیر‌! دَهشَت دیر‌! – اۏ دئدی.

بو زامان قۏنشو اۏتاقدا اوشاق، یَقین کی، یېخېلدېغېندان چېغېردې؛ داریا آلئکساندرۏونا قولاق وئردی و اۏنون اۆزۆ بیردن-بیره‌ مۆلاییملشدی.

اۏ، اؤزۆنه‌ گله‌رَک بیر نئچه‌ ثانییه‌ هارا‌دا اۏلدوغونو و نه‌ إده‌جه‌ڲینی بیلمه‌دی، سۏنرا جلد آیاغا قالخېب قاپېیا دۏغرو گئتدی.

“اۏ، منیم اوشاغېمې سئویر، – اوشاق قېشقېرارکن آروادې‌نېن اۆزۆنده‌کی‌ دَڲیشیک‌لیڲی گؤرۆب دۆشۆندۆ، – منیم اوشاغېمې؛ بس منه‌ نئجه‌ نیفرت إده‌ بیلَر؟” – دۏللی، بیرجه‌ کلمه‌، – آروادې‌نېن آرخاسېنجا گئده‌رَک دئدی.

– أڲر دالېمجا گلسَنیز، خیدمتچی‌لری، اوشاق‌لارې چاغېرارام! قۏی هامې بیلسین کی، سیز أجلاف‌سېنېز! من ایندیجه‌ چېخېب گئده‌جه‌یم، سیز’سه‌ اؤز معشوقه‌نیز’له کئف چکین!

دۏللی قاپېنې اؤرتۆب اۏتاقدان چېخدې.

إستئپان آرکادیچ آه‌ چَکدی، اۆزۆنۆ سیلدی و ساکیت آددېم‌لار’لا قاپېیا دۏغرو گئتدی. “ماتوئی دئییر کی، دۆزه‌لر؛ آما نئجه‌؟ من هئچ بیر چاره‌ گؤرمۆرَم. آه‌، آه‌، دَهشَت دیر‌! نئجه‌ ده‌ کۏبودجاسېنا قېشقېرېردې، – اۏ، آروادې‌نېن چېغېرتې‌سېنې و سؤز‌لرینی، “أجلاف و معشوقه‌” سؤز‌لرینی یادېنا سالاراق اؤز-اؤزۆنه‌ دئیینیردی. – بلکه‌ قېزلار دا إشیتدیلر! چۏخ بایاغېیدې، دهشَتدی”. إستئپان آرکادیچ بیر نئچه‌ ثانییه‌ تک قالدې، گؤزلرینی سیلدی، آه‌ چکیب سینه‌سینی دیکَلتدی و اۏتاقدان چېخدې.

جۆمعه‌ گۆنۆ’یدۆ، آلمان ساعت‌ساز یئمک اۏتاغېندا ساعاتې قوروردو. إستئپان آرکادیچ بو کئچل، سلیقه‌لی ساعت‌ساز حاقّېنداکې هنه‌ڲینې – “بو آلمان ساعات‌لارې قورماق اۆچۆن إله‌ بیل عؤمرۆ بۏیو قورولموش ساعات دېر” – خاطېرلادې و گۆلۆمسه‌دی. إستئپان آرکادیچ یاخشې هنه‌ڲی خۏشلایېردې. “بلکه‌ ده‌ دۆزه‌لر! یاخشې سؤزدۆر: دۆزه‌لر، – دئیه‌ دۆشۆندۆ، – بونو دانېشماق لازېم دېر”.

– ماتوئی! – اۏ قېشقېردې. – ماریای’لا‌ کؤمَک‌لَشیب آننا آرکادیئونا اۆچۆن ایستیراحَت اۏتاغېندا یئر دۆزَلدین، – آدېنې إشیدن کیمی یۆیۆرۆب گلمیش ماتوئیه‌ دئدی.

– باش اۆسته‌.

إستئپان آرکادیچ کۆرکۆنۆ گئیینیب آرتېرمایا چېخدې.

– إوده‌ یئمک یئمه‌ڲه‌جکسینیزمی؟ – اۏنو اؤتۆرَن ماتوئی دئدی.

– دقیق بیلمیرَم. آل، إوه‌ خرجله‌یَرسَن، – دئیه‌ پول کیسه‌سیندن‌ اۏن مانات چېخارتدې. – بس دیر؟

– بس دیر، یا دا بس دَڲیل، کئچینمک لازېم دېر، – دئیه‌ ماتوئی قاپېنې اؤرتدۆ و آرتېرمایا قایېتدې.

داریا آلئکساندرۏونا بو أسنادا اوشاغې ساکیت‌لَشدیریب، کارئتین سَسیندن‌ أری‌نین

گئتدیڲینی بیله‌رَک یئنه‌ ده‌ یاتاق اۏتاغېنا قایېتدې. إو-إشیک قایغې‌لارېندان یاخاسېنې قورتارماق اۆچۆن بورا اۏنون یئگانه‌ سېغېناجاق یئری’یدی. بورادان چېخان کیمی عائله‌نین درد-سَری اۏنون اۆستۆنه‌ تؤکۆلۆردۆ. ایندیجه‌ قېسا سۆره‌جه‌ اوشاق اۏتاغېنا کئچدیڲینده‌ بئله‌ اینگیلیس قادېن و ماتریۏنا فیلیمۏنۏونا درحال اۏنا بیر نئچه‌ تأخیره‌سالېنماز مسأله‌ حاققېندا سۏرغو وئردیلر. بو سوال‌لارا یالنېز اۏ جاواب وئره‌ بیلَردی: اوشاق‌لارې گزمه‌ڲه‌ چېخارداندا اۏنلارا نه‌ گئییندیرک؟ سۆت وئرَکمی؟ باشقا یئمک پیشیرَن دالېنجا آدام گؤندَره‌کمی؟

– آه‌، أل چکین، أل چکین مندن! – اۏ دئدی و یاتاق اۏتاغېنا قایېداراق أری’یله‌ صؤحبَت إتدیڲی همین یئرده‌ اۏتوردو، آرېقلایېب سۆمۆڲۆ چېخمېش بارماق‌لارېندان سۆرۆشن اۆزۆڲۆنۆ ألی’یله‌ سېخاراق أری’یله‌ آرالارېندا اۏلان صؤحبَتی یادېنا سالدې. “گئتدی! آما اۏ قادېن’لا‌ اۏلان مسأله‌نی نئجه‌ حَلّ إتدی؟” – دئیه‌ دۆشۆندۆ. “یۏخ’سا یئنه‌ ده‌ اۏنون’لا گؤرۆشۆر؟ نه‌ اۆچۆن بونو سۏروشمادېم؟ یۏخ. یۏخ، بارېشماق مۆمکۆن دَڲیل. أڲر بیز بیر إوده‌ قالساق بئله‌ – بیربیریمیزه‌ یاد آدام‌لارېق. همیشه‌لیک بیر-بیریمیزه‌ یادېق!” – دئیه‌ اۏ، اؤزۆ اۆچۆن دَهشَتلی اۏلان بو سؤزۆ یئنه‌ ده‌ اؤزل بیر آنلامی’لا‌ تکرار إتدی. “منسه‌ اۏنو نئجه‌ سئویردیم، ایلاهی، من اۏنو نئجه‌ سئویردیم!.. نئجه‌ سئویردیم! مَڲَر ایندی ده‌ سئومیرَممی؟ بلکه‌ ده‌ اؤنجه‌کیندن‌ داها چۏخ سئومیرَممی؟ دَهشَت دیر‌، أن أساسې دا اۏ دېر کی…” – دئیه‌ باشلادېغې فیکری تاماملایا بیلمه‌دی، چۆنکی ماتریۏنا فیلیمۏنۏونا قاپې‌دان ایچه‌ری‌ بۏیلاندې.

– ایسته‌ییرسینیز، قارداشېمېن دالېنجا آدام گؤندَریم، – اۏ دئدی، – ناهار حاضېرلایار؛ یۏخ’سا دۆنَنکی کیمی ساعات آلتېیا قَدَر اوشاق‌لار آج قالا‌جاقلار.

– یاخشې، بو ساعات گلیب نه‌ لازېم‌ دېر’سا، دئیه‌رَم. تزه‌ سۆت آلماق اۆچۆن آدام گؤندردینیزمی؟

داریا آلئکساندرۏونا اؤزۆنۆ گۆنده‌لیک قایغې‌لارېن ایچینه‌ آتدې و دردینی مۆوَقَّتی اۏلاراق بو قایغې‌لار’لا سوسدوردو.

1-5

إستئپان آرکادیچ اؤز قابیلییَّتی کؤلگه‌سینده‌ مکتبده‌ یاخشې اۏخوموشدو، آما تنبل و نادینج اۏلدوغوندان مکتبی سۏنونجو‌لار سېراسېندا بیتیر‌میشدی؛ لاکین هر زامان کئف ایچینده‌ یاشاماسېنا، کیچیک رۆتبه‌سینه‌ و جاوان اۏلماسېنا باخمایاراق، اۏ، مۏسکۏ ایداره‌‌لریندن بیرینده‌ نۆفوذو و یاخشې معاشې اۏلان رئیس وظیفه‌سینی توتوردو. بو یئری اۏ، همین ایداره‌نین تابئع اۏلدوغو ناظیرلیکده‌ اؤنملی وظیفه‌لرده‌ن بیرینی توتان آلئکسئی آلئکساندرۏویچ کارئنی‌نین، یانې باجې‌سې آننانېن أری واسیطه‌سی’له‌ آلمېشدې؛ أڲر کارئ‌نین اؤز قاینېنې بو وظیفه‌یه‌ تعیین إتمه‌سه‌یدی بئله‌، إستیوا

اۏبلۏنسکی یۆز‌لر’له باشقا آدام‌لارېن، قارداش‌لارې‌نېن، باجې‌لارې‌نېن، قۏهوم‌لارې‌نېن، عمیوشاق‌لارې‌نېن، خالا‌وشاق‌لارې‌نېن، دایې‌لارې‌نېن، بیبی‌لری‌نین کؤمه‌ڲی ایله‌ بو یئری، یاخود إحتیاج دویدوغو آلتې مین معاشې اۏلان بونا بنزَر باشقا بیر وظیفه‌نی آلاجاقدې، چۆنکی آروادې‌نېن واردؤوله‌تینه‌ باخمایاراق، اۏنون ایش‌لری برباد حالدایدې.

مۏسکۏ و پئتئربورگون یارې‌سې إستئپان آرکادیچین قۏهوم‌لارې و دۏست‌لارېندان عیبارت ایدی. اۏ، بو دۆنیایا حؤکم إدَن گۆجلۆ اینسان‌لارېن مۆحیطینده‌ دۏغولموشدو. دؤولت آدام‌لارې‌نېن، قۏجا‌لارېن اۆچ‌ده بیری اۏنون آتاسې‌نېن دۏست‌لارې’‌یدې و اۏنو کؤرپه‌لیکدن تانېیېردېلار؛ باشقا اۆچ‌ده بیر حیصّه‌سی اۏنون’لا بیر-بیرینه‌ “سن” دئیه‌ دانېشېردې، اۆچۆنجۆ حیصّه‌ ایسه‌ یاخشې تانېش‌لاردان عیبارت ایدی؛ دئمه‌لی، وظیفه‌، ایجاره‌، ایمتییاز و ساییر بونا بنزَر دۆنیا نئعمت‌لری پایلایان‌لارېن هامېسې اۏنون دۏست‌لارې’‌یدې و اۏنلار اؤز آدام‌لارېنې یاددان چېخاردا بیلمَزدیلر؛ بونا گؤره‌ ده‌ صرفه‌لی یئر آلماق اۆچۆن اۏبلۏنسکی‌نین چۏخ دا دریدن-قابېقدان چېخما‌سې لازېم دَڲیلدی؛ یالنېز ایمتیناع إتمه‌مک، حَسَد آپارماماق، بحثه‌ گیرمه‌مک، کۆسمه‌مک لازېمدې کی، إستئپان آرکادیچ ده‌ اؤزۆنه‌مخصوص خۏش خاصيَّتی کؤلگه‌سینده‌ بونلاردان هر زامان اوزاق اۏلموشدو. أڲر إستئپان آرکادیچه‌ همین معاشلې وظیفه‌ آلمایاجاغېنې دئسه’یدیلر، بو، اۏنا گۆلۆنج گؤرۆنَردی، هم ده‌ اۏ، فۏق‌الاده‌ بیر شئی طلب إتمیردی؛ یالنېز یاشېد‌لارېنا وئریلنی اۏ دا آلماق ایسته‌ییردی، بئله‌ بیر وظیفه‌سینی ایسه‌ هئچ کیمدن‌ پیس یئرینه‌ یئتیرمزدی.

إستئپان آرکادیچی تانېیان‌لار اۏنو یالنېز خۏش خاصيَّتینه‌، گۆلر‌اۆزلۆلۆیۆنه و تمیز ویجدانېنا گؤره‌ سئومیردیلـر، عئینی زاماندا اۏنون قشنگ، یاراشېقلې گؤرکَمینده‌، ایشېقلې گؤزلرینده‌، قارا قاش‌لارېندا، ساچ‌لارېندا، اۆزۆنۆن آغ و قېرمېزې رنگینده‌ اۏنون’لا قارشېلاشان آدام‌لارا خۏش إتکی باغېشلایان نه‌سه‌ واردې. “آها! إستیوا! اۏبلۏنسکی! بو دېر، بو دا اۏ!” – اۏنون’لا قارشېلاشان هر کس، دئمک اۏ‌لار کی، هر زامان گۆلۆمسه‌یه‌رَک بئله‌ دئییردیلر. بعضن اۏنون’لا صؤحبَت إله‌دیکدن سۏنرا سئوینج دۏغوران هئچ بیر شئی باش وئرمه‌دیڲی آشکار اۏلاردې‌’سا، إرته‌سی گۆن، اۆچۆنجۆ گۆن یئنه‌ ده‌ هامې اۏنون’لا گؤرۆشرکن سئوینیردی.

مۏسکۏ ایداره‌لری‌نین بیرینده‌ اۆچ ایلدن بری رئیس وظیفه‌سینده‌ ایشله‌ین إستئپان آرکادیچ اۏنون’لا بیرلیکده‌ خیدمت إدَن‌لرین، اۏنا تابئع اۏلان‌لارېن، رئیس‌لرین و اۏنا ایشی دۆشن هر کسین هم سئوگی‌سینی، هم ده‌ إحتیرامېنې قازانمېشدې. إستئپان آرکادیچین ایشده‌ هامې‌نېن حؤرمَتینی قازانماسېنا نه‌دن اۏلان أساس مزییت‌لری بوندان عیبارت ایدی کی، بیرینجی‌سی، اۏندا اینسان‌لارا قارشې اؤز نؤقصان‌لارېنې درک إتمه‌سیندن‌ یارانان فۏق‌الاده‌ بیر مۆلاییم‌لیک واردې؛ ایکینجی‌سی، اۏ، تامامی’یله‌ لیبئرال ایدی، هم ده‌ بو، قزئت‌لرده‌ن اۏخودوغو لیبئرال‌لېق دَڲیلدی، بو لیبئرال‌لېق اۏنون قانېندایدې و بونون کؤلگه‌سینده‌ وار-دؤولتیندن و رۆتبه‌سیندن آسېلې اۏلمایاراق، هامېیا تامامی’یله‌ عئینی جۆر مۆناسیبت بسله‌ییردی و اۆچۆنجۆسۆ، أن أساسېسا – اۏ، مشغول اۏلدوغو ایشه‌

تامامی’یله‌ لاقئید ایدی و بونا گؤره‌ ده‌ هئچ زامان دیققتی یایېنماز و سهو إتمَزدی.

خیدمت یئرینه‌ گلدیکدن سۏنرا قاپې‌چې طرفیندن‌ إحتیرام’لا مۆشاییعَت إدیلن إستئپان آرکادیچ ألینده‌ پۏرتفئل اؤز کیچیک کابینینه‌ کئچدی، موندیرینی گئیینیب سالۏنا داخیل اۏلدو. کارگۆذار‌لار و خیدمتچی‌لر هامېسې آیاغا قالخېب شن و إحتیرام’لا باش أڲدیلر. إستئپان آرکادیچ همیشه‌کی کیمی تله‌سیک اؤز یئرینه‌ کئچدی، ایشچی‌لرین ألینی سېخېب اۏتوردو. اۏ، أدب قایدالارې‌نېن یۏل وئردیڲی قَدَر هنَک’له‌شدې و صؤحبَت إله‌دی، سۏنرا ایشه‌ باشلادې. هئچ کس ایشین خۏش کئچمه‌سی اۆچۆن لازېم اۏلان آزادلېق، ساده‌لیک و رسمییَّتچی‌لیک حدّینی إستئپان آرکادیچدن داها دۆزگۆن تاپا بیلمَزدی. إستئپان آرکادیچین ایداره‌سینده‌ ایشله‌ین هامې کیمی کاتیب ده‌ گۆلر اۆز’له، حؤرمَت’له‌، ألینده‌ کاغېذ-کوغوز اۏنا یاخېنلاشدې و إستئپان آرکادیچ طرفیندن‌ قۏیولموش ساده‌ لیبئرال بیر تۏن’لا‌ دئدی:

– سۏن کی، پئنزا قوبئرنییا ایداره‌سیند‌ن معلومات آلا بیلدیک. بو دېر، باخماق ایسته‌ییرسینیزمی؟..

– نهایت، آلدېنېزمې؟ – إستئپان آرکادیچ بارماغې’یلا کاغېذې قاتلایېب دئدی.

– یاخشې، جناب‌لار… – و ایجلاس باشلاندې.

“اۏنلارېن خبری یۏخ دېر کی، – دئیه‌ اۏ، معروضه‌یه‌ قولاق آسان آدامېن گؤرکَمینه‌ اویقون شکیلده‌ دۆشۆنجه‌لی حالدا باشېنې آشاغې أڲیب فیکیرلَشدی، – صدر‌لری یارېم ساعات بوندان أوّل گۆناهکار اوشاق دورومونا دۆشمۆشدۆ!” معروضه‌ اۏخونان زامان اۏنون گؤز‌لری گۆلۆردۆ. ساعات ایکییه‌ قَدَر ایجلاس فاصیله‌سیز داوام إتمه‌لی’یدی، ساعات ایکیده‌’سه تَنَفّۆس و قلیان‌آلتې اۏلاجاقدې.

ایداره‌ سالۏنونون بؤیۆک شۆشه‌لی قاپې‌سې غفلَتَن آچېلدېقدا و ایچه‌ری‌ کیمسه‌ گیردیکده‌ هله‌ ساعات ایکی اۏلمامېشدې. هئیت عۆضو‌لری بیر آز أڲلنمک اومودو’یلا سئوینه‌رَک قاپېیا طرف بۏیلاندېلار؛ لاکین قاپې‌نېن یانېندا دایانمېش گؤزَتچی ایچه‌ری‌ گیرَن آدامې درحال قۏودو و شۆشه‌لی قاپېنې اۏنون دالېنجا اؤرتدۆ.

ایش اۏخونوب قورتاردېقدان سۏنرا إستئپان آرکادیچ آیاغا قالخدې، گرنَشدی و دؤورۆن لیبئرال‌لېغېنا تؤحفه‌ وئره‌رَک ایداره‌ده‌ پاپیرۏس چېخاردېب اؤز کابینینه‌ کئچدی. یۏلداش‌لارېندان ایکی‌سی، کؤهنه‌ خیدمتچی نیکیتین و کامئر-یۆنکئر قرینئویچ ده‌ اۏنون’لا برابر چېخدېلار.

– قلیان‌آلتېدان سۏنرا قورتارا بیله‌ریک، – إستئپان آرکادیچ دئدی.

– ألبتّه‌، قورتارارېق! – نیکیتین دئدی.

– أصل فېرېلداق‌چېسا بو فۏمین اۏلمالې دېر، – قرینئویچ آراشدېردېق‌لارې ایشین

ایشتیراکچې‌لارېندان بیری‌نین حاققېندا دئدی.

إستئپان آرکادیچ قرینئویچین سؤز‌لرینه‌ اۆز-گؤزۆنۆ تورشوتدو و بونون’لا واختېندان أوّل فیکیر سؤیله‌مه‌ڲین یئرسیز اۏلدوغونا إیهام ووردو، آنجاق هئچ بیر سؤز دئمه‌دی.

– ایچه‌ری‌ گیرَن کیم ایدی؟ – دئیه‌ اۏ، گؤزَتچی‌دن سۏروشدو.

– ذاتی-عالی‌لری، کیمسه‌ گؤزۆمدن یایېنېب ایجازه‌سیز ایچه‌ری‌ سۏخولدو. سیزی سۏروشوردولار. دئدیم کی، هئیت عۆضو‌لری چېخدېقدان سۏنرا…

– ایندی هارادا دېر؟

– بلکه‌ دَهلیزه‌ چېخېب، بایاقدان بورادا گزیشیردی. اۏ دېر، – دئیه‌ گؤزَتچی داش پیلله‌کَنین سۆرتۆلمۆش پیلله‌لری’یله‌ قاچا-قاچا جلد و یۆنگۆلجه‌ یوخارې چېخان دری پاپاقلې، قېورېم ساققاللې، مؤحکَم بَدَن‌لی، إنلی‌کۆرَک بیر آدامې گؤرسَتدی. ألینده‌ پۏرتفئل آشاغې دۆشن بیر آرېق مأمور دایاناراق ناراضې-ناراضې یوخارې قاچان آدامېن آیاق‌لارېنا باخدې، سۏنرا سۏرغو دۏلو باخېش‌لار’لا اۏبلۏنسکینی سۆزدۆ.

إستئپان آرکادیچ پیلله‌کَنین باشېندا دایانمېشدې. اۏ، یوخارې چېخان آدامې گؤرۆب تانېدېقدا موندیری‌نین ناخېشلې یاخا‌لېغې آرخاسېندان مئهریبان‌لېق’لا گۆلۆمسه‌ین اۆزۆ داها دا پارلا‌دې.

– اؤزۆ دیر کی وار! لئوین، سۏن کی! – اۏ، یاخېنلاشماقدا اۏلان لئوینی دۏستیانا و ایستئهزالې تَبَسّۆم’له‌ سۆزه‌رَک دئدی. – نئجه‌ اۏلدو کی، بو ماغارادا منی آختارېب-تاپماقدان چیمچیشمه‌دین؟ – إستئپان آرکادیچ أل سېخماق’لا کیفایت‌لَنمه‌ییب، دۏستونو اؤپه‌رَک دئدی. – چۏخدان بورادا‌’سان؟

– بو ساعات گلمیشَم، سنی چۏخ گؤرمَک ایسته‌ییردیم، – لئوین عئینی زاماندا هم اوتانجاق‌لېق‌’لا، هم ده‌ ناراحات‌لېق’لا‌، آجېق’لا یان-یؤوره‌یه‌ گؤز گزدیره‌رک جاواب وئردی.

– یاخشې، گئد‌ک کابینه‌، – دۏستونون تَکَبّۆرلۆ و حیرصلی اوتانجاق‌لېغېنا بَلَد اۏلان إستئپان آرکادیچ دئدی و اۏنون قۏلوندان توتاراق، سانکی تهلۆکه‌لرین ایچه‌ری‌سیندن کئچیردیرمیش کیمی دالېنجا آپاردې.

إستئپان آرکادیچ، دئمک اۏ‌لار کی، بۆتۆن تانېش‌لارېیلا: آلتمېش یاشلې قۏجا‌لار’لا، ییرمی یاشلې گنج اۏغلان‌لار’لا‌، آکتۏر‌لار’لا، ناظیر‌لر’له، تاجیرلـر’له و ژئنئرالا‌دیوتانت‌لار’لا “سن” دئیه‌ دانېشېردې؛ بونا گؤره‌ ده‌ اۏنون’لا “سن” دئیه‌ دانېشان‌لارېن أکثریيَّتی ایجتیماعی پیلله‌کَنین ایکی عکس طرفینده‌ دایانمېش آدام‌لاردې و اۏبلۏنسکی واسیطه‌سی’له‌ اۏرتاق نؤقطه‌‌لرینین اۏلدوغونو بیلسه’یدیلر، بونا چۏخ تعجّۆب‌’له‌نردیلر. إستئپان آرکادیچ شامپاین شرابې ایچدیڲی بۆتۆن آدام‌لار’لا “سن” دئیه‌ دانېشاردې، شامپاین شرابېنېسا هر کس’له‌ ایچه‌ردی، بونا گؤره‌ ده‌ تابعچی‌لیڲینده‌ آدام‌لارېن یانېندا اؤز

عئییبلی “سن”لرییله‌ – اۏ، دۏست‌لارې‌نېن چۏخونو هنَک’له‌ بئله‌ آدلاندېرېردې – گؤرۆشنده‌ اؤزۆنه‌مخصوص نزاکت’له‌ تابعچی‌لیڲینده‌کی آدام‌لار اۆچۆن بو خۏشاگلمز تأثّۆراتې یومشالتماغې باجارېردې. لئوین عئییبلی “سن”لردن دَڲیلدی، لاکین اۏبلۏنسکی اؤزۆنه‌مخصوص اینجه‌‌لیک’له حیسّ إدیردی کی، لئوین دۆشۆنه‌جک کی، اۏ، تابع‌لیڲینده‌ اۏلان آدام‌لارېن قارشې‌سېندا لئوین’له یاخېن‌لېغېنې گؤرسَتمک ایسته‌میر، بونا گؤره‌ ده‌ اؤز دۏستونو کابینه‌ آپارماغا تَلَسدی.

لئوین، دئمک اۏ‌لار کی، اۏبلۏنسکی ایله‌ عئینی یاشدایدې و اۏنون’لا “سن” دئیه‌ دانېشماسې تکجه‌ شامپاین شرابېنا گؤره‌ دَڲیلدی. لئوین اۏنون ایلک گنج‌لیک دۏستو و یۏلداشې’یدې. اۏنلار خاصيَّت‌لری‌نین و ذؤوق‌لری‌نین چئشیدلی اۏلدوغونا باخمایاراق، ایلک گنج‌لیک ایل‌لرینده‌ یاخېن اۏلموش دۏست‌لار کیمی بیر-بیرینی سئویردیلـر. لاکین، بونا باخمایاراق، چئشیدلی چالېشما چئشیدلری سئچمیش آدام‌لار آراسېندا تئز-تئز اۏلدوغو کیمی، اۏنلارېن هر بیری اؤزۆلۆڲۆنده‌ دۆشۆنه‌رَک باشقاسې‌نېن چالېشماسېنا حاقّ قازاندېرېردېسا دا، اۆره‌ڲینده‌ اۏنا نیفرت إدیردی. هر بیرینه‌ إله‌ گلیردی کی، اؤز سۆردۆڲۆ یاشام – یئگانه‌ حقیقی یاشام دېر، دۏستونون یاشادېغې یاشامسا – یالنېز خیال دېر. اۏبلۏنسکی لئوینی گؤردۆکده‌ خفیف، ایستئهزالې تَبَسّۆمۆنۆ ساخلایا بیلمیردی. آرتېق نئچه‌ دفعه’یدی کی، اۏ، لئوینی کنددن مۏسکۏیا گلَن گؤرۆردۆ. لئوین کندده‌ نه‌سه‌ إدیردی، آما اۏنون محض نه‌ ایشله‌ مشغول اۏلدوغونو إستئپان آرکادیچ هئچ زامان یاخشې آنلامامېش و دۏغروسو، بونون’لا ماراق’لا‌نمامېشدې. لئوین هر زامان هَیَجانلې و تلاشلې حالدا، بیر آز سېخېنتې ایچه‌ری‌سینده‌ و بو سېخېنتېدان حیرص‌لَنمیش دورومدا، چۏخ واخت دا اۏلای‌لارا تامامی’یله‌ یئنی و گؤزلَنیلمز باخېش‌لار’لا مۏسکۏیا گَلردی. إستئپان آرکادیچ بونا گۆلر و بونو خۏشلایاردې. لئوین ده‌ عئینی‌’له‌ دۏستونون شَهَر یاشامېنا و آنلام‌سېز بیر شئی حئساب إتدیڲی ایشینه‌ اۆره‌ڲینده‌ حقارت’له‌ باخار و بونلارا گۆلردی. لاکین فرق اۏندایدې کی، اۏبلۏنسکی هامې کیمی حرکت إده‌رَک جسارَت’له‌ و مئهریبان‌لېق’لا، لئوینسه‌ اؤزۆنه‌ گۆوَنمَزدن و بعضن آجېق’لا گۆلردی.

– بیز سنی چۏخدان گؤزله‌ییردیک، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ کابینه‌ گیره‌رَک لئوینین قۏلونو بوراخدې، سانکی بونون’لا تهلۆکه‌نین کئچدیڲینی گؤرسه‌دیردی. – سنی گؤرمه‌ڲیمه‌ چۏخ، چۏخ شادام، – دئیه‌ سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – هه‌، نئجه‌سن؟ نه‌ واخت گلمیسَن؟

لئوین دینمه‌دی، اۏ، اۏبلۏنسکی‌نین اۏنا تانېش اۏلمایان ایکی یۏلداشې‌نېن اۆزۆنه‌، اؤزل‌لیک’له‌ یاراشېقلې قرینئویچین اوج‌لارې آرخایا قاتلانمېش اوزون و سارې دېرناغې اۏلان آغ، اوزون بارماقلې أل‌لرینه‌، کؤینه‌ڲینده‌کی بؤیۆک و پارېلتېلې دۆڲمه‌لرینه‌ باخېردې. سانکی بو أل‌لر لئوینین بۆتۆن دیققتینی اؤزۆنه‌ جلب إتمیشدی و اۏنو آزاد دۆشۆنمه‌ڲه‌ قۏیموردو. اۏبلۏنسکی درحال بونو گؤردۆ و گۆلۆمسه‌دی.

– آه‌، ایجازه‌ وئرین، سیزی تانېش إدیم، – دئدی. – منیم یۏلداشلارېم: فیلیپ ایوانېچ نیکیتین، میخاییل ستانیسلاویچ قرینئویچ – و لئوینه‌ طرف دؤنۆب، – زئمستوۏ2

ایشچی‌سیدیر، یئنی زئمستوۏ آدام‌لارېندان دېر، بیر ألی’یله‌ بئش پود قالدېران ایدمانچېدېر، مالدار و اۏوچودور، سئرگئی ایوانېچ کۏزنېشئوین قارداشې و منیم دۏستوم کۏنستانتین دیمیتریچ لئوین.

– چۏخ شادام، – قۏجا دئدی.

– قارداشېنېز سئرگئی ایوانېچې تانېماقدان شرف دویورام، – قرینئویچ اوزون دېرناقلې‌ اینجه‌ ألینی اوزاداراق دئدی.

لئوین اۆز-گؤزۆنۆ تورشوتدو، لاقئیدجه‌سینه‌ اۏنون ألینی سېخدې و درحال اۏبلۏنسکییه طرف دؤندۆ. هرچند اۏنون بۆتۆن روسییه‌ده‌ مشهور اۏلان اؤز دۏغما یازېچې قارداشېنا بؤیۆک حؤرمَتی واردې، لاکین اۏنا کۏنستانتین لئوین کیمی دَڲیل، مشهور کۏزنېشئوین قارداشې کیمی مۆراجیعت إدیلدیکده‌ بونا دؤزه‌ بیلمیردی.

– یۏخ، من آرتېق زئمستوۏ ایشچی‌سی دَڲیلم. هامې’یلا سؤیۆشۆب دالاشمېشام و داها ایجلاس‌لارا گئتمیرَم، – اۏ، اۏبلۏنسکییه اۆزۆنۆ توتاراق دئدی.

– نه‌ تئز! – اۏبلۏنسکی گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی. – نئجه‌ اۏلدو؟ نه‌ اۆچۆن؟

– اوزون أحوالات دېر، نه‌ واخت‌سا دانېشارام، – لئوین دئدی، آما إله‌ اۏ ساعات دا دانېشماغا باشلادې. – سؤزۆن قېساسې، من أمین اۏلدوم کی، هئچ بیر زئمستوۏ چالېشماسې یۏخ دېر و اۏلا دا بیلمَز، – اۏ إله‌ دئدی کی، إله‌ بیل بو ساعات کیمسه‌ اۏنون خطرینه‌ دَڲمیشدی. – بیر طرفدن بو، اۏیوناجاقدېر، پارلامئنت اۏیونو اۏینا-یېرلار، منسه‌ اۏیوناجاق‌لار’لا‌ أڲلنمک اۆچۆن نه‌ یئتَرینجه‌ جاوانام، نه‌ ده‌ یئتَرینجه‌ قۏجا؛ باشقا طرفدن (اۏ ککه‌لَدی) بو، پول قازانماقدان اؤترۆ قضا جۏتئریئ3 اۆچۆن بیر واسیطه ‌دیر. أوّل‌لر حامی‌لیک واردې، محکَمه‌لر واردې، ایندی‌سه‌ رۆشوَت شکلینده‌ اۏلماسا دا، حاق‌سېز معاش شکلینده‌ زئمستوۏ وار، – دئیه‌ لئوین إله‌ حرارَت’له‌ دانېشېردې کی، إله‌ بیل یانېنداکې‌لاردان کیمسه‌ اۏنون فیکری’یله‌ راضېلاشمېردې.

– إحئ! گؤرۆرَم کی، سن یئنی، مۆحافیظه‌کار سېراداسن، – إستئپان آرکادیچ دئدی. – آما بو باره‌ده‌ سۏنرا دانېشارېق.

– هه‌، سۏنرا. آما من سنی گؤرمه‌لی’یدیم، – لئوین قرینئویچین ألینه‌ نیفرت’له‌ باخاراق دئدی.

إستئپان آرکادیچ یۆنگۆلجه‌ گۆلۆمسه‌دی.

– آخې سن دئییردین کی، داها هئچ واخت اوروپا پالتارې گئیمه‌ڲه‌جکسن، – اۏ، لئوینین أڲنینده‌کی تزه‌، فرانسېز دَرزیسی‌نین تیکدیڲی پالتارا باخاراق دئدی. – بئله‌! گؤرۆرَم کی، یئنی سېراداسن.

لئوین بیردن قېزاردې، آما اۏ، اؤز‌لری بئله‌ حیسّ إتمَزدن یۆنگۆلجه‌ قېزاران بؤیۆک

آدام‌لار کیمی یۏخ، اؤز اوتانجاق‌لېق‌’لارې’یلا‌ گۆلمه‌لی اۏلدوق‌لارېنې حیسّ إدَن و بونون سۏنوجوندا داها دا اوتاناراق گؤز‌لری یاشارانا قَدَر قېزاران بالاجا اۏغلان‌لار کیمی قېزاردې. اۏنون عاغېللې‌ و جسارتلی اۆزۆنۆ بئله‌ اوشاقیانا حالدا گؤرمَک اۏ قَدَر غریبه’‌یدی کی، اۏبلۏنسکی داها اۏنا باخمادې.

– یاخشې، هارا‌دا گؤرۆشه‌جه‌ییک؟ آخې سنین’له‌ دانېشماق منیم اۆچۆن چۏخ واجیب دیر،

– لئوین دئدی.

اۏبلۏنسکی بیر آز فیکیرلَشدیکدن سۏنرا:

– گل بئله‌ إدَک: قوری‌نین یانېنا گئدیب قلیان‌آلتې إله‌یک و اۏرا‌دا دانېشاق. ساعات اۆچه‌ قَدَر من بۏشام.

– یۏخ، – لئوین فیکیرلَشیب جاواب وئردی، – من هله‌ باشقا یئره‌ گئتمه‌لی‌یم.

– یاخشې، اۏندا ناهارې بیر یئرده‌ إده‌ریک.

– ناهار إده‌ریک؟ منیم اؤزل بیر ایشیم یۏخ دېر، یالنېز ایکی کلمه‌ سؤز دئیه‌جم و بیر شئی سۏروشاجاغام، سۏنرا دا صؤحبَت إده‌ریک.

– یاخشې، اۏندا ایکی کلمه‌ سؤزۆنۆ ایندی دئ، ناهاردان سۏنراسا صؤحبَت إده‌ریک. – ایکی کلمه‌ سؤزۆم بونلار دېر، – لئوین دئدی، – یانې، أصلینده‌، اؤنملی بیر شئی دَڲیل.

بیردن اۏنون اۆزۆ اؤز اوتانجاق‌لېغېنې دفع إتمک اۆچۆن گؤرستدیڲی سعیدن دۏغان آجېقلې بیر ایفاده‌ آلدې.

– شئرباتسکی‌لر نه‌ إدیرلر؟ هر شئی اؤنجه‌کی کیمی دیرمی؟ – دئدی.

بالدېزې کیتییه لئوینین چۏخدان عاشیق اۏلدوغونو بیلن إستئپان آرکادیچ یۆنگۆلجه‌ گۆلۆمسه‌دی و گؤز‌لری سئوینج’له‌ پارېلدادې.

– سن ایکی کلمه‌ دئدین، آما من ایکی کلمه‌’یله‌ جاواب وئره‌ بیلمه‌رَم، چۆنکی…

باغېشلا، بیرجه‌ دقیقه‌…

کاتیب غئیری-رسمی بیر إحتیرام’لا ایچه‌ری‌ گیردی. اۏ، ایش بیلمکده‌ رئیس‌لریندن‌ اۆستۆن اۏلدوق‌لارېنې آنلایان بۆتۆن کاتیب‌لره‌ اؤزل بیر تواضؤع‌کارلېق’لا ألینده‌ کاغېذ-کوغوز اۏبلۏنسکییه یاخېنلاشدې و إله‌بیل سۏرغو وئریرمیش کیمی، هانسې’سا چتین‌لیڲی ایضاح إتمه‌ڲه‌ باشلادې. إستئپان آرکادیچ آخېرا قَدَر قولاق آسمایاراق مئهریبان‌لېق’لا ألینی کاتیبین قۏلونون اۆستۆنه‌ قۏیدو.

– یۏخ، سیز من دئدیڲیم کیمی إدین، – اۏ دئدی و ایرادېنې تَبَسّۆمۆ’یله‌ یومشالداراق ایشی نه‌ جۆر آنلادېغېنې کاتیبه‌ قېساجا ایضاح إتدی، سۏنرا کاغېذ‌لارې کنارا

ایتلیه‌رَک داوام إله‌دی: – بئله‌ ده‌ إدین. لۆطفَن، زاخار نیکیتیچ.

کاتیب پرت حالدا کابیندن چېخدې. اوتاندېغېندان کارېخمېش لئوین کاتیب’له‌ صؤحبَت زامانې اؤزۆنه‌ گلمیش، أل‌لری’یله‌ اۏتورقایا سؤیکَنیب دایانمېشدې، ایندی اۏنون اۆزۆنده‌ ایستئهزالې دیققت واردې.

– آنلامېرام، آنلامېرام، – اۏ دئدی.

– نه‌یی آنلامېرسان؟ – دئیه‌ اۏبلۏنسکی یئنه‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک و پاپیرۏسونو چېخارداراق دئدی. اۏ، لئویندن نه‌سه‌ غریبه‌ بیر حرکت گؤزله‌ییردی.

– نه‌ إتدیڲینی باشا دۆشمۆرَم، – لئوین چیڲین‌لرینی چکه‌رَک دئدی. – سن بونو نئجه‌ جیدّی شکیلده‌ إده‌ بیلیر‌سن؟

– نییه‌ کی؟

– اۏنا گؤره‌ کی بورادا گؤرۆله‌جک بیر ایش یۏخ دېر.

– سنه‌ إله‌ گلیر، آما بیزیم ایشیمیز باشېمېزدان آشېر.

– بو، ایش دَڲیل، کاغېذ-کوغوز’لا‌ أللَشمکدیر. هه‌، سَنین بئله‌ ایشه‌ یئته‌نه‌ڲین وار،

– دئیه‌ لئوین علاوه‌ إتدی.

– یانې منده‌ هانسې’سا بیر چاتېشماز‌لېق اۏلدوغونو دۆشۆنۆرسَن؟

– بلکه‌ ده‌ بئله دیر، – لئوین دئدی. – آما بونا باخمایاراق، من سَنین مؤحتشَم‌لیڲیندن‌ سئوینیرَم و فخر إدیرم کی، منیم دۏستوم بؤیۆک بیر آدام دېر. لاکین سن منیم سۏرغوما جاواب وئرمه‌دین، – دئیه‌ اۏ، زۏر’لا دۆز اۏبلۏنسکی‌نین گؤزلری‌نین ایچینه‌ باخاراق علاوه‌ إتدی. – یاخشې، یاخشې. صبیر إله‌، بیر گۆن بو، سَنین ده‌ باشېنا گلر. دۆز دیر، سَنین کارازین قضاسېندا اۆچ مین دئسیاتین یئرین وار، عَضُله‌لرین مؤحکَمدیر، اؤزۆن ده‌ اۏن ایکی یاشلې قېز کیمی طراوَتلیسن، آما بیر گۆن سن ده‌ بیزه‌ قۏشولا‌جاقسان. سوالېن باره‌ده‌ اۏنو دئیه‌ بیله‌رَم کی، هئچ بیر دَڲیشیک‌لیک یۏخ دېر، آما تأسّۆف، چۏخدان دېر گؤرۆنمۆردۆن…

– نه‌سه‌ اۏلوب؟ – دئیه‌ لئوین قۏرخو’یلا سۏروشدو.

– هئچ بیر شئی اۏلمایېب، – اۏبلۏنسکی جاواب وئردی. – سۏنرا دانېشارېق. دۆزۆنۆ دئ، نه‌ اۆچۆن گلمیسَن؟

– إله‌ بو باره‌ده‌ ده‌ سۏنرا دانېشارېق، – لئوین یئنه‌ قولاق‌لارېنا قَدَر قېزاراراق دئدی.

– یاخشې، آیدېن دېر، – إستئپان آرکادیچ دئدی. – بیلیر‌سن نه‌ وار: سنی إوه‌ دعوت

إدَردیم، آما آروادېم بیر آز ناخۏشدور. باخ أڲر اۏنلارې گؤرمَک ایسته‌ییرسَن’سه‌، ایندی، یَقین کی، زۏۏلۏگییا باغېندادېرلار، ساعات دؤردده‌ن بئشه‌ قَدَر اۏرا‌دا اۏلورلار. کیتی کۏنکیده‌ سۆرۆشۆر. سن اۏرا گئت، من ده‌ بیر آز سۏنرا گله‌رَم و بیرلیکده‌ هارا’سا گئدیب ناهار إده‌ریک.

– چۏخ گؤزَل، گؤرۆشه‌ریک.

– باخ ها، من سنی تانېیېرام، بیردن یادېندان چېخاردارسان، یا دا چېخېب کنده‌ گئد‌رسن! – إستئپان آرکادیچ گۆله‌رَک اۏنون آرخاسېنجا قېشقېردې.

– یۏخ، یادېمدان چېخارتمارام.

اۏبلۏنسکی‌نین یۏلداش‌لارې’یلا ساغ‌اۏللاشمادېغېنې یالنېز قاپې آغزېندا خاطېرلایان لئوین کابیندن چېخدې.

– گؤرۆنۆر، چۏخ ایشگۆزار بیر جنابدېر، – لئوین چېخېب گئتدیکدن سۏنرا قرینئویچ دئدی.

– هه‌، دۏستوم، – إستئپان آرکادیچ باشېنې ترپه‌ده‌رَک دئدی، – خۏشبخت آدام دېر! کارازین قضاسېندا اۆچ مین دئسیاتین یئری وار، هله‌ ایره‌لیده‌ چۏخ ایش‌لر گؤره‌جک، هم ده‌ ساغلام و گۆمراه‌دېر! بیزیم کیمی دَڲیل.

– سیز نه‌دن شیکایت إدیر‌سینیز، إستئپان آرکادیچ؟

– حالېم چۏخ پیس ‌دیر، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ دریندن‌ آه‌ چَکدی.

1-6

اۏبلۏنسکی لئویندن نه‌ اۆچۆن گلدیڲینی سۏروشدوقدا لئوین قېزاردې و قېزاردېغې اۆچۆن اؤزۆنه‌ آجېغې توتدو؛ چۆنکی “من سَنین بالدېزېنې ایسته‌مه‌ڲه‌ گلمیشَم”، – دئیه‌ اۏنا جاواب وئره‌ بیلمه‌دی. حال‌بوکی اۏ یالنېز بوندان اؤترۆ مۏسکۏیا گلمیشدی.

لئوین و شئرباتسکی عائله‌لری مۏسکۏنون قدیم زادگان عائله‌لرییدیلر و آرالارېندا هر زامان یاخېن‌لېق و دۏستلوق مۆناسیبت‌لری اۏلوب. بو ایلگی لئوینین اؤرگنچی‌لیک ایل‌لرینده‌ داها دا مؤحکَم‌لَنمیشدی. اۏ، دۏللی و کیتی‌نین قارداشې، گنج پرنس شئرباتسکی ایله‌ بیر یئرده‌ حاضېرلاشېب بیل‌یوردا داخیل اۏلموشدو. بو، نه‌ قَدَر غریبه‌ گؤرۆنسه‌ ده‌، کۏنستانتین لئوین محض شئرباتسکی‌لرین إولرینه‌، عائله‌لرینه‌ و خۆصوصَن ده‌ بو عائله‌نین قادېن‌لارېنا وورولموشدو. لئوین آناسېنې خاطېرلامېردې، یئگانه‌ باجې‌سې اۏندان بؤیۆک ایدی، بونا گؤره‌ ده‌ شئرباتسکی‌لرین إوینده‌ آتا-آناسې‌نېن اؤلۆمۆندن سۏنرا محروم اۏلدوغو تحصیللی و ناموسلو قدیم زادگان عائله‌سی مۆحیطینی ایلک دفعه’یدی کی، گؤرۆردۆ. بو عائله‌نین بۆتۆن عۆضو‌لری، اؤزل‌لیک’له‌ ده‌ قادېن‌لار اۏنون

نظرینده‌ أسرارأنگیز، پۏئتیک بیر اؤرتۆڲه‌ بۆرۆنمۆشدۆ‌لر و لئوین اۏنلاردا نه‌اینکی هئچ بیر نؤقصان گؤرمۆردۆ، بلکه‌ اۏنلارېن بۆرۆنمۆش اۏلدوغو بو پۏئتیک پرده‌نین آرخاسېندا أن اوجا حیسّ‌لرین و چئشیدلی مزییت‌لرین گیزلَندیڲینی گۆمان إدیردی. بو اۆچ خانېم قېزا نه‌ اۆچۆن گۆن‌آشېرې گاه‌ فرانسېزجا، گاه‌ دا اینگیلیس‌جه‌ دانېشماق لازېم ایدی؛ نه‌ اۆچۆن اۏنلار بَلیرمیش ساعات‌لاردا نؤوبه’‌یله‌ فۏرتئپیانۏ چالاردې‌لار – بو موسیقی سَس‌لری یوخارېدا، قارداش‌لارې‌نېن اۏتاغېندا، اؤرگنچی‌لرین دَرس اؤرگندیک‌لری اۏتاقدا إشیدیلردی؛ نه‌ اۆچۆن بَلیرمیش ساعات‌لاردا هر اۆچ خانېم قېز م-للئ لینۏن’لا‌ بیرلیکده‌ اؤز آتلا (آت’لا)ز کۆرک‌لرینده‌، کۏلیاسکادا اۏتوروب توئر بولوارېنا گئدردیلر. دۏللی اوزون، ناتالی یارېموزون، کیتیسه‌ تامامی’یله‌ قېسا کۆرکده‌ اۏلاردې، قېرمېزې جۏراب گئیدیڲی قشنگ آیاق‌لارېنې هامې گؤرَردی؛ نه‌ اۆچۆن اۏنلار بؤرکۆندا قېزېل کۏکاردا اۏلان لاکئیین مۆشاییعَتینده‌ توئر بولوارېندا گزردیلر – بۆتۆن بونلارې و اۏنلارېن أسرارأنگیز دۆنیاسېندا باش وئرَن بیر چۏخ باشقا شئی‌لری لئوین آنلامېردې، لاکین بیلیردی کی، اۏرا‌دا باش وئرَن هر شئی گؤزَل دیر و محض اۏرا‌دا اۏلوب-بیتَن‌لرین بو أسرارأنگیز‌لیڲینه وورولموشدو.

اؤرگنچی‌لیک ایل‌لرینده‌ اۏ آز قالمېشدې کی، بؤیۆک باجې‌یا – دۏللییه عاشیق اۏلسون، لاکین دۏللینی تئزلیک’له‌ اۏبلۏنسکییه أره‌ وئردیلر. سۏنرا ایکینجی باجې‌یا وورولماغا باشلادې. سانکی اۏ، باجې‌لاردان بیرینه‌ عاشیق اۏلماق لازېم گلدیڲینی حیسّ إدیر، لاکین محض هانسېنا وورولاجاغېنې قرارلا‌شدېرا بیلمیردی. آما ناتالی ده‌ کۆبار جمعيّتده‌ گؤرۆنن کیمی دیپلۏمات لوۏوا أره‌ گئتدی. لئوین بیل‌یوردان چېخاندا کیتی هله‌ اوشاق ایدی. گنج شئرباتسکی دَنیز‌چی اۏلدوقدان بیر قَدَر سۏنرا بالتیک دَنیزینده‌ بۏغولدو و اۏبلۏنسکی’یله دۏست اۏلدوغونا باخمایاراق، لئوینین شئرباتسکی‌لر’له ایلگی‌سی گۆجسۆزله‌دی. لاکین لئوین بو ایل، قېشېن أوّل‌لرینده‌ کندده‌ کئچیرتدیڲی بیر ایلدن سۏنرا مۏسکۏیا گلیب شئرباتسکی‌لر’له گؤرۆشدۆکده‌ آنلادې کی، طالئعینه‌ اۆچ باجې‌دان، حقیقتن، هانسېنا وورولما‌لې اۏلدوغو یازېلېبمېش.

إله‌ گۆمان إتمک اۏلاردې کی، اۏتوز ایکی یاشېندا زنگین و أصیل-نجابتلی بیر آدام اۏلان لئوینین پرنس قېزې شئرباتسکایایا إولی‌لیک تکلیفی إتمه‌سیندن‌ آسان بیر ایش اۏلا بیلمَزدی؛ چۏخ إحتیمال کی، اۏنو درحال یاخشې نامیزد کیمی قبول إدَردیلر. لاکین لئوین عاشیق اۏلموشدو و بونا گؤره‌ ده‌ اۏنا إله‌ گلیردی کی، کیتی هر آنلامدا إله‌ کامیل و یۆکسک مخلوق، اۏ ایسه‌ إله‌ عادی بیر آدام دېر کی، نه‌ باشقا‌لارې، نه‌ ده‌ کیتی اۏنو اؤزۆنه‌ لاییق گؤرمه‌ڲی هئچ عاغلېنا بئله‌ گتیرمز. ایکی آی مۏسکۏدا سانکی تۆستۆ-دومان ایچه‌ری‌سینده‌ قالدېقدان و دئمک اۏ‌لار کی، هر گۆن کیتی’یله گؤرۆشمک اۆچۆن کۆبار مجلیس‌لرینه‌ گئدیب-گلدیکدن سۏنرا لئوین غفلَتَن بئله‌ قرارا گلدی کی، بو، مۆمکۆن دَڲیل و چېخېب کنده‌ گئتدی.

لئوینین “بو، مۆمکۆن دَڲیل” اینامې اۏنا أساسلانېردې کی، قېزېن دۏغما‌لارې‌نېن گؤزۆنده‌ اۏ، گؤزَل کیتی اۆچۆن مۆناسیب، لاییقلی نامیزد دَڲیلدی و کیتی اؤزۆ ده‌ اۏنو

سئوه‌ بیلمَزدی. کیتی‌نین دۏغما‌لارې‌نېن نظرینده‌ اۏ، هئچ بیر بَلیرمیش چالېشمایا‌ و جمعيّتده‌ هر هانسې مؤوقئعه‌ ما‌لیک دَڲیلدی، حال‌بوکی لئوینین ایندی اۏتوز ایکی یاشې واردې و اۏنون یۏلداش‌لارېندان کیمی پۏلکۏونیک و فلیگئل-آدیوتانت، کیمی پرۏفئسۏر، کیمی ده‌ بانک و دَمیر یۏلو دایرئکتۏرو، یا دا اۏبلۏنسکی کیمی ایداره‌ مۆدۆرۆیدی؛ اۏ ایسه‌ (اۏ، باشقا‌لارېنا نئجه‌ گؤرۆنمه‌لی اۏلدوغونو چۏخ یاخشې بیلیردی) اینک ساخلاماق’لا‌، جۆللۆتقوشو اۏولاماق’لا و تیکینتی‌لر’له مشغول اۏلان بیر مۆلکدار ایدی، یانې بَلیرمیش بیر پئشه‌سی اۏلمایان و جمعيّتین آنلایېشېنا گؤره‌ یالنېز یارارسېز آدام‌لارېن مشغول اۏلدوق‌لارې ایشی گؤرَن فرسیز بیر آدام ایدی.

أسرارأنگیز گؤزَل کیتی‌نین اؤزۆسه‌ بئله‌ چیرکین بیر آدامې (لئوین اؤزۆنۆ چیرکین حئساب إدیردی) و أن أساسې، هئچ بیر گؤرکَملی مزییتی اۏلمایان بئله‌ ساده‌ بیر آدامې سئوه‌ بیلمَزدی. بوندان باشقا، اۏنون کیتییه اۏلان اؤنجه‌کی مۆناسیبتی – قېزېن قارداشې’یلا دۏستلوغو کؤلگه‌سینده‌ یاشلې بیر آدامېن اوشاغا بسله‌دیڲی مۆناسیبت – لئوینین نظرینده‌ محبّت اۆچۆن یئنی بیر مانعه‌ ایدی. چیرکین، مئهریبان بیر آدامې – اۏ، اؤزۆنۆ بئله‌ حئساب إدیردی – اۏنون ظنّینجه‌، یالنېز بیر دۏست کیمی سئومک اۏلاردې، لاکین اۏنون اؤزۆنۆن کیتینی سئودیڲی بیر محبّت’له‌ سئویلمه‌سی اۆچۆن قشنگ و أن أساسې، اؤزل بیر آدام اۏلماق لازېمدې.

إشیتمیشدی کی، قادېن‌لار چۏخ زامان چیرکین و ساده‌ آدام‌لارې سئویرلـر، آما اۏ، بونا اینانمېردې؛ چۆنکی اؤز آرشېنې’یلا‌ اؤلچۆردۆ، آخې اؤزۆ یالنېز گؤزَل، أسرارأنگیز و نادیر قادېن‌لارې سئوه‌ بیلَردی.

لاکین ایکی آی کندده‌ قالدېقدان سۏنرا ایناندې کی، بو، ایلک گنج‌لیک دؤورلرینده‌ دویدوغو مفتونلوق حیسّ‌لریندن‌ بیری دَڲیل؛ بو حیسّ اۏنا بیر دقیقه‌ ده‌ راحات‌لېق وئرمیر؛ اۏ، بو مسأله‌نی – کیتی‌نین اۏنون آروادې اۏلوب-اۏلمایاجاغېنې حَلّ إتمَزدن یاشایا بیلمیر؛ اۏنون اومودسوز‌لوغونه‌ نه‌دن یالنېز اؤز تَخَيّۆلۆدۆر و اۏنا ردّ جاوابې وئریله‌جه‌ڲینه داییر هئچ بیر ثوبوت یۏخ دېر. بونا گؤره‌ ده‌ ایندی مۏسکۏیا قطعی قرار’لا‌ گلمیشدی: کیتییه إولنمه‌ تکلیف إده‌جک و أڲر اۏنو قبول إدر‌’سه‌، کیتی’یله إولنه‌جکدی. یاخود… أڲر اۏنا ردّ جاوابې وئریله‌ر’‌سه، اۏندا حالې نئجه‌ اۏلاجاقدې، بونو حتتا عاغلېنا دا گتیره‌ بیلمیردی.

1-7

لئوین سَحَر قاطارې’یلا مۏسکۏیا گلیب، آنابیر بؤیۆک قارداشې اۏلان کۏزنېشئوین إوینه‌ گئتدی، گلیشی‌نین نه‌دَنینی درحال سؤیله‌مک و مصلحَت آلماق نيَّتی’یله‌ پالتارېنې دَڲیشیب قارداشې‌نېن کابینینه‌ کئچدی، لاکین کۏزنېشئو تک دَڲیلدی. اۏ، خارکۏودان گلمیش مشهور بیر فلسفه‌ پرۏفئسۏرو’یلا‌ صؤحبَت إدیردی؛ پرۏفئسۏر کۏزنېشئو’له آرالارېندا باش وئرَن چۏخ اؤنملی فلسفی بیر مسأله‌یه‌ عایید

آنلاشېلمازلېغې آیدېنلاشدېرماق اۆچۆن گلمیشدی. پرۏفئسۏر ماتئریالیست‌لرین علئیه‌ینه‌ قېزقېن پۏلئمیکا آچمېش، سئرگئی کۏزنېشئوسه‌ ماراق’لا‌ بو پۏلئمیکانې ایزله‌میش و پرۏفئسۏرون سۏنونجو مقاله‌سینی اۏخودوقدان سۏنرا اؤز إعتیراض‌لارېنې مکتوب’لا‌ یازېب اۏنا بیلدیر‌میشدی؛ اۏ، پرۏفئسۏرو ماتئریالیست‌لره چۏخ بؤیۆک گۆذَشت‌لر إتمکده‌ تؤهمت’له‌ندیریردی. پرۏفئسۏر دا درحال بو باره‌ده‌ صؤحبَت‌لَشیب عۆمومی دیل تاپماغا گلمیشدی. صؤحبَت دَبده‌ اۏلان بیر مسأله‌دن گئدیردی: اینسان چالېشماسېنده‌کی روحی و فیزیۏلۏژی اۏلای‌لار آراسېندا بیر حۆدود وارمې و بو حۆدود هارادا دېر؟

سئرگئی ایوانۏویچ هامې اۆچۆن عادت إتدیڲی اؤز مئهریبان-سۏیوق تَبَسّۆمۆ’یله‌ قارداشېنې قارشېلادې و اۏنو پرۏفئسۏر’لا‌ تانېش إله‌دیکدن سۏنرا صؤحبَتینه‌ داوام إتدی.

سارې، إنسیز آلېنلې، گؤزلۆکلۆ بالاجا آدام سلاملاشماق اۆچۆن یالنېز بیر آن‌لېغا صؤحبَتینه‌ آرا وئردی، سۏنرا لئوینه‌ اؤنم وئرمَزدن نیطقینه‌ داوام إتدی. لئوین پرۏفئسۏرون گئتمه‌سینی گؤزله‌یه‌رَک اۏتوردو، لاکین تئزلیک’له‌ صؤحبَتین قۏنوسو اۏنو دا ماراقلاندېردې.

لئوین صؤحبَت إدیلن مسأله‌لر حاققېندا ژورنال‌لاردا مقاله‌لره‌ راست گلیر و بیر طبیعَتشۆناس کیمی بیل‌یورددا اؤرگندیڲی طبیعَتشۆناس‌لېغېن عئلمی أساس‌لارې‌نېن اینکیشافې نؤقطه‌یی-نظریی’له باخدېغې بو مقاله‌لر’له‌ ماراقلانېب اۏنلارې اۏخویوردو، لاکین اۏ، هئچ واخت اینسانېن حئیواندان عمله‌ گلمه‌سی، رئ بیۏلۏژی و سۏسیۏلۏگییا باره‌ده‌ عئلمی سۏنوج‌لارې سۏن زامان‌لار اۏنو داها تئز-تئز دۆشۆندۆرَن یاشامېن و اؤلۆمۆن آنلامې حاقّېنداکې مسأله‌لره‌ یاخېنلاشدېرمېردې.

قارداشې‌نېن پرۏفئسۏر’لا‌ صؤحبَتینه‌ قولاق آساراق گؤرۆردۆ کی، اۏنلار عئلمی مسأله‌لری صمیمی سوال‌لارا باغلایېر‌لار، دئمک اۏ‌لار کی، بیر نئچه‌ دفعه‌ بو مسأله‌لره‌ یاخېنلاشماق اۆزره’‌یدی‌لر، لاکین هر دفعه‌ أن باشلېجا مسأله‌یه‌ تۏخاندېقدا لئوینه‌ إله‌ گلیردی کی، اۏنلار تئز-تله‌سیک همین مسأله‌دن اوزاقلاشېر و یئنی‌دن اینجه‌ فصیل‌لر، قئید‌لر، سیتات‌لار، إیهام‌لار و اۏتۏریتئت‌لردن ایقتیباس‌لار ساحه‌سینه‌ باش ووروردولار.

– من هئچ واخت، – سئرگئی ایوانۏویچ اؤزۆنه‌مخصوص آیدېن، سلیس ایفاده‌ و ظریف تلفّۆظ’له دئدی، – کئیس’له راضېلاشا بیلمه‌رَم کی، منیم خاریجی عالَم حاقّېنداکې بۆتۆن تَصَوّۆر‌لریم تأثّۆرات‌لاردان عمله‌ گلیر. وار‌لېغېن أن أساس مفهومونو من حیسّ‌لر واسیطه‌سی’له‌ أخذ إتمه‌میشم، زیرا بو مفهومون اؤتۆرۆلمه‌سی اۆچۆن اؤزل اۏرقان مؤوجود دَڲیل دیر.

– بَلی، لاکین اۏنلار، وورست، کناوست و پریپاسۏو سیزه‌ جاواب وئره‌جکلر کی، وار‌لېغې درک إدَن شعورونوز بۆتۆن دویقو‌لارېنېزېن مجموسوندان عمله‌ گلیر و وار‌لېغې درک إتمه‌نیز دویقو‌لارېن سۏنوجو دېر. وورست حتتا آچېق-آشکار دئییر کی، حیسیيّات

یۏخ دېر’سا، وار‌لېق مفهومو دا یۏخ دېر.

– منسه‌ عکسینی دئیه‌ بیله‌رَم، – دئیه‌ سئرگئی ایوانۏویچ سؤزه‌ باشلادې.

لاکین بو زامان یئنه‌ لئوینه‌ إله‌ گلدی کی، اۏنلار أن باشلېجا یئره‌ یاخېنلاشدېق‌لارې آندا یئنه‌ مَطلبدن اوزاقلاشېرلار، اۏنا گؤره‌ ده‌ پرۏفئسۏرا سۏرغو وئرمه‌ڲی قرارا آلدې.

– دئمه‌لی، أڲر منیم حیسّ‌لریم محو اۏلار’سا، أڲر جیسمیم اؤلرسه‌، اۏ زامان هئچ بیر وار‌لېق اۏلا بیلمَز؟ – دئیه‌ اۏ سۏروشدو.

پرۏفئسۏر ناراضې‌لېق’لا‌ و سانکی صؤحبَتین کسیلمه‌سیندن‌ زئیینی آغرې دویاراق فیلسوفدان چۏخ گمی یئدکچی‌سینه اۏخشایان بو غریبه‌ سوالې وئره‌نه‌ باخدې و سۏنرا گؤزلرینی سئرگئی ایوانۏویچه‌ چئویره‌رَک سانکی سۏروشماق ایسته‌دی: بونا نه‌ دئمک اۏ‌لار؟ لاکین پرۏفئسۏر کیمی بیرطرفلی و عینادکار بیر طرزده‌ دانېشمایان سئرگئی ایوانۏویچین هم پرۏفئسۏرا جاواب وئرمک، هم ده‌ عئینی زاماندا ساده‌ و دۏغال نؤقطه‌یی-نظردن وئریلن بو سوالې آنلاماق اۆچۆن بئینینده‌ بۏش یئر قالمېشدې، اۏنا گؤره‌ ده‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی:

– هله‌لیک بو مسأله‌نی حَلّ إتمه‌ڲه‌ بیزیم حاققېمېز یۏخ دېر…

– هئچ بیر دلیلیمیز یۏخ دېر، – دئیه‌ پرۏفئسۏر راضېلاشدې و اؤز فیکیر‌لرینه‌ داوام إتدی. – یۏخ، – اۏ دئدی، – من اۏنو وورغولاماق ایسته‌ییرم کی، پریپاسۏوون آچېق-آیدېن دئدیڲی کیمی، أڲر حیسیيّاتېن أساسېندا تأثّۆرات‌لار دایانېر‌’سا، اۏندا بیز بو ایکی مفهومو قطعی شکیلده‌ بیر-بیریندن‌ آیېرد إتمه‌لی‌ییک.

لئوین آرتېق قولاق آسمېر و پرۏفئسۏرون نه‌ واخت گئده‌جه‌ڲینی گؤزله‌ییردی.

1-8

پرۏفئسۏر گئدندن سۏنرا سئرگئی ایوانۏویچ قارداشېنا دئدی:

– چۏخ شادام کی، گلمیسَن. چۏخ قالا‌جاقسان؟ تَصَرّۆفات ایش‌لرین نئجه‌ گئدیر؟

لئوین بیلیردی کی، تَصَرّۆفات بؤیۆک قارداشېنې آز ماراقلاندېرېر و اۏ یالنېز نزاکت خاطیرینه‌ بو باره‌ده‌ سۏروشور، اۏنا گؤره‌ ده‌ آنجاق بوغدا‌نېن ساتېشې و قازانج حاققېندا جاواب وئرمک’له‌ کیفایت‌لَندی.

لئوین إولنمک نيّتینده‌ اۏلدوغونو قارداشېنا دئمک و اۏندان مصلحَت آلماق ایسته‌ییردی، اۏ حتتا قطعی شکیلده‌ بو قرارا گلمیشدی؛ لاکین قارداشېنې گؤردۆکده‌، اۏنون پرۏفئسۏر’لا‌ صؤحبَتینه‌ قولاق آسدېقدا، قارداشې ایختییارسېز اۏلاراق حیمایه‌دار طرزده‌

تَصَرّۆفات ایش‌لری حاققېندا اۏنو سۏرغو-سوالا‌ توتدوقدا (اۏنلارېن آنا مۆلک‌لری بؤلۆنمه‌میشدی و لئوین هر ایکی حیصّه‌نی ایداره‌ إدیردی) حیسّ إتدی کی، نه‌دن‌سه‌ إولنمک قرارې حاققېندا صؤحبَته‌ باشلایا بیلمه‌یه‌جک. اۏ حیسّ إدیردی کی، قارداشې بو مسأله‌یه‌ اۏنون ایسته‌دیڲی کیمی باخمایاجاق.

– هه‌، سیزین طرف‌لرده‌ زئمستوۏ ایش‌لری نئجه دیر؟ – دئیه‌ زئمستوۏی’یلا‌ چۏخ ماراقلانان و بو مسأله‌یه‌ بؤیۆک اؤنم وئرَن سئرگئی ایوانۏویچ سۏروشدو.

– دۏغروسو، بیلمیرَم…

– نئجه‌ یانې؟ آخې سن ایداره‌ عۆضوۆسن؟

– یۏخ، آرتېق عۆضو دَڲیلم، چېخمېشام، – کۏنستانتین لئوین جاواب وئردی، – داها ایجلاس‌لارا دا گئتمیرَم.

– تأسّۆف! – سئرگئی ایوانۏویچ قاش-قاباغېنې تؤکه‌رَک دئدی.

لئوین اؤزۆنه‌ براعَت قازاندېرماق اۆچۆن قضالارېنداکې ایجلاس‌لاردا نه‌لر اۏلدوغونو دانېشماغا باشلادې.

– بیز هر زامان بئله‌ إدیریک! – دئیه‌ سئرگئی ایوانۏویچ اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی. – بیز روس‌لار هر زامان بئلَییک. بلکه‌ ده‌ اؤز نؤقصانلارېمېزې گؤرمَک قابیلییَّتی یاخشې جَهتیمیزدیر، لاکین بیز شیتینی چېخاردېرېق، هر زامان دیلیمیزین اوجوندا حاضېر دورموش ایستئهزا’یلا تَسَلّی تاپېرېق. سنه‌ آنجاق اۏنو دئیه‌ بیله‌رَم کی، بیزیم بو زئمستوۏ ایداره‌لرینه‌ وئریلن حۆقوق‌لار باشقا بیر اوروپا‌لې خالقا وئریلسه’یدی… – مثَلَن، آلمان‌لار و اینگیلیس‌لر بو حۆقوق‌لاردان آزاد‌لېق دۆزَلدَردیلر، بیز‌سه‌ آنجاق گۆلۆرۆک.

– نه‌ إتمک اۏ‌لار؟ – لئوین گۆناهکارجاسېنا دئدی. – بو، منیم سۏن تجرۆبه‌م ایدی. بۆتۆن روحوم’لا‌ چالېشېردېم. باجارمېرام. قابیلییَّتیم یۏخ دېر.

– یۏخ، قابیلییَّتین وار، – سئرگئی ایوانۏویچ دئدی، – ساده‌جه‌، سن مسأله‌یه‌ لازېم اۏلان کیمی باخمېرسان.

– اۏلا بیلَر، – لئوین گؤڲۆلسۆزجه‌سینه‌ جاواب وئردی.

– خبرین وارمې، قارداشېمېز نیکۏلای یئنه‌ بورادا دېر.

نیکۏلای کۏنستانتین لئوینین دۏغما و بؤیۆک قارداشې، سئرگئی ایوانۏویچینسه‌ آنابیر قارداشې’یدې، اۏ، محو اۏلموش بیر آدامدې، وار-دؤولتی‌نین بؤیۆک حیصّه‌سینی خرجله‌ییب گؤڲه‌ سۏوورموشدو، سۏن دَرَجه‌ غریبه‌ و پیس بیر مۆحیطده‌ دۏلاشېردې، قارداش‌لارېی’لا‌ کۆسمۆشدۆ.

– نه‌ دانېشېرسان؟ – لئوین دَهشت’له‌ چېغېردې. – هارادان بیلیر‌سن؟

– پرۏکۏفی اۏنو کۆچه‌ده‌ گؤرۆب.

– بورادا، مۏسکۏدا؟ هارا‌دا قالېر؟ سن بیلیر‌سن؟ – لئوین سانکی درحال گئتمه‌ڲه‌ حاضېرلاشېرمېش کیمی اۏتورقادان قالخدې.

– بونو سنه‌ دئدیڲیمه‌ تأسّۆف إدیرم، – سئرگئی ایوانۏویچ کیچیک قارداشې‌نېن هَیَجانېنې گؤرۆب باشېنې بولایاراق دئدی. – من اۏنون هارا‌دا یاشادېغېنې اؤرگنمک اۆچۆن آدام یۏللا(یۏل’لا)دېم و اۏنون تروبینه‌ وئردیڲی، پولونو اؤده‌دیڲیم وئکسئلی ده‌ اۏنا گؤندَردیم. باخ بو دا اۏنون منه‌ وئردیڲی جاواب.

سئرگئی ایوانۏویچ پرئس-پاپیئ‌نین آلتېندان کیچیک بیر وَرَق چېخاردېب قارداشېنا اوزاتدې. لئوین غریبه‌، آما دۏغما بیر خط’له یازېلمېش مکتوبو اۏخودو: “منی راحات بوراخمانېزې عاجیزانه‌ خواهیش إدیرم. لۆطف‌کار قارداش‌لارېمدان طلب إتدیڲیم یئگانه‌ شئی بو دېر. نیکۏلای لئوین”.

لئوین بو سطیرلری اۏخویوب باشېنې قالدېرمازدان، ألینده‌ مکتوب سئرگئی ایوانۏویچین قارشې‌سېندا دایانمېشدې.

اۆره‌ڲینده‌ ایندی بدبخت قارداشېنې اونوتماق آرزې‌سې‌’یلا بونون پیس بیر حرکت اۏلاجاغې دۆشۆنجه‌سی بیر-بیری’یله‌ مۆباریزه‌ إدیردی.

– گؤرۆنۆر، اۏ، منی تحقیر إتمک ایسته‌ییر، – سئرگئی ایوانۏویچ سؤزۆنه‌ داوام إتدی،

– لاکین اۏ، منی تحقیر إده‌ بیلمَز و من اۆرَکدن اۏنا کؤمَک إتمک ایستَردیم، آنجاق بیلیرم کی، بونو إتمک مۆمکۆن دَڲیل.

– بَلی، بَلی، – دئیه‌ لئوین تکرار إتدی. – من سَنین اۏنا مۆناسیبتینی باشا دۆشۆرَم و قیمَت‌لَندیریرَم؛ آما من اۏنون یانېنا گئده‌جه‌یم.

– ایسته‌ییرسَن، گئت، آما من مصلحَت گؤرمۆرَم، – سئرگئی ایوانۏویچ دئدی.

– یانې اؤز بارم‌ده‌ من بوندان قۏرخمورام، اۏ، سنی مندن کۆسدۆرمز؛ آما سَنین اۆچۆن مصلحَت گؤرۆرَم کی، گئتمه‌سه‌ن یاخشې دېر. اۏنا کؤمَک إتمک مۆمکۆن دَڲیل. آما یئنه‌ ده‌ اؤزۆن ایسته‌دیڲین کیمی إت.

– بلکه‌ ده‌ کؤمَک إتمک مۆمکۆن دَڲیل، آما حیسّ إدیرم کی، اؤزل‌لیک’له‌ بو دقیقه‌ – نه‌ ایسه‌، بونون مسأله‌یه‌ دَخلی یۏخ دېر – حیسّ إدیرم کی، من ساکیت اۏلا بیلمه‌رَم.

– باخ بونو باشا دۆشه‌ بیلمیرَم، – سئرگئی ایوانۏویچ دئدی. – یالنېز اۏنو باشا دۆشۆرَم کی، – دئیه‌ علاوه‌ إتدی، – بو بیر ایطاعت دَرسی دیر‌. قارداشېم نیکۏلای بو حالا دۆشدۆکدن سۏنرا آلچاق‌لېق‌ دئییلن شئیه‌ باشقا نظر’له‌ و گۆذَشت’له باخېرام…

اۏنون نه‌ إتدیڲینی بیلیرسن‌می…

– آه‌، بو، دَهشَت دیر‌، دَهشَت دیر‌! – دئیه‌ لئوین تکرار إتدی.

سئرگئی ایوانۏویچین لاکئییندن قارداشې‌نېن عۆنوانېنې آلدېقدان سۏنرا لئوین درحال اۏنون یانېنا گئتمه‌ڲه‌ حاضېرلاشدې، لاکین بیر آز دۆشۆندۆکدن سۏنرا بونو آخشاما قَدَر تأخیره‌ سالماغې قرارا آلدې. روحَن ساکیت اۏلماق اۆچۆن، هر شئیدن أوّل، اۏ ایشی حَلّ إتمک لازېم ایدی کی، اۏندان اؤترۆ مۏسکۏیا گلمه‌لی اۏلموشدو. لئوین قارداشې‌نېن یانېندان اۏبلۏنسکی‌نین ایداره‌سینه‌ گئتدی و شئرباتسکی‌لردن خبر توتوب کیتینی هارا‌دا گؤره‌ بیله‌جه‌ڲینی سؤیله‌دیک‌لری یئره‌ یۏللاندې.

1-9

ساعات دؤردده‌ لئوین اۆره‌ڲی‌نین دؤڲۆنتۆسۆنۆ حیسّ إده‌-إده‌ زۏۏلۏگییا باغې‌نېن یانېندا فایتۏندان دۆشدۆ و جېغېر’لا مئیدانچایا دۏغرو گئتدی، یَقین، کیتینی اۏرا‌دا تاپاجاغېنې بیلیردی، چۆنکی شئرباتسکی‌لرین کارئتینی دروازا‌نېن قارشې‌سېندا گؤرمۆشدۆ.

آیدېن، شاختا‌لې بیر گۆن ایدی. دروازا‌نېن یانېندا کارئت‌لر، خیزَک’له‌ر، فایتۏنچولار، ژاندارم‌لار جرگه‌’یله‌ دایانمېشدېلار. پاپاق‌لارې پارلاق گۆنَش آلتېندا ایشېلدایان تمیز گئییملی غلبه‌لیک گیریشده‌ و ناخېشلې کیچیک روس إولری آراسېندا‌کې تمیزلَنمیش جېغېرلاردا قایناشېردې؛ باغدا بوداق‌لارې قارېن آغېرلېغېندان أڲیلمیش قۏجا تۏز آغاج‌لارې سانکی یئنی دَب‌دَبه‌لی اؤرتۆڲه‌ بۆرۆنه‌رک بزَنمیشدی.

لئوین جېغېر’لا سۆرۆشمه‌ مئیدانچاسېنا دۏغرو گئدیر و اؤز-اؤزۆنه‌ دئییردی: “هَیَجانلانماق لازېم دَڲیل، ساکیت اۏلماق لازېم دېر. نه‌ دئییرسن؟ بو نه‌دیر؟ سوس، سفئح”، – سؤیله‌یه‌رک اۆره‌ڲینی ساکیت‌لَشدیرمه‌ڲه‌ چالېشېردې. لاکین اۏ، اؤزۆنۆ ساکیت‌لَشدیرمک اۆچۆن نه‌ قَدَر چۏخ سعی إدیردی’سه‌، بیر اۏ قَدَر نَفَسی توتولوردو. بیر تانېشې راست گلیب اۏنو سَسله‌دی، آما لئوین اۏنون حتتا کیم اۏلدوغونو بئله‌ تانېمادې. اۏ، تپه‌لره‌ یاخېنلاشدې، آشاغې بوراخېلان و یوخارې قالدېرېلان کیرشه‌لرین زنجیر‌لری شاققېلدایېر، سۆرۆشن کیرشه‌‌لر گۆرولده‌ییر و شن سَس‌لر إشیدیلیردی. لئوین بیر نئچه‌ آددېم دا ایره‌لی گئتدی، قارشې‌سېندا سۆرۆشمه‌ مئیدانچاسېنې گؤردۆ و سۆرۆشن‌لرین ایچه‌ری‌سینده‌ درحال اۏنو تانېدې.

لئوین اۏنون بورادا اۏلدوغونو اۆره‌ڲینی بۆرۆین سئوینج و قۏرخویا گؤره‌ بیلدی. کیتی سۆرۆشمه‌ مئیدانچاسې‌نېن اۏ بیری طرفینده‌ دایانېب بیر خانېم’لا‌ صؤحبَت إدیردی. اۏنون نه‌ گئییمینده‌، نه‌ ده‌ دوروشوندا اؤزل بیر شئی گؤزه‌ چارپمېردې؛ لاکین لئوین اۆچۆن اۏنو بو غلبه‌‌لیڲین ایچینده‌ تانېماق گیجیتکان‌لېقدا قېزېل‌گۆلۆ سئچمک قَدَر آسان ایدی. سانکی یان-یؤوره‌سینه‌ نور ساچېردې. اۏ، هر طرفه‌ شفق ساچان بیر تَبَسّۆم ایدی. “گؤره‌سن، من اۏرا، بوزون اۆستۆنه‌ چېخېب اۏنا یاخېنلاشا بیله‌رَم‌می؟” – دئیه‌ دۆشۆندۆ. کیتی‌نین دایاندېغې یئر اۏنا أل‌چاتماز مۆقَدَّس‌لیک کیمی گؤرۆندۆ و حتتا إله‌ بیر آن اۏلدو کی، آز قالدې چېخېب گئتسین: اۏنو دَهشَت بۆرۆمۆشدۆ. کیتی‌نین یانېندا هر جۆر

آدام‌لارېن دۏلاشدېغېنې و دئمه‌لی، اؤزۆ ده‌ اۏرا گئدیب کۏنکیده‌ سۆرۆشه‌ بیله‌جه‌ڲینی دۆشۆنمه‌ڲه‌ جهد إتدی. گۆنَشه‌ باخېرمېش کیمی کیتییه باخماقدان چکینه‌رَک آشاغې دۆشدۆ، لاکین اۏ، کیتییه باخما‌زدان دا اۏنو بیر گۆنَش کیمی گؤرۆردۆ.

بیر-بیری’یله‌ تانېش اۏلان، عئینی چئوره‌یه‌ عایید اینسان‌لار هفته‌نین بو گۆنۆ و گۆنۆن بو واختېندا بوز اۆزه‌رینده‌ تۏپلاشېردېلار. بورادا اؤز مهارتینی گؤرسه‌دیب لۏوغالانان اوستا خیزَکچی‌لر، اۏتورقانېن سؤیکَنه‌جه‌ڲیندن‌ توتوب قۏرخاق و یؤندم‌سیز حرکت‌لر’له‌ سۆرۆشمه‌ڲی اؤرگه‌نن‌لر، بالاجا اوشاق‌لار و ساغلام‌لېق مَقصَدی’له‌ سۆرۆشن قۏجا‌لار واردې؛ بو آدام‌لارېن هامېسې لئوینین گؤزۆنده‌ أن خۏشبخت اینسان‌لار ایدی، چۆنکی اۏنلار بورادا، کیتی‌نین یانېندایدېلار. بۆتۆن سۆرۆشن‌لر سانکی تامامی’یله‌ لاقئید بیر حالدا کیتی‌نین آرخاسېنجا سۆرۆشۆر، اۏنو اؤتۆب-کئچیر، حتتا اۏنون’لا دانېشېر و یاخشې بوزدان، گؤزَل هاوادان ایستیفاده‌ إده‌رَک کیتییه اؤنم وئرمَزدن سئوینیب شَن‌لَنیردیلر.

کیتی‌نین عمی‌سی اۏغلو نیکۏلای شئرباتسکی أڲنینده‌ قېسا ژاکئت و دار شالوار، آیاق‌لارېندا کۏنکی اۏتورقادا اۏتورموشدو. لئوینی گؤرۆب قېشقېردې:

– آ، بیرینجی روس کۏنکی‌سۆرَنی! چۏخدان دېر بورادا‌سېنېز؟ أعلاء بوزدور، کۏنکی‌لرینیزی گئیینین.

– منیم کۏنکیم یۏخ دېر، – لئوین کیتی‌نین یانېندا بو جسارته‌ و آزادلییه حئیرَت إده‌رَک و کیتییه باخما‌سا دا، اۏنو بیر آن بئله‌ نظریندن‌ قاچېرمایاراق جاواب وئردی. اۏ حیسّ إدیردی کی، گۆنَش اۏنا طرف یاخېنلاشماقدادېر. کیتی مئیدانچانېن بوجاغېندایدی و چکمه‌لرین ایچینده‌کی‌ کیچیک آیاق‌لارې‌نېن پنجه‌لرینی بیر-بیرینه‌ یاخېنلاشدېراراق قۏرخا-قۏرخا اۏنا طرف سۆرۆشۆردۆ. روس پالتارې گئیینمیش بیر اۏغلان بَرک أل-قۏل آتاراق و یئره‌ دۏغرو أڲیله‌رَک کیتینی اؤتۆب-کئچدی. کیتی آیاق‌لارېنې بوزا مؤحکَم باسمازدان سۆرۆشۆردۆ؛ أل‌لرینی قایتاندان آسېلمېش کیچیک حالقادان چېخاردېب حاضېر توتموش و آرتېق تانېمېش اۏلدوغو لئوینه‌ باخاراق هم اۏنا، هم ده‌ اؤز قۏرخوسونا گۆلۆمسه‌ییردی. دؤنگه‌نی کئچدیکدن سۏنرا اۏ، قېوراق آیاغې’یلا اؤزۆنه‌ تکان وئردی و دۆز شئرباتسکییه طرف سۆرۆشدۆ؛ ألی’یله‌ اۏندان یاپېشېب گۆلۆمسه‌یه‌رَک باشې’یلا لئوینی سلاملادې. کیتی لئوینین تَصَوّۆر إتدیڲیندن‌ ده‌ گؤزَل ایدی.

لئوین اۏنون حاققېندا دۆشۆندۆکده‌ کیتینی بۆتۆنلۆک’له‌، اؤزل‌لیک’له‌ اۏنون قشنگ چیڲین‌لری اۆستۆنده‌ آزادجا دایانمېش، اوشاق آیدېن‌لېغې و مئهریبان‌لېغې ایفاده‌ إدَن، بؤیۆک اۏلمایان سارې‌شېن باشې‌نېن گؤزَل‌لیڲینی خیالېندا جانلاندېرا بیلیردی. اۏنون اۆزۆنۆن معصوملوغو وۆجودونون ظریف گؤزَل‌لیڲیی’له بیرلشه‌رَک لئوینین هئچ واخت اونوتمادېغې اؤزل بیر فۆسونکار‌لېق عمله‌ گتیریردی؛ لاکین کیتیده‌ هر زامان هامېنې حئیرَته‌ سالان گؤزلری‌نین ایفاده‌سییدی، اۏنون مۆلاییم، ساکیت و دۏغروچو گؤز‌لری،

اؤزل‌لیک’له‌ اۏنون تَبَسّۆمۆ داییم لئوینی سئحرلی دۆنیایا چکیب آپارېر و بو دۆنیادا اۏ، اؤزۆنۆ ایلک اوشاق‌لېق‌ گۆن‌لرینده‌ نادیر حالدا دویدوغو ریقَّت و مۆلاییم‌لیک ایچه‌ری‌سینده‌ حیسّ إدیردی.

– چۏخدان‌مې بورادا‌سېنېز؟ – کیتی ألینی اۏنا اوزاداراق دئدی و لئوین حالقادان سۆرۆشۆب دۆشن یای‌لېغې قالدېردېقدا: – تَشَکّۆر إدیرم، – دئیه‌ علاوه‌ إتدی.

– من؟ یۏخ، إله‌ بو یاخېن‌لاردا، دۆنَن… داها دۏغروسو، ایندی… گلمیشَم،

– هَیَجان ایچینده‌ اۏلدوغو اۆچۆن اۏنون سوالېنې درحال آنلامایان لئوین جاواب وئردی. – من سیزه‌ گئتمک ایسته‌ییردیم، – اۏ دئدی، درحال دا کیتینی نه‌ مَقصَد’له‌ آختاردېغېنې خاطېرلایېب اوتاندې و قېزاردې. – من سیزین کۏنکیده‌ سۆرۆشدۆیۆنۆزۆ بیلمیردیم، چۏخ گؤزَل سۆرۆشۆرسۆنۆز.

کیتی سانکی اۏنون نه‌ اۆچۆن کارېخدېغېنې اؤرگنمکدن اؤترۆ دیققت’له‌ لئوینه‌ باخدې.

– سیزین تعریفینیزی قیمَت‌لَندیرمک لازېم دېر. بورادا سیزدن أن یاخشې کۏنکی‌سۆرَن کیمی صؤحبَت إدیلیر، – اۏ، قارا ألجکلی بالاجا ألی’یله‌ حالقا‌نېن اۆزه‌رینده‌کی‌ قېرۏو دَنه‌لرینی تمیزله‌یه‌-تمیزله‌یه‌ دئدی.

– هه‌، بیر واخت‌لار من حریص‌لیک’له‌ کۏنکیده‌ سۆرۆشردیم؛ کامیل بیر کۏنکی‌سۆرَن اۏلماق ایسته‌ییردیم.

– سیز، دئیه‌سن، هر شئیی إحتیراص’لا إدیر‌سینیز، – کیتی گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی. – سیزین کۏنکیده‌ نئجه‌ سۆرۆشمه‌ڲینیزه إله‌ باخماق ایسته‌ییرم کی. کۏنکی‌لری گئیینین، بیرلیکده‌ سۆرۆشک.

“بیرلیکده‌ سۆرۆشک! بو، مۆمکۆن دیرمی؟!” – دئیه‌ لئوین اۏنا باخاراق دۆشۆندۆ.

– بو ساعات گئیه‌رم، – دئدی و آیاق‌لارېنا کۏنکی گئیینمه‌ڲه‌ گئتدی.

– چۏخدان دېر بورا گلمیردینیز، جناب، – کۏنکیوئرَن لئوینین آیاق‌لارېندان توتوب، دابانلېغې بَرکیده‌رَک دئدی. – سیزدن سۏنرا آغا‌لار آراسېندا اوستا یۏخ دېر. بئله‌ یاخشې دېرمې؟ – اۏ، قایېشې دارتېب باغلایاراق دئدی.

– یاخشې دېر، یاخشې دېر، خواهیش إدیرم، تئز اۏلون، – لئوین غئیری-ایختییاری اۏلاراق اۆزۆنه‌ چؤکمۆش خۏشبخت‌لیک تَبَسّۆمۆنۆ چتین‌لیک’له‌ گیزله‌ده‌رَک دئدی. “هه‌، – دئیه‌ دۆشۆندۆ، – باخ یاشام بو دېر، باخ خۏشبخت‌لیک بو دېر! اۏ دئدی کی، گلین بیرلیکده‌ سۆرۆشک! ایندی نيَّتیمی اۏنا آچېقلایېممې؟ آخې من بونو کیتییه دئمکدن اۏنا گؤره‌ قۏرخورام کی، ایندی اؤزۆمۆ خۏشبخت حیسّ إدیرم، هئچ اۏلماسا اومود’لا خۏشبختم… أڲر دئسَم؟.. دئمک لازېم دېر آخې! لازېم دېر، لازېم دېر! ردّ اۏلسون ضعیف‌لیک!” لئوین آیاغا قالخدې، پالتۏسونو چېخاردېب بالاجا إوین یانېنداکې کَله‌-کؤتۆر

بوزون اۆزه‌رینده‌ قاچاراق هامار بوزون اۆستۆنه‌ چېخدې و اؤزۆنۆ أذيّته‌ سالمازدان، سانکی یالنېز ایراده‌سیی’له قاچېشېنې سۆرعت’له‌ندیره‌رَک، یاواشېداراق و یؤن‌لَندیره‌رَک سۆرۆشمه‌ڲه باشلادې. اۏ، قۏرخا-قۏرخا کیتییه یاخېنلاشدې، لاکین کیتی‌نین تَبَسّۆمۆ یئنه‌ اۏنو ساکیت‌لَشدیردی.

کیتی ألینی اۏنا اوزاتدې و اۏنلار یاناشې اۏلاراق، سۆرعت’له‌رینی آرتېراراق سۆرۆشمه‌ڲه باشلادېلار؛ سۆرعت آرتدېقجا کیتی ده‌ اۏنون ألینی داها بَرک سېخېردې.

– سیزین’له‌ داها تئز اؤرگه‌نردیم، نه‌ اۆچۆن’سه‌ من سیزه‌ گۆوه‌نیرَم، – کیتی دئدی.

– سیز منه‌ سؤیکَندیکده‌ من ده‌ اؤزۆمۆ داها أمین حیسّ إدیرم، – لئوین جاواب وئردی و درحال دئدیڲی سؤز‌لردن قۏرخوب قېزاردې. دۏغرودان دا، لئوین بو سؤز‌لری دئیَن کیمی بیردن سانکی گۆنَش بولود‌لارېن آرخاسېندا گیزلَندی، کیتی‌نین اۆزۆنده‌کی‌ مئهریبان‌لېق یۏخا چېخدې، هامار آلنېندا قېرېش‌لار گؤرۆندۆ و لئوین اۏنون اۆزۆنده‌کی‌ بو تانېش دَڲیشیک‌لیڲی آنلادې: کیتی فیکیرلَشیردی.

– سیزه‌ نه‌ اۏلوب، پیس بیر اۏلای باش وئرمه‌ییب کی؟ آما باغېشلایېن، منیم سۏروشماغا ایختییارېم یۏخ دېر، – لئوین جلد دئدی.

– نه‌ اۆچۆن؟.. یۏخ، هئچ بیر اۏلای باش وئرمه‌ییب، – دئیه‌ کیتی سۏیوق طرزده‌ جاواب وئردی و درحال دا علاوه‌ إتدی: – سیز مادئمۏیسئللئ لینۏن4-او گؤرمۆسۆنۆز؟

– هله‌ یۏخ.

– اۏنون یانېنا گئدین، سیزی چۏخ سئویر.

“بو نه‌ دئمک دیر؟ اۏنون خطرینه‌ دَڲدیم. ایلاهی، اؤزۆن منه‌ کؤمَک إت!” – لئوین دۆشۆندۆ و اۏتورقادا اۏتورموش آغ‌بیرچَک، قۏجا فرانسېز قادېنېن یانېنا قاچدې. فرانسېز قادېن گۆلۆمسه‌یه‌رَک و قایېرما دیش‌لرینی گؤرسه‌ده‌رَک اۏنو کؤهنه‌ دۏستو کیمی قارشېلادې.

– بو دېر، بؤیۆیۆرۆک، – فرانسېز قادېن گؤز‌لری’یله‌ کیتینی گؤرسه‌ده‌رَک دئدی، – و قۏجالېرېق. تینی بئار5 آرتېق بؤیۆیۆب! – فرانسېز قادېن گۆله‌رَک سؤزۆنه‌ داوام إتدی و لئوینین هنه‌ڲینې، اۆچ خانېم قېزې، اینگیلیس ناغېلېنداکې اۆچ آیېیا اۏخشاتدېغېنې اۏنا خاطېرلاتدې. – یادېنېزدادېرمې، سیز، دئیه‌سن، بئله‌ دئمیشدینیز؟ لئوین بونو قطعیَّن خاطېرلامېردې، آما فرانسېز قادېن اۏن ایل ایدی کی، بو هَنَکه‌ گۆلۆر و اۏندان خۏشلانېردې.

– یاخشې، گئدین، گئدین، سۆرۆشۆن. بیزیم کیتی ده‌ آرتېق یاخشې کۏنکی سۆرمه‌ڲه‌ باشلایېب، إله‌ دَڲیل‌می؟

لئوین یئنی‌دن کیتی‌نین یانېنا یۆیۆرۆب گلنده‌ اۏنون اۆزۆ آرتېق بایاقکې کیمی سرت

دَڲیلدی، گؤز‌لری یئنه‌ دۆزگۆنلۆک و مئهریبان‌لېق’لا باخېردې، لاکین لئوینه‌ إله‌ گلدی کی، اۏنون بو مئهریبان‌لېغېندا نه‌سه‌ اؤزل، قصدَن دۆشۆنۆلمۆش بیر ساکیت‌لیک وار. لئوینین قلبی کَدَر’له‌ دۏلدو. کیتی اؤز قۏجا مۆرَبّی-یه‌سی و اۏنون غریبه‌لیک‌لری حاققېندا دانېشدېقدان سۏنرا لئوینین یاشامې’یلا ماراقلاندې.

– مَڲَر قېش واختې کندده‌ دارېخمېر‌سېنېز؟ – اۏ سۏروشدو.

– یۏخ، دارېخمېرام، من چۏخ مشغولام، – دئیه‌ لئوین جاواب وئردی و حیسّ إتدی کی، قېشېن أوّل‌لرینده‌ اۏلدوغو کیمی، ایندی ده‌ کیتی اۏنو اؤز ساکیت‌لیڲینه‌ تابئع إدیر و بورادان چېخماغا اۏنون گۆجۆ چاتمایاجاق.

– سیز بورادا چۏخ‌مو قالا‌جاق‌سېنېز؟ – کیتی اۏندان سۏروشدو.

– بیلمیرَم، – لئوین نه‌ دئدیڲینی دۆشۆنمَزدن جاواب وئردی. کیتی‌نین بو ساکیت دۏستلوق آهنگینه‌ قاپې‌لارسا، یئنه‌ ده‌ هئچ بیر شئی حَلّ إتمَزدن چېخېب گئده‌جه‌ڲینی دۆشۆنه‌رَک اؤزۆندن چېخدې.

– نئجه‌ یانې بیلمیر‌سینیز؟

– بَلی، بیلمیرَم. بو، سیزدن آسېلېدر، – لئوین دئدی و درحال اؤز سؤز‌لریندن‌ دَهشَته‌ گلدی.

کیتی اۏنون سؤز‌لرینی إشیتمه‌دیمی، یۏخ’سا إشیتمک ایسته‌مه‌دی، هر حالدا، اۏ سانکی بۆدره‌یه‌رک ایکی دفعه‌ آیاق‌لارېنې یئره‌ چېرپدې و تله‌سیک اۏندان اوزاقلاشدې. کیتی سۆرۆشۆب م-للئ لینۏن-اون یانېنا گئتدی، اۏنا نه‌سه‌ دئدی، سۏنرا خانېم‌لارېن کۏنکی‌لرینی چېخارتدېق‌لارې بالاجا إوه‌ دۏغرو یؤنَلدی.

“ایلاهی، من نه‌ إتدیم! آللاهېم، سن اؤزۆن منه‌ کؤمَک إت، یۏل گؤرسَت!” – دئیه‌ لئوین اؤز-اؤزۆنه‌ دوعا إدیر و عئینی زاماندا قۆوّتلی‌ حرکت‌لره‌ إحتیاج حیسّ إده‌رَک بوز اۆستۆنده‌ یۆیۆرۆب خاریجی و ایچی داییره‌لر جېزېردې.

بو زامان یئنی کۏنکی‌سۆرَن‌لرین أن یاخشې‌لارېندان اۏلان بیر گنج آغزېندا پاپیرۏس، آیاق‌لارېندا کۏنکی قهوه‌خانادان چېخدې و قاچاراق، آتېلېب-دۆشه‌رَک پیلله‌لرین اۆستۆ’یله‌ آشاغې گلدی. اۏ، أل‌لری‌نین آزاد دورومونو بئله‌ دَڲیشمَزدن آشاغې دۆشدۆ و بوزون اۆزه‌رینده‌ سۆرۆشدۆ.

– آه‌، بو، تزه‌ شئی ‌دیر! – لئوین دئدی و درحال بو تزه‌ حرکتی إتمک اۆچۆن یوخارې قاچدې.

– اؤزۆنۆزۆ هلاک إتمه‌ڲین، بونو إتمک اۆچۆن آلېشقان‌لېق لازېم دېر! – نیکۏلای شئرباتسکی اۏنا طرف قېشقېردې.

لئوین پیلله‌کَنین باشېنا چېخدې، نه‌ قَدَر باجارېردېسا، یوخارېدا قاچدې و آلېشقان‌لېق إتمه‌دیڲی حرکتده‌ مۆوازینَتینی أل‌لری’یله‌ ساخلاماغا چالېشاراق آشاغې سۆرۆشدۆ. سۏنونجو پیلله‌ده‌ ایلیشدی، لاکین ألی’یله‌ بوزا آزاجېق تۏخاناراق قۆوّتلی‌ حرکت’له‌ اؤزۆنۆ دۆزَلتدی و گۆله‌رَک بوزون اۆستۆ’یله‌ سۆرۆشۆب گئتدی.

“اۏ نه‌ قَدَر سئویملی ‌دیر”، – بو زامان م-للئ لینۏن-لا بیرلیکده‌ بالاجا إودن چېخان کیتی قارداشېنا باخېرمېش کیمی، ساکیت نوازیشلی تَبَسّۆم’له‌ لئوینه‌ باخاراق دۆشۆندۆ. “دۏغرودان مې، من گۆناه‌کارام، دۏغرودان مې، من پیس حرکت إتدیم؟ اۏنلار دئییرلر کی، بو، عئشوه‌کار‌لېق‌دېر. من بیلیرم کی، سئودیڲیم آدام اۏ دَڲیل؛ آما بونا باخمایاراق، اۏنون’لا بیرلیکده‌ اۏلاندا چۏخ شَن‌لَنیرم، هم ده‌ اۏ نه‌ قَدَر سئویملی ‌دیر. لاکین اۏ، نه‌ اۆچۆن بو سؤز‌لری دئدی؟..” – دئیه‌ کیتی دۆشۆندۆ.

سۆرعتلی حرکتدن سۏنرا قېزارېب-آللانمېش لئوین گئتمکده‌ اۏلان کیتینی و پیلله‌‌لر اۆزه‌رینده‌ قېزېنې قارشېلایان آناسېنې گؤره‌رَک دایانېب فیکره‌ گئتدی. اۏ، کۏنکی‌لری چېخارتدې و باغېن چېخېشېندا آناسې’یلا قېزېنې حاق’لا‌دې.

– سیزی گؤرمه‌ڲیمه‌ چۏخ شادام، – پرنسئس دئدی. – همیشه‌کی کیمی بیز جۆمعه‌ آخشام‌لارې قۏناق قبول إدیریک.

– دئمک، بو گۆن؟

– سیزی گؤرمکدن چۏخ شاد اۏلاردېق، – پرنسئس قورو سَسله‌ دیللَندی.

بو قورو جاواب کیتینی مأیوس إتدی و اۏ، آناسې‌نېن سۏیوقلوغونون إتکی‌سینی یومشالتماق آرزې‌سېندان اؤزۆنۆ ساخلایا بیلمه‌دی. باشېنې چئویریب گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی:

– گؤرۆشه‌نه‌جن.

بؤرکۆنۆ أڲری قۏیموش إستئپان آرکادیچ بو زامان اۆزۆ و گؤز‌لری ایشېلدایاراق شن بیر غالیب کیمی باغا گیردی. لاکین قایېن‌آناسېنا یاخېنلاشدېقدا دۏللی‌نین صَحَّتینه‌ عایید اۏنون وئردیڲی سوال‌لارا مأیوس و گۆناهکار گؤرکَمده‌ جاواب وئردی. قایېن‌آناسېی’لا‌ یاواشدان و غمگین-غمگین دانېشدېقدان سۏنرا اۏ، سینه‌سینی دیکَلتدی و لئوینین قۏلونا گیردی.

– هه‌، گئدیریکمی؟ – دئیه‌ سۏروشدو. – إله‌ هئی سنی فیکیرلَشیردیم، گلیشینه‌ چۏخ شادام، – لئوینین گؤزلرینه‌ آنلاملې-آنلاملې باخاراق دئدی.

– گئدیریک، گئدیریک، – دئیه‌ اؤزۆنۆ خۏشبخت حیسّ إدَن لئوین جاواب وئردی، اۏ، هله‌ ده‌ “گؤرۆشه‌نه‌جن” دئیَن همین سَسی إشیدیر و بو سؤزۆ مۆشاییعَت إدَن تَبَسّۆمۆ گؤرۆردۆ.

– “اینگیلتره‌”یه‌، یۏخ’سا “إرمیتاژ”آ گئد‌ک؟

– منیم اۆچۆن فرقی یۏخ دېر.

– إله‌سه‌ “اینگیلتره‌”یه‌ گئد‌ک، – إستئپان آرکادیچ دئدی و “اینگیلتره‌”نی اۏنا گؤره‌ سئچدی کی، “إرمیتاژ”دان چۏخ “اینگیلتره‌”یه‌ بۏرجلویدو. اۏنا گؤره‌ ده‌ بو مئهمان‌خانادان گئن قاچماغې یاخشې حئساب إتمیردی. – سَنین فایتۏنون وارمې؟ چۏخ گؤزَل، من اؤز کارئتیمی بوراخمېشام.

بۆتۆن یۏل بۏیونجا دۏست‌لار سوسدولار. لئوین کیتی‌نین اۆزۆنده‌کی‌ ایفاده‌ دَڲیشیک‌لیڲینین آنلامې حاققېندا دۆشۆنۆر، گاه‌ اؤزۆنۆ ایناندېرېردې کی، اومود یئری وار، گاه‌ اومودسوز‌لوغا دۆشۆر و آیدېن گؤرۆردۆ کی، اۏنون اومودو دلی‌لیک دیر: عئینی زاماندا اؤزۆنۆ تامامی’یله‌ باشقا بیر آدام، کیتی‌نین تَبَسّۆمۆنه‌ و “گؤرۆشه‌نه‌جن” سؤزۆنه‌ قَدَر اۏلان آداما اۏخشامایان بیری کیمی حیسّ إدیردی.

إستئپان آرکادیچسه‌ مئنیونو دۆشۆنۆردۆ.

– سن تۆربۏ خؤره‌ڲینی خۏشلایېرسان، دۆز دیر؟ – مئهمان‌خانایا چاتدېقدا اۏ، لئوینه‌ دئدی.

– نه‌؟ – دئیه‌ لئوین سۏروشدو. – تۆربۏ؟ هه‌، تۆربۏنو چۏخ خۏشلایېرام.

1-10

لئوین مئهمان‌خانایا اۏبلۏنسکی’یله بیرلیکده‌ داخیل اۏلدوقدا إستئپان آرکادیچین اۆزۆنده‌ و بۆتۆن گؤرکَمینده‌ اؤزل بیر ایفاده‌، سانکی تمکینلی بیر سئوینج عمله‌ گلدیڲینی گؤرمه‌ڲه‌ بیلمَزدی. اۏبلۏنسکی پالتۏسونو چېخارتدې و بؤرکۆنۆ یاتای قۏیوب یئمک‌خانایا کئچه‌رَک اۏنون آرخاسېنجا دۆشمۆش، أل‌لرینده‌ دستمال اۏلان فراکلې تاتار‌لارا أمرلر وئرمه‌ڲه‌ باشلادې. هر یئرده‌ اۏلدوغو کیمی، بورادا دا راست گلدیڲی و اۏنو سئوینج’له‌ قارشېلایان تانېش‌لارېنا ساغا-سۏلا‌ باش أڲه‌رَک بوفه‌یه‌ یاخېنلاشدې، با‌لېق’لا‌ ایچگی ایچدی و پیش‌تاختا آرخاسېندا اۏتورموش، اۆز-گؤزۆ بۏیا‌لې، لئنتلی، کروژئوالې فرانسېز قادېنا نه‌ دئدی’سه‌، حتتا بو قادېن دا اۆرَکدن گۆلدۆ. لئوینسه‌ یالنېز اۏنا گؤره‌ ایچگی ایچمه‌دی کی، سانکی تامامی’یله‌ اؤزگه‌ ساچ‌لارېندان، پۏودرئ دئ ریز و وینایگرئ دئ تۏیلئتتئ6-دن عیبارت اۏلان بو فرانسېز قادېن اؤز گؤرکَمی’یله‌ اۏنو تحقیر إدیردی. اۏ إله‌ بیل چیرکلی بیر یئردن قاچېرمېش کیمی تله‌سیک فرانسېز قادېندان اوزاقلاشدې. اۏنون بۆتۆن روحو کیتی‌نین خاطیره‌لریی’له دۏلموشدو، گؤزلرینده‌’‌سه‌ تنتَنه‌ و خۏشبخت‌لیک تَبَسّۆمۆ پارېلدایېردې.

– ذاتی-عالی‌لری، بورا بویورون، ذاتی-عالی‌لری بورادا سیزی ناراحات إله‌ین اۏلماز،

– اۏنلاردان أل چکمه‌یَن و فراکې‌نېن أتک‌لری گئنیش چاناغې‌نېن اۆستۆنده‌ ایکییه‌

آیرېلمېش آغېمتېل قۏجا تاتار دئدی. – بویورون، ذاتی-عالی‌لری، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچه‌ حؤرمَت علامتی اۏلاراق اۏنون قۏناغې‌نېن دا قایغې‌سېنا قالېب لئوینه‌ مۆراجیعت إتدی.

اۏ، بیر آندا بۆرۆنج دووار شمعدانېن آلتېندا‌کې داییره‌وی میزین اۆزه‌رینه‌ سالېنمېش سۆفره‌نین اۆستۆنه‌ بیر سۆفره‌ ده‌ سردی، مخمر اۆزلۆ اۏتورقالارې ایره‌لی چَکدی، أل‌لرینده‌ یئمک سییاهی‌سې و مندیل’له‌ أمره‌ مۆنتَظیر حالدا إستئپان آرکادیچین قارشې‌سېندا دایاندې.

– ذاتی-عالی‌لری، أڲر آیرې کابین أمر إتسه‌نیز، بو ساعات بۏشالاجاق: پرنس قۏلیتسېن و خانېمې گئتمک اۆزره‌ دیرلـر. تزه‌ ایستریدیه‌‌لریمیز وار.

– آ! ایستریدیه‌ وار.

إستئپان آرکادیچ فیکره‌ گئتدی.

– لئوین، پلانېمېزې دَڲیشَکمی؟ – اۏ، بارماغېنې سییاهینېن اۆزه‌رینده‌ ساخلایاراق دئدی. اۆزۆنده‌ جیدّی تَرَدّۆد وار ایدی. – یاخشې ایستریدیه‌لردیر؟ باخ ها!
– فلئنسبورق ایستریدیه‌‌لری‌دیر، ذاتی-عالی‌لری، اۏستئند ایستریدیه‌لری یۏخ دېر.

– فلئنسبورق اۏلماغېنا فلئنسبورق اۏلسون، آما تزه‌ دیرمی؟

– دۆنَن آلمېشېق…

– یاخشې، بلکه‌ ایستریدیه‌لردن باشلایاق، سۏنرا دا بۆتۆن پلانېمېزې دَڲیشَک؟ هه‌؟

– منیم اۆچۆن فرقی یۏخ دېر. من هر شئیدن چۏخ بۏرش و سېیېغې خۏشلایېرام؛ آما بورادا، یَقین، بئله‌ شئی‌لر یۏخ دېر.

– سېیېق آ لا ریوسس7 أمر إدرسینیزمی؟ – تاتار اوشاغېن باشې اۆسته‌ دایانمېش دایه‌ کیمی لئوینه‌ طرف أڲیله‌رَک دئدی.

– یۏخ، هَنَکسېز، نه‌ ایسته‌ییرسَن’سه‌، اۏنو دا سئچ. من کۏنکیده‌ سۆرۆشمۆشم و یئمک ایسته‌ییرم. و إله‌ دۆشۆنمه‌ کی، – اۏبلۏنسکی‌نین اۆزۆنده‌کی‌ ناراضې ایفاده‌نی گؤره‌رَک علاوه‌ إتدی، – سَنین سئچیمین خۏشوما گلمیر. من ممنونییت’له‌ یاخشېجا یئیه‌جه‌ڲم.

– بس نئجه‌! نه‌ دئییرسن دئ، یئییب-ایچمک یاشامېن ذؤوق‌لریندن بیری دیر،

– إستئپان آرکادیچ دئدی. – یاخشې، قارداشېم، سن بیزه‌ ییرمی، یۏخ آزدېر(آز دېر)، اۏتوز دَنه‌ ایستریدیه‌ و کؤکلۆ شۏربا وئر…

– پرئنتانیئر، – تاتار دئدی. لاکین إستئپان آرکادیچ، گؤرۆنۆر، تاتارېن یئمک‌لرین آدېنې فرانسېزجا سؤیله‌مکدن لَذَّت آلماسېنې ایسته‌میردی.

– کؤکلۆ شۏربا، بیلیرسن‌می؟ سۏنرا اۆستۆنه‌ قاتې سۏس تؤکۆلمۆش تۆربۏ وئرَرسَن…

اۏندان سۏنرا… رۏستبیف؛ باخ ها، یاخشې اۏلسون. بیر ده‌ کی، کاپلون و بیر آز دا کۏنسئرو گتیرَرسن.

تاتار إستئپان آرکادیچین یئمک‌لری فرانسېز سییاهی‌سې اۆزره‌ سادالاماماق طرزینی خاطېرلایېب، اۏندان سۏنرا یئمک‌لرین آدېنې تکرار إتمه‌دی، آما بۆتۆن سیفاریشی سییاهی اۆزره‌ تکرار إتمک ذؤوقۆندن اؤزۆنۆ ساخلایا بیلمه‌دی: “شۏربا پرئنتانیئر8، تۆربۏ سۏس بۏمارشئ9، پولا‌رد آ لئستراقۏن10، ماسئدوان دئ فریوی11…” – و درحال سانکی یایېن اۆستۆنده‌’یمیش کیمی، جیلد‌لی یئمک سییاهی‌سېنې جلد یئره‌ قۏیوب، شراب سییاهی‌سېنې گؤتۆردۆ و إستئپان آرکادیچه‌ اوزاتدې.

– نه‌ ایچه‌جه‌ییک؟

– نه‌ ایسته‌ییرسَن، آما بیر آز شامپاین شرابې دا اۏلسون، – لئوین دئدی.

– نئجه‌؟ أوّل شامپاین شرابې اۏلسون؟ دۏغرو دئییرسن، إله‌ بو یاخشې دېر. آغ مؤهۆرلۆ شامپاین شرابې خۏشونا گلیرمی؟

– کاشئ بلان12، – تاتار دیللَندی.

– یاخشې، ایستریدیه‌لر’له بیرلیکده‌ بو مارکادان اۏلان شامپاین شرابې وئرَرسَن، سۏنراسېنا باخارېق.

– باش اۆسته‌. سۆفره‌ شرابېندان هانسېنې أمر إده‌جک‌سینیز؟

– نۆی گتیرَرسن. یۏخ، یاخشې‌سې بو دېر، کلاسیک شابلی13 وئر.

– باش اۆسته‌. سیزین خۏشلادېغېنېز پئندیردن گتیریممی؟

– هه‌، پارمئزان14 دا گتیر. یۏخ’سا سن باشقاسېنې خۏشلایېرسان؟

– یۏخ، منیم اۆچۆن فرقی یۏخ دېر، – لئوین اؤزۆنۆ گۆلۆمسه‌مکدن ساخلایا بیلمه‌ییب دئدی.

إنلی چاناغې‌نېن اۆستۆنده‌ فراکې‌نېن أتک‌لری یئلله‌نن تاتار قاچېب گئتدی و بئش دقیقه‌دن سۏنرا اۆستۆ آچېق صدف بالېق‌قولاغې‌لارې ایچه‌ری‌سینده‌ ایستریدیه‌‌لر دۏلو بۏشقاب و بارماق‌لارې‌نېن آراسېندا توتدوغو ایچکی شۆشه‌سییله‌ گئری قایېتدې.

إستئپان آرکادیچ نیشاسته‌لی دستمالې أزیب ژیلئتینه‌ کئچیردی(کئچیرتدی) و أل‌لرینی بۏشالدېب ایستریدیه‌‌لره گیریشدی.

– هه‌، پیس دَڲیل، – اۏ، گۆمۆش چنگلله‌ صدف بالېق‌قولاغې‌لارې ایچه‌ری‌سینده‌ قېورېلان ایستریدیه‌لری دارتېب چېخارداراق و اۏنلارې بیر-بیری‌نین دالېنجا اوداراق دئدی. – بَلی، پیس

دَڲیل، – دئیه‌ نَملی و ایشېقلې گؤز‌لری’یله‌ گاه‌ لئوینه‌، گاه‌ دا تاتارا طرف باخاراق تکرار إتدی.

لئوین ده‌ ایستریدیه‌لردن یئییردی، آما پئندیر’له آغ چؤره‌ڲی داها چۏخ سئویردی. لاکین اۏ، اۏبلۏنسکییه باخماقدان خۏشلانېردې. تېخاجې آچېب کؤپۆکلۆ شرابې اینجه‌ قدح‌لره‌ تؤکن تاتار بئله‌ آغ کراواتېنې دۆزَلده‌رَک آچېق-آشکار ممنونلوق بیلدیرَن تَبَسّۆم’له‌ إستئپان آرکادیچه‌ باخېردې.

– سن، دئیه‌سن، ایستریدیه‌لری چۏخ دا خۏشلامېرسان؟ – إستئپان آرکادیچ اؤز قَدَحینی ایچه‌رَک دئدی، – یۏخ’سا فیکیر‌لیسن؟ هه‌؟

اۏ، لئوینین شن اۏلماسېنې ایسته‌ییردی. لاکین لئوین نه‌اینکی شن دَڲیلدی، حتتا سېخېلېردې. قلبینده‌ اۏلان‌لار’لا مئیخانادا، خانېم‌لار’لا ناهار إدیلن بو کابین‌لر آراسېندا، بو وورنوخما و چاخناشما ایچه‌ری‌سینده‌ اۏتورماسې اۏنا یؤندم-سیز و ایرگنج گؤرۆنۆردۆ؛ بۆتۆن بو تونج أشیا‌لار، گۆزگۆلر، قاز لامپا‌لارې و تاتار‌لار اۏنو تحقیر إدیردی. اۏ، روحونو بۆرۆمۆش حیسّ‌لره‌ بورادا لکه‌ سالماقدان قۏرخوردو.

– من؟ هه‌، من فیکیر‌لییم، آما بوندان باشقا بۆتۆن بونلاردان اۆره‌ڲیم سېخېلېر، – اۏ دئدی. – سن تَصَوّۆر إده‌ بیلمَز‌سن کی، بۆتۆن بونلار کند ساکینی اۏلان منیم اۆچۆن سَنین یانېندا گؤردۆڲۆم اۏ جنابېن دېرناق‌لارې کیمی نه‌ قَدَر وحشی گؤرۆنۆر…

– هه‌، من یازېق قرینئویچین دېرناق‌لارېنېن سنی چۏخ ماراقلاندېردېغېنې گؤردۆم،

– إستئپان آرکادیچ گۆله‌رَک دئدی.

– باجارمېرام، – لئوین جاواب وئردی. – سن اؤزۆنۆ منیم یئریمه قۏی، کند ساکینی‌نین نؤقطه‌یی-نظریندن‌ باخ. بیز کندده‌ ألیمیزی إله‌ دورومدا ساخلاماق ایسته‌ییریک کی، اۏنلار’لا ایشله‌مک آسان اۏلسون؛ بوندان اؤترۆ دېرناق‌لارېمېزې کسیریک، بعضن قۏلوموزو دا چېرمایېرېق. بورادا‌’سا آدام‌لار قصدَن، نه‌ قَدَر مۆمکۆن دیر’‌سه‌، دېرناق‌لارېنې اوزادېرلار و نَلبَکی بۏیدا تاخما دۆڲمه‌ وورورلار کی، أل‌لر’له‌ هئچ بیر ایش گؤرمَک مۆمکۆن اۏلماسېن.

إستئپان آرکادیچ شن حالدا گۆلۆمسه‌ییردی.

– بَلی، بو، اۏنون علامتی دیر کی، اۏنا کۏبود أمک لازېم دَڲیل. اۏنون آغلې ایشله‌ییر…

– اۏلا بیلَر. لاکین یئنه‌ ده‌ بو، منه‌ وحشی‌لیک کیمی گؤرۆنۆر، إله‌ ایندی منه‌ اۏ دا وحشی‌لیک کیمی گؤرۆنۆر کی، بیز کند آدام‌لارې ایش گؤرمَک ایقتیدارېندا اۏلماق اۆچۆن تئز قارنېمېزې دۏیدورماغا چالېشېرېق، سنین’له‌سه‌ اۏتوروب مۆمکۆن قَدَر اؤزۆمۆزۆ گئج دۏیدورماغا چالېشېرېق و بونا گؤره‌ ده‌ ایستریدیه‌ یئییریک… – هه‌، ألبتّه‌،

– إستئپان آرکادیچ دیللَندی. – تحصیلین مَقصَدی ده‌ إله‌ بو دېر: هر شئیدن ذؤوق آلماق.

– أڲر مَقصَد بوندان عیبارت دیرسه‌، من وحشی اۏلماق ایستَردیم.

– سن اۏنسوز دا وحشیسن… سیز لئوین‌لر هامېنېز وحشی‌سینیز.

لئوین کؤکس اؤتۆردۆ. اۏ، قارداشې نیکۏلایې خاطېرلادې و ویجدان آغرې‌سې دویوب قاش‌لارېنې چاتدې؛ لاکین اۏبلۏنسکی إله‌ بیر مسأله‌دن صؤحبَت آچدې کی، لئوینین درحال فیکری داغېلدې.

– هه‌، بو آخشام بیزیمکی‌لرین یانېنا، یانې شئرباتسکیلرگی’له گئده‌جکسنمی؟

– إستئپان آرکادیچ ایچی‌بۏش بالېق‌قولاق‌لارېنې کنارا ایته‌له‌ییب، پئندیری قاباغېنا چَکدی و گؤزلرینی پارېلداداراق دئدی.

– هه‌، مۆطلَق گئده‌جه‌یم، – لئوین جاواب وئردی. – هرچند منه‌ إله‌ گلدی کی، پرنسئس منی گؤڲۆلسۆز دعوت إتدی.

– نه‌ دانېشېرسان؟ بۏش شئی ‌دیر! اۏنون طرزی بئله دیر… هه‌، قارداشېم، شۏربانې وئر گؤرَک!.. بَلی، بو، اۏنون قراند دامئ15 طرزی‌ دیر، – إستئپان آرکادیچ دئدی. – من ده‌ گَله‌جه‌یم، لاکین ایلک اؤنجه‌ ماهنې مشقی اۆچۆن قرافینیا بانینۏنون یانېنا گئتمه‌لی‌یم. یاخشې، سن وحشی دَڲیلسن کی؟ بس سَنین مۏسکۏدان بیردن یۏخ اۏلماغېنې نه’یله‌ ایضاح إتمک اۏ‌لار؟ شئرباتسکی‌لر مندن داییم سنی سۏروشوردولار، إله‌بیل کی من بیلمه‌لی‌یممیش. منسه‌ یالنېز بیر شئی بیلیرم: سن هر زامان هئچ کیمین إتمه‌دیڲی شئیی إدیرسن.

– هه‌، – لئوین هیجان’لا‌ و آغېر-آغېر جاواب وئردی. – سن حاقلې‌سان، من وحشی‌یم. لاکین منیم وحشی‌لیڲیم بورادان گئتمه‌ڲیمده‌ دَڲیل، ایندی بورایا گلمه‌ڲیمددیر. ایندی من گلمیشَم کی…

– آه‌، سن نئجه‌ ده‌ خۏشبخت‌سن! – إستئپان آرکادیچ لئوینین گؤزلری‌نین ایچینه‌ باخاراق دئدی.

– نه‌ اۆچۆن؟

– هارېن آت‌لارې دامغاسېندان، عاشیق گنج‌لری گؤزلریندن‌ تانېیېرام، – إستئپان آرکادیچ طَمطَراق’لا‌ دئدی. – سَنین گله‌جه‌ڲین هله‌ قاباقدادېر.

– مَڲَر سَنین گله‌جه‌ڲین آرخادا قالېب؟

– یۏخ، آرخادا قالمایېب، آما سَنین گله‌جه‌ڲین وار، منیمسه‌ ایندیم قاران‌لېق دېر.

– نه‌ اۏلوب؟

– ایش‌لریم یاخشې دَڲیل. دۆز دیر، اؤز حاقّېمدا دانېشماق ایسته‌ییرم، آما هر شئیی ایضاح إتمک غئیری-مۆمکۆن دیر، – إستئپان آرکادیچ دئدی. – یاخشې، سن نه‌ اۆچۆن مۏسکۏیا گلمیسَن؟.. إی، یېغېشدېر! – دئیه‌ اۏ، تاتارا قېشقېردې.

– یَقین کی، آنلایېرسان؟ – لئوین ایشېلدایان گؤزلرینی إستئپان آرکادیچدن چکمه‌یه‌رَک جاواب وئردی.

– آنلایېرام، لاکین بو باره‌ده‌ صؤحبَته‌ باشلایا بیلمیرَم. دۆز آنلایېب-آنلامادېغېمې إله‌ بوندان گؤره‌ بیلَر‌سن، – إستئپان آرکادیچ اینجه‌ بیر تَبَسّۆم’له‌ لئوینه‌ باخاراق دئدی.

– یاخشې، بو باره‌ده‌ منه‌ نه‌ دئیه‌ بیلَر‌سن، – لئوین اۆزۆنۆن بۆتۆن عَضُله‌لری‌نین تیتره‌دیڲینی حیسّ إده‌رَک تیترک بیر سَسله‌ دئدی. – بونا نئجه‌ باخېرسان؟ إستئپان آرکادیچ گؤزلرینی لئویندن چکمه‌یه‌رَک ایستیکانېنداکې شابلی شرابېنې یاواش-یاواش ایچدی.

– من؟ – إستئپان آرکادیچ دئدی، – من بونون باش توتماسېندان ساوایې هئچ بیر شئی آرزېلامازدېم. بوندان یاخشې نه‌ اۏلا بیلَر.

– سهو إتمیرسن کی؟ سن بیلیرسن‌می، بیز نه‌ باره‌ده‌ دانېشېرېق؟ – لئوین گؤزلرینی ‌صؤحبَت‌داشېنا زیلله‌یه‌رَک دئدی. – سنجه‌، بو، مۆمکۆن دیرمی؟

– منجه‌، مۆمکۆن دیر. نه‌دن مۆمکۆن اۏلماسېن؟

– یۏخ، سن دقیق فیکیرلَشیرسن کی، بو، مۆمکۆن دیر؟ یۏخ، سن دۆشۆندۆک‌لری‌نین هامې‌سېنې دئ! یاخشې، أڲر، أڲر منی ردّ جاوابې گؤزله‌ییرسه‌؟.. من حتتا أمینم کی…

– نه‌ اۆچۆن بئله‌ فیکیرلَشیرسن؟ – إستئپان آرکادیچ اۏنون هَیَجانېنا گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.

– بعضن منه‌ بئله‌ گلیر. آخې بو هم منیم، هم ده‌ اۏنون اۆچۆن دَهشَتلی اۏلاردې.

– هر حالدا، قېز اۆچۆن بورادا دَهشَتلی هئچ نه‌ یۏخ دېر. هر بیر قېز إولنمه‌ تکلیفیی’له فخر إدیر.

– بَلی، هر بیر قېز، لاکین اۏ یۏخ.

إستئپان آرکادیچ گۆلۆمسه‌دی. اۏ، لئوینین بو حیسّینی یاخشې آنلایېردې و بیلیردی کی، اۏنون اۆچۆن دۆنیا‌نېن بۆتۆن قېز‌لارې ایکی چئشیده‌ بؤلۆنۆر: بیرینجی چئشید – اۏ قېزدان باشقا، دۆنیا‌نېن بۆتۆن قېز‌لارېندان عیبارت دیر و بو قېزلار بۆتۆن اینسانی ضعیف‌لیک‌لره ما‌لیک اۏلان چۏخ عادی قېزلار دېر؛ باشقا چئشیدسه‌ – بۆتۆن بشرییَّتین فؤوقۆنده‌ دایانان و

هئچ بیر گۆجسۆزلییه ما‌لیک اۏلمایان تک اۏ قېزدېر.

– دایان، سۏسدان گؤتۆر، – اۏ، سۏوسو کنارا ایته‌له‌ین لئوینین ألیندن‌ توتاراق دئدی.

لئوین ایطاعت’له اؤزۆنه‌ سۏس گؤتۆردۆ، آما إستئپان آرکادیچی یئمه‌ڲه‌ قۏیمادې.

– یۏخ، دایان، دایان، – اۏ دئدی. – سن باشا دۆش کی، بو، منیم اۆچۆن اؤلۆمدیریم مسأله‌سی دیر. من هئچ واخت هئچ کیم’له‌ بو باره‌ده‌ دانېشمامېشام. و سَندَن باشقا هئچ کیم’له‌ بو باره‌ده‌ دانېشا بیلمه‌رَم. آخې بیز سنین’له‌ هر شئیده‌ یاد آدام‌لارېق: ذؤوق‌لریمیز، باخېش‌لارېمېز باشقا-باشقا‌ دېر؛ آما من بیلیرم کی، سن منی سئویرسن و آنلایېرسان کی، من ده‌ بونا گؤره‌ سنی چۏخ سئویرَم. لاکین آللاه‌ خاطیرینه‌، منیم’له‌ تامامی’یله‌ آچېق دانېش.

– من دۆشۆندۆک‌لریمی سنه‌ دئییرَم، – إستئپان آرکادیچ گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.

– لاکین سنه‌ باشقا بیر شئی ده‌ دئیه‌جم: منیم آروادېم – فۏق‌الاده‌ بیر قادېن ‌دېر… – إستئپان آرکادیچ آروادې’یلا مۆناسیبتینی خاطېرلایاراق کؤکس اؤتۆردۆ و بیر دقیقه‌ سوسدوقدان سۏنرا سؤزۆنه‌ داوام إتدی: – اۏندا گله‌جه‌ڲی گؤرمَک قابیلییَّتی وار. اۏ، آدام‌لارېن قلبینی گؤرۆر؛ آما بو، آزدېر(آز دېر)، اۏ خۆصوصَن ده‌ نیکاح‌لارا داییر مسأله‌لرده‌ نه‌ اۏلاجاغېنې ایلک اؤنجه‌دن بیلیر. مثَلَن، اۏ، شاخۏوسکایا‌نېن برئنتئلنه‌ أره‌ گئده‌جه‌ڲینی ایلک اؤنجه‌دن دئمیشدی. هئچ کیم بونا اینانماق ایسته‌میردی، آما بئله‌ اۏلدو. اۏ ایسه‌ سَنین طرفینده دیر.

– نئجه‌ یانې؟

– اۏ نه‌اینکی سنی سئویر، حتتا دئییر کی، کیتی مۆطلَق سَنین آروادېن اۏلاجاق.

بو سؤز‌لری إشیدَ‌رکن لئوینین اۆزۆ بیردن-بیره‌ ایشېق’لاندې، بو – ریقَّتدن یارانمېش گؤز یاش‌لارېنا یاخېن بیر تَبَسّۆم ایدی.

– اۏ، بئله‌ دئییر! – دئیه‌ لئوین قېشقېردې. – من هر زامان دئمیشَم کی، سَنین آروادېن أسرارأنگیز بیر قادېن ‌دېر. یاخشې، بو باره‌ده‌ دانېشدېغېمېز کیفایت دیر، کیفایت دیر، – اۏ، یئریندن‌ قالخاراق دئدی.

– یاخشې، آما أڲلش.

لاکین لئوین اۏتورا بیلمیردی. اۏ، مؤحکَم آددېم‌لار’لا قفس کیمی دارېسقال اۏتاقدا ایکی دفعه‌ اۏیان-بویانا گئتدی، گؤز یاش‌لارې گؤرۆنمه‌سین دئیه‌ گؤزلرینی قېرپدې و یالنېز بوندان سۏنرا یئنی‌دن ماسانېن آرخاسېنا کئچیب اۏتوردو.

– سن باشا دۆش کی، – اۏ دئدی، – بو، محبّت دَڲیل. من أوّل‌لر ده‌ عاشیق اۏلموشام، آما بو، إله‌ دَڲیل. بو، منیم حیسّیم دَڲیل، سانکی خاریجی بیر قۆوّه‌نین

إتکی‌سینه‌ دۆشمۆشَم. آخې من گئتمیشدیم، چۆنکی یئر اۆزۆنده‌ مؤوجود اۏلمایان خۏشبخت‌لیک کیمی، بونون دا مۆمکۆن اۏلمایاجاغېنې قرارا آلمېشدېم، باشا دۆشۆرسن می؟ لاکین من اؤزۆم’له‌ باجارمادېم و گؤرۆرَم کی، بونسوز منیم اۆچۆن یاشام یۏخ دېر. آرتېق قرارا گلمک لازېم دېر…

– اۏندا نه‌ اۆچۆن چېخېب گئتدین؟

– آه‌، دایان! آه‌، باشېمدا نه‌ قَدَر فیکیر وار! نه‌ قَدَر سۏروشماق لازېم دېر! قولاق آس. سن دئدیڲین سؤز‌لر’له‌ منیم اۆچۆن نه‌لر إتدیڲینی تَصَوّۆر إده‌ بیلمَز‌سن. من اۏ قَدَر خۏشبختم کی، حتتا زَهَر‌لی ایلانا چئوریلمیشم؛ هر شئیی اونوتموشام… بو گۆن اؤرگندیم کی، قارداشېم نیکۏلای… بیلیرسن‌می، اۏ، بورادا دېر…

من اۏنو دا اونوتموشام. منه‌ إله‌ گلیر کی، اۏ دا خۏشبخت‌ دیر. بو، دلی‌لیڲه‌ اۏخشایېر. لاکین بیر شئی دَهشَتلی دیر‌… باخ سن إولنمیسَن، بو حیسّین نه‌ اۏلدوغونو بیلیر‌سن…

دَهشَتلی اۏ دېر کی، بیز یاشلې آدام‌لار، کئچمیشیمیزده‌ محبّت یۏخ، گۆناه‌لارې اۏلان بیز… بیردن معصوم و پاک بیر مخلوق’لا‌ یاخېنلاشېرېق؛ بو، ایرگنج دیر، بونا گؤره‌ ده‌ اؤزۆنۆ لیاقت‌سیز بیری کیمی حیسّ إتمه‌مک مۆمکۆن دَڲیل.

– سَنین کی گۆناهېن آزدېر(آز دېر).

– نه‌ جۆر اۏلسا دا، وار، – لئوین دئدی، – وار، “ایکراه‌ حیسّی’یله‌ یاشامېمېن صفحه‌لرینی اۏخویاراق تیتره‌ییرم، اؤزۆمه‌ لعنت‌لر یاغدېرېرام و آجې-آجې شیکایت إدیرم”. بَلی.

– نه‌ إتمک اۏ‌لار، دۆنیا بئله‌ قورولوب، – إستئپان آرکادیچ دئدی.

– بیر تَسَلّی وار’سا، اۏ دا، هر زامان سئودیڲیم اۏ دوعادا دئییلدیڲی کیمی، منی لاییق اۏلدوغوم اۆچۆن دَڲیل، منه‌ رحمین گلدیڲی اۆچۆن عفو إت. اۏ دا منی یالنېز بو جۆر باغېشلایا بیلَر…

1-11

لئوین اؤز قَدَحینی ایچدی و اۏنلار سوسدولار.

– سنه‌ بیر شئیی ده‌ دئمه‌لی‌یم. سن ورۏنسکینی تانېیېرسان؟ – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ لئویندن سۏروشدو.

– یۏخ، تانېمېرام. نه‌ اۆچۆن سۏروشورسان؟

– باشقاسېنې وئر، – إستئپان آرکادیچ قَدَح‌لری دۏلدوران و محض لازېم اۏلمایان آندا اۏنلارېن یان-یؤوره‌سینده‌ دۏلاشان تاتارا دئدی.

– ورۏنسکینی نه‌ اۆچۆن تانېمالې‌یام؟

– اۏنا گؤره‌ تانېمالېسان کی، ورۏنسکی سَنین رقیب‌لریندن بیری دیر.

– ورۏنسکی کیم‌ دیر آخې؟ – لئوین دئدی و اۏنون اۆزۆ اۏبلۏنسکی‌نین خۏشلادېغې اوشاق‌سایاغې جۏشقونلوق ایفاده‌سینی ایتیره‌رَک بیردن-بیره‌ آجېقلې و سرت ایفاده‌ آلدې.
– ورۏنسکی قراف کیریل ایوانۏویچ ورۏنسکی‌نین اۏغول‌لارېندان و پئتئربورگون پارلاق گنج‌لیڲی‌نین أن یاخشې نۆمونه‌لریندن بیری دیر. من توئرده‌ خیدمت إتدیڲیم زامان اۏنو تانېدېم، اۏ، عسگر تۏپلانېشېنا گلمیشدی. چۏخ زنگین و قشنگ ‌دیر، گئنیش ایلگی‌لری وار، فلیگئل-آدیوتانتدېر و عئینی زاماندا چۏخ سئویملی و مئهریبان بیر آدام دېر. لاکین اۏنا، ساده‌جه‌، مئهریبان بیر آدام دئمک هله‌ آزدېر(آز دېر). بورادا اؤرگندیم کی، اۏ هم تحصیللی، هم ده‌ چۏخ عاغېللې دېر، بو اینسان چۏخ ایره‌لی گئده‌جک.

لئوین قاش-قاباغېنې تؤکۆب سوسوردو.

– اۏ، سن گئدندن بیر آز سۏنرا بورادا پئیدا اۏلدو و منه‌ إله‌ گلیر کی، کیتییه دلیجه‌سینه‌ عاشیق اۏلوب، سن اؤزۆن ده‌ باشا دۆشۆرسَن کی، کیتی‌نین آنا‌سې…

– منی باغېشلا، من هئچ نه‌ باشا دۆشمۆرَم، – لئوین اۆز-گؤزۆنۆ تورشودوب توتقون حالدا دئدی و درحال قارداشې نیکۏلایې خاطېرلادې، اۏنو یادېندان چېخارتدېغې اۆچۆن اؤزۆنۆن نه‌ قَدَر أجلاف اۏلدوغونو دۆشۆندۆ.

– سن بیر دایان، – إستئپان آرکادیچ گۆله‌رَک و اۏنون قۏلونا تۏخاناراق دئدی.

– من بیلدیک‌لریمی سنه‌ دئدیم و تکرار إدیرم کی، بو اینجه‌ و ظریف مسأله‌ده‌، گۆمان إتدیڲیم قَدَر منه‌ إله‌ گلیر کی، شانس سَنین طرفینده دیر. لئوین اۏتورقایا سؤیکَندی، اۏنون رنگی آغارمېشدې.

– لاکین مصلحَت گؤرَردیم کی، بو ایشی مۆمکۆن قَدَر تئز حَلّ إده‌سن،

– اۏبلۏنسکی لئوینین قَدَحینی دۏلدوراراق سؤزۆنه‌ داوام إتدی.

– یۏخ، تَشَکّۆر إدیرم، من داها ایچه‌ بیلمه‌رَم، – لئوین اؤز قَدَحینی کنارا ایتلیه‌رَک دئدی. – من سرخۏش اۏلارام… یاخشې، سن نه‌ جۆر یاشایېرسان؟ – اۏ، یَقین کی، صؤحبَتین قۏنوسونو دَڲیشمک ایسته‌یه‌رک سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – بیر سؤز ده‌ دئییم: هر حالدا، مسأله‌نی تئز حَلّ إتمه‌ڲی مصلحَت گؤرۆرَم. آما بو گۆن بو باره‌ده‌ دانېشماغې مصلحَت بیلمیرَم، – إستئپان آرکادیچ دئدی. – کلاسیک شکیلده‌ إولنمه‌ تکلیفی إتمک اۆچۆن صاباح سَحَر گئت، آللاه‌ کؤمه‌ڲین اۏلسون…

– بس سن منیم یانېما اۏو إتمه‌ڲه‌ گله‌جَکدین؟ یازدا مۆطلَق گلرسن،

– لئوین دئدی.

ایندی لئوین بو صؤحبَتی إستئپان آرکادیچه‌ آچدېغې اۆچۆن اۆرَکدن پئشمان ایدی. اۏنون

درین حیسّ‌لری هانسې’سا پئتئربورگ ضابیطی‌نین رقابتی و إستئپان آرکادیچین فرضیيّه‌لری و مصلحَت‌لریی’له تحقیر إدیلمیشدی.

إستئپان آرکادیچ گۆلۆمسه‌دی. اۏ، لئوینین قلبینده‌ نه‌لر باش وئردیڲینی آنلایېردې.

– نه‌ واخت‌سا گله‌رَم، – دئدی. – هه‌، قارداش، قادېن‌لار إله‌ بیر وینتدیر کی، هر شئی اۏنون اۆستۆنده‌ فېرلانېر. باخ منیم ایشیم ده‌ پیس ‌دیر، چۏخ پیس ‌دیر و هر شئیده‌ نه‌دن ده‌ قادېن‌لار دېر. سن منیم’له‌ آچېق دانېش، – اۏ، بیر ألی’یله‌ قَدَحینی توتوب، سیقار چېخارداراق سؤزۆنه‌ داوام إتدی، – سن منه‌ مصلحَت وئر.

– نه‌ باره‌ده‌ آخې؟

– باخ بو باره‌ده‌. توتاق کی، سن إو‌لیسن، آروادېنې سئویرسن، لاکین باشقا بیر قادېنا مفتون اۏلموسان…

– باغېشلا، من بونو قطعیَّن آنلامېرام… بو، اۏنا اۏخشایار کی، بورادا دۏیونجا یئدیکدن سۏنرا چؤرک دۆکا‌نې‌نېن یانېندان کئچنده‌ ده‌ أل آتېب چؤرک اۏغورلایاسان.

إستئپان آرکادیچین گؤز‌لری همیشه‌کیندن‌ داها چۏخ پارېلدادې.

– نییه‌ کی؟ بعضن چؤره‌ڲین إله‌ عطری اۏلور کی، اؤزۆنۆ ساخلایا بیلمیر‌سن. هیمملیسجه‌ ایست’س، wئنن ایجه‌ بئزwونگئن مئینئ ایردیسجهئ بئگیئر؛ آبئر نۏجه‌ wئنن’س نیجهتگئلونگئن، هاتت’یجه‌ آوجه‌ رئجهت هوبسجه‌ پلایسیر!16 إستئپان آرکادیچ بونلارې سؤیلرکن اینجه‌ تَبَسّۆم’له‌ گۆلۆمسه‌ییردی. لئوین ده‌ گۆلۆمسه‌مکدن اؤزۆنۆ ساخلایا بیلمه‌دی.

– هه‌، هَنَک إتمیرَم، – دئیه‌ اۏبلۏنسکی سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – باشا دۆش کی، سئویملی، مئهریبان، سئون قلبه‌ ما‌لیک، زاواللې و یالقېز بیر قادېن هر شئیینی قوربان وئریب. ایندی ایش اۏلوب-بیتدیکدن سۏنرا، باشا دۆشۆرسن می، مَڲَر اۏنو آتماق اۏلارمې؟ توتاق کی، عائله‌ یاشامېنې داغېتماماق اۆچۆن اۏندان آیرېلماق اۏ‌لار؛ لاکین اۏنا رَحم إتمه‌مک، کؤمَک گؤرسَتمه‌مک، یاشامېنې یۆنگۆل‌لَشدیرمه‌مک مۆمکۆن دیرمی؟

– یۏخ، منی باغېشلا. سن بیلیر‌سن کی، منیم اۆچۆن بۆتۆن قادېن‌لار ایکی چئشیده‌ بؤلۆنۆرلر… یانې یۏخ… داها دۏغروسو، بیر قادېن‌لار وار، بیر ده‌ کی… من أخلاق‌سېزلېغا یووارلانمېش عۆلوی مخلوق‌لار گؤرمه‌میشم و گؤرمه‌یه‌جه‌ڲَم ده‌، اۏرا‌دا پیش‌تاختا آرخاسېندا اۏتورموش اۏ بۏیا‌لې، بَزَکلی فرانسېز قادېن کیمی‌لر منیم اۆچۆن ایرگنج دیر و بۆتۆن أخلاق‌سېز‌لار دا اۏنون کیمی دیر‌لر.

– بس اینجیلده‌کی‌لر؟

– إح، دایان! أڲر مسیح بیلسه’یدی کی، اۏنون سؤز‌لریندن‌ سوی-ایستیفاده‌ إده‌جکلر،

هئچ واخت اۏ سؤز‌لری سؤیله‌مزدی. بۆتۆن اینجیلدن یالنېز اۏ سؤز‌لری یاد‌دا ساخلایېبلار. بیر ده‌ کی، من دۆشۆندۆڲۆمۆ یۏخ، حیسّ إتدیڲیمی دئییرَم. أخلاق‌سېز قادېن‌لاردان ایرگه‌نیرَم. سن هؤرۆمچک‌لردن قۏرخورسان، منسه‌ بو ایرگنج حشرات‌لاردان. سن، یَقین کی، هؤرۆمچک‌لری تدقیق إتمه‌میسَن، اۏنلارېن طبیعَتینی بیلمیر‌سن: باخ من ده‌ همچینین.

– بئله‌ دئمک آسان دېر؛ بو، اۏنا بنزه‌ییر کی، دیککئنسین تصویر إتدیڲی اۏ جناب کیمی بۆتۆن چتین مسأله‌لری سۏل ألین’له‌ ساغ چیڲنینین اۆستۆند‌ن دالا آتاسان. لاکین فاکتې اینکار إتمک جاواب دَڲیل دیر. نه‌ إتمک اۏ‌لار، سن منه‌ دئ، نه‌ إتمک اۏ‌لار؟ آروادېن قۏجالېر، سنده‌سه‌ یاشام عئشقی آشېب-داشېر. گؤزۆنۆ آچېب-یومماغا ماجال تاپمامېش حیسّ إدیرسن کی، آروادېنا نه‌ قَدَر حؤرمَت إتسَن ده‌، اۏنو محبّت’له‌ سئوه‌ بیلمیر‌سن. بو زامانسا بیردن محبّته‌ راست گلدینمی، سن آرتېق محو اۏلدون، هلاک اۏلدون! – إستئپان آرکادیچ اومودسوز‌لوق و کَدَر’له‌ دئدی.

لئوین گۆلدۆ.

– بَلی، محو اۏلدون، – دئیه‌ اۏبلۏنسکی داوام إتدی. – لاکین آخې نه‌ إتمک اۏ‌لار؟

– چؤره‌ڲی اۏغورلا‌ماماق.

إستئپان آرکادیچ گۆلدۆ.

– إح، أخلاقدان دم وورما! باشا دۆش کی، ایکی جۆر قادېن وار: بیری یالنېز اؤز حاق‌لارېنې قۏرویور و بو حۆقوق‌لار دا سَنین محبّتیندیر کی، آرتېق سن بونو اۏنا وئره‌ بیلمیر‌سن؛ باشقاسې’سا هر شئیینی سنه‌ قوربان وئریر و عَوَضینده‌ سَندَن هئچ نه‌ طلب إتمیر. بئله‌ اۏلدوقدا نه‌ إتمه‌لی‌سن؟ نئجه‌ حرکت إتمه‌لی‌سن؟ بو، دَهشَتلی بیر درامدېر.

– أڲر بو باره‌ده‌ منیم إعتیرافېمې بیلمک ایسته‌ییرسَن’سه‌، سنه‌ دئمه‌لی‌یم کی، من بورادا بیر درام اۏلدوغونا اینانمېرام. اۏنا گؤره‌ کی، منجه‌، محبّت… هر ایکی محبّت، یادېندا دېرمې، پلاتۏنون “ضییافت” أثرینده‌ بَلیرمیش إتدیڲی هر ایکی محبّت اینسان‌لار اۆچۆن محک داشې کیمی دیر. بعضی آدام‌لار بونلاردان یالنېز بیرینی، باشقا‌لارېسا باشقاسېنې قبول إدیرلر. و یالنېز رئال محبّتی آنلایان آدام‌لار عبَث یئره‌ درامدان دانېشېرلار. بئله‌ محبّتده‌ هئچ بیر درام اۏلا بیلمَز. “منیم عزیزیم، منه‌ وئردیڲینیز لَذَّت و نشه‌ اۆچۆن سیزه‌ عاجیزانه‌ تَشَکّۆر إدیرم”، بو دېر، بۆتۆن درام بوندان عیبارت دیر. خیا‌لی محبّت اۆچۆن’سه‌ یئنه‌ ده‌ هئچ بیر درام اۏلا بیلمَز، چۆنکی بئله‌ بیر محبّتده‌ هر شئی آیدېن و تمیز دیر، چۆنکی…

بو آندا لئوین اؤز گۆناه‌لارېنې و یاشادېغې ایچی مۆباریزه‌نی خاطېرلادې. و گؤزلَنیلمَزدن دئدی:

– بلکه‌ ده‌ سن حاقلې‌سان. چۏخ اۏلا بیلَر کی… لاکین من بیلمیرَم، قطعیَّن بیلمیرَم.

– باخ گؤرۆر‌سن‌می، – إستئپان آرکادیچ دئدی، – سن چۏخ بۆتؤو آدامسان. بو، سَنین هم مزییتیندیر، هم ده‌ نؤقصانېن. سن اؤزۆن بۆتؤو بیر کاراکتئرسن و ایسته‌ییرسَن کی، بۆتۆن یاشام دا بۆتؤو اۏلای‌لاردان عیبارت اۏلسون، آما بئله‌ اۏلمور. سن ایجتیماعی و خیدمتی چالېشمایا‌ نیفرت إدیرسن، چۆنکی ایسته‌ییرسَن کی، ایش هر زامان مَقصَده‌ اویقون گلسین، آما بئله‌ اۏلمور. سن همچینین ایسته‌ییرسَن کی، بیر آدامېن چالېشماسې داییم مَقصَد‌لی اۏلسون، محبّت و عائله‌ یاشامې هر زامان واحید اۏلسون. آما حقیقتده‌ بئله‌ شئی یۏخ دېر. یاشامېن بۆتۆن چئشیدلی‌لیڲی، بۆتۆن جاذیبه‌دارلېغې، بۆتۆن گؤزَل‌لیڲی کؤلگه‌ و ایشېقدان عیبارت دیر. لئوین کؤکس اؤتۆردۆ و هئچ بیر جاواب وئرمه‌دی. اۏ، اؤز دۆشۆنجه‌لرینه‌ دالمېشدې و اۏبلۏنسکینی دینله‌میردی.

بیردن هر ایکی‌سی حیسّ إتدی کی، اۏنلار دۏست اۏلسا‌لار دا، بیر یئرده‌ ناهار إدیب شراب ایچسه‌لر ده‌ و بو اۏنلارې بیر-بیرینه‌ داها دا یاخېنلاشدېرمالې اۏلسا دا، أصلینده‌، هر بیری اؤز دردی حاققېندا دۆشۆنۆر و اۏنلارېن اۏرتاق مسأله‌لری یۏخ دېر. اۏبلۏنسکی بیرینجی دفعه‌ دَڲیلدی کی، ناهاردان سۏنرا یاخېنلاشماق عَوَضینه‌ عمله‌ گلَن بو کسگین آیرې‌لېق حیسّینی دویوردو و بئله‌ حال‌لاردا نه‌ إتمک لازېم اۏلدوغونو بیلیردی.

– حئسابې گتیرین! – دئیه‌ اۏ قېشقېردې و قۏنشو سالۏنا کئچدی، اۏرا‌دا درحال تانېش بیر آدیوتانتا راست گلیب، اۏنون’لا بیر آکتریسا و اۏنو ساخلایان آدام حاققېندا صؤحبَته‌ گیریشدی. اۏبلۏنسکی هر زامان حدّیندن‌ آرتېق زئیینی و روحی گرگین‌لیک کئچیرتدیڲی لئوینین صؤحبَتیندن‌ سۏنرا ایندی آدیوتانت’لا‌ إتدیڲی بو صؤحبَتدن درحال بیر یۆنگۆللۆک و راحات‌لېق حیسّ إتدی.تاتار ییرمی آلتې مانات نه‌ قد‌ر’‌سه‌ قپیکدن عیبارت اۏلان و ایچگی پولو دا علاوه‌ إدیلمیش حاقّ-حئسابې گتیردیکده‌ باشقا واخت بیر کند آدامې کیمی اؤز پایېنا دۆشن اۏن دؤرد ماناتدان دَهشَته‌ گله‌ بیلن لئوین ایندی بونا اؤنم وئرمه‌دی، حاقّ-حئسابې اؤده‌دی و پالتارېنې دَڲیشمک، طالئعینین حَلّ إدیله‌جه‌ڲی شئرباتسکیلرگی’له گئتمه‌ڲه‌ حاضېرلاشماق اۆچۆن إوه‌ یۏللاندې.

1-12

کنیاژنا کیتی شئرباتسکایا‌نېن اۏن سککیز یاشې واردې. بیرینجی قېش ایدی کی، اۏ، کۆبار یېغېنجاق‌لارېندا ایشتیراک إدیردی. بو مجلیس‌لرده‌ اۏنون باشارېی بؤیۆک باجې‌لارې‌نېن اوغوروندان داها چۏخ، حتتا پرنسئسین اومود إتدیڲیندن‌ ده‌ آرتېق ایدی. هم ده‌ مۏسکۏ بال مجلیس‌لرینده‌ رقص إدَن گنج‌لرین، دئمک اۏ‌لار کی، هامېسې کیتییه وورولموشدو و إله‌ بیرینجی قېشدا نیشانلې اۏلماق اۆچۆن ایکی جیدّی نامیزد اۏرتایا چېخمېشدې: لئوین و اۏ گئدن کیمی مئیدانا چېخمېش قراف ورۏنسکی.

قېشېن أوّل‌لرینده‌ لئوینین مجلیس‌لرده‌ گؤرۆنمه‌سی، اۏنون تئز-تئز شئرباتسکیلرگی’له

باش چکمه‌سی و کیتییه آچېق-آشکار عاشیق اۏلماسې آنا-آتالارې آراسېندا اۏنون گله‌جه‌ڲینه‌ عایید ایلک جیدّی دانېشېق‌لارا و مۆباحیثه‌‌لره نه‌دن اۏلدو. پرنس لئوینین طرفینده‌یدی و دئییردی کی، کیتی اۆچۆن اۏندان یاخشې بیرینی آرزې إتمیر. پرنسئسسا قادېن‌لارا اؤزل بیر آلېشقان‌لېق’لا مسأله‌نین اۆستۆند‌ن کئچه‌رَک ایدّیعا إدیردی کی، کیتی هله‌ چۏخ گنج دیر، لئوین ده‌ جیدّی نيَّتی اۏلدوغونو هئچ بیر شئی’له‌ بوروزه‌ وئرمیر. کیتینینسه‌ اۏنا مئیلی یۏخ دېر و باشقا نه‌دن‌لر ده‌ وار؛ لاکین پرنسئس أساس فیکرینی سؤیله‌میردی کی، اۏ، قېزې اۆچۆن داها یاخشې بیر نامیزد گؤزله‌ییر، لئوین خۏشونا گلمیر و لئوینی آنلایا بیلمیر. لئوین گؤزلَنیلمَزدن چېخېب گئتدیکده‌ پرنسئس سئوینمیش و تنتَنه‌لی شکیلده‌ أرینه‌ دئمیشدی: “گؤرۆر‌سن، من حاقلې‌ چېخدېم”. ورۏنسکی اۏرتایا چېخدېقدا ایسه‌ پرنسئس داها آرتېق سئوینه‌رَک اؤز فیکرینی قطعی‌لَشدیرمیشدی کی، کیتی اؤزۆ اۆچۆن نه‌اینکی یاخشې، حتتا پارلاق بیر نامیزد سئچمه‌لی دیر.

آنا اۆچۆن لئوین’له ورۏنسکی آراسېندا هئچ بیر مۆقاییسه‌ اۏلا بیلمَزدی. لئوینین غریبه‌ و کسگین مۆحاکیمه‌لری، پرنسئسیا گؤره‌، تَکَبّۆردن دۏغان یؤندم‌سیز‌لیک’له اؤزۆنۆ جمعيّتده‌ آپارما‌سې و پرنسئسین آنلایېشېنا گؤره‌، کندده‌ وحشی یاشام سۆرۆب مالدار‌لېق’لا و موژیک‌لر’له مشغول اۏلماسې آنایا خۏش گلمیردی؛ همچینین آنایا بو دا خۏش گلمیردی کی، قېزېنا عاشیق اۏلان لئوین آی یارېمدې کی، اۏنلارېن إوینه‌ گئدیب-گلیر، سانکی نه‌سه‌ گؤزله‌ییر، نه‌’یسه‌ مۆشاهیده‌ إدیردی، إله‌ بیل کی، إولنمک تکلیفی إتمه‌سیی’له بؤیۆک بیر میننَت قۏیماقدان قۏرخوردو و آنلامېردې کی، أر‌لیک قېز اۏلان إوه‌ گئدیب-گلَن آدام اۆره‌ڲینی آچېب دئمه‌لی دیر. آنجاق بیردن هئچ نه‌ دئمَزدن چېخېب گئتمیشدی. “یاخشې کی، اۏ، یاراشېقلې دَڲیل و کیتی اۏنا عاشیق اۏلمایېب”، – دئیه‌ آنا دۆشۆنۆردۆ.

ورۏنسکیسه‌ آنانېن بۆتۆن آرزې‌لارېنا اویقون گلیردی. اۏ چۏخ زنگین، عاغېللې‌، آد‌لې-سانلې، پارلاق حربی کاریئرا قازانماق یۏلونا دۆشمۆش و جاذیبه‌دار بیر آدامدې. بوندان یاخشې‌سېنې آرزې إتمک مۆمکۆن دَڲیلدی.

ورۏنسکی بال‌لاردا آچېق-آشکار کیتییه نوازیش گؤرسه‌دیر، اۏنون’لا رقص إدیر و اۏنلارېن إوینه‌ گئدیب-گلیردی، بونا گؤره‌ اۏنون نيَّتی‌نین جیدّی‌لیڲینه‌ شۆبهه‌ إتمک اۏلمازدې. لاکین، بونا باخمایاراق، آنا بۆتۆن بو قېشې دَهشَتلی ناراحات‌لېق و هَیَجان ایچینده‌’‌یدی.

پرنسئس اؤزۆ اۏتوز ایل بوندان قاباق بیبی‌سی‌نین إلچیلییی’یله أره‌ گئتمیشدی. حاققېندا هر شئی ایلک اؤنجه‌دن بَللی اۏلان اۏغلان گلیب قېزې گؤردۆ و اۏنون اؤزۆنۆ ده‌ گؤردۆلر؛ إلچی‌لیک إدَن بیبی قارشې‌لېقلې تأثّۆراتې اؤرگه‌نیب اۏنلارا خبر وئردی؛ هر ایکی‌سی بیر-بیرینه‌ یاخشې إتکی باغېشلامېشدې؛ سۏنرا تعیین إدیلمیش گۆنده‌ اۏغلان گلیب قېزې ایسته‌میش و اۏنون گؤزله‌نیلن تکلیفی قېزېن آنا-آتالارې طرفیندن‌ قبول إدیلمیشدی. هر شئی چۏخ آسان و ساده‌ شکیلده‌ باش توتموشدو. هر حالدا،

پرنسئسیا بئله‌ گؤرۆنمۆشدۆ. لاکین اؤز قېز‌لارېنې أره‌ وئردیکده‌ پرنسئس عادی بیر ایش کیمی گؤرۆنن بو مسأله‌نین نه‌ قَدَر آسان و ساده‌ اۏلمادېغېنې آنلامېشدې. بؤیۆک قېز‌لارې داریا و ناتالیانې أره‌ وئردیکده‌ نه‌ قَدَر قۏرخو یاشامېش، باشېندان نه‌ قَدَر فیکیرلـر کئچمیش، نه‌ قَدَر پول خرج‌لَنمیش و أری’یله‌ آرالارېندا نه‌ قَدَر مۆباحیثه‌‌لر باش وئرمیشدی! ایندی کیچیک قېز‌لارېنې کۆبار مجلیس‌لرینه‌ چېخاردېقدا همین قۏرخولارې، همین شۆبهه‌لری یاشایېر و أری’یله‌ آرالارېندا بؤیۆک قېز‌لارېنې أره‌ وئردیک‌لری زامان اۏلدوغوندان داها چۏخ تۏققوشمالار باش وئریردی. قۏجا پرنس بۆتۆن آتالار کیمی اؤز قېزلارې‌نېن ناموسو و تمیز أخلاقې مسأله‌سینده‌ اؤزل‌لیک’له‌ واسواسېیدې؛ اۏ، قېز‌لارېنا، اؤزل‌لیک’له‌ ده‌ سئویملی‌سی اۏلان کیتییه قارشې ایفراط درَجه‌ده‌ قېسقانج‌لېق گؤرسه‌دیردی و هر آددېمدا قېزې رۆسوای إدیر بهانه‌سی’یله‌ پرنسئسنې دانلایېب معرَکه‌ قۏپارېردې. پرنسئس هله‌ بؤیۆک قېز‌لارېنې أره‌ وئردیڲی واخت‌لاردا بونا اؤرگشمیشدی، لاکین ایندی حیسّ إدیردی کی، پرنسین واسواسې‌لېغې اۆچۆن أساس داها چۏخ دېر. اۏ گؤرۆردۆ کی، سۏن زامان‌لار جمعيّتین داورانېشېندا چۏخلو دَڲیشیک‌لیک‌لر اۏلوب و آنا‌لېق وظیفه‌‌لری داها دا چتینلشیب. اۏ گؤرۆردۆ کی، کیتی‌نین یاشېد‌لارې هانسې’سا مجلیس‌لر تشکیل إدیرلر، هارا’سا کورس‌لارا گئدیرلـر، کیشی‌لر’له‌ آزاد داورانېرلار، کارئتلرده‌ تک‌باشېنا گزیرلـر، بیر چۏخ‌لارې رئوئرانس إتمیر و أن أساسې، هامېسې مؤحکَم أمین دیر‌لر کی، اؤز‌لرینه‌ أر سئچمک آنا-آتالارې‌نېن یۏخ، اۏنلارېن اؤز اېشی دیر. “ایندی آرتېق قېز‌لارې أوّل‌لر اۏلدوغو کیمی أره‌ وئرمیرلـر”، – بۆتۆن بو گنج قېزلار، حتتا یاشلې آدام‌لار دا بئله‌ دۆشۆنۆر و سؤیله‌ییردیلـر. لاکین ایندی قېز‌لارې نئجه‌ أره‌ وئریردیلـر – بونو پرنسئس هئچ کَسدن اؤرگه‌نه‌ بیلمه‌میشدی. اوشاق‌لارېن طالئعینی آنا-آتالارېن حَلّ إله‌دیڲی فرانسېز عادَتی قبول إدیلمیر و قېنانېردې. قېزا تامامی’یله‌ آزادلېق وئرَن اینگیلیس عادَتی ده‌ قبول إدیلمیردی، بو، روس جمعيّتینده‌ مۆمکۆن دَڲیلدی. روس عادَتی اۆزره‌ إلچی‌لیک إتمک آبرې‌سېزچې‌لېق حئساب اۏلونور و هامې، حتتا پرنسئس اؤزۆ ده‌ بونا گۆلۆردۆ. لاکین أره‌ گئتمک و أره‌ وئریلمک نئجه‌ اۏلما‌لې’یدې – بونو هئچ کس بیلمیردی. بو باره‌ده‌ صؤحبَت إله‌دیڲی آدام‌لارېن هامېسې پرنسئسیا یالنېز بیر شئی دئییردی: “بیزیم زمانه‌ده‌ بو کؤهنه‌ قایدا‌دان أل چکمک لازېم دېر. آخې نیکاح باغلایان گنج‌لردیر، آنا-آتالارې دَڲیل؛ دئمه‌لی، گنج‌لری آزاد بوراخماق لازېم دېر کی، اؤز بیلدیک‌لری کیمی یاشام قورسون‌لار”. لاکین قېز‌لارې اۏلمایان آدام‌لار اۆچۆن بئله‌ دانېشماق آسان ایدی؛ پرنسئسسا آنلایېردې کی، قېز اؤزباشېنا کیمینله’سه‌ ایستی مۆناسیبت قوردوقدا یا إولنمک ایسته‌مه‌ڲن بیریسینه‌، یا دا أر اۏلماق اۆچۆن یارارسېز بیر آداما عاشیق اۏلا بیلَر و عاشیق اۏلاجاقدېر. بونا گؤره‌ ده‌ پرنسئسیا نه‌ قَدَر تلقین إتسه‌لر ده‌ کی، بیزیم زمانه‌ده‌ گنج‌لر اؤز یاشام‌لارېنې اؤز‌لری قورمالې دېر‌لار، اۏ، هر هانسې دؤورده‌ اۏلور’سا-اۏلسون، بئش یاشلې اوشاق‌لار اۆچۆن دۏلو تاپانچانېن أن یاخشې اۏیونجاق اۏلا بیلمه‌سینه‌ اینانمادېغې کیمی، بونا دا اینانمېردې. بونون اۆچۆن ده‌ پرنسئس بؤیۆک قېز‌لارېنا نیسبَتَن کیتی اۆچۆن داها چۏخ ناراحاتچې‌لېق کئچی-ریردی.

ایندی اۏ، ورۏنسکی‌نین کیتییه یالنېز نوازیش گؤرسَتمک’له‌ کیفایتلنمه‌یه‌جه‌ڲیندن قۏرخوردو. اۏ گؤرۆردۆ کی، قېزې آرتېق ورۏنسکییه وورولوب، لاکین اؤزۆنه‌ تَسَلّی وئریردی کی، ورۏنسکی ویجدانلې آدام دېر و بونا گؤره‌ ده‌ باشقا حرکته‌ یۏل وئرمز. لاکین بونون’لا بیرلیکده‌ اۏ بیلیردی کی، حاضېرکې آزاد مۆناسیبت‌لر شراییطینده‌ قېزېن باشېنې تۏولاماق نه‌ قَدَر آسان دېر و عۆمومییَّت’له‌، کیشی‌لر بو گۆناها نئجه‌ بارماق آرا‌سې باخېر‌لار. کیتی ورۏنسکی’یله مازورکا اۏینایان زامان آرالارېندا باش وئرمیش صؤحبَتی کئچن هفته‌ آناسېنا دانېشمېشدې. بو صؤحبَت پرنسئسنې قیسمَن ساکیت‌لَشدیرمیشدی؛ لاکین اۏ، تامامی’یله‌ آرخایېن اۏلا بیلمیردی. ورۏنسکی کیتییه دئمیشدی کی، اۏنلار – هر ایکی قارداش هر شئیده‌ اؤز آنالارېنا تابئع اۏلماغا اۏ قَدَر اؤرگشمیش‌لر کی، اۏنون’لا مصلحَت‌لَشمَزدن هر هانسې بیر اؤنملی آددېم آتماغا هئچ زامان جسارت إتمَزلر. “ایندی من آنامېن پئتئربورگدان گلمه‌سینی اؤزل خۏشبخت‌لیک کیمی گؤزله‌ییرم”، – اۏ دئمیشدی.

کیتی بو سؤز‌لره‌ هئچ بیر آنلام وئرمَزدن بونلارې آناسېنا دانېشمېشدې. لاکین آنا بونو باشقا جۆر آنلامېشدې. پرنسئس بیلیردی کی، ورۏنسکی‌نین قۏجا آناسېنې هر گۆن بورادا گؤزله‌ییرلر، بیلیردی کی، ورۏنسکی آناسېندان قۏرخدوغو اۆچۆن ایزدیواج تکلیفی إتمه‌یه‌جکدیر؛ لاکین اۏ، بو نیکاحېن باش توتماسېنې و هر شئیدن آرتېق کئچیرتدیڲی تشویش و هَیَجاندان خیلاص اۏلوب ساکیت‌لَشمه‌ڲی اۏ قَدَر ایسته‌ییردی کی، اؤزۆنۆ بونا ایناندېرمېشدې. اؤز أرینی ترک إتمه‌ڲه‌ حاضېرلاشان بؤیۆک قېزې دۏللی‌نین بدبخت‌لیڲینی گؤرمَک پرنسئس اۆچۆن ایندی نه‌ قَدَر آجې اۏلسا دا، کیچیک قېزې‌نېن حَلّ إدیلمکده‌ اۏلان طالئعی اۆچۆن کئچیرتدیڲی هَیَجان و تلاش بۆتۆن حیسّ‌لرینی اؤتمۆشدۆ. بو گۆن لئوینین مئیدانا چېخما‌سې اۏنون تلاشېنې داها دا آرتېرمېشدې. اۏ قۏرخوردو کی، مۆشاهیده‌سینه‌ گؤره‌، بیر زامان‌لار لئوینه‌ لاقئید اۏلمایان قېزې ایفراط ویجدانلې‌لېق اۆزۆند‌ن ورۏنسکینی ردّ إدَر و عۆمومییَّت’له‌، لئوینین گلیشی بیتمک اۆزره‌ اۏلان بو ایشی دۏلاشدېرېب یوبادار. – اۏ، چۏخدان گلیب؟ – اۏنلار إوه‌ قایېداندان سۏنرا پرنسئس لئوین حاققېندا سۏروشدو.

– بو گۆن، مامان17.

– من آنجاق بیر شئی دئمک ایسته‌ییرم کی، – دئیه‌ پرنسئس سؤزه‌ باشلادې و آناسې‌نېن جیدّی، هَیَجانلې اۆزۆند‌ن کیتی صؤحبَتین نه‌دن گئده‌جه‌ڲینی آنلادې.

– آنا، – کیتی پؤرته‌رَک و جلد آناسېنا طرف دؤنه‌رَک دئدی، – ریجا إدیرم، ریجا إدیرم، بو باره‌ده‌ هئچ نه‌ دانېشمایېن. من بیلیرم، من هر شئیی بیلیرم.

کیتی ده‌ آناسې‌نېن ایسته‌دیڲینی ایسته‌ییردی، لاکین آناسې‌نېن آرزې‌سې‌نېن نه‌دن‌لری اۏنو تحقیر إدیردی.

– من آنجاق اۏنو دئمک ایسته‌ییرم کی، بیریسینه‌ اومود وئریلدیڲی حالدا…

– آنا، عزیزیم، آللاه‌ خاطیرینه‌، هئچ نه‌ دئمه‌ڲین. بو باره‌ده‌ دانېشماق اۏ قَدَر دَهشَتلی دیر‌ کی…

– یاخشې، دئمه‌رم، دئمه‌رم، – قېزې‌نېن گؤزلری‌نین یاشاردېغېنې گؤرَن آنا دئدی،

– آما، اۆره‌ڲیم، بیر شئیی یادېندا ساخلا‌: سن منه‌ سؤز وئرمیسَن کی، مندن گیز‌لی هئچ بیر سیرّین اۏلمایاجاقدېر. اۏلمایاجاق کی؟

– هئچ واخت، آنا، هئچ واخت، – کیتی قېزاراراق و دۆز آناسې‌نېن اۆزۆنه‌ باخاراق جاواب وئردی. – لاکین ایندی سیزه‌ دئییله‌جک بیر سؤزۆم یۏخ دېر. من… من… أڲر ایسته‌سه’‌یدیم، بیلمیرَم نه‌ دئییم، نئجه‌ دئییم… من بیلمیرَم…

“یۏخ، بو گؤز‌لر’له‌ اۏ، یالان دانېشا بیلمَز”، – آنا قېزې‌نېن هَیَجانېنا و سعادتینه‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک دۆشۆندۆ. پرنسئس کیتی‌نین قلبینده‌ ایندی باش وئرَن‌لرین یازېق قېزجېغازا نه‌ قَدَر بؤیۆک و اؤنملی بیر اۏلای کیمی گؤرۆندۆڲۆنه‌ گۆلۆمسه‌ییردی.

1-13

کیتی ناهاردان سۏنرا و آخشام دۆشه‌نه‌ قَدَر بیر گنجین دؤڲۆشد‌ن أوّل دویدوق‌لارېنا بنزَر حیسّ‌لر کئچیردیردی. اۆره‌ڲی شیدَّت’له‌ دؤڲۆنۆر، فیکری بیر یئرده‌ قرار توتا بیلمیردی.

کیتی حیسّ إدیردی کی، اۏنلارېن هر ایکی‌سی‌نین ایلک دفعه‌ اۏلاراق بیر-بیرینه‌ راست گله‌جک‌لری بو آخشام اۏنون طالئعینده‌ حلّ‌إدیجی اۏلمالې دېر. اۏ فاصیله‌سیز اۏلاراق اۏنلارې گاه‌ آیرې-آیرې‌لېقدا، گاه‌ دا بیر یئرده‌ تَصَوّۆر إدیردی. اۏ، کئچمیش حاققېندا دۆشۆندۆکده‌ ممنونلوق و شفقت حیسّی’یله‌ لئوینه‌ بسله‌دیڲی مۆناسیبتین خاطیره‌لری اۆزه‌رینده‌ دایانېردې. اوشاق‌لېق‌ خاطیره‌لری و وفات إتمیش قارداشې’یلا لئوین آراسېندا اۏلان دۏستلوغا عایید خاطیره‌لر کیتی‌نین لئوین’له اۏلان مۆناسیبتینه‌ اؤزل شاعیرانه‌ گؤزَل‌لیک وئریردی. لئوینین اۏنا اۏلان محبّتی – کیتی بونا أمین ایدی – اۏندا سئوینج و فرح دۏغوروردو. کیتی اۆچۆن لئوینی خاطېرلاماق آسان ایدی. آما ورۏنسکی سۏن دَرَجه‌ نزاکتلی و ساکیت آدام اۏلسا دا، کیتی اۏنا عایید خاطیره‌لرینده‌ نه‌سه‌ ناراحات‌لېق حیسّ إدیردی، سانکی بو خاطیره‌لرده‌ بیر ساختا‌لېق واردې، لاکین بو ساختا‌لېق ساده‌ و مئهریبان آدام اۏلان ورۏنسکیده‌ دَڲیل، کیتی‌نین اؤزۆنده’‌یدی، حال‌بوکی اۏ، اؤزۆنۆ لئوینین یانېندا تامامی’یله‌ ساده‌ و راحات حیسّ إدیردی. فقط اۏ، اؤز گله‌جه‌ڲینی ورۏنسکی’یله خیالېنا گتیرَن کیمی گؤزۆ قارشې‌سېندا خۏشبخت، ایشېقلې بیر مَنظَره‌ آچېلېردې؛ لئوینله‌’سه گله‌جه‌ڲی اۏنا دومانلې گؤرۆنۆردۆ.

آخشام‌کې مجلیس اۆچۆن گئیینمکدن اؤترۆ یوخارې قالخېب گۆزگۆیه‌ باخدېقدا اۏ، اؤزۆنۆ أن یاخشې گۆن‌لرینده‌ اۏلدوغو کیمی گؤرۆب و بۆتۆن قۆوّه‌سینه‌ حاکیم اۏلدوغونو حیسّ إدیب سئویندی، بو ایسه‌ بیر آز سۏنراکې مجلیس اۆچۆن اۏنا چۏخ لازېم ایدی:

اۏ، اؤزۆنده‌ ظاهیری ساکیت‌لیک، حرکت‌لرینده‌ آزادلېق و ظریف‌لیک حیسّ إدیردی.

ساعات سککیزین یارې‌سېندا اۏ، قۏناق اۏتاغېنا تزه‌جه‌ گیرمیشدی کی، لاکئی خبر وئردی: “کۏنستانتین دیمیتریچ لئوین”. پرنسئس هله‌ اؤز اۏتاغېندایدې، پرنس دا گؤرۆنمۆردۆ. “بئله‌ ده‌ اۏلما‌لې’یدې”، – دئیه‌ کیتی دۆشۆندۆ و اۆره‌ڲی بَرک دؤڲۆندۆ. گۆزگۆیه‌ باخېب رنگی‌نین سۏلماسېندان دَهشَته‌ گلدی.

ایندی اۏ دقیق بیلیردی کی، لئوین اۏنو تک گؤرمَک و ایزدیواج تکلیفی إتمک اۆچۆن واختېندان أوّل گلیب. و ایندی ایلک دفعه‌ اۏلاراق مسأله‌نین تامامی’یله‌ باشقا و یئنی بیر طرفی اۏنا بَللی اۏلدو. اۏ یالنېز ایندی باشا دۆشدۆ کی، مسأله‌ تکجه‌ اۏنا عایید دَڲیل، یانې اۏنون کیمین’له‌ خۏشبخت اۏلاجاغې و کیمی سئوه‌جه‌ڲی مسأله‌سی دَڲیل؛ چۆنکی اۏ، بو دقیقه‌ سئودیڲی بیر آدامې تحقیر إتمه‌لی’یدی. هم ده‌ چۏخ قدّارجاسېنا تحقیر إده‌جکدی… نه‌ اۆچۆن؟ چۆنکی سئویملی بیر آدام اۏلان لئوین اۏنو سئویردی، اۏنا عاشیق اۏلموشدو. لاکین چاره‌ یۏخدو، بئله‌ لازېمدې، بئله‌ اۏلما‌لې’یدې.

“ایلاهی، دۏغرودان مې، بۆتۆن بونلارې من اؤزۆم اۏنا دئمه‌لی‌یم؟ – دئیه‌ کیتی دۆشۆندۆ. – آما من اۏنا نه‌ دئیه‌جه‌ڲَم؟ دۏغرودان مې، اۏنا دئیه‌جه‌ڲَم کی، سنی سئومیرَم؟ بو، حقیقت دَڲیل. بس نه‌ دئیه‌جه‌ڲَم؟ دئیه‌جه‌ڲَم کی، باشقاسېنې سئویرَم. یۏخ، بو، مۆمکۆن دَڲیل. یۏخ، چېخېب گئتمه‌لی‌یم، گئتمه‌لی‌یم”.

کیتی قاپېیا یاخېنلاشمېشدې کی، لئوینین آیاق سَس‌لرینی إشیتدی. “یۏخ! بو، ویجدان‌سېز‌لېق اۏلاردې. نه‌ اۆچۆن قۏرخمالې‌یام؟ پیس بیر ایش گؤرمه‌میشم کی. نه‌ اۏلاجاق، اۏلاجاق! حقیقتی دئیه‌جه‌ڲَم. بیر ده‌ کی، اۏنون یانېندا اؤزۆمۆ ناراحات حیسّ إتمیرَم. بو دېر، اؤزۆ ده‌ گلدی” – کیتی اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی و قارشې‌سېندا ایشېقلې گؤزلرینی اۏنا زیلله‌میش لئوینین قۆوّتلی‌ و اۆرکک وۆجودونو گؤردۆ. کیتی سانکی یالوارېب اۏندان آمان ایسته‌ییرمیش کیمی دۆز لئوینین گؤزلرینه‌ باخدې و ألینی اوزاتدې.

– من واختېندا گلمه‌میشم، دئیه‌سن، چۏخ تئز گلمیشَم، – لئوین بۏش قۏناق اۏتاغېنې گؤزدن کئچیرده‌رَک دئدی. لئوین نيَّتی‌نین باش توتدوغونو، اۆره‌ڲینده‌کی‌لرینی آچېب سؤیله‌مه‌ڲه‌ هئچ بیر مانعه‌ اۏلمادېغېنې گؤردۆکده‌ اۆزۆ توتولدو، رنگی قاچدې.

– أصلا یۏخ، – کیتی جاواب وئره‌رَک ماسا آرخاسېنا کئچدی.

– منیم ایسته‌دیڲیم ده‌ إله‌ سیزی تک گؤرمَک ایدی، – دئیه‌ لئوین جسارَتینی ایتیرمه‌مک اۆ چۆن اۏتورمازدان و کیتییه باخما‌زدان سؤزه‌ باشلادې.

– آنام بو ساعات گله‌جَک. اۏ، دۆنَن چۏخ یۏرولموشدو. دۆنَن…

کیتی دۏداق‌لارېندان قۏپان سؤز‌لری اؤزۆ بئله‌ آنلامازدان دانېشېر، یالوارېش و شفقت دۏلو باخېش‌لارېنې لئویندن چکمیردی.

لئوین اۏنا باخدې؛ کیتی قېزاردې و سوسدو.

– من سیزه‌ دئمیشدیم کی، بورادا نه‌ قَدَر قالا‌جاغېمې بیلمیرَم… دئمیشدیم کی، بو، سیزدن آسېلې دېر…

کیتی گئتدیکجه‌ باشېنې داها آرتېق آشاغې أڲیر، تئزلیک’له‌ إشیده‌جه‌ڲی اۏ سؤزه‌ نه‌ جاواب وئره‌جه‌ڲینی اؤزۆ ده‌ بیلمیردی.

– دئمیشدیم کی، بو، سیزدن آسېلې دېر، – دئیه‌ لئوین تکرار إتدی. – من دئمک ایسته‌ییردیم کی… دئمک ایسته‌ییردیم کی… من اۏنا گؤره‌ گلمیشَم کی… منیم آروادېم اۏلا‌سېنېز! – اۏ، نه‌ سؤیله‌دیڲینی اؤزۆ ده‌ بیلمَزدن دئدی؛ لاکین أن دَهشَتلی سؤزۆن آرتېق دئییلمیش(دَڲیلمیش) اۏلدوغونو حیسّ إده‌رَک بیردن دایاندې و کیتییه باخدې.

کیتی اۏنا باخمایاراق آغېر-آغېر نفس آلېردې. اۏ، سئوینج ایچه‌ری‌سینده‌یدی. بۆتۆن قلبینی خۏشبخت‌لیک حیسّی بۆرۆمۆشدۆ. إعتیراف إدیلمیش سئوگی‌نین اۏنا بئله‌ قۆوّتلی‌ إتکی باغېشلایاجاغېنې کیتی گؤزله‌میردی. لاکین بو یالنېز بیر آن داوام إتدی. کیتی ورۏنسکینی خاطېرلادې. اۏ، ایشېقلې و صمیمی گؤزلرینی قالدېرېب لئوینه‌ باخدې و اۏنون مأیوس اۆزۆنۆ گؤرۆب تله‌سیک جاواب وئردی:

– بو، مۆمکۆن دَڲیل… منی باغېشلایېن…

بیر دقیقه‌ أوّل اۏ، لئوینه‌ نه‌ قَدَر یاخېن ایدی، اۏنون یاشامې اۆچۆن نه‌ قَدَر اؤنملییدی! ایندی‌سه‌ اۏ آرتېق لئوینه‌ نه‌ قَدَر یاد و اوزاق اۏلموشدو!

– بو، باشقا جۆر اۏلا دا بیلمَزدی، – لئوین اۏنا باخما‌زدان دئدی. و باش أڲه‌رَک چېخېب گئتمک ایسته‌دی.

1-14

لاکین إله‌ بو زامان پرنسئس ایچه‌ری‌ گیردی. اۏ، قېزې’یلا لئوینی ایکی‌لیکده‌ گؤردۆکده‌ و اۏنلارېن مأیوس اۆز‌لرینه‌ باخدېقدا دَهشَته‌ گلدی. لئوین اۏنا باش أڲه‌رَک هئچ بیر سؤز دئمه‌دی. کیتی گؤزلرینی قالدېرمازدان سوسوردو. “آللاها شۆکۆر اۏلسون، ایمتیناع إدیب”، – دئیه‌ آنا دۆشۆندۆ و اۏنون اۆزۆ جۆمعه‌ آخشام‌لارې قۏناق‌لارېنې قارشېلادېغې همیشه‌کی تَبَسّۆم’له‌ ایشېق’لاندې. اۏ أڲلَشدی و لئوینه‌ کندده‌کی یاشامېنا عایید سوال‌لار وئرمه‌ڲه‌ باشلادې. لئوین یئنه‌ ده‌ اۏتوردو، نظره‌ چارپمازدان چېخېب گئتمک اۆچۆن قۏناق‌لارېن گلمه‌سینی گؤزله‌دی.

بئش دقیقه‌دن سۏنرا کیتی‌نین رفیقه‌سی، کئچن قېش أره‌ گئتمیش قرافینیا نۏردستۏن ایچه‌ری‌ گیردی.

بو، ایشېقلې قارا گؤز‌لری اۏلان، سارې‌شېن، آرېق، خسته‌ و عصبی بیر قادېن ایدی. اۏ، کیتینی سئویردی و اۏنون کیتییه اۏلان محبّتی، هر زامان أر‌لی قادېن‌لارېن قېز‌لارا اۏلان سئوگی‌سی کیمی، کیتینی اؤز سعادت ایده‌آلې اۆزره‌ أره‌ وئرمک آرزې‌سېندا ایفاده‌ اۏلونوردو و بونا گؤره‌ ده‌ کیتینی ورۏنسکییه أره‌ وئرمک آرزې‌سېندایدې. قېشېن أوّل‌لرینده‌ کیتیگیلده راست گلدیڲی لئوین اۏنون خۏشونا گلمیردی. لئوین’له راستلاشدېقدا قرافینیانېن داییمی و سئویملی أڲلنجه‌سی اۏنا ایستئهزا إتمکدن عیبارتدی.

– من اۏنون اؤز عظمتی‌نین زیروه‌سیندن منه‌ باخماسېنې، منی سفئح بیلیب منیم’له‌ إتدیڲی عاغېللې‌ صؤحبَتینی کسمه‌سینی و یاخود منه‌ ایلتیفات گؤرسَتمه‌سینی سئویرَم. من بونو چۏخ سئویرَم: اۏ، منه‌ ایلتیفات گؤرسه‌دیر. و من چۏخ شادام کی، اۏنون مندن زهله‌سی گئدیر… – اۏ، لئوین حاققېندا دئییردی.

اۏ، حاقلې‌’یدې، چۆنکی لئوینین، دۏغرودان دا، اۏندان زهله‌سی گئدیردی و قرافینیانېن قۆرّه‌لنه‌رَک اؤزۆ اۆچۆن بیر مزییَّت بیلدیڲی شئی‌لره‌: عصبی‌لیڲینه‌ و کۏبود، گۆنده‌لیک یاشامدا نه‌ واردې‌’سا، هامې‌سېنا قارشې اینجه‌ بیر ایکراه‌، لاقئید‌لیک گؤرسَتدیڲینه‌ گؤره‌ لئوین اۏنا نیفرت إدیردی.

نۏردستۏن’لا‌ لئوین آراسېندا کۆبار جمعيّتده‌ تئز-تئز راست گلینَن إله‌ بیر مۆناسیبت یارانمېشدې کی، بو زامان ایکی آدام ظاهیرَن بیر-بیرینه‌ دۏستلوق مۆناسیبتی گؤرسَتسه‌لر ده‌، داخیلَن بیر-بیرینه‌ اۏ قَدَر نیفرت إدیرلر کی، حتتا بیر-بیری’یله‌ جیدّی داورانا، بیر-بیری طرفیندن‌ تحقیر اۏلونا بیلمیر‌لر.

قرافینیا نۏردستۏن درحال لئوینین اۆستۆنه‌ هۆجوم چَکدی.

– آ! کۏنستانتین دیمیتریچ! یئنه‌ ده‌ بیزیم پۏزقون بابیله‌ گلمیسینیز، – اۏ چۏخ کیچیک و سارې ألینی لئوینه‌ اوزاداراق و قېشېن أوّل‌لرینده‌ بیر دفعه‌ لئوینین مۏسکۏنې بابیله‌ اۏخشاتدېغېنې خاطېرلایاراق دئدی. – یۏخ’سا بابیل دۆزه‌لیب، یا سیز پۏزولموسونوز؟ – دئیه‌ قرافینیا ایستئهزا’یلا علاوه‌ إتدی و کیتییه باخدې.

– من چۏخ شادام کی، قرافینیا، سیز منیم سؤز‌لریمی بو جۆر یادېنېز‌دا ساخلایېر‌سېنېز، – اؤزۆنه‌ گلمه‌ڲی باجارمېش لئوین عادَتی اۆزره‌ درحال قرافینیا نۏردستۏنا قارشې هنَک‌یانا دوروم آلاراق دئدی. – گؤرۆنۆر، منیم سؤز‌لریم سیزه‌ چۏخ بؤیۆک إتکی باغېشلایېر.

– بس نئجه‌! من اۏنلارېن هامې‌سېنې یازېرام. نئجه‌سن، کیتی، یئنه‌ کۏنکیده‌ سۆرۆشمۆسنمی؟..

و قرافینیا کیتی’یله صؤحبَته‌ باشلادې. ایندی چېخېب گئتمک لئوین اۆچۆن نه‌ قَدَر چتین اۏلسا دا، هر حالدا، بئله‌ بیر کۏبودلوغا یۏل وئرمک – هردن‌بیر اۏنا باخان و اۏنون باخېش‌لارېندان قاچان کیتینی بۆتۆن آخشام بۏیونجا گؤرمکدن داها آسان ایدی. اۏ، آیاغا قالخماق ایسته‌دی، لاکین پرنسئس اۏنون سوسدوغونو گؤرۆب دئدی: – سیز مۏسکۏدا چۏخ قالا‌جاق‌سېنېزمې؟ سیز آخې، دئیه‌سن، زئمستوۏ ایش‌لری’یله‌ مشغولسونوز، یَقین کی، بورادا اوزون سۆرَج قالا‌ بیلمَز‌سینیز.

– یۏخ، پرنسئس، من آرتېق زئمستوۏ ایله‌ مشغول دَڲیلم، – لئوین دئدی. – بیر نئچه‌ گۆنلۆڲه‌ گلمیشَم.

“اۏنا نه‌سه‌ اۏلوب، – دئیه‌ قرافینیا نۏردستۏن لئوینین جیدّی و سرت اۆزۆنه‌ باخاراق دۆشۆندۆ، – نه‌دن‌سه‌ اؤز مۆحاکیمه‌لرینده‌ن قاچېر. آما من اۏنو اؤزۆندن چېخاردارام. اۏنو کیتی قارشې‌سېندا آخماق دوروما قۏیماغې چۏخ سئویرَم و من بونو إده‌جه‌ڲم”.

– کۏنستانتین دیمیتریچ، – قرافینیا اۏنا دئدی، – لۆطفَن، منه‌ ایضاح إدین گؤرۆم، بو نئجه‌ ایش دیر کی، – آخې سیز بونلارې بیلیر‌سینیز، – بیزیم کالوقاداکې کندیمیزده‌ بۆتۆن کیشی‌لر و آرواد‌لار وار-یۏخلا‌رېنې آراغا وئریب ایچیبلر و ایندی بیزه‌ بیر قپیک ده‌ اؤده‌میر‌لر. بو نه‌ دئمک دیر؟ آخې سیز هر زامان موژیک‌لری تعریفله‌ییردینیز.

بو زامان بیر خانېم دا اۏتاغا گیردی و لئوین آیاغا قالخدې.

– باغېشلایېن منی، قرافینیا، من بو باره‌ده‌، دۏغرودان دا، هئچ نه‌ بیلمیرَم و سیزه‌ ده‌ هئچ نه‌ دئیه‌ بیلمه‌رَم، – لئوین جاواب وئردی و خانېمېن آرخاسېنجا ایچه‌ری‌ گیرَن ساواشچېیه‌ باخدې.

“بو، ورۏنسکی اۏلمالې دېر”، – دئیه‌ لئوین دۆشۆندۆ و بونا أمین اۏلماق اۆچۆن کیتییه باخدې. کیتی آرتېق ورۏنسکینی گؤرمۆشدۆ و ایندی دؤنۆب لئوینه‌ باخېردې. کیتی‌نین غئیری-ایختییاری اۏلاراق پارېلدایان گؤزلری‌نین بیرجه‌ باخېشېندان لئوین آنلادې کی، اۏ، بو آدامې سئویر، هم ده‌ بونا کیتی بونو اؤز دیلی’یله‌ سؤیله‌میش کیمی أمین اۏلدو. لاکین اۏ، نه‌ جۆر آدام دېر؟

ایندی، – بو، یاخشې دېر، یۏخ’سا پیس، – لئوین بورادا قالمایا بیلمَزدی، کیتی‌نین سئودیڲی بو ساواشچې‌نین نئجه‌ آدام اۏلدوغونو اؤرگنمک لازېمدې.

إله‌ اینسان‌لار وار کی، هر هانسې آنلامدا خۏشبخت اۏلان رقیب‌لرینه‌ راست گلدیکده‌ اۏنداکې یاخشې مزییَّت‌لره گؤز یومماغا درحال حاضېر دېرلار و اۏندا یالنېز پیس جَهَت‌لری گؤرۆرلر؛ إله‌ اینسان‌لار دا وار کی، اۏنلار، عکسینه‌، هر شئیدن آرتېق بو

خۏشبخت رقیب‌لرینده‌ اۏنلارې مغلوب إدَن مزییت‌لری تاپماغا چالېشېر و اۆرَک‌لرینده‌ درین بیر آغرې’یلا اۏندا یالنېز یاخشې جَهَت‌لری آختارېر‌لار. لئوین بئله‌ آدام‌لاردان ایدی. لاکین ورۏنسکیده‌ یاخشې و جلب‌إدیجی کالیته‌لری آختارېب تاپماق اۏنون اۆچۆن چتین دَڲیلدی. بو، درحال اۏنون گؤزۆنه‌ چارپدې. ورۏنسکی مۆلاییم، یاراشېقلې، فۏق‌الاده‌ ساکیت و سرت اۆزلۆ، اۏرتابۏیلو، مؤحکَم بَدَن‌لی، قارایانېز بیر گنج ایدی. اۏنون اۆزۆنده‌ و وۆجودوندا – قېسا وورولموش قارا ساچ‌لارېندان و تزه‌جه‌ تاراش إدیلمیش چنه‌سیندن‌ توتموش گئنیش و تزه‌ موندیرینه‌ قَدَر هر شئی ساده‌ و عئینی زاماندا ظریف ایدی. ایچه‌ری‌ گیرَن خانېما یۏل وئردیکدن سۏنرا ورۏنسکی پرنسئسیا، سۏنراسا کیتییه یاخېنلاشدې.

کیتییه یاخېنلاشان زامان اۏنون قشنگ گؤز‌لری اؤزل بیر شفقت’له‌ پارېلدادې و اۏ، آزجا حیسّ اۏلونان خۏشبخت و تواضؤع‌کار-تنتَنه‌لی تَبَسّۆم’له‌ (لئوینه‌ بئله‌ گؤرۆندۆ)، إحتیرام و إحتیاط’لا کیتی‌نین قارشې‌سېندا أڲیله‌رَک کیچیک، لاکین إنلی ألینی اۏنا اوزاتدې.

هامې’یلا گؤرۆشدۆکدن و بیر نئچه‌ سؤز دئدیکده‌ن سۏنرا اۏندان گؤزۆنۆ چکمه‌یَن لئوینه‌ بیر دفعه‌ ده‌ اۏلسون باخما‌زدان اۏتوردو.

– ایجازه‌ وئرین، سیزی تانېش إدیم، – پرنسئس لئوینی گؤرسه‌ده‌رَک دئدی.

– کۏنستانتین دیمیتریچ لئوین. قراف آلئکسئی کیریللۏویچ ورۏنسکی.

ورۏنسکی آیاغا قالخدې و مئهریبان‌لېق’لا لئوینین گؤزلرینه‌ باخاراق اۏنون ألینی سېخدې.

– دئیه‌سن، بو قېش سیزین’له‌ ناهار إتمه‌لی’یدیم، – اۏ، آچېق و ساده‌ بیر تَبَسّۆم’له‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی، – لاکین سیز گؤزلَنیلمَزدن کنده‌ چېخېب گئتدینیز.

– کۏنستانتین دیمیتریچ شَهَره‌ و بیز شَهَر‌لی‌لره نیفرت إدیر، – قرافینیا نۏردستۏن دئدی.

– گؤرۆنۆر، منیم سؤز‌لریم سیزه‌ چۏخ إتکی إدیر کی، سیز اۏنلارې یاددان چېخارتمېر‌سېنېز، – لئوین جاواب وئردی و بو سؤز‌لری بیر آز أوّل دئدیڲینی خاطېرلایاراق قېزاردې.

ورۏنسکی لئوینه‌ و قرافینیا نۏردستۏنا باخېب گۆلۆمسه‌دی.

– سیز هر زامان کندده‌ یاشایېر‌سېنېز؟ – دئیه‌ ورۏنسکی سۏروشدو. – منجه‌، قېشدا کند چۏخ دارېخدېرېجې دېر.

– أڲر مشغولییتین وار’سا، دارېخدېرېجې دَڲیل، هم ده‌، عۆمومییَّت’له‌ کندده‌ آدام دارېخمېر، – دئیه‌ لئوین سرت جاواب وئردی.

– من کندی سئویرَم، – ورۏنسکی لئوینین جاوابېنداکې سرت‌لیڲی حیسّ إتسه‌ ده‌، اؤزۆنۆ بیلمه‌مزلیڲه‌ ووراراق دئدی.

– لاکین اومود إدیرم کی، قراف، سیز هر زامان کندده‌ یاشاماغا راضې اۏلمازدېنېز،

– قرافینیا نۏردستۏن دئدی.

– بیلمیرَم، اوزون زامان بونو یۏخلا‌مامېشام. من غریبه‌ حیسّ‌لر کئچیردیردیم،

– دئیه‌ ورۏنسکی سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – قېشدا آنام’لا نیتسادا یاشادېغېم زامان چارېقلې، موژیکلی روس کندی اۆچۆن دارېخدېغېم قَدَر هئچ یئرده‌ دارېخمامېشام. بیلیر‌سینیز کی، نیتسا اؤز-اؤزۆلۆڲۆنده‌ جان‌سېخېجې یئر دیر. نئاپۏل دا، سۏررئنتۏ دا یالنېز قېسا سۆرَج اۆچۆن یاخشې دېر. لاکین محض اۏرا‌دا روسییه‌ و روس کندی آدامېن خیالېندا جانلانېر. اۏنلار عئینی‌’له‌…

ورۏنسکی اۆزۆنۆ هم کیتییه، هم لئوینه‌ توتاراق، ساکیت و مئهریبان باخېش‌لارېنې بیریندن‌ باشقاسېنا چئویره‌رَک، گؤرۆنۆر، عاغلېنا نه‌ گلیردی’سه‌، اۏنو دانېشېردې.

قرافینیا نۏردستۏنون نه‌سه‌ دئمک ایسته‌دیڲینی گؤرۆب دایاندې و باشلادېغې سؤزۆ بیتیرمَزدن دیققت’له‌ قرافینیانې دینله‌مه‌ڲه‌ باشلادې.

صؤحبَتین آرا‌سې بیر دقیقه‌ ده‌ اۏلسون کسیلمیردی، بئله‌ کی، صؤحبَت اۆچۆن قۏنو تاپېلمادېقدا کلاسیک و چاغداش تحصیل’له عۆمومی حربی مۆکلَّفیییت کیمی ایکی قۏنونو هر زامان ایکی آغېر تۏپ کیمی إحتیاطدا ساخلایان قۏجا پرنسئس بو دفعه‌ اۏنلاردان ایستیفاده‌ إتمه‌لی اۏلمادې، قرافینیا نۏردستۏن دا لئوینه‌ ساتاشماغا ایمکان تاپمادې.

لئوین عۆمومی صؤحبَته‌ قۏشولماق ایسته‌سه‌ ده‌، بونو باجارمېردې؛ هر دقیقه‌ اؤز-اؤزۆنه‌ “ایندی گئتمک لازېم دېر” دئییردی‌’سه‌ ده‌، نه‌’یسه‌ گؤزله‌یه‌رَک چېخېب گئتمیردی. صؤحبَت فېرلانان ماسا‌لار و روح‌لار اۆزه‌رینه‌ گلیب چېخدې و سپیریتیزمه‌ اینانان قرافینیا نۏردستۏن گؤردۆڲۆ مؤعجۆزه‌لردن دانېشماغا باشلادې.

– آه‌، قرافینیا، مۆطلَق منی ده‌ آپارېن، خواهیش إدیرم، آللاه‌ خاطیرینه‌، منی ده‌ اۏنلارېن یانېنا آپارېن! من هئچ زامان هئچ یئرده‌ غئیری-عادی بیر شئی گؤرمه‌میشم، باخمایاراق کی، هر یئرده‌ اۏنلارې آختارېرام، – ورۏنسکی گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.

– یاخشې، گلَن شنبه‌ گۆنۆ گئده‌ریک، – دئیه‌ قرافینیا نۏردستۏن جاواب وئردی.

– بس سیز، کۏنستانتین دیمیتریچ، اینانېرسېنېزمې؟ – دئیه‌ اۏ، لئویندن سۏروشدو.

– نییه‌ مندن سۏروشورسونوز؟ آخې نه‌ دئیه‌جه‌ڲیمی بیلیر‌سینیز.

– من سیزین فیکرینیزی إشیتمک ایسته‌ییرم.

– منیم فیکریم یالنېز بو دېر کی، – دئیه‌ لئوین جاواب وئردی، – بو فېرلانان

ماسا‌لار ثوبوت إدیر کی، بیزیم معده‌نی(مدَنی) و ساواد‌لې آدلاندېردېغېمېز جمعيّت موژیک‌لردن اۆستۆن دَڲیل دیر. موژیک‌لر بدنظره‌، اۏوسونیا، اۏوسونا اینانېرلار، بیز‌سه‌…

– دئمک، سیز اینانمېر‌سېنېز؟

– اینانا بیلمه‌رَم، قرافینیا.

– آخې من اؤز گؤز‌لریم’له‌ گؤرمۆشَم.

– کند‌لی آرواد‌لار دامداباجا گؤردۆک‌لرینی دانېشېرلار.

– دئمه‌لی، سیز منیم یالان دئدیڲیمی دۆشۆنۆرسۆنۆز؟ قرافینیا ایستئهزا’یلا گۆلدۆ.

– یۏخ، ماشا، کۏنستانتین دیمیتریچ دئییر کی، اۏ، بئله‌ شئی‌لره‌ اینانا بیلمیر، – دئیه‌ کیتی لئوینین عَوَضینه‌ قېزاراراق دئدی و لئوین بونو باشا دۆشۆب داها دا عصبی حالدا جاواب وئرمک ایسته‌ییردی کی، ورۏنسکی درحال اؤز آچېق و شن تَبَسّۆمۆ’یله‌ خۏشاگلمز شک’له‌ دۆشمک تهلۆکه‌سی آلتېندا اۏلان صؤحبَته‌ قارېشدې.

– سیز بئله‌ شئی‌لری تامامی’یله‌ غئیری-مۆمکۆن حئساب إدیر‌سینیز؟ – دئیه‌ ورۏنسکی سۏروشدو. – آخې نه‌ اۆچۆن؟ بیز إلئکتریکین نه‌ اۏلدوغونو بیلمه‌دیڲیمیز حالدا اۏنون وارلېغېنې اینکار إتمیریک؛ إله‌سه‌، نه‌ اۆچۆن بیزه‌ هله‌لیک بَللی اۏلمایان یئنی بیر قۆوّه‌نین مؤوجودلوغونو قبول إتمه‌یَک، هانسې کی…

– إلئکتریک تاپېلدېغې زامان، – دئیه‌ لئوین جلد اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی، – بونون’لا یالنېز مؤوجود بیر اۏلای کشف إدیلمیش اۏلدو، لاکین اۏنون نه‌دن عمله‌ گلدیڲی و نه‌یه‌ قادیر اۏلدوغو هله‌ بَللی دَڲیلدی، یالنېز عصرلر کئچدیکدن سۏنرا اۏنون تطبیق اوصولونو دۆشۆنۆب تاپدېلار. سپیریتله‌ر’‌سه عکسینه‌ حرکت إتدیلر، ایلک اؤنجه‌ ماسا‌لار اۏنلار اۆچۆن یازماغا، روح‌لار اۏنلارېن یانېنا گلمه‌ڲه‌ باشلادې، سۏنراسا بونون بَلیرسیز بیر قۆوّه‌ اۏلدوغونو دئدیلر.

ورۏنسکی، گؤرۆنۆر، لئوینین سؤز‌لری’یله‌ ماراقلاناراق دیققت’له‌ اۏنا قولاق آسېردې.

– إله دیر، آما سپیریت‌لر دئییرلر کی، هله‌لیک بو قۆوّه‌نین نه‌ اۏلدوغونو بیلمیریک، لاکین بو قۆوّه‌ مؤوجود دېر و بئله‌ شراییطده‌ اؤزۆنۆ گؤرسه‌دیر. بو قۆوّه‌نین نه‌دن عیبارت اۏلدوغونوسا قۏی عالیم‌لر آچېب گؤرسَتسینلر. یۏخ، من باشا دۆشمۆرَم کی، نه‌ اۆچۆن بو، یئنی بیر قۆوّه‌ اۏلا بیلمَز، أڲر…

– اۏنا گؤره‌ کی، – دئیه‌ لئوین اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی، – إلئکتریکلنمه‌ زامانې سیز هر دفعه‌ قاترانې یۆنا سۆرتدۆکده‌ عئینی و بَللی بیر اۏلای اۆزه‌ چېخېر، سپیریتیزمده‌’سه بو، هر دفعه‌ باش وئرمیر، دئمه‌لی، بو، طبیعَت اۏلایې دَڲیل.

إحتیمال کی، صؤحبَتین قۏناق اۏتاغې اۆچۆن حدّیندن‌ آرتېق جیدّی شکیل آلدېغېنې حیسّ إدَن ورۏنسکی إعتیراض إتمه‌دی و قۏنونو دَڲیشمه‌ڲه‌ چالېشاراق شن حالدا گۆلۆمسه‌دی و خانېم‌لارا طرف دؤندۆ.

– قرافینیا، گلین بو ساعات تجرۆبه‌دن کئچیردَک، – اۏ دئدی؛ لاکین لئوین دۆشۆندۆک‌لرینی آخېرا قَدَر سؤیله‌مک ایسته‌ییردی.

– منجه‌، – دئیه‌ اۏ، سؤزۆنه‌ داوام إتدی، – سپیریت‌لرین اؤز مؤعجۆزه‌لرینی هانسې’سا یئنی قۆوّه‌نین وارلېغې’یلا ایضاح إتمک جهد‌لری أن اوغورسوز تَشَبّۆثدۆر. اۏنلار روح‌لارېن قۆوّه‌سیندن‌ دانېشدېق‌لارې حالدا، بونو مادّی تجرۆبه‌دن کئچیرتمک ایسته‌ییر‌لر.

هامې اۏنون سؤزۆنۆ بیتیرمه‌سینی گؤزله‌ییردی و لئوین ده‌ بونو حیسّ إدیردی.

– منسه‌ بو فیکیرده‌یم کی، سیزدن أعلاء مئدیوم18 اۏلاجاق، – قرافینیا نۏردستۏن دئدی، – سیزده‌ نه‌سه‌ بیر وجد وار.

لئوین آغزېنې آچېب نه‌سه‌ دئمک ایسته‌دی، لاکین قېزاردې و هئچ بیر سؤز دئمه‌دی. –

کنیاژنا، گلین بو ساعات ماسا‌لارې تجرۆبه‌دن کئچیردَک، لۆطفَن، – ورۏنسکی دئدی. –

پرنسئس، سیز ایجازه‌ وئریرسینیزمی؟

ورۏنسکی آیاغا قالخدې، کیچیک بیر ماسا تاپماق اۆچۆن اۏتاغې گؤزدن کئچیردی(کئچیرتدی). کیتی ده‌ کیچیک بیر ماسا تاپماق اۆچۆن آیاغا قالخدې و لئوینین یانېندان کئچرکن گؤز‌لری اۏنون گؤزلرینه‌ ساتاشدې. کیتی اۆرَکدن لئوینه‌ آجېیېردې، اۆسته‌لیک اۏنون بدبخت‌لیڲینه‌ اؤزۆ باعیث اۏلدوغو اۆچۆن اۏنا یازېغې گلیردی. “أڲر منی باغېشلاماق مۆمکۆن دیر’‌سه‌، باغېشلایېن. من اۏ قَدَر خۏشبختم کی…” “هامېیا نیفرت إدیرم، سیزه‌ ده‌، اؤزۆمه‌ ده‌”، – لئوینین باخېش‌لارېندان بو حیسّ إدیلیردی. اۏ، ایشلیاپاسېنا أل آتدې. لاکین چېخېب گئتمک اۏنا قیسمت اۏلمادې. اۏ بیری‌لر کیچیک ماسانېن یان-یؤوره‌سینده‌ یېغېشماغا و لئوین چېخېب گئتمه‌ڲه‌ حاضېرلاشېردې کی، قۏجا پرنس ایچه‌ری‌ گیردی و خانېم‌لار’لا سلاملاشېب لئوینه‌ طرف دؤندۆ.

– آ! – دئیه‌ اۏ، سئوینج’له‌ سؤزه‌ باشلادې. – چۏخدان گلمیسَن؟ سَنین بورادا اۏلدوغونو بیلمیردیم. سیزی گؤردۆڲۆمه‌ چۏخ شادام.

قۏجا پرنس لئوینه‌ گاه‌ “سن”، گاه‌ دا “سیز” دئییردی. اۏ، لئوینی قوجاقلادې و اۏنون’لا صؤحبَته‌ باشلادې؛ آیاغا قالخېب ساکیتجه‌ پرنسین اۏنا مۆراجیعت إتمه‌سینی گؤزله‌یَن ورۏنسکییه‌’سه اؤنم وئرمه‌دی.

کیتی حیسّ إدیردی کی، باش وئرَن همین اۏلای‌دان سۏنرا آتاسې‌نېن لۆطف‌کار‌لېغې لئوین اۆچۆن نه‌ قَدَر آغېر دېر. همچینین اۏ، آتاسې‌نېن، نهایت، ورۏنسکی‌نین سلامېنا نئجه‌ سۏیوق جاواب وئردیڲینی، ورۏنسکینینسه‌ نه‌ اۆچۆن اۏنا قارشې غئیری-صمیمی بیر

مۆناسیبت گؤرسه‌دیلدیڲینی آنلاماغا چالېشدېغېنې، لاکین آنلایا بیلمه‌یه‌رک صمیمی بیر حئیرت’له‌ قۏجا پرنسه‌ باخدېغېنې گؤرۆب قېزاردې.

– پرنس، کۏنستانتین دیمیتریچی بوراخېن گلسین، – دئدی. – بیز تجرۆبه‌ آپارماق ایسته‌ییریک.

– نه‌ تجرۆبه‌؟ ماسانې فېرلاتماقمې؟ منی باغېشلایېن، خانېم‌لار و آغا‌لار، منجه‌، اۆزۆک اۏیونو اۏیناماق داها مزه‌لی اۏلاردې، – قۏجا پرنس ورۏنسکییه باخاراق و بو ایشی اۏنون دۆزَلتدیڲینی آنلایاراق دئدی. – اۆزۆک اۏیونوندا هئچ اۏلماسا بیر آنلام وار.

ورۏنسکی سرت گؤز‌لری’یله‌ حئیرت’له‌ پرنسه‌ باخدې و خفیفجه‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک درحال قرافینیا نۏردستۏن’لا‌ گلَن هفته‌ باش توتاجاق بؤیۆک بال حاققېندا دانېشماغا باشلادې.

– اومود إدیرم کی، سیز ده‌ گله‌جَک‌سینیز؟ – دئیه‌ اۏ، کیتییه مۆراجیعت إتدی.

قۏجا پرنس اۆزۆنۆ چئویرن کیمی لئوین نظره‌ چارپمازدان اۏرادان چېخدې و اۏنون بو آخشام‌کې مجلیسدن آپاردېغې سۏن تأثّۆرات – ورۏنسکی‌نین بال حاقّېنداکې سوالېنا جاواب وئرَن کیتی‌نین گۆلۆمسه‌ین و خۏشبخت چؤهره‌سی اۏلدو.

1-15

آخشام مجلیسی قورتاردېقدان سۏنرا کیتی لئوین’له إله‌دیڲی صؤحبَتی آناسېنا دانېشدې و لئوینه‌ دویدوغو بۆتۆن مرحمَت حیسّینه‌ باخمایاراق، کیتی اۏنا ایزدیواج تکلیفی إدیلدیڲینی دۆشۆندۆکجه‌ سئوینیردی. کیتی‌نین لازېم اۏلدوغو کیمی حرکت إتدیڲینه‌ شۆبهه‌سی یۏخ ایدی. لاکین یاتاغېنا گیردیکدن سۏنرا اوزون سۆرَج گؤزۆنه‌ یوخو گئتمه‌دی. بوگۆنکۆ تأثّۆرات‌لاردان بیری آمان وئرمَزدن اۏنو تعقیب إدیردی. بو، چاتېلمېش قاش‌لارې آلتېندان مأیوس-مأیوس باخان لئوینین مئهریبان گؤز‌لرییدی، اۏ، بو دورومدا قۏجا پرنسی دینله‌یه‌رک دایانمېش و گاه‌ کیتییه، گاه‌ دا ورۏنسکییه باخمېشدې. و کیتی‌نین لئوینه‌ اۏ قَدَر یازېغې گلدی کی، گؤز‌لری یاش’لا‌(یاشلا) دۏلدو. لاکین درحال اۏ، لئوینی قوربان وئردیڲی اۏ بیریسی حاققېندا دۆشۆنمه‌ڲه‌ باشلادې. کیتی اۏنون جسور و سرت اۆزۆنۆ، عالی‌جَناب ساکیت‌لیڲینی و هامېیا اۏلان مئهریبان‌لېغېنې خیالېنا گتیردی؛ سئودیڲی آدامېن اۏنا قارشې اۏلان محبّتینی خاطېرلادې و قلبی یئنه‌ فرح’له‌ دۏلدو، خۏشبخت تَبَسّۆم’له‌ بالېشېن اۆستۆنه‌ اوزاندې. “تأسّۆف، تأسّۆف، آما نه‌ إتمک اۏ‌لار؟ من گۆناهکار دَڲیلم”، – اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی؛ آما ایچی سَسی اۏنا باشقا شئی‌لر دئییردی. لئوینی جذب إتدیڲیندن‌می، یۏخ’سا اۏنا ردّ جاوابې وئردیڲیندن‌می پئشمان ایدی – بونو اؤزۆ ده‌ بیلمیردی. لاکین اۏنون خۏشبخت‌لیڲی شۆبهه‌لر’له‌ زَهَرلنمیشدی. “رَحم إت، ایلاهی، رَحم إت، ایلاهی، رَحم إت، ایلاهی!” – دئیه‌

یوخویا گئده‌نه‌ قَدَر اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی.

بو زامان آشاغېدا، پرنسین بالاجا کابینینده‌ سئویملی قېز‌لارې اۆستۆنده‌ آنا-آتالار آراسېندا تئز-تئز دۆشن داوا‌لاردان بیری باش وئرمکده‌یدی.

– نه‌ اۏلوب؟ داها نه‌ اۏلاجاق کی؟ – دئیه‌ پرنس أل-قۏلونو آتاراق قېشقېرېر و درحال ده‌’له دری‌سیندن‌ اۏلان خالاتېنا بۆرۆنۆردۆ. – اۏ اۏلوب کی، سیزده‌ نه‌ حئیثيَت وار، نه‌ ده‌ لیاقت، سیز بو رذیل، آخماق إلچییینیز’له اؤز قېزېنېزې رۆسوای إدیر‌سینیز، اۏنو محو إدیر‌سینیز!

– آللاه‌ خاطیرینه‌، اینصافېن اۏلسون، پرنس، آخې من نه‌ إتمیشم کی؟ – پرنسئس آز قالا‌ آغلایاراق دئییردی.

پرنسئس قېزې’یلا إله‌دیڲی صؤحبَتدن سۏنرا خۏشبخت و ممنون حالدا عادَتی اۆزره‌ پرنس’له‌ هله‌لیکلشمه‌ڲه گلمیشدی؛ لئوینین ایزدیواج تکلیفی و کیتی‌نین ردّ جاوابې حاققېندا پرنسه‌ بیر شئی دئمک نيّتینده‌ دَڲیلدی’‌سه‌ ده‌، یئنه‌ ده‌ أرینه‌ إیهام ووردو کی، اۏنون فیکرینجه‌، ورۏنسکی‌نین مسأله‌سی بیتمیش کیمی دیر و اۏنون آنا‌سې گلَن کیمی بو مسأله‌ حَلّ اۏلوناجاق. پرنس بو سؤز‌لری إشیدن کیمی بیردن اؤزۆندن چېخدې و قېشقېرا-قېشقېرا نزاکت‌سیز سؤزلر سؤیله‌مه‌ڲه‌ باشلادې.

– سیز نه‌ إتمیسینیز؟ باخېن: بیرینجی‌سی، سیز آداخلې توتماق ایسته‌ییرسینیز، صاباح بۆتۆن مۏسکۏ بو باره‌ده‌ دانېشاجاق. أڲر سیز آخشام مجلیس‌لری دۆزَلدیرسینیزسه‌، اۏندا سئچمه‌ آداخلې گنج‌لری یۏخ، هامېنې دعوت إدین. بۆتۆن بو مایماق‌لارېن (پرنس مۏسکۏ گنج‌لرینی بئله‌ آدلاندېرېردې) هامې‌سېنې چاغېرېن، تاپیۏر19 دعوت إدین، قۏیون چالېب-اۏیناسېنلار، داها بوگۆنکۆ کیمی یۏخ – آداخلې‌لارې چاغېرېب آرا دۆزَلتمک’له مشغول اۏلمایېن. بونلارې گؤرمَک منیم اۆچۆن ایرگنج دیر، سیز’سه‌ ایسته‌ڲینیزه ناییل اۏلدونوز، قېزجېغازېن باشېنې تۏولادېنېز. لئوین مین دفعه‌ یاخشې آدام دېر. اۏ بیریسه‌ پئتئربورگ فرانتېدېر، اۏنلارېن هامې‌سېنې ماشېندا قایېرېب عئینی جۆر دۆزَلدیبلر، اۏنلارېن هامېسې میتیلدیر. بیر ده‌ لاپ شازدا اۏلسا دا، منیم قېزېمېن هئچ کسه‌ إحتیاجې یۏخ دېر!

– آخې من نه‌ إله‌میشم کی؟

– اۏنو إله‌میسن کی… – پرنس غضب’له‌ باغېردې.

– بیلیرم، أڲر سنه‌ قولاق آسساق، – دئیه‌ پرنسئس اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی،

– اۏندا گَرَک قېزېمېزې هئچ واخت أره‌ وئرمه‌یَک. ایندی کی بئله دیر، اۏندا کنده‌ گئتمک لازېم دېر.

– گئتمک داها یاخشې اۏلاردې.

– دایان بیر. مَڲَر من یالتاقلانېرام؟ من قطعیَّن قېلېغا گیرمیرَم. اۏ گنج اۏغلان اؤزۆ قېزا وورولوب، چۏخ یاخشې اۏغلان دېر و منه‌ إله‌ گلیر کی، قېز دا…

– بَلی، سنه‌ إله‌ گلیر! آما قېز اۏنا، دۏغرودان دا، وورو’لا‌ بیلَر، اۏ ایسه‌ إولَنه‌ن دَڲیل، من إولنمک حاققېندا نئجه‌ دۆشۆنۆرم’سه‌، اۏ دا إله‌ دۆشۆنۆر… اۏح‌! کاش کی بونلارې گؤزۆم گؤرمه‌ڲه‌یدی!.. “آه‌، سپیریتیزم، آه‌، نیتسا، آه‌، بالدا…” – پرنس اؤزۆنۆ آروادې‌نېن یئرینه‌ قۏیاراق هر سؤزدن سۏنرا رئوئرانس إدیردی. – باخ کاتیانېن باشېنا عئشق سئوداسې سالاندان سۏنرا گؤر اۏنو نئجه‌ بدبخت إده‌جه‌ییک…

– آخې نه‌ اۆچۆن سن بئله‌ فیکیرلَشیرسن؟

– من فیکیرلَشمیرَم، من بیلیرم؛ بونو گؤرمَک اۆچۆن آرواد‌لاردان فرقلی اۏلاراق، بیزیم گؤزلریمیز وار. من جیدّی نيَّتی اۏلان آدامې گؤرۆرَم، اۏ
– لئویندیر؛ سیزین اۏ بیلدیرچینی ده‌ گؤرۆرَم، بو جېزما-قارا‌چې‌نېن نيَّتی آنجاق أڲلنمکدیر.

– سن بونو آرتېق اؤز باشېنا یئریتمیسَن…

– هه‌، سۏنرا پئشمان اۏلاندا گئج اۏلاجاق، داشانې یادېنا سال.

– هه‌، یاخشې، یاخشې، داها بو باره‌ده‌ دانېشمایاق، – دئیه‌ پرنسئس بدبخت دۏللینی خاطېرلایېب اۏنو ساخلادې.

– چۏخ گؤزَل، هله‌لیک!

بیر-بیرینه‌ خاچ چکه‌رَک و اؤپۆشه‌رک، لاکین هر بیری‌نین اؤز فیکرینده‌ قالدېغېنې حیسّ إده‌رَک أر-آرواد هله‌لیک‌لَشیب آیرېلدېلار.

پرنسئس ایلک اؤنجه‌ مؤحکَم اینانېردې کی، بوگۆنکۆ آخشام کیتی‌نین طالئعینی حَلّ إدیب و ورۏنسکی‌نین نيَّتینه‌ هئچ بیر شۆبهه‌ اۏلا بیلمَز؛ لاکین أری‌نین سؤز‌لری اۏنو تشویشه‌ سالدې.

اؤز اۏتاغېنا قایېتدېقدان سۏنرا اۏ دا عئینی‌’له‌ کیتی کیمی بَلیرسیز گله‌جَک قارشې‌سېندا قۏرخو دویاراق بیر نئچه‌ دفعه‌ اؤز-اؤزۆنه‌ تکرار إتدی: “رَحم إت، ایلاهی، رَحم إت، ایلاهی، رَحم إت، ایلاهی!”

1-16

ورۏنسکی هئچ زامان عائله‌ یاشامې‌نېن نه‌ اۏلدوغونو بیلمه‌میشدی. آنا‌سې جاوان‌لېقدا پارلاق کۆبار قادېن ایدی، أرده‌ اۏلدوغو زامان و خۆصوصَن سۏنرا بۆتۆن کۆبار جمعيّته‌ بَللی اۏلان بیر چۏخ عئشق ماجرا‌لارې یاشامېشدې. آتاسېنېسا ورۏنسکی،

دئمک اۏ‌لار کی، تانېمېردې و پاژ کۏرپوسوندا تربییه‌ آلمېشدې. چۏخ گنج و پارلاق ضابیط کیمی مکتبی بیتیردیکدن سۏنرا اۏ، درحال زنگین پئتئربورگ حربیچی‌لرینین جېغېرېنا دۆشمۆشدۆ. اۏ، نادیر حالدا پئتئربورگون کۆبار مجلیس‌لرینه‌ گئتسه‌ ده‌، بۆتۆن عئشق ماجرا‌لارې کۆبار جمعيّتدن کنار‌دایدې.طَمطَراقلې‌ و کۏبود پئتئربورگ یاشامېندان سۏنرا اۏ، مۏسکۏدا اۏنو سئون کۆبار، سئویملی و معصوم بیر قېز’لا‌ یاخېن’لاشما‌نېن گؤزَل‌لیڲینی ایلک دفعه‌ اۏلاراق دویموشدو. اۏنون عاغلېنا دا گلمیردی کی، کیتییه بسله‌دیڲی مۆناسیبت‌لرده‌ پیس بیر شئی اۏلا بیلَر. بال‌لاردا اۏ أن چۏخ کیتی’یله رقص إدیر و اۏنلارېن إوینه‌ گئدیب-گلیردی. اۏ، کیتی’یله، عادَتَن، کۆبار جمعيّتده‌ دانېشېلان هر جۆر بۏش شئی‌لردن دانېشېر، لاکین بو بۏش صؤحبَت‌لره‌ غئیری-ایختییاری اۏلاراق کیتی اۆچۆن اؤزل بیر آنلام وئریردی. اۏ، کیتییه هامې‌نېن یانېندا سؤیله‌یه‌ بیلمه‌یه‌جه‌ڲی هئچ بیر سؤز دئمه‌دیڲینه‌ باخمایاراق، حیسّ إدیردی کی، کیتی گئتدیکجه‌ داها چۏخ اۏنون إتکی‌سی آلتېنا دۆشمکده‌دیر و اۏ، بونو نه‌ قَدَر چۏخ حیسّ إدیردی’سه‌، بیر اۏ قَدَر بوندان خۏشلانېر و اۏنون کیتییه دویدوغو حیسّ‌لر داها چۏخ شفقتلی اۏلوردو. اۏ بیلمیردی کی، کیتییه اۏلان داورانېشې‌نېن بَلیرمیش بیر آدې وار و بو، إولنمک نيَّتی اۏلمازدان قېز‌لارې باشدان چېخارتماق دئمک دیر و بو حال اۏنون کیمی کۆبار گنج‌لر آراسېندا عادیلشمیش أن پیس حرکت‌لردن بیری دیر. ورۏنسکییه إله‌ گلیردی کی، بئله‌ بیر ذؤوقۆ ایلک دفعه‌ اۏ کشف إدیب و اؤز کشفیندن‌ لَذَّت آلماقدایدې.

أڲر اۏ، کیتی‌نین آنا-آتالارې‌نېن بو آخشام نه‌لر دانېشدېغېنې إشیتسه‌’یدی، أڲر اۏ، عائله‌نین نؤقطه‌یی-نظریندن‌ مسأله‌یه‌ یاناشېب کیتی’یله إولنمه‌دیکده‌ اۏنون بدبخت اۏلاجاغېنې بیلسه’یدی، بونا چۏخ تعجّۆب‌’له‌نر و أصلا اینانمازدې. اۏ، بؤیۆک حظّ دویدوغو و أن أساسې، کیتی‌نین ده‌ ممنونلوغونا نه‌دن اۏلان بیر شئیین پیس اۏلدوغونا اینانا بیلمَزدی. اؤزۆنۆن إولَنمه‌ڲه‌ بۏرجلو اۏلدوغوناسا قطعیَّن اینانمازدې.

اۏ، إولنمه‌ڲی هئچ واخت مۆمکۆن اۏلمایاجاق بیر اۏلای کیمی تَصَوّۆر إدیردی. اۏ نه‌اینکی عائله‌ یاشامېنې سئومیردی، عئینی زاماندا ایچه‌ری‌سینده‌ یاشادېغې سوبای‌لېق دۆنیاسې‌نېن عۆمومی باخېشېنا گؤره‌ عائله‌نی، خۆصوصَن أری نه‌سه‌ یاد، دۆشمن‌ و أن چۏخ دا گۆلۆنج بیر شئی کیمی تَصَوّۆر إدیردی. ورۏنسکی آنا-آتالارېن نه‌ دانېشدېغېندان خبرسیز اۏلسا دا، بو آخشام شئرباتسکی‌لرین إویندن‌ چېخاندان سۏنرا حیسّ إتدی کی، اۏنون’لا کیتی آراسېندا اۏلان گیز‌لی روحی ایلگی بو آخشام اۏ قَدَر مؤحکَمله‌ندی کی، نه‌سه‌ بیر شئی إتمک لازېم دېر. لاکین اۏ دۆشۆنه‌ بیلمیردی کی، نه‌ إتمک اۏ‌لار و نه‌ إتمک لازېم دېر.

“بۆتۆن گؤزَل‌لیک ده‌ اۏندان عیبارت دیر کی، – دئیه‌ اۏ، شئرباتسکی‌لرین إویندن‌ قایېدارکن و همیشه‌کی کیمی خۏش بیر صاف‌لېق و طراوَت حیسّ إده‌رَک – بوسا قیسمَن اۏندان ایره‌لی گلیردی کی، بۆتۆن آخشامې پاپیرۏس چکمه‌میشدی – و عئینی زاماندا کیتی‌نین اۏنا اۏلان محبّتی قارشې‌سېندا یئنی بیر ریقَّت حیسّی دویاراق اؤز-اؤزۆنه‌

دۆشۆنۆردۆ، – نه‌ من، نه‌ ده‌ اۏ، بو باره‌ده‌ هئچ بیر شئی سؤیله‌مه‌میشیک، لاکین بیز باخېش‌لارېن و اینتۏناسییالارېن دیلی’یله‌ بیر-بیریمیزی اۏ قَدَر یاخشې آنلایېرېق کی، ایندی اۏنون منی سئودیڲی باشقا زامان‌لاردا اۏلدوغوندان داها چۏخ آیدېن دېر. و بو نه‌ قَدَر سئویملی، ساده‌ و أن أساسې ایسه‌ إعتیماد حیسّی’یله‌ دۏلو دېر! من اؤزۆمۆ داها یاخشې و داها تمیز حیسّ إدیرم. حیسّ إدیرم کی، منیم ده‌ اۆره‌ڲیم وار و من ده‌ بیر چۏخ یاخشې مزییَّت‌لره ما‌لیکم. هله‌ اۏ سئویملی و سئودالې گؤزلر! اۏ دئیَنده‌ کی، لاپ چۏخ…” “یاخشې، سۏنرا نه‌ اۏلسون؟ ألبتّه‌ کی، هئچ بیر شئی. هم منیم اۆچۆن بئله‌ یاخشې دېر، هم ده‌ اۏنون اۆچۆن”. اۏ، بو آخشامېنې هارا‌دا باشا ووراجاغېنې دۆشۆنمه‌ڲه‌ باشلادې.

گئده‌ بیله‌جه‌ڲی یئرلری خیالېندان کئچیردی(کئچیرتدی). “کلوب؟ بئزیک20 اۏیناماق، ایقناتۏو’لا‌ شامپاین شرابې ایچمک؟ یۏخ، اۏرا گئتمه‌یه‌جه‌ڲَم. جهاتئاو دئ فلئورس21، اۏرا‌دا اۏبلۏنسکینی گؤره‌جه‌ڲم، کوپلئت‌لر، جانجان22. یۏخ، زهله‌می آپارېب. باخ شئرباتسکی‌لری محض اۏنا گؤره‌ سئویرَم کی، اۏرا‌دا اؤزۆمۆ یاخشې حیسّ إدیرم. إوه‌ گئده‌جه‌یم”. اۏ، بیرباش دۆسسۏنون مئهمان‌خاناسېنداکې نؤمره‌سینه‌ گئتدی، یئمک گتیریلمه‌سینی أمر إتدی، سۏنرا پالتارېنې سۏیونوب باشېنې یاستېغا قۏیان کیمی عادَتی اۆزره‌ بَرک و ساکیت بیر یوخویا گئتدی.

1-17

إرته‌سی گۆن سَحَر ساعات 11-ده‌ ورۏنسکی آناسېنې قارشېلاماق اۆچۆن پئتئربورگ دَمیریۏل دوراغېنا گئتدی و بؤیۆک پیلله‌کَنین پیلله‌لرینده‌ راستلاشدېغې ایلک شخص همین قاطار’لا‌ گلَن باجې‌سېنې گؤزله‌یَن اۏبلۏنسکی اۏلدو.

– آ! قراف حَضرَت‌لری! – اۏبلۏنسکی قېشقېردې. – سن کیمی قارشېلاماغا گلمیسَن؟

– آنامې، – دئیه‌ اۏبلۏنسکییه راست گلَن هر کس کیمی ورۏنسکی ده‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک جاواب وئردی و اۏنون ألینی سېخاراق بیرلیکده‌ پیلله‌کَنه‌ قالخدېلار. – اۏ، ایندیجه‌ پئتئربورگدان گلمه‌لی دیر.

– دۆنَن من سنی گئجه‌ ساعات ایکییه‌ قَدَر گؤزله‌دیم. شئرباتسکی‌لردن چېخاندان سۏنرا هارا گئتدین؟

– إوه‌، – دئیه‌ ورۏنسکی جاواب وئردی. – دۏغروسو، دۆنَن شئرباتسکی‌لردن سۏنرا کئفیم اۏ قَدَر یاخشې’یدې کی، هئچ یئره‌ گئتمک ایسته‌مه‌دیم. – هارېن آت‌لارې دامغاسېندان، عاشیق گنج‌لری گؤزلریندن‌ تانېیېرام، – إستئپان آرکادیچ أوّل‌لر لئوینه‌ دئدیڲی کیمی، ایندی ده‌ اۆزۆنۆ ورۏنسکییه توتوب تنتَنه‌’یله‌ سؤیله‌دی.

ورۏنسکی بوندان بۏیون قاچېرمادېغېنې بیلدیرَن گؤرکَم’له‌ گۆلۆمسه‌دی، آما درحال صؤحبَتین قۏنوسونو دَڲیشدی. – بس سن کیمی قارشېلایېرسان؟ – اۏ سۏروشدو.

– من؟ من قشنگ بیر قادېنې، – اۏبلۏنسکی دئدی.

– بئله‌ دئ!

– هۏننی سۏیت قوی مال ی پئنسئ!23 باجېم آننانې قارشېلایېرام.

– آه‌، کارئنینانېمې؟ – ورۏنسکی دئدی.

– سن اۏنو، یَقین کی، تانېیېرسان؟

– دئیه‌سن، تانېیېرام. بلکه‌ ده‌ یۏخ… دۆزۆ، یادېمدا دَڲیل، – دئیه‌ ورۏنسکی کارئنینا آدې چکیلرکن توتقون بیر شکیلده‌ تَکَبّۆرلۆ، دارېخدېرېجې بیر قادېنې تَصَوّۆر إده‌رَک دالقېن حالدا جاواب وئردی.

– لاکین آلئکسئی آلئکساندرۏویچی، منیم مشهور یئزنمی، یَقین کی، تانېیېرسان. اۏنو بۆتۆن دۆنیا تانېیېر.

– گؤرکمجه‌ و آدېنا-سانېنا گؤره‌ تانېیېرام. بیلیرم کی، اۏ، عاغېللې‌، عالیم، سانکی مۆقَدَّس بیر آدام دېر… لاکین اؤزۆن بیلیر‌سن کی، بو، منیم… نۏت این می لینئ24، – ورۏنسکی دئدی.

– بَلی، اۏ چۏخ گؤزَل اینسان‌ دېر؛ بیر آز مۆحافیظه‌کار اۏلسا دا، یاخشې اینسان‌ دېر،

– إستئپان آرکادیچ دئدی، – چۏخ یاخشې اینسان‌ دېر.

– اۏلسون، اۏنون اۆچۆن داها یاخشې، – ورۏنسکی گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی. – آ، سن بورادا‌’سان، – اۏ، آناسې‌نېن قاپې‌نېن آغزېندا دایانمېش لاکئیینه‌، اوجابۏیلو قۏجایا دئدی، – ایچه‌ری‌ گل!

سۏن واخت‌لار ورۏنسکی خیالېندا إستئپان آرکادیچی کیتی’یله ایلگیلندیردیڲی اۆچۆن اۏنا هامې کیمی بسله‌دیڲی عۆمومی رغبتدن باشقا، اؤزل بیر یاخېن‌لېق دا حیسّ إدیردی.

– هه‌، بازار گۆنۆ مشهور خانېم اۆچۆن أعلاء آخشام یئمه‌ڲی دۆزَلدَریکمی؟ – اۏ گۆلۆمسه‌یه‌رَک اۏبلۏنسکی‌نین قۏلونا گیریب اۏنا دئدی.

– مۆطلَق. من سییاهی توتارام. آه‌، دۆنَن سن منیم دۏستوم لئوین’له تانېش اۏلدونمو؟ – إستئپان آرکادیچ سۏروشدو.

– بس نئجه‌! آنجاق اۏ، نه‌دن‌سه‌ تئز چېخېب گئتدی.

– اۏ چۏخ یاخشې اۏغلان دېر، – دئیه‌ اۏبلۏنسکی سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – دۆز دَڲیل‌می؟

– بیلمیرَم، – ورۏنسکی جاواب وئردی، – نه‌ اۆچۆن بۆتۆن مۏسکۏلې‌لاردا، دۏغال‌ دیر کی، دانېشدېغېم آدام ایستیثنا إدیلمک’له‌، – دئیه‌ ورۏنسکی هنَک’له‌ علاوه‌ إتدی،
– نه‌سه‌ بیر تۆندمجاز‌لېق وار. اۏنلار هامېسې تئز حؤوصله‌دن چېخېر‌لار، حیرص‌لَنیر‌لر،

سانکی هامېیا حیسّ إتدیرمک ایسته‌ییر‌لر کی…

– دۆز دیر، بو وار، بئله‌ بیر شئی وار… – إستئپان آرکادیچ شن-شن گۆله‌رَک دئدی.

– واختا نه‌ قَدَر قالېب؟ – ورۏنسکی خیدمتچییه‌ طرف دؤندۆ.

– یاخېنلاشېر ، – خیدمتچی جاواب وئردی.

دوراقدا حاضېر‌لېق ایش‌لری‌نین گئتدیکجه‌ آرتما‌سې، آرتئلچی‌لرین وورنوخماسې، ژاندارم‌لارېن، خیدمتچی‌لرین و قارشېلاماغا گلن‌لرین چۏخالماسې دا قاطارېن یاخېنلاشماقدا اۏلدوغونو گؤرسه‌دیردی. شاختا دومانې ایچه‌ری‌سیندن کسیشن یۏل‌لارداکې رئلس‌لرین اۆستۆند‌ن اۏیان-بویانا کئچن یارېم‌کۆرکلۆ، یومشاق کئچه‌ چکمه‌لی فهله‌‌لر گؤرۆنۆردۆ. اوزاقداکې رئلس‌لر اۆزه‌رینده‌ پارۏوۏز فیتی و نه‌سه‌ آغېر بیر شئیین حرکت إتدیڲی إشیدیلیردی.

– یۏخ، – لئوینین کیتی حاقّېنداکې نيَّتینی ورۏنسکییه دانېشماق ایسته‌یَن إستئپان آرکادیچ دئدی. – یۏخ، سن منیم لئوینیمی دۆزگۆن قیمَت‌لَندیرمه‌میسَن. اۏ چۏخ عصبی آدام دېر و دۏغرو دېر، بعضن آدامېن خۏشونا گلمیر، آما بعضن چۏخ سئویملی اۏلور. اۏ، ناموسلو و دۆزگۆن اینسان‌ دېر، قېزېل کیمی اۆره‌ڲی وار. لاکین دۆنَن اؤزل نه‌دن‌لر واردې، – دئیه‌ آنلاملې بیر تَبَسّۆم’له‌ إستئپان آرکادیچ سؤزۆنه‌ داوام إتدی؛ اۏ، دۆنَن صمیمی اۏلاراق دۏستونون حالېنا یاندېغېنې تامامی’یله‌ اونوداراق ایندی ده‌ ورۏنسکییه قارشې عئینی حیسّی دویماقدایدې.

– بَلی، دۆنَن اۏنون اؤزل‌لیک’له‌ خۏشبخت، یاخود اؤزل‌لیک’له‌ بدبخت اۏلماسې اۆچۆن نه‌دن‌لر واردې.

ورۏنسکی دایاندې و بیرباشا سۏروشدو:

– نه‌ دئمک ایسته‌ییرسَن؟ یۏخ’سا دۆنَن اۏ، سَنین بئللئ سۏئور25 – اونا ایزدیواج تکلیف إتمیشدی؟..

– اۏلا بیلَر، – إستئپان آرکادیچ دئدی. – منه‌ إله‌ گلیر کی، دۆنَن بئله‌ بیر شئی اۏلدو. هه‌، أڲر اۏ، تئز چېخېب گئدیب’سه‌، اؤزۆ ده‌ دیلخۏر ایمیشسه‌، اۏندا دقیق بئله دیر… اۏ، چۏخدان کیتییه عاشیقدیر و منیم اۏنا چۏخ یازېغېم گلیر.

– بئله‌ دئ!.. آما، هر حالدا، من دۆشۆنۆرَم کی، کیتی اؤزۆنه‌ داها یاخشې‌سېنې تاپا بیلَر، – ورۏنسکی دئدی و سینه‌سینی قاباردېب یئنه‌ گزینمه‌ڲه‌ باشلادې.
– أصلینده‌، من لئوینی تانېمېرام، – دئیه‌ اۏ علاوه‌ إتدی. – هه‌، بو چۏخ آغېر بیر دوروم دېر! إله‌ بونا گؤره‌ أکثریيَّت کلارا‌لار’لا تانېش اۏلماغا اۆستۆنلۆک وئریر. اۏرا‌دا یالنېز کیفایت قَدَر پولون اۏلمادېغېنا گؤره‌ باشارېسیزلییه اوغرایا بیلَر‌سن، بورادا‌’سا سَنین لیاقتین تره‌زییه‌ قۏیولوب. بو دېر، قاطار دا گلدی.

دۏغرودان دا، اوزاقدا پارۏوۏز فیت وئردی. بیر نئچه‌ دقیقه‌دن سۏنرا پلاتفۏرما تیتره‌دی و شاختادان آشاغې ووران بوخارېن فېشېلتېسې’یلا‌ اۏرتا چرخېنېن سۆرگۆ قۏلونو یاواش-یاواش و عئینی فاصیله‌لر’له‌ یېغېب-آچان پارۏوۏز گۆرۆلده‌ییب کئچدی، بۏینونو-باشېنې سارېمېش، اۆز-گؤزۆنۆ قېرۏو باغلامېش ماشینیست پلَتفۏرمدا دایانان‌لارا باشې’یلا تعظیم إتدی؛ داها دا یاواش-یاواش و پلاتفۏرمانې داها چۏخ تیترده‌رَک ایچه‌ری‌سینده‌ یۆک‌لر و زینگیلده‌یه‌ن بیر ایت اۏلان واقۏن گلیب کئچدی؛ نهایت، دایانارکن تیتره‌ین سرنیشین واقۏنون‌لارې پلاتفۏرمایا یان آلدې.

قۏچاق کۏندوکتۏر هله‌ قاطار گئده‌-گئده‌ فیت وئره‌رَک یئره‌ آتېلدې، اۏنون آرخاسېنجاسا صبیرسیز سرنیشینلر: اؤزۆنۆ شاخ توتوب جیدّی-جیدّی یان-یؤوره‌یه‌ باخان قواردییا ضابیطی، ألینده‌ چانتا شن-شن گۆلۆمسه‌یه‌رَک دَمدمه‌کی تاجیر و تۏرباسېنې چیڲنیندن‌ آشېرمېش موژیک بیر-بیری‌نین دالېنجا آشاغې إنمه‌ڲه‌ باشلادېلار. ورۏنسکی اۏبلۏنسکی’یله یاناشې دایاناراق واقۏنون‌لارا و چېخان سرنیشین‌لره باخېردې. اۏ، آناسېنې تامامی’یله‌ اونوتموشدو. کیتی حاققېندا ایندیجه‌ اؤرگندیڲی شئی‌لر اۏنو هَیَجانلاندېرېر و سئویندیریردی. سینه‌سی غئیری-ایختییاری اۏلاراق قابارېر، گؤز‌لری ایشېلدایېردې. اۏ، اؤزۆنۆ غالیب حیسّ إدیردی.

– قرافینیا ورۏنسکایا بو واقۏندادېر، – قۏچاق کۏندوکتۏر ورۏنسکییه یاخېنلاشاراق دئدی.

کۏندوکتۏرون سؤز‌لری اۏنو فیکریندن‌ آیېردې، آنا‌سې و اۏنون’لا قارشې‌داکې گؤرۆشۆ باره‌ده‌ دۆشۆنمه‌ڲه‌ مجبور إله‌دی. اۏ، اۆره‌ڲینده‌ آناسېنا حؤرمَت إتمیر، اۏنو سئومیردی و بونا گؤره‌ اؤزۆنۆ قېنامېردې، هرچند یاشادېغې مۆحیطین آنلایېشېنا و اؤز تربییه‌سینه‌ گؤره‌ آناسېنا قارشې سۏن دَرَجه‌ ایطاعت و إحتیرامدان باشقا بیر مۆناسیبت تَصَوّۆر إتمیردی، آما بو ظاهیری ایطاعت و إحتیرام نه‌ قَدَر چۏخ ایدیسه‌، اۆره‌ڲینده‌ آناسېنا بیر اۏ قَدَر آز حؤرمَت إدیر و اۏنو بیر اۏ قَدَر آز سئویردی.

1-18

ورۏنسکی کۏندوکتۏرون آرخاسېنجا واقۏنا گئتدی و ایچه‌ری‌ گیررکن ایچه‌ریدن چېخان بیر خانېما یۏل وئرمک اۆچۆن دایاندې. کۆبار آداما خاص اۏلان بیر أدب’له‌ بو خانېمېن خاریجی گؤرکَمینه‌ بیرجه‌ دفعه‌ باخماق’لا اۏنون کۆبار عالَمه‌ منصوب اۏلدوغونو تعیین إتدی. عۆذر ایسته‌یه‌رک واقۏنا کئچمک ایسته‌دی، لاکین دؤنۆب بیر داها اۏنا باخماغا إحتیاج دویدو – اۏنا گؤره‌ یۏخ کی، بو خانېم چۏخ گؤزَل ایدی و بۆتۆن وۆجودوندا ظریف‌لیک و قشنگ‌لیک حیسّ اۏلونوردو، اۏنا گؤره‌ کی ورۏنسکی‌نین یانېندان کئچیب گئد‌رکن سئویملی سیماسې‌نېن ایفاده‌سینده‌ گؤزه‌چارپان اؤزل بیر اینجه‌‌لیک و ملاحَت واردې. ورۏنسکی دؤنۆب باخدېقدا قادېن دا باشېنې گئری چئویردی. اۏنون سېخ کیرپیک‌لری‌نین آراسېندا قارا گؤرۆنن ایشېقلې و قۏنور گؤز‌لری دیققت و شفقت’له‌

ورۏنسکی‌نین اۆزۆنه‌ باخدې، إله‌ بیل کی، بو گؤزلر اۏنو تانېیېردې: سۏنرا درحال اۏنون گؤز‌لری یاخېنلاشان ایزدیحاما طرف چئوریلدی و سانکی کیمی‌سه‌ آختارماغا باشلادې. ورۏنسکی بو قېسا باخېشدا اۏنون اۆزۆنده‌ رقص إدَن، ایشېلدایان گؤز‌لری آراسېندا اوچوشان تمکینلی هَیَجانې و چهرایې دۏداق‌لارېنې بۆکن خفیف تَبَسّۆمۆ گؤرمه‌ڲه‌ ماجال تاپدې. إله‌ بیل کی، هانسې’سا ایفراط حیسّ اۏنون بۆتۆن وار‌لېغېنا حاکیم کسیلمیش، ایراده‌سیندن آسېلې اۏلمایاراق گاه‌ باخېش‌لارې‌نېن ایشېلتې‌سېندا، گاه‌ دا تَبَسّۆمۆنده‌ اؤز ایفاده‌سینی تاپېردې. اۏ، قصدَن گؤزلرینده‌ یانان ایشېغې سؤندۆردۆ، لاکین بو ایشېق اۏنون ایراده‌سی‌نین ضیدّینه‌ اۏلاراق گۆج’له‌ سئزیلن تَبَسّۆمۆنده‌ پارېلدایېردې.

ورۏنسکی واقۏنا گیردی. قارا گؤزلۆ، قېورېم ساچلې، آرېق بیر قارې اۏلان آنا‌سې گؤزلرینی قېیېب اۏغلونا باخدې و نازیک دۏداق‌لارې’یلا خفیفجه‌ گۆلۆمسه‌دی. دیواندان قالخاراق و بالاجا تۏربانې خیدمتچی قېزا وئره‌رَک کیچیک، قورو ألینی اۏغلونا اوزاتدې، سۏنرا ألینی اؤپن اۏغلونون باشېنې قالدېرېب اۏنون اۆزۆند‌ن اؤپدۆ. – تئلئقرامې آلدېن‌مې؟ ساغ-سلامتسان؟ آللاها شۆکۆر.

– یۏلو یاخشې گلدینیزمی؟ – دئیه‌ اۏغلو اۏنون یانېندا اۏتوردو و قاپې‌نېن آرخاسېندان گلَن قادېن سَسینه‌ بی‌ایختیار قولاق وئرمه‌ڲه‌ باشلادې. اۏ بیلیردی کی، بو سَس گیریشده‌ راستلاشدېغې همین قادېنېن سَسی ‌دیر.

– من یئنه‌ ده‌ سیزین’له‌ راضې دَڲیلم، – قادېن دئییردی.

– بو، پئتئربورگ نؤقطه‌یی-نظریدیر، خانېم آغا.

– پئتئربورگ یۏخ، ساده‌جه‌، قادېن نؤقطه‌یی-نظریدیر، – دئیه‌ اۏ جاواب وئردی.

– یاخشې، ایجازه‌ وئرین، ألینیزی اؤپۆم.

– گؤرۆشه‌نه‌جن، ایوان پئترۏویچ. باخېن، گؤرۆن قارداشېم بورادا دېرمې، اۏنو منیم یانېما گؤندَرین، – دئیه‌ خانېم قاپې آرخاسېندان سَسلَندی و تزه‌دن ایچه‌ری‌یه‌ گیردی.

– نه‌ اۏلدو، قارداشېنېزې تاپدېنېزمې؟ – دئیه‌ قرافینیا ورۏنسکایا ایچه‌ری‌ گیرَن خانېما دئدی.

ورۏنسکی یالنېز ایندی خاطېرلادې کی، بو، خانېم کارئنینادېر.

– سیزین قارداشېنېز بورادا دېر، – اۏ آیاغا قالخاراق دئدی. – منی باغېشلایېن، سیزی تانېمادېم، بیزیم تانېش‌لېغېمېز دا چۏخ قېسا اۏلموشدو، – ورۏنسکی باش أڲه‌رَک دئدی،
– یَقین کی، سیز منی خاطېرلامېر‌سېنېز.

– آه‌، یۏخ – دئیه‌ قادېن جاواب وئردی، – من سیزی تانېیاردېم، چۆنکی بۆتۆن یۏل بۏیونجا آنانېز’لا‌، دئیه‌سن، یالنېز سیزین حاققېنېز‌دا صؤحبَت إتمیشیک، – نهایت

کی، اۏ، ایچه‌ری‌سینده‌کی جانلانمانېن تَبَسّۆمۆنده‌ عکس اۏلونماسېنا ایزین وئره‌رَک دئدی.

– منیم قارداشېم هله‌ ده‌ یۏخ دېر.

– آلیۏشا، اۏنو چاغېر، – قۏجا قرافینیا دئدی ورۏنسکی پلاتفۏرمایا چېخاراق قېشقېردې:

– اۏبلۏنسکی! بورادا دېر!

لاکین کارئنینا‌نېن قارداشېنې ایچه‌ریده‌ گؤز‌له‌مه‌ڲه‌ حؤوصله‌سی چاتمادې، اۏنو گؤرَن کیمی قطعی و یۆنگۆل آددېم‌لار’لا واقۏندان چېخدې. قارداشې اۏنا یاخېن’لاشېنجا اؤز قطعیَّتی و اینجه‌‌لیڲی ایله‌ ورۏنسکینی حئیرَته‌ سالان بیر حرکت’له‌ سۏل قۏلونو قارداشې‌نېن بۏینونا دۏلایېب، اۏنو جلد اؤزۆنه‌ سارې چَکدی و بَرک-بَرک اؤپدۆ. ورۏنسکی گؤزلرینی قېرپمازدان اۏنا باخېر و نه‌دَنینی اؤزۆ ده‌ بیلمَزدن گۆلۆمسه‌ییردی. لاکین آناسې‌نېن اۏنو گؤزله‌دیڲینی خاطېرلایېب یئنه‌ واقۏنا قایېتدې.

– چۏخ سئویملی قادېن ‌دېر، إله‌ دَڲیل‌می؟ – دئیه‌ قۏجا قرافینیا کارئنینا حاققېندا اؤز فیکرینی سؤیله‌دی. – أری اۏنو منیم یانېمدا یئر’له‌شدیردی و من بونا چۏخ شاد اۏلدوم. بۆتۆن یۏلو صؤحبَت إتمیشیک. هه‌، سن’سه‌ دئییرلر… وۏوس فیلئز لئ پارفایت آمۏور. تانت میئوخ، مۏن چئر، تانت میئوخ.26 – نه‌یه‌ إیهام ووردوغونوزو باشا دۆشمۆرَم، مامان، – دئیه‌ اۏغلو سۏیوق بیر طرزده‌ جاواب وئردی. – یاخشې، گئد‌ک، مامان.

قرافینیای’لا‌ ساغ‌اۏللاشماق اۆچۆن کارئنینا یئنی‌دن واقۏنا گیردی.

– بو دېر، قرافینیا، سیز اۏغلونوزا، منسه‌ قارداشېما راست گلدیم، – اۏ، شن حالدا دئدی. – بیلدیڲیم بۆتۆن أحوالات‌لارې دانېشېب قورتارمېشدېم، داها سیزه‌ دانېشماغا بیر شئی قالمامېشدې.

– یۏخ، یۏخ، – قرافینیا اۏنون ألیندن‌ توتاراق دئدی، – من سیزین’له‌ دۆنیانې گزیب-دۏلاشسام دا، دارېخمازدېم. سیز إله‌ سئویملی قادېن‌لاردان‌سېنېز کی، هم صؤحبَت إله‌مک، هم سوسماق خۏش دېر. اۏغلونوز حاققېنداسا، خواهیش إدیرم، ناراحات اۏلمایېن: اؤز اؤولادېندان هئچ زامان آیرېلماماق مۆمکۆن دَڲیل.

کارئنینا اؤزۆنۆ شاخ توتاراق حرکت‌سیز دایانمېشدې، گؤز‌لریسه‌ گۆلۆمسه‌ییردی.

– آننا آرکادیئونا‌نېن سککیز یاشېندا بیر اۏغلو وار، – دئیه‌ قرافینیا اۏغلونا ایضاحات وئردی، – اۏ، دئیه‌سن، اوشاغېندان هئچ واخت آیرې قالمایېب، اۏنا گؤره‌ ده‌ اۏغلونو قۏیوب گلدیڲیندن‌ چۏخ ناراحات ‌دېر.

– هه‌، بیز قرافینیای’لا‌ بۆتۆن یۏل بۏیونجا اؤز اۏغول‌لارېمېزدان دانېشمېشېق، من اؤزۆمۆنکۆندن، اۏ دا اؤز اۏغلوندان، – کارئنینا دئدی و یئنه‌ اۏنون اۆزۆ

تَبَسّۆم’له‌، ورۏنسکییه عایید اۏلان مئهریبان تَبَسّۆم’له‌ ایشېق’لاندې.

– یَقین، بو صؤحبَت‌لر سیزی چۏخ دارېخدېرېب، – دئیه‌ ورۏنسکی کارئنینا‌نېن اۏنا آتدېغې عئشوه‌کار‌لېق تۏپونو درحال هاوا‌دا توتدو. لاکین کارئنینا، گؤرۆنۆر، صؤحبَتی بو تۏندا داوام إتدیرمک ایسته‌میردی، اۏنا گؤره‌ ده‌ قۏجا قرافینیایا طرف دؤنۆب دئدی:

– سیزه‌ چۏخ تَشَکّۆر إدیرم. دۆنَنکی گۆنۆمۆزۆن نئجه‌ گلیب-کئچدیڲینی من هئچ حیسّ إتمه‌دیم. گؤرۆشه‌نه‌جن، قرافینیا.

– هله‌لیک، عزیزیم، – قرافینیا جاواب وئردی. – قۏیون سیزین بو قشنگ اۆزۆنۆزدن اؤپۆم. من، ساده‌جه‌، قۏجایانا آچېقجا دئییرَم کی، سیزی چۏخ سئودیم.

بو جۆمله‌ نه‌ قَدَر رسمی اۏلسا دا، کارئنینا، گؤرۆنۆر، صمیمی اۏلاراق بونا ایناندې و سئویندی. اۏ قېزاردې، آزاجېق آشاغې أڲیلدی، اۆزۆنۆ قرافینیانېن دۏداق‌لارېنا توتدو، سۏنرا یئنی‌دن دیکَلدی و دۏداق‌لارې’یلا گؤز‌لری آراسېندا رقص إدَن عئینی تَبَسّۆم’له‌ ألینی ورۏنسکییه اوزاتدې. ورۏنسکی اۏنا اوزادېلان بو کیچیک أ‌لی(علی) سېخدې و کارئنینا‌نېن اۏنون ألینی بَرک-بَرک و جسارَت’له‌ سېخېب سیلکه‌له‌مه‌سینه اؤزل بیر شئی کیمی سئویندی. کارئنینا دۏلو بَدَنینی غریبه‌ بیر یۆنگۆللۆک’له‌ گزدیرَن سۆرعتلی یئریش’له واقۏندان چېخدې.

– چۏخ سئویملی ‌دیر، – قۏجا قرافینیا دئدی.

اۏغلو دا بئله‌ دۆشۆنۆردۆ. اۏ، کارئنینا‌نېن ظریف وۆجودو گؤزدن ایتنه‌دک، اۆزۆنده‌کی‌ تَبَسّۆم دۏنانا قَدَر گؤز‌لری’یله‌ اۏنو مۆشاییعَت إله‌دی. پنجره‌دن اۏ، کارئنینا‌نېن قارداشېنا نئجه‌ یاخېنلاشدېغېنې، ألینی اۏنون ألی‌نین اۆستۆنه‌ قۏیدوغونو و هیجان’لا‌ اۏنا نه‌سه‌ دئمه‌ڲه‌ باشلادېغېنې گؤردۆ: آیدېن دېر کی، بو صؤحبَتین اۏنا هئچ بیر دَخلی یۏخ ایدی و محض إله‌ بو دا ورۏنسکینی مأیوس إله‌دی. – هه‌، نئجه‌سینیز، مامان، صَحَّتینیز یاخشې دېرمې؟ – دئیه‌ اۏ، اۆزۆنۆ آناسېنا توتوب تکرار إتدی.

– هر شئی یاخشې دېر، گؤزَل دیر. آلئکساندرئ چۏخ سئویملییدی. ماریئ ده‌ چۏخ یاخشېلاشېب. اۏ چۏخ ماراقلې دېر.

قۏجا قرافینیا یئنه‌ هر شئیدن آرتېق اۏنو ماراقلاندېران مسأله‌لر باره‌سینده‌، نوه‌سی‌نین خاچ سویونا چکیلمه‌سیندن – بونون اۆچۆن اۏ، پئتئربورگا گئتمیشدی – و بؤیۆک اۏغلونا حؤکمدارېن گؤرستدیڲی اؤزل مئهریبان‌لېقدان دانېشماغا باشلادې.

– بو دېر، بو دا لاورئنتی، – ورۏنسکی پنجره‌یه‌ باخاراق دئدی، – ایسته‌ییرسینیز’سه‌، ایندی گئده‌ بیله‌ریک.

قرافینیای’لا‌ گلَن قۏجا إشیک‌آغاسې واقۏنا گیره‌رَک هر شئیین حاضېر اۏلدوغونو دئدی

و قرافینیا گئتمک اۆچۆن آیاغا قالخدې.

– گئد‌ک، ایندی جماعت آزالېب، – ورۏنسکی دئدی.

خیدمتچی قېز ایتی و تۏربانې، إشیک‌آغاسې و آرتئلچیسه‌ باشقا تۏربا‌لارې گؤتۆردۆلر. ورۏنسکی آناسې‌نېن قۏلونا گیردی، لاکین اۏنلار واقۏندان چېخارکن بیردن بیر نئچه‌ آدام اۆز‌لرینده‌ قۏرخو واقۏنون یانېندان قاچېب گئتدی. دوراق رئیسی ده‌ باشېندا غئیری-عادی رنگلی کاسکئت قاچا-قاچا گئتدی. یَقین کی، غئیر عادی نه‌سه‌ باش وئرمیشدی. جماعت قاطارېن آرخاسېنا قاچېردې.

– نه‌ اۏلوب؟.. نه‌ اۏلوب؟.. هارا‌دا؟.. اؤزۆنۆ آتېب!.. أزیلیب!.. – اؤتۆب-کئچن‌لر آراسېندان سَس‌لر إشیدیلیردی.

إستئپان آرکادیچ و اۏنون’لا قۏل-قۏلا گئدن باجې‌سې اۆز‌لرینده‌ قۏرخو ایفاده‌سی گئری قایېتدېلار، جماعتین آراسېندان چېخاراق واقۏنون قاپې‌سې یانېندا دایاندېلار.

خانېم‌لار واقۏنا گیردیلـر، ورۏنسکی’یله إستئپان آرکادیچسه‌ باش وئرمیش بدبخت‌لیڲین تفرّۆعاتېنې اؤرگنمک اۆچۆن جماعتین دالېنجا گئتدیلر.

دَمیریۏل گؤزَتچی‌سی سرخۏش اۏلدوغوندان، یۏخ’سا شیدَّتلی شاختا اۏلدوغو اۆچۆن مؤحکَم بۆرۆندۆیۆندن‌می، آرخایا حرکت إدَن قاطارېن سَسینی إشیتمه‌میش و واقۏنون آلتېندا قالېب أزیلمیشدی.

ورۏنسکی’یله اۏبلۏنسکی هله‌ قایېدېب گلمه‌میش خانېم‌لار بو تفرّۆعاتې إشیک‌آغاسېندان اؤرگنمیشدیلر.

اۏبلۏنسکی’یله ورۏنسکی، هر ایکی‌سی عئیبه‌جر حالا دۆشمۆش مئییتی گؤردۆلر. اۏبلۏنسکی، گؤرۆنۆر، عذاب چکیردی… اۏ، اۆز-گؤزۆنۆ تورشوتموشدو و سانکی آغلاماغا حاضېر ایدی.

– آه‌، نه‌ دَهشَتلی’یدی! آه‌، آننا، أڲر سن گؤرسه’یدین! نئجه‌ دَهشَتلی’یدی! – اۏ دئییردی.

ورۏنسکی سوسموشدو، اۏنون یاراشېقلې اۆزۆ جیدّی، لاکین تامامی’یله‌ ساکیت ایدی.

– آه‌، قرافینیا، أڲر سیز گؤرسه’یدینیز، – إستئپان آرکادیچ دئییردی. – آروادې دا اۏرادایدې… اۏنا باخماق دَهشَت ایدی… اؤزۆنۆ مئییتین اۆستۆنه‌ آتدې. دئییرلر کی، اۏ تک‌باشېنا بؤیۆک بیر عائله‌نی ساخلایېرمېش. دَهشَت دیر‌!

– اۏنون آروادېنا کؤمَک إتمک اۏلمازمې؟ – دئیه‌ کارئنینا هیجان’لا‌ پېچېلدادې.

ورۏنسکی اۏنا باخدې و درحال واقۏندان چېخدې.

– من بو ساعات گلیرَم، مامان، – دئیه‌ اۏ، قاپې‌نېن آغزېندا گئری دؤنۆب علاوه‌ إتدی.

بیر نئچه‌ دقیقه‌دن سۏنرا اۏ قایېدېب گلدیڲی زامان إستئپان آرکادیچ آرتېق قرافینیای’لا‌ یئنی اۏخویان حاققېندا صؤحبَت إدیردی، قرافینیاسا صبیرسیز‌لیک’له‌ قاپېیا باخاراق اۏغلونو گؤزله‌ییردی.

– ایندی گئد‌ک، – ورۏنسکی ایچه‌ری‌ گیره‌رَک دئدی. اۏنلار بیرلیکده‌ چېخدېلار. ورۏنسکی آناسې’یلا قاباقدا گئدیردی. آرخادا کارئنینا قارداشې’یلا گلیردی. واغزالېن چېخېشېندا دوراغېن رئیسی ورۏنسکینی حاق’لا‌یېب اۏنا یاخېنلاشدې.

– سیز منیم کؤمَکچیمه‌ ایکی یۆز مانات وئرمیسینیز. زحمت چکیب پول‌لارېن کیمه‌ وئریله‌جه‌ڲینی سؤیله‌یین.

– گؤزَتچی‌نین دول قالمېش آروادېنا، – ورۏنسکی چیڲین‌لرینی چکه‌رَک دئدی. – باشا دۆشمۆرَم، بو باره‌ده‌ سۏروشماق نه‌یه‌ لازېم دېر.

– سیز پول وئردینیزمی؟ – دئیه‌ اۏبلۏنسکی آرخادان قېشقېردې و باجې‌سې‌نېن ألینی سېخاراق علاوه‌ إتدی، – چۏخ نجیب حرکت دیر! یاخشې اۏغلان دېر، إله‌ دَڲیل‌می؟ حؤرمَت’له‌ریمی بیلدیریرم، قرافینیا.

اۏبلۏنسکی’یله باجې‌سې دایانېب خیدمتچی قېزې آختارماغا باشلادېلار.

اۏنلار کۆچه‌یه‌ چېخدېقدا ورۏنسکی‌لرین کارئتی آرتېق گئتمیشدی. دوراقدان چېخان آدام‌لار هله‌ ده‌ باش وئرَن اۏلای‌دان دانېشېردېلار.

– دَهشَتلی اؤلۆم دیر! – اۏنلارېن یانېندان کئچن بیر جناب دئدی. – دئییرلر کی، بَدَنی ایکی یئره‌ بؤلۆنۆب.

– منجه‌، أن یۆنگۆل، آنی بیر اؤلۆم دیر، – بیر باشقا‌سې دئدی.

– بونلارېن قارشې‌سېنې آلماق اۆچۆن نییه‌ تدبیر گؤرۆلمۆر، – اۆچۆنجۆ بیریسی سؤیلَندی.کارئنینا کارئته‌ میندی و إستئپان آرکادیچ باجې‌سې‌نېن دۏداق‌لارې‌نېن تیتره‌دیڲینی، گؤز یاش‌لارېنې زۏر’لا ساخلادېغېنې گؤرۆب حئیرت’له‌ اۏنا باخدې.

– سنه‌ نه‌ اۏلوب، آننا؟ – اۏنلار بیر نئچه‌ یۆز مئتر اوزاقلاشدېقدان سۏنرا إستئپان آرکادیچ سۏروشدو.

– بو چۏخ پیس علامت دیر، – آننا دئدی.

– بۏش شئی ‌دیر! – إستئپان آرکادیچ دئدی. – سن گلیب چېخدېن، أساس بو دېر. سنه‌ نئجه‌ اومود باغلادېغېمې تَصَوّۆر إده‌ بیلمَز‌سن.

– سن ورۏنسکینی چۏخدان تانېیېرسان؟ – آننا سۏروشدو.

– هه‌. بیلیرسن‌می، بیز اۏنون کیتی’یله إولَنه‌جه‌ڲینه اومود إدیریک.

– هه‌؟ – دئیه‌ آننا ساکیتجه‌ سۏروشدو. – یاخشې، گل ایندی سَنین باره‌ن‌ده‌ دانېشاق،

– دئیه‌ سانکی اۏنا مانع اۏلان لازېم‌سېز بیر شئیی فیزیکی اۏلاراق اؤزۆندن اوزاقلاشدېرېرمېش کیمی، باشېنې سیلکه‌لَیه‌رَک علاوه‌ إتدی. – گل سَنین ایش‌لرین حاققېندا دانېشاق. من سَنین مکتوبونو آلان کیمی گلدیم.

– هه‌، بۆتۆن اومودلارېم سنه‌دیر، – إستئپان آرکادیچ دئدی.

– إله‌سه‌ هر شئیی دانېش.

إستئپان آرکادیچ أحوالاتې دانېشماغا باشلادې.

إوه‌ گلیب چاتدېقدا اۏبلۏنسکی باجې‌سېنې کارئتدن دۆشۆردۆ، دریندن‌ نفس آلدې، اۏنون ألینی سېخدې و ایداریه‌ گئتدی.

1-19

آننا اۏتاغا گیرَن زامان دۏللی کیچیک قۏناق اۏتاغېندا اۏتوروب ایندی‌دن آتاسېنا اۏخشایان آغ‌باشلې، کۏپپوش بیر اوشاق اۏلان اۏغلونون فرانسېزجا اۏخو دَرسینه‌ قولاق آسېردې. اۏغلان گؤدَکجه‌سینین قۏپماقدا اۏلان دۆڲمه‌سینی دارتېشدېرادارتېشدېرا کیتابې اۏخویوردو. آنا‌سې بیر نئچه‌ دفعه‌ اۏنون ألینی دارتېب چَکدی، لاکین کۏپپوش أل دۆڲمه‌نی یئنه‌ أللَشدیرمه‌ڲه باشلادې. نهایت، آنا دۆڲمه‌نی قۏپارېب جیبینه‌ قۏیدو. – ألینی دینج ساخلا‌، قریشا، – دئدی و یئنه‌ پتونو ألینه‌ آلدې؛ بو، اۏنون چۏخدان باشلادېغې بیر ایش ایدی، آغېر دقیقه‌لرینده‌ هر زامان بونا أل آتېردې و ایندی ده‌ بارماق‌لارېنې یېغېب-آچاراق، ایلمه‌لری سایا-سایا عصبی حالدا تۏخوماق’لا‌ مشغولدو. هرچند دۆنَن أرینه‌ خبر گؤندَ‌ریب بالدېزې‌نېن گلیب-گلمه‌مه‌سینین اۏنا هئچ بیر دَخلی اۏلمادېغېنې بیلدیر‌میشدی، آما یئنه‌ ده‌ بالدېزې‌نېن گلیشی اۆچۆن هر شئیی حاضېرلامېشدې و هیجان’لا‌ اۏنو گؤزله‌مکده‌یدی.

دۏللی دردیندن‌ اؤزۆنه‌ گله‌ بیلمیردی، غم-غۆصّه‌ ایچینده‌ بۏغولوردو. بونون’لا بئله‌، اۏ، آننانېن، بالدېزې‌نېن پئتئربورگدا چۏخ اؤنملی شخص‌لردن بیری‌نین آروادې و پئتئربورگ قراند دامئ-سی اۏلدوغونو اونوتمامېشدې. و بونون کؤلگه‌سینده‌ اۏ، أرینه‌ دئدیک‌لرینی یئرینه‌ یئتیرمه‌میش، یانې بالدېزې‌نېن بو گۆن گله‌جه‌ڲینی یادېندان چېخارتمامېشدې. “بیر ده‌ کی، آننانېن هئچ بیر گۆناهې یۏخ دېر، – دئیه‌ دۏللی دۆشۆنۆردۆ. – من اۏنون باره‌سینده‌ أن یاخشې شئی‌لردن باشقا هئچ نه‌ بیلمیرَم، اؤزۆمه‌ قارشې دا اۏندان یالنېز دۏستلوق و مئهریبان‌لېق گؤرمۆشَم”. دۏغرو دېر، پئتئربورگدا کارئنین‌لره عایید تأثّۆراتېندان یادېندا قالا‌ن اۏ ایدی کی، اۏنلارېن عائله‌سی

خۏشونا گلمه‌میشدی؛ اۏنلارېن عائله‌مه‌یشت مسأله‌لرینده‌ نه‌سه‌ بیر ساختا‌لېق واردې. “لاکین من آننانې نه‌ اۆچۆن قبول إتمه‌ڲیم؟ یالنېز اۏ، منه‌ تَسَلّی وئرمک فیکرینه‌ دۆشمه‌یه’یدی! – دئیه‌ دۏللی دۆشۆنۆردۆ. – بۆتۆن بو تَسَلّی‌لری، اؤیۆد‌لری و مسیحیسایاغې عفو‌لری – بونلارېن هامې‌سېنې مین دفعه‌ اؤلچۆب-بیچمیشَم، لاکین هئچ بیری ایشه‌ یارامایېب”. بۆتۆن بو گۆن‌لر عرضینده‌ دۏللی اؤز اوشاق‌لارېی’لا‌ باش-باشا قالمېشدې. اؤز دردی حاققېندا دانېشماق ایسته‌میردی، اۆره‌ڲینده‌کی‌ بو درد’له باشقا شئی‌لر حاققېندا دانېشماغېسا باجارمېردې. اۏ بیلیردی کی، نئجه‌ اۏلور’سا-اۏلسون، هر شئیی آچېب آننایا دئیه‌جَک، اۏنا گؤره‌ ده‌ بۆتۆن بونلارې نه‌ جۆر سؤیله‌یه‌جه‌ڲینی دۆشۆنۆب گاه‌ سئوینیر، گاه‌ دا اؤزۆنۆن آلچالدېلماسې باره‌ده‌ اۏنون’لا، أری‌نین باجې‌سې’یلا دانېشماق ضرورَتی و اۏندان حاضېر تَسَلّی‌لر و اؤیۆد-نصیحَت‌لر إشیده‌جه‌ڲی فیکری اۏنو عصَبی‌لشدیریردی.

اۏ، چۏخ واخت اۏلدوغو کیمی، یئنه‌ ده‌ تئز-تئز ساعاتا باخاراق هر دقیقه‌ آننانې گؤزله‌ییردی و محض قۏناغې‌نېن گلدیڲی دقیقه‌ باشې قارېشدېغېندان زنگین سَسینی إشیتمه‌میشدی.

یالنېز قاپې آرخاسېندا پالتار خېشېلتې‌سې و یۆنگۆل آددېم سَس‌لری إشیده‌رک دؤنۆب باخدې و اۏنون عذاب چکمیش اۆزۆند‌ن غئیری-ایختییاری اۏلاراق سئوینج یۏخ، حئیرَت ایفاده‌سی اۏخوندو. آیاغا قالخېب بالدېزېنې قوجاقلادې.

– دئمک، گلیب چېخدېن؟ – دئیه‌ آننانې اؤپدۆ.

– دۏللی، سنی گؤردۆڲۆمه‌ نه‌ قَدَر شادام!

– من ده‌ شادام، – دۏللی خفیفجه‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک و آننانېن اۆزۆنده‌کی‌ ایفاده‌دَن اۏنون مسأله‌دن آگاه‌ اۏلوب-اۏلمادېغېنې بیلمه‌ڲه‌ چالېشاراق دئدی. “یَقین کی، بیلیر”،
– دئیه‌ آننانېن اۆزۆنده‌ حۆزنلۆ ایفاده‌نی گؤره‌رَک دۆشۆندۆ. – یاخشې، گئد‌ک، سنی اۏتاغېنا آپارېم، – دۏللی ایضاحات دقیقه‌سینی مۆمکۆن قَدَر گئجیکدیرمه‌ڲه چالېشاراق سؤزۆنه‌ داوام إتدی.

– بو، قریشادېر؟ ایلاهی، اۏ نئجه‌ بؤیۆیۆب! – آننا دئدی و دۏللیدن گؤزلرینی چکمه‌دن اوشاغې اؤپه‌رَک یئرینده‌ دایاندې و قېزاردې. – یۏخ، ایجازه‌ وئر، هئچ یئره‌ گئتمه‌ڲیم.

آننا یای‌لېغېنې آچدې و بؤرکۆنۆ باشېندان چېخاردارکن قارا، قېورېم ساچ‌لارې‌نېن هؤرۆک‌لرینه‌ ایلیشدی، باشېنې یئلله‌یه‌رَک ایلیشن ساچ‌لارېنې آچماغا چالېشدې. – سن خۏشبخت و ساغلام گؤرۆنۆرسَن! – دۏللی، دئمک اۏ‌لار کی، حَسَد’له‌ دئدی.

– من؟.. هه‌، – آننا دئدی. – ایلاهی، تانیا! منیم سئریۏژامېن همیاشېدې،

– اۏنا دۏغرو قاچېب گلَن قېزا طرف دؤنۆب علاوه‌ إتدی. تانیانې قوجاغېنا گؤتۆرۆب اۆزۆند‌ن اؤپدۆ. – قشنگ قېزدېر، قشنگ! دۏللی، اوشاق‌لارېن هامې‌سېنې منه‌ گؤرسَت.

آننا اوشاق‌لارېن بیر-بیر آدېنې چکیر، اۏنلارېن نه‌اینکی آدلارېنې، یاش‌لارېنې، دۏغولدوق‌لارې آی‌لارې، خاصيَّت‌لرینی، کئچیرتدیک‌لری خسته‌لیک‌لری بئله‌ خاطېرلایېردې و دۏللی بونو قیمَت‌لَندیرمه‌یه‌ بیلمَزدی.

– یاخشې، إله‌سه‌ گئد‌ک اۏنلارېن یانېنا، – اۏ دئدی. – حئییف کی، واسیا ایندی یاتېر. اوشاق‌لارا باش چکدیکدن سۏنرا اۏنلار ایکی‌لیکده‌ قۏناق اۏتاغېندا اۏتوروب قهوه‌ ایچیردیلر. آننا ألینی سینییه‌ اوزاتدې، سۏنرا اۏنو کنارا ایته‌لَدی.

– دۏللی، – اۏ دئدی، – اۏ، هامې‌سېنې منه‌ دانېشدې دۏللی سۏیوق باخېش‌لار’لا آننایا باخدې. اۏ، ایندی ساختا جانېیانان‌لېق إشیده‌جه‌ڲینی گؤزله‌ییردی؛ لاکین آننا بئله‌ سؤزلر دئمه‌دی.

– دۏللی، عزیزیم! – اۏ دئدی، – من اۏنون عَوَضینده‌ سنین’له‌ دانېشماق، سنه‌ تَسَلّی وئرمک ایسته‌میرم؛ بو، مۆمکۆن دَڲیل. آما، عزیزیم، منین سنه‌ یازېغېم گلیر، سنه‌ اۆرَکدن آجېیېرام!

اۏنون سېخ کیرپیک‌لری آراسېندا ایشېلدایان گؤز‌لری یاش’لا‌(یاشلا) دۏلدو. قالخېب گلینی‌نین یانېندا اۏتوردو و اۏنون ألینی اؤز گۆجلۆ أل‌لری‌نین ایچه‌ری‌سینه‌ آلدې. دۏللی کنارا چکیلمه‌دی، لاکین اۆزۆنۆن سۏیوق ایفاده‌سینی ده‌ دَڲیشمه‌دی. اۏ دئدی: – منه‌ تَسَلّی وئرمک مۆمکۆن دَڲیل. اۏ اۏلای‌دان سۏنرا هر شئی محو اۏلوب، هر شئی یۏخ اۏلوب گئدیب!

اۏ، بو سؤز‌لری دئیَن کیمی اۆزۆنۆن ایفاده‌سی بیردن یومشالدې. آننا دۏللی‌نین قورو و آرېق ألینی قالدېرېب اؤپه‌رَک دئدی:

– آما، دۏللی، نه‌ إتمک، نه‌ إتمک اۏ‌لار؟ بو دَهشَتلی دورومدا نئجه‌ حرکت إتمک داها یاخشې دېر؟ باخ بو باره‌ده‌ دۆشۆنمک لازېم دېر.

– هر شئی بیتیب، داها هئچ نه‌ اۏلا بیلمَز، – دۏللی دئدی. – باشا دۆش، مسأله‌نین أن پیس جَهتی اۏ دېر کی، من اۏنو آتېب گئده‌ بیلمیرَم؛ اوشاق‌لار وار، أل-قۏلوم باغلې دېر. اۏنون’لا بیر یئرده‌ یاشاماغېسا باجارمېرام، اۏنو گؤرمَک منیم اۆچۆن بیر عذاب دېر.

– دۏللی، عزیزیم، اۏ، اۏلان‌لارې منه‌ دانېشېب، لاکین من هامې‌سېنې سَندَن إشیتمک ایسته‌ییرم، هر شئیی منه‌ دئ.

دۏللی سوال‌إدیجی باخېش‌لار’لا اۏنا باخدې.

آننانېن اۆزۆنده‌ صمیمی مرحمَت و سئوگی واردې.

– یاخشې، – دۏللی بیردن دئدی. – لاکین هر شئیی أوّلدن دانېشاجاغام. منیم نئجه‌ أره‌ گئتدیڲیمی سن بیلیر‌سن. آنامېن تربییه‌سی کؤلگه‌سینده‌ من نه‌اینکی معصوم ایدیم، هم ده‌ سفئح ایدیم. هئچ نه‌ بیلمیردیم. دئییله‌نه‌ گؤره‌، أرلر اؤز اؤنجه‌کی

یاشام‌لارېنې آروادلارېنا دانېشېرلار، لاکین إستیوا… – دۏللی تئز سؤزۆنۆ دۆزَلتدی،

– إستئپان آرکادیچ منه‌ هئچ نه‌ دانېشمامېشدې. سن اینانا بیلمَز‌سن، آما من بو واختا قَدَر إله‌ فیکیرلَشیردیم کی، من اۏنون تانېدېغې یئگانه‌ قادېنام. سککیز ایل بئله‌ یاشادېم. باشا دۆش، من اۏنون وفاسېز‌لېغېنا نه‌اینکی شۆبهه‌ إدیردیم، حتتا بونو غئیری-مۆمکۆن سایېردېم و بیردن، تَصَوّۆر إله‌، بئله‌ بیر آنلایېش’لا‌ بۆتۆن اۏ دَهشَتی، بۆتۆن اۏ رذالَتی اؤرگندیم… منی باشا دۆش. اؤز خۏشبخت‌لیڲینه‌ تامامی’یله‌ أمین اۏلماق و بیردن، – دۏللی هېچقېرېق‌لارېنې بۏغاراق سؤزۆنه‌ داوام إتدی، – اۏ مکتوب… اۏنون اؤز معشوقه‌سینه‌، منیم مۆربّییّه‌مه‌ یازدېغې مکتوب… یۏخ، بو، دَهشَت دیر‌! – دۏللی تله‌سیک دستمالېنې چېخاردېب اۆزۆنۆ اؤرتدۆ. – من أڲلنمه‌ڲی باشا دۆشۆرَم، – اۏ، بیر آز سوسدوقدان سۏنرا سؤزۆنه‌ داوام إتدی، – آما دۆشۆنۆلمۆش شکیلده‌، حیله‌گرجه‌سینه‌ آلداتماق… اؤزۆ ده‌ کیمین’له‌؟.. عئینی زاماندا هم اۏنون’لا اۏلماق، هم ده‌ منیم أریم اۏلاراق قالماق… بو، دَهشَت دیر‌! سن بونو آنلایا بیلمَز‌سن…

– یۏخ، من باشا دۆشۆرَم! آنلایېرام، دۏللی، عزیزیم، باشا دۆشۆرَم، – آننا اۏنون ألینی سېخاراق دئدی.

– سن إله‌ فیکیرلَشیرسن کی، اۏ، منیم دورومومون نه‌ قَدَر دَهشَتلی اۏلدوغونو آنلایېر؟ – دئیه‌ دۏللی سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – أصلا! اۏ، خۏشبخت و ممنون دېر.

– آه‌، یۏخ! – آننا جلد اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی. – اۏ، آجېناجاقلې‌ حالدادېر، پئشمان‌لېق چکمکدن اؤلۆر…

– اۏنون پئشمان اۏلماغا قابیلییَّتی چاتېرمې؟ – دئیه‌ دۏللی بالدېزې‌نېن اۆزۆنه‌ دیققت’له‌ باخاراق اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی.

– هه‌، من اۏنو تانېیېرام. اۏنا یازېغېم گلمَزدن اۆزۆنه‌ باخا بیلمیردیم. هر ایکیمیز اۏنو تانېیېرېق. اۏ، مئهریبان‌ دېر، آما مغروردور، ایندی‌سه‌ آلچالمېشدېر. أساسن، منی آغرېدان اۏ اۏلدو کی (بورادا آننا دۏللینی مۆتأثّیر إدَن أساس شئیین نه‌ اۏلدوغونو تخمین إتدی)، اۏنا ایکی شئی عذاب وئریر: اوشاق‌لارېندان خجالت چکیر و سنی سئوه‌-سئوه‌… هه‌، هه‌، سنی دۆنیادا هر شئیدن چۏخ سئوه‌سئوه‌، – دئیه‌ اۏ إعتیراض إتمک ایسته‌یَن دۏللی‌نین سؤزۆنۆ کَسدی، – سنی اینجیدیب، سنی اؤلدۆرۆب. “یۏخ، یۏخ، اۏ، منی عفو إتمه‌یه‌جک”، – اۏ هئی بئله‌ دئییر.

دۏللی دالقېن حالدا هارا’سا باخاراق بالدېزېنې دینله‌ییردی.

– هه‌، من باشا دۆشۆرَم، اۏنون دورومو دَهشَتلی دیر‌؛ گۆناهکار اۏلماق گۆناه‌سېز اۏلماقدان داها آغېر دېر، – دۏللی دئدی، – أڲر بۆتۆن بو بدبخت‌لیڲین اۏنون گۆناهې اۆزۆند‌ن باش وئردیڲینی حیسّ إدیر’سه‌. لاکین اۏنو نئجه‌ باغېشلایېم، اۏ قادېندان سۏنرا من یئنه‌ اۏنون نئجه‌ آروادې اۏلوم؟ أوّل‌لر اۏنو صاف محبّت’له‌ سئودیڲیمه‌ گؤره‌

ایندی اۏنون’لا یاشاماق منیم اۆچۆن بیر عذاب اۏلاجاقدېر…

هېچقېرېق‌لار اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی.

لاکین هر دفعه‌ یومشالدېقدا سانکی قصدَن اۏنو حیرص‌لَندیرَن شئی‌لر حاققېندا یئنی‌دن دانېشماغا باشلایېردې.

– اۏ قادېن آخې گنج دیر، گؤزَل دیر، – دئیه‌ سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – آننا، سن باشا دۆشۆرسن می کی، منیم گنج‌لیڲیمی، منیم گؤزَل‌لیڲیمی کیم آلېب؟ اۏ و اۏنون اوشاق‌لارې. من اۏنا خیدمت إدیب قورتارمېشام و بو خیدمت منیم هر شئییمی ألیمدن‌ آلېب، ایندی‌سه‌، ألبتّه‌ کی، داها طراوَتلی و بایاغې بیر قادېن اۏنون اۆچۆن داها خۏش دېر. اۏنلار، یَقین کی، اؤز آرالارېندا منیم حاقّېمدا دانېشېبلار، یا دا داها پیس، سوسوب‌لار، آنلایېرسان‌مې؟ – دۏللی‌نین گؤز‌لری یئنی‌دن نیفرت’له‌ آلېشېب-یاندې.

– و بۆتۆن بونلاردان سۏنرا اۏ گلیب پئشمان اۏلدوغونو دئیه‌جَک… و من ده‌ اۏنا ایناناجاغام؟ هئچ واخت. یۏخ، آرتېق هر شئی بیتیب، چکدیڲیم عذاب و زحمت’له‌ره‌ مۆکافات اۏلان، منه‌ تسکین‌لیک وئرَن هر شئی تۆکنیب… سن ایناناجاقسانمې، آننا؟ من ایندیجه‌ قریشا‌نېن دَرسینی اؤرگه‌دیردیم: أوّل‌لر بوندان سئوینیردیم، ایندی عذاب چکیرم. من نه‌ اۆچۆن چالېشېرام، نه‌ اۆچۆن زحمت چکیرم؟ اوشاق‌لار نه‌ اۆچۆن دیر؟ أن دَهشتلی‌سی اۏ دېر کی، اۆره‌ڲیم بیردن-بیره‌ آلت-اۆست اۏلوب و محبّت، شفقت عَوَضینه‌ ایندی قلبیمده‌ اۏنا قارشې کین و نیفرت وار. حتتا اۏنو اؤلدۆرسم بئله‌…

– دۏللی، عزیزیم، من باشا دۆشۆرَم، آما اؤزۆنه‌ عذاب وئرمه‌. سن إله‌ تحقیر اۏلونموسان، إله‌ هَیَجانلېسان کی، بیر چۏخ شئی‌لری اۏلدوغو کیمی گؤره‌ بیلمیر‌سن.

دۏللی ساکیت‌لَشدی و اۏنلار بیر-ایکی دقیقه‌ سوسوب قالدېلار.

– نه‌ إتمک اۏ‌لار، آننا، دۆشۆن، منه‌ کؤمَک إله‌. من چۏخ دۆشۆنۆب-داشېنمېشام و هئچ بیر چېخېش یۏلو گؤرمۆرَم.

آننا بیر شئی دۆشۆنۆب تاپا بیلمیردی، لاکین اۏنون اۆره‌ڲی گلینی‌نین هر سؤزۆنه‌، اۆزۆنۆن هر ایفاده‌سینه‌ آجېیېردې.

– من آنجاق اۏنو دئیه‌ بیله‌رَم کی، – دئیه‌ آننا سؤزه‌ باشلادې، – من اۏنون باجې‌سېیام، اۏنون خاصيَّتینه‌ بَلَدم، اۏنون هر شئیی اونودا بیله‌جه‌ڲینی بیلیرم (آننا ألینی آلنېنا آپارېب ایشاره‌ إتدی)، اۏ، بیر شئیه‌ تامامی’یله‌ آلوده‌ اۏلدوغو کیمی، عئینی زاماندا پئشمان‌لېق دا چکیر. اۏ، یۏل وئردیڲی حرکتی نئجه‌ إده‌ بیلدیڲینه‌ ایندی اؤزۆ ده‌ اینانمېر، باشا دۆشمۆر.

– یۏخ، اۏ باشا دۆشۆر، باشا دۆشۆردۆ! – دئیه‌ دۏللی اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی. – لاکین من… سن منی فیکیرلَشمیرسن… مَڲَر منه‌ آسان دېر؟

– دایان. اۏ، باشوئرن‌لری منه‌ دانېشاندا، إعتیراف إدیرم کی، من هله‌ سَنین دورومونون بۆتۆن دَهشَتینی باشا دۆشمۆردۆم. من یالنېز اۏنون و عائله‌نین پریشان اۏلدوغونو گؤرۆردۆم؛ اۏنا یازېغېم گلیردی، لاکین سنین’له‌ دانېشدېقدان سۏنرا بیر قادېن کیمی باشقا شئی گؤرۆرَم؛ سَنین عذاب‌لارېنې گؤرۆرَم و سَنین حالېنا نه‌ قَدَر آجې‌دې (آجېدې)غېمې تَصَوّۆر إده‌ بیلمَز‌سن! لاکین، دۏللی، عزیزیم، من سَنین ایضطیراب‌لارېنې تامامی’یله‌ آنلایېرام، آما بیرجه‌ شئیی بیلمیرَم: سَنین قلبینده‌ اۏنا قارشې هله‌ ده‌ محبّت قالېب-قالمادېغېنې بیلمیرَم. بونو سن بیلیر‌سن، سَنین قلبینده‌ اۏنو باغېشلایا بیله‌جک قَدَر محبّت وارمې؟ أڲر وار’سا، اۏنو باغېشلا!

– یۏخ، – دئیه‌ دۏللی سؤزه‌ باشلادې؛ لاکین آننا یئنه‌ اۏنون ألینی اؤپه‌رَک سؤزۆنۆ کَسدی.

– من کۆبار عالَمی سَندَن یاخشې تانېیېرام، – آننا دئدی. – من إستیوا کیمی اۏلان بو آدام‌لارې تانېیېرام، اۏنلارېن بئله‌ ایش‌لره‌ نئجه‌ باخدېغېنې بیلیرم. سن دئییرسن کی، اۏ، همین قادېنا سَنین حاققېندا دانېشمېشدېر. بئله‌ شئی اۏلمایېب. بو آدام‌لار خیانته‌ یۏل وئریرلـر، لاکین اؤز عائله‌ اۏجاق‌لارې و آرواد‌لارې اۏنلار اۆچۆن مۆقَدَّسدیر. اۏنلارېن نه‌ زامانسا حقارت’له‌ باخاجاغې بو معشوقه‌‌لر عائله‌ یاشامېنا مانع اۏلمورلار. اۏنلار بو قادېن‌لار’لا عائله‌ آراسېندا کئچیلمز بیر حۆدود چکیر‌لر. من بونو باشا دۆشمه‌سم ده‌، بو، بئله دیر.

– آما اۏ، همین قادېنې اؤپۆب…

– دۏللی، دایان، عزیزیم. من إستیوانې سنه‌ عاشیق اۏلان واخت‌لاردا گؤرمۆشدۆم. خاطیریمده دیر، اۏ واخت‌لار إستیوا منیم یانېما گلیب سَنین حاققېندا دانېشار و آغلایاردې، سن اۏنون اۆچۆن بیر شعریَّت و اوجا‌لېق ایدین، من بیلیرم کی، سن اۏنون’لا داها چۏخ یاشادېقجا، اۏنون اۆچۆن داها دا یۆکسه‌لیردین. اۏ، هر کلمه‌سینه‌ “دۏللی إعجازکار قادېن ‌دېر” دئیه‌ علاوه‌ إتدیکده‌ بیز اۏنا گۆلردیک. سن اۏنون اۆچۆن هر زامان ایلاهی بیر مخلوق اۏلموسان و یئنه‌ ده‌ إله‌سن، بو اؤته‌ری آلودلیکسه‌ اۏنون اۆره‌ڲیندن گلمیر…

– لاکین بو آلوده‌‌لیک یئنه‌ ده‌ تکرار اۏلونسا؟

– منجه‌، بو اۏلا بیلمَز…

– آما، سن باغېشلایا بیلَردین‌می؟

– بیلمیرَم، دئیه‌ بیلمه‌رَم… یۏخ، بیلَردیم، – آننا بیر آز فیکره‌ گئدیب دئدی و دورومو دۆشۆنۆب، قلبی‌نین تره‌زیسینده‌ اؤلچۆب-بیچیب علاوه‌ إتدی: – یۏخ، باغېشلایا بیلَردیم، بَلی، عفو إدَردیم اۏنو. بلکه‌ ده‌ اؤنجه‌کی کیمی اۏلمازدېم، آما باغېشلایاردېم و آرامېزدا هئچ نه‌ اۏلمامېش کیمی اۏنو باغېشلایاردېم.

– هه‌، ألبتّه‌، – دئیه‌ دۏللی سانکی دفعه‌لر’له‌ دۆشۆندۆڲۆ بیر شئیین حاققېندا دانېشېرمېشجاسېنا جلد اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی، – باشقا جۆر باغېشلاماق اۏلماز. أڲر باغېشلایارسېنېزسا، هر شئیی تامامی’یله‌ اونودوب باغېشلاماق لازېم دېر. یاخشې، گئد‌ک، سنی اۏتاغېنا آپارېم، – دۏللی آیاغا قالخاراق دئدی و یۏلدا آننانې قوجاقلادې.
– منیم عزیزیم، سَنین گلیشینه‌ نه‌ قَدَر سئوینیرَم. ایندی اؤزۆمۆ چۏخ یۆنگۆل حیسّ إدیرم.

1-20

آننا بۆتۆن گۆنۆ اۏبلۏنسکی‌لرین إوینده‌ کئچیردی(کئچیرتدی) و هئچ کیمی قبول إتمه‌دی، بئله‌ کی، بعضی تانېش‌لارې آننانېن گلیشیندن‌ خبر توتوب اۏنو گؤرمه‌ڲه‌ گلمیشدی. آننا بۆتۆن سَحَری دۏللی و اوشاق‌لار’لا‌ بیرلیکده‌ اۏلدو. اۏ، قارداشېنا یالنېز کیچیک بیر مکتوب گؤندَرَرک مۆطلَق إوده‌ ناهار إتمه‌ڲی تاپشېرمېشدې. “إوه‌ گل، آللاه‌ کریمدیر”، – اۏ یازمېشدې.

اۏبلۏنسکی إوده‌ ناهار إله‌دی؛ عۆمومی صؤحبَت گئدیردی، آروادې اۏنا “سن” دئیه‌ مۆراجیعت إدیردی، أوّل بئله‌ دَڲیلدی. أر’له‌ آرواد آراسېندا‌کې مۆناسیبتده‌ سۏیوقلوق اۏلسا دا، آرتېق آیرې‌لېقدان صؤحبَت گئده‌ بیلمَزدی و إستئپان آرکادیچ آروادې’یلا دانېشېب-بارېشماق ایمکانې اۏلدوغونو گؤرۆردۆ.

ناهاردان درحال سۏنرا کیتی ده‌ گلدی. اۏ، آننا آرکادیئونانې چۏخ آز تانېیېردې و ایندی باجې‌سېگی’له گلرکن هامې‌نېن تعریفله‌دییی بو پئتئربورگ کۆبار خانېمې‌نېن اۏنو نئجه‌ قبول إده‌جه‌ڲینی دۆشۆنۆب بیر آز تشویش کئچیردیردی. لاکین اۏ، آننا آرکادیئونا‌نېن خۏشونا گلدی – کیتی بونو ایندی گؤردۆ. گؤرۆنۆر، آننا اۏنون گؤزَل‌لیڲینه‌ و گنج‌لیڲینه‌ مفتون اۏلموشدو و کیتی اؤزۆنه‌ گله‌نه‌ قَدَر نه‌اینکی آننانېن إتکی‌سی آلتېنا دۆشدۆڲۆنۆ حیسّ إدیردی، حتتا گنج قېز‌لارېن أر‌لی و یاشلې قادېن‌لارا عاشیق اۏلدوق‌لارې کیمی، آننایا وورولموشدو. آننا کۆبار عالَمین قادېنېنا، یاخود سککیزیاشلې اۏغول آناسېنا اۏخشامېردې، أڲر اۏنون کیتینی حئیران قۏیان و جذب إدَن گؤزلری‌نین جیدّی، بعضن ده‌ مأیوس ایفاده‌سی اۏلماسایدې، اۏ، قېوراق حرکت‌لری، طراوَتی و گاه‌ تَبَسّۆمۆنده‌، گاه‌ دا باخېش‌لارېندا گؤرۆنن شوخلوغو’یلا‌ داها چۏخ ییرمییاشلې بیر قېزا اۏخشایاردې. کیتی حیسّ إدیردی کی، آننا چۏخ ساده دیر و هئچ نه‌یی گیزلَتمیر، لاکین اۏندا کیتی اۆچۆن أل‌چاتماز گؤرۆنن باشقا عالَم، مۆرَکَّب و شاعیرانه‌ ماراق‌لارېن یۆکسک عالَمی واردېر.

ناهاردان سۏنرا دۏللی اؤز اۏتاغېنا گئتدیکده‌ آننا جلد آیاغا قالخېب سیقار شکن قارداشېنا یاخېنلاشدې.

– إستیوا، – دئیه‌ آننا سئوینجک قارداشېنا گؤز ووردو، اۏنا خاچ چَکدی و گؤز‌لری’یله‌ قاپېنې گؤرسَتدی. – گئت، آللاه‌ کؤمه‌ڲین اۏلسون.

اۏ، باجې‌سېنې باشا دۆشۆب سیقارې آتدې و قاپې‌نېن آرخاسېندا گؤزدن ایتدی.

إستئپان آرکادیچ گئدندن سۏنرا آننا قایېدېب اوشاق‌لار’لا‌ بیرلیکده‌ دیواندا اۏتوردو. اوشاق‌لار آنالارېنېن بو بیبینی سئودیڲینی گؤردۆک‌لری اۆچۆنمۆ، یۏخ’سا اۏنلار اؤز‌لری اۏنا قارشې اؤزل جاذیبه‌ حیسّ إتدیک‌لرینه‌ گؤره‌می، ایلک اؤنجه‌ ایکی بؤیۆک، اۏنلارېن آردېنجا دا بالاجا‌لار – اوشاق‌لاردا تئز-تئز اۏلدوغو کیمی – هله‌ ناهاردان قاباق تزه‌ بیبییه‌ یاپېشېب قالمېشدېلار و اۏندان قۏپموردولار. اۏنلارېن آراسېندا اۏیونابنزر بیر یارېش گئدیردی، هر بیری مۆمکۆن قَدَر بیبییه‌ یاخېن اۏتورماغا، اۏنا تۏخانماغا، اۏنون بالاجا ألیندن‌ توتماغا، ألینی اؤپمه‌ڲه‌، اۏنون اۆزۆڲۆی’له اۏیناماغا، یا دا هئچ اۏلماز’سا پالتارې‌نېن قېرچېن‌لارېنا تۏخانماغا چالېشېردې.

– یاخشې، یاخشې، أوّل اۏتوردوغوموز کیمی، – آننا آرکادیئونا اؤز یئرینده‌ اۏتوراراق دئدی.

یئنه‌ قریشا باشېنې اۏنون ألی‌نین آلتېنا قۏیوب پالتارېنا سؤیکَندی و اۆزۆ خۏشبخت‌لیک، غرور حیسّی’یله‌ ایشېق’لاندې.

– یاخشې، ایندی بال نه‌ واخت اۏلاجاق؟ – آننا کیتییه دئدی.

– گلَن هفته‌، هم ده‌ گؤزَل بال اۏلاجاق. هر زامان شن کئچن بال‌لاردان بیری اۏلاجاق.

– إله‌ بال وارمې کی، اۏرا‌دا هر زامان شن کئچسین؟ – آننا اینجه‌ بیر ایستئهزا’یلا سۏروشدو.

– غریبه‌ اۏلسا دا، وار. بۏبریششئولرگیلده تشکیل اۏلونان بال‌لار هر زامان شن کئچیر، نیکیتینلرگیلده ده‌ همچینین. مئشکۏو‌لارېن وئردیڲی بال‌لار’‌سا هر زامان جان‌سېخېجې اۏلور. مَڲَر سیز فیکیر وئرمه‌می‌سینیز؟

– یۏخ، اۆره‌ڲیم، منیم اۆچۆن آرتېق شن کئچن بال‌لار یۏخ دېر، – آننا دئدی و کیتی اۏنون گؤزلرینده‌ تانېمادېغې باشقا بیر اؤزل دۆنیانې گؤردۆ. – منیم اۆچۆن چتین‌لیڲی و دارېخدېرېجې‌لېغې بیر قَدَر آز اۏلان بال‌لار واردېر…

– نئجه‌ اۏلا بیلَر کی، بال سیزین اۆچۆن دارېخدېرېجې اۏلسون؟

– بس نه‌یه‌ گؤره‌ منیم اۆچۆن بال دارېخدېرېجې اۏلا بیلمَز؟ – آننا سۏروشدو. کیتی آنلادې کی، آننا نئجه‌ جاواب وئریله‌جه‌ڲینی ایلک اؤنجه‌دن بیلیر.

– اۏنا گؤره‌ کی سیز هر زامان هامېدان گؤزَل‌سینیز.

آننادا قېزارماق قابیلییَّتی واردې. اۏ قېزاردې و دئدی:

– بیرینجی‌سی، هئچ زامان؛ ایکینجی‌سی، أڲر بو، بئله‌ اۏلسایدې دا، منیم نه‌ییمه‌ گرَک دیر؟

– سیز بو بالا گئده‌جک‌سینیزمی؟ – کیتی سۏروشدو.

– منجه‌، گئتمه‌مک مۆمکۆن اۏلمایاجاق. باخ بونو گؤتۆر، – اۏ، اینجه‌ اوجلو آغ بارماغېندان آسان‌لېق’لا سۆرۆشن اۆزۆڲۆنۆ چېخارتماق ایسته‌یَن تانیایا طرف دؤنۆب دئدی.

– أڲر گئتسه‌نیز، من چۏخ شاد اۏلارام. من سیزی بالدا گؤرمه‌ڲی إله‌ ایسته‌ییرم کی.

– أڲر گئتمه‌لی اۏلسام، أن آزېندان، بوندان سیزین ممنون قالا‌جاغېنېزې دۆشۆنۆب تَسَلّی تاپاجاغام… قریشا، لۆطفَن، قارېشدېرما، اۏنسوز دا ساچ‌لارېم قاتما-قارېشېق دېر،

– اۏ، قریشا‌نېن اۏیناتدېغې ساچېنې دۆزَلده‌رَک دئدی.

– من سیزی بالدا بنؤوشه‌یی پالتار‌دا تَصَوّۆرۆمه‌ گتیریرَم.

– نه‌ اۆچۆن مۆطلَق بنؤوشه‌یی پالتار‌دا؟ – آننا گۆلۆمسه‌یه‌رَک سۏروشدو.

– یاخشې، اوشاق‌لار، گئدین، گئدین. إشیدیرسینیزمی؟ میس قول چای ایچمه‌ڲه‌ چاغېرېر،

– اۏ، اوشاق‌لارې اؤزۆندن قۏپارېب یئمک اۏتاغېنا گؤندَرَرک دئدی.

– من بیلیرم، سیز منی نه‌ اۆچۆن بالا چاغېرېر‌سېنېز. سیز بو بالدان چۏخ شئی گؤزله‌ییر‌سینیز، اۏنا گؤره‌ هامې‌نېن اۏرا‌دا اۏلماسېنې، هامې‌نېن اۏرا‌دا ایشتیراک إتمه‌سینی ایسته‌ییرسینیز.

– نه‌دن بیلدینیز؟ بَلی، ایسته‌ییرم.

– آه‌! سیزین دؤورۆنۆز نئجه‌ ده‌ یاخشې دېر، – دئیه‌ آننا سؤزۆنه‌ داوام إتدی.

– ایسویچره‌ داغ‌لارېنداکې دومانا بنزه‌ڲَن اۏ ماوی دومانې من ده‌ تانېیېر و خاطېرلایېرام. بو دومان اوشاق‌لېق‌ دؤورۆنۆن بیتمکده‌ اۏلدوغو اۏ خۏشبخت أیّام‌لاردا هر شئیی اؤرتۆر و بو نهنگ، خۏشبخت، شن داییره‌ده‌ن چېخان یۏل گئتدیکجه‌ قېسالېب دارالېر، یئنی دۆنیا ایشېقلې و گؤزَل گؤرۆنسه‌ ده‌، اۏنون آستاناسېنا قدم‌ قۏیماق هم خۏش، هم ده‌ دَهشَتلی دیر‌… کیم بونلاردان کئچمه‌ییب کی؟

کیتی سوساراق گۆلۆمسه‌ییردی. “گؤره‌سن، اۏ، بونلاردان نئجه‌ کئچیب؟ اۏنون عئشق ماجرا‌لارېنې بیلمه‌ڲی إله‌ ایسته‌ییرم کی”، – دئیه‌ کیتی آننانېن أری‌نین، آلئکسئی آلئکساندرۏویچین غئیری-شاعیرانه‌ گؤرکَمینی خاطېرلایاراق دۆشۆندۆ.

– من بعضی شئی‌لری بیلیرم. إستیوا منه‌ دانېشېب، سیزی تبریک إدیرم، اۏ، منیم چۏخ خۏشوما گلدی، – دئیه‌ آننا سؤزۆنه‌ داوام إتدی، – من ورۏنسکییه دَمیر یۏلوندا راست گلدیم.

– آه‌، اۏ اۏرادایدې؟ – کیتی قېزاراراق سۏروشدو. – إستیوا سیزه‌ نه‌ دئییب کی؟

– إستیوا هر شئیی منه‌ دانېشدې. و من بونا چۏخ سئوینَردیم. دۆنَن من

ورۏنسکی‌نین آناسې’یلا گلیردیم، – دئیه‌ آننا سؤزۆنه‌ داوام إله‌دی، – آنا‌سې دایانمازدان اۏنون حاققېندا منه‌ دانېشېردې؛ آنا‌سې اۏنو چۏخ ایسته‌ییر؛ من آنالارېن اوشاق‌لارېنا نئجه‌ مئییللی اۏلدوق‌لارېنې بیلیرم، لاکین…

– آنا‌سې سیزه‌ نه‌ دانېشېردې کی؟

– آه‌، چۏخ شئی! من بیلیرم کی، ورۏنسکی اۏنون سئویملی‌سیدیر، لاکین، هر حالدا، گؤرۆنۆر کی، بو جنگاور… هه‌، مثَلَن، آنا‌سې دانېشېردې کی، اۏ، بۆتۆن وار-دؤولتینی قارداشېنا وئرمک ایسته‌ییرمیش، اوشاق‌لېقدا نه‌سه‌ غئیری-عادی بیر شئی إدیب، قادېنې سودان چېخاردېب خیلاص إدیب. بیر سؤز’له‌، قهرمان‌ دېر، – آننا گۆلۆمسه‌یه‌رَک و ورۏنسکی‌نین دوراقدا وئردیڲی ایکی یۆز ماناتې خاطېرلایاراق دئدی.

لاکین اۏ، بو ایکی یۆز مانات حاققېندا دانېشمادې. نه‌ اۆچۆن’سه‌ بونو خاطېرلاماق اۏنا خۏش گلمیردی. آننا حیسّ إدیردی کی، بو اۏلای‌دا نه‌سه‌ اۏنا عایید اۏلان بیر شئی وار و إله‌ بیر شئی کی، گَرَک اۏلمایایدې.

– آنا‌سې چۏخ خواهیش إله‌دی کی، من اۏنلارا گئدیم، – دئیه‌ آننا سؤزۆنه‌ داوام إله‌دی، – و من قارېنې تزه‌دن گؤرمه‌ڲه‌ شاد اۏلاردېم، صاباح اۏنون یانېنا گئده‌جه‌یم. آما، آللاها شۆکۆر کی، إستیوا کابینده‌ دۏللی‌نین یانېندا چۏخ قالدې،

– آننا صؤحبَتین قۏنوسونو دَڲیشه‌رَک علاوه‌ إتدی و کیتییه إله‌ گلدی کی، اۏ، نه‌دن‌سه‌ ناراضې حالدا آیاغا قالخدې.

– یۏخ، ایلک اؤنجه‌ من! یۏخ، من! – چای‌لارېنې ایچیب قورتارمېش اوشاق‌لار آننا بیبی‌نین اۆستۆنه‌ قاچاراق قېشقېرېشدېلار.

– هامېنېز بیردن! – آننا دئدی و گۆله‌رَک اۏنلارېن قاباغېنا یۆیۆردۆ، اۏنلارېن هامې‌سېنې قوجاقلادې و سئوینج‌لریندن آتېلېب-دۆشن، چېغېرېشان اوشاق‌لارې یئره‌ یېخدې.

1-21

بؤیۆک‌لرین چای مجلیسینه‌ دۏللی ده‌ اؤز اۏتاغېندان چېخېب گلدی. إستئپان آرکادیچ هله‌ یۏخ ایدی. گؤرۆنۆر، اۏ، آروادې‌نېن اۏتاغېنداکې آرخا قاپې‌دان چېخمېشدې.

– من قۏرخورام کی، یوخارېدا سنه‌ سۏیوق اۏلاجاق، – دۏللی آننایا طرف دؤنۆب دئدی، – من سنی آشاغېیا کؤچۆرمک ایسته‌ییرم، هم ده‌ یاخېن اۏلارېق. – آه‌، خواهیش إدیرم، منیم قایغېما قالمایېن، – آننا دۏللی‌نین اۆزۆنه‌ باخاراق و بارېشېغېن اۏلوب-اۏلمادېغېنې آنلاماغا چالېشاراق جاواب وئردی.

– بورا داها چۏخ ایشېقلې دېر، – گلین دئدی.

– سنه‌ دئییرَم کی، من هر یئرده‌ هر زامان داش کیمی یاتېرام.

– نه‌ باره‌ده‌ دانېشېر‌سېنېز؟ – إستئپان آرکادیچ کابیندن چېخاراق آروادېندان سۏروشدو.

کیتی و آننا اۏنون سَسیندن‌ درحال باشا دۆشدۆلر کی، بارېشېق باش توتوب.

– من آننانې آشاغېیا کؤچۆرمک ایسته‌ییرم، آما پرده‌لری آسماق لازېم دېر. هئچ کیم باجارمایاجاق، گَرَک اؤزۆم إدَم، – دۏللی اۏنا باخېب جاواب وئردی.

“آللاه‌ بیلیر، تامامی’یله‌ بارېشمېشلارمې؟” – آننا دۏللی‌نین سۏیوق و ساکیت سَسینی إشیدیب دۆشۆندۆ.

– آه‌، بس دیر، دۏللی، هر ایشی چتینه‌ سالما، – أر دئدی. – یاخشې، ایسته‌ییرسَن، هامې‌سېنې من إده‌رم…

“هه‌، یَقین کی، بارېشېب‌لار”، – دئیه‌ آننا دۆشۆندۆ.

– بیلیرم، سن نئجه‌ إده‌جکسن، – دۏللی جاواب وئردی، – ماتوئیه‌ إله‌ بیر ایش تاپشېراجاقسان کی، أصلینده‌، اۏنو إتمک اۏلماز، اؤزۆن’سه‌ چېخېب گئده‌جکسن، اۏ دا هر شئیی دۏلاشېق سالاجاق، – دۏللی بونلارې دئیَرکن عادت إتدیڲی ایستئهزالې تَبَسّۆم دۏداق‌لارې‌نېن اوجونو قېرېشدېردې.

“تام، تام بارېشېق، تام، – دئیه‌ آننا دۆشۆندۆ، – آللاها شۆکۆر!” – و بو بارېشېغا نه‌دن اۏلدوغونا سئوینه‌رَک دۏللییه یاخېنلاشېب اۏنو اؤپدۆ.

– هئچ ده‌ إله‌ دَڲیل، سن نه‌ اۆچۆن ماتوئی’له منه‌ خۏر باخېرسان؟ – إستئپان آرکادیچ آزجا گۆلۆمسه‌یه‌رَک آروادېنا دئدی.

بۆتۆن آخشامې، هر زامان اۏلدوغو کیمی، دۏللی أری’یله‌ آزجا کینایه‌لی داورانېردې، إستئپان آرکادیچسه‌ ممنون و شن ایدی، لاکین اۏ درَجه‌ده‌ کی، باغېشلاندېقدان سۏنرا گۆناهېنې اونوتموش کیمی گؤرۆنمه‌سین.

ساعات اۏنون یارې‌سېندا اۏبلۏنسکی‌لر عائله‌سی‌نین چای سۆفره‌سی آرخاسېندا اؤزل‌لیک’له‌ شن و خۏش کئچن آخشام صؤحبَتی ظاهیرَن اۏلدوقجا ساده‌ گؤرۆنن بیر اۏلایی’له پۏزولدو، لاکین بو ساده‌ اۏلای نه‌دن‌سه‌ هامېیا غریبه‌ گؤرۆندۆ. پئتئربورگداکې عۆمومی تانېش‌لار حاققېندا صؤحبَت گئد‌رکن آننا جلد آیاغا قالخدې.

– منیم آلبۏمومدا همین شکیل وار، – اۏ دئدی، – هم ده‌، یئری گلمیش‌کن، سئریۏژامېن دا شکلینی سیزه‌ گؤرسه‌دیم، – دئیه‌ غرورلو آنا تَبَسّۆمۆ’یله‌ علاوه‌ إتدی.

ساعات اۏنا یاخېن، عادَتَن، اۏغلو’یلا ساغ‌اۏللاشدېغې و چۏخ واخت بالا گئتمزدن أوّل اۏنو اؤزۆ یاتېردېغې آن‌لار گلیب چاتدېقدا اۏغلوندان بو قَدَر اوزاقدا اۏلدوغو اۆچۆن

آننانېن اۆره‌ڲی غم’له دۏلدو؛ و نه‌ باره‌ده‌ صؤحبَت إدیردیلر’سه‌، آننا هئی قېورېم‌ساچلې سئریۏژاسېنې فیکیرلَشیردی. اۏ، اۏغلونون شکلینه‌ باخماق و اۏنون حاققېندا دانېشماق ایسته‌ییردی. ایلک فۆرصَتدن ایستیفاده‌ إده‌رَک آیاغا قالخدې و یۆنگۆل، قطعیَّتلی‌ یئریش’له آلبۏمو گتیرمه‌ڲه‌ گئتدی. یوخارېیا، اۏنون اۏتاغېنا قالخان پیلله‌کن گیریشده‌کی بؤیۆک و ایستی پیلله‌کَنین مئیدانچاسېنا چېخېردې.اۏ، قۏناق اۏتاغېندان چېخارکن دَهلیزده‌ زنگ سَسی إشیدیلدی.

– بو، کیم اۏلا بیلَر؟ – دۏللی دئدی.

– منیم دالېمجا گلیبلرسه‌، تئز دیر، باشقا بیریسی اۆچۆن گلیبلرسه‌، گئج دیر، – کیتی دیللَندی.

– یَقین کی، ایداره‌دَن کاغېذ گتیریبلر، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ علاوه‌ إتدی و آننا پیلله‌کَنین یانېندان کئچدیکده‌ خیدمتچی گلَن آدام حاققېندا خبر وئرمک اۆچۆن قاچا-قاچا یوخارې چېخېردې، گلَن آدام اؤزۆسه‌ لامپانېن یانېندا دایانمېشدې. آننا آشاغې باخاراق درحال ورۏنسکینی تانېدې و بیردن اۆره‌ڲینده‌ قۏرخو’یلا بیرلیکده‌ غریبه‌ بیر ممنونییت حیسّی اۏیاندې. ورۏنسکی پالتۏسونو چېخارتمازدان دایانمېشدې و جیبیندن‌ نه‌سه‌ چېخاردېردې. آننا پیلله‌کَنین اۏرتاسېنا چاتدېغې آندا اۏ، باشېنې قالدېرېب آننانې گؤردۆ و اۏنون اۆزۆ خجالتلی و اۆرکک بیر ایفاده‌ آلدې. آننا آزاجېق باشېنې أڲه‌رَک کئچیب گئتدی، اۏنون آرخاسېنجا إستئپان آرکادیچین ورۏنسکینی ایچه‌ری‌ دعوت إدَن اوجا سَسی و ایچه‌ری‌ گیرمکدن ایمتیناع إدَن ورۏنسکی‌نین آلچاق، یومشاق و ساکیت سَسی إشیدیلدی.

آننا آلبۏمو گؤتۆرۆب گئری قایېداندا ورۏنسکی آرتېق یۏخ ایدی. إستئپان آرکادیچ اۏنون مشهور بیر قۏناق اۆچۆن وئره‌جکلری ناهارېن تفرّۆعات‌لارې حاققېندا اؤرگنمه‌ڲه‌ گلدیڲینی دانېشېردې.

– هئچ جۆر ایچه‌ری‌ گلمک ایسته‌مه‌دی. چۏخ غریبه‌ آدام دېر، – دئیه‌ إستئپان آرکادیچ علاوه‌ إتدی.

کیتی قېزاردې. اۏ، ورۏنسکی‌نین نه‌ اۆچۆن گلدیڲینی و نه‌ اۆچۆن ایچه‌ری‌ گیرمه‌دییینی یالنېز اؤزۆنۆن باشا دۆشدۆڲۆنۆ فیکیرلَشیردی. “اۏ، بیز‌ده‌یمیش، – دئیه‌ دۆشۆندۆ، – منی إوده‌ تاپمایېب و بورادا اۏلدوغومو فیکیرلَشیب، آما گئج اۏلدوغونو و آننانېن بورادا قالدېغېنې دۆشۆنه‌رَک ایچه‌ری‌ گیرمه‌ییب”.

هئچ نه‌ دئمَزدن هامې بیر-بیرینه‌ باخدې و آننانېن آلبۏمونو وَرَقله‌مه‌ڲه‌ باشلادېلار.

ساعات اۏنون یارې‌سېندا بیری‌سی‌نین اؤز دۏستوگی’له گله‌رَک پلانلا‌شدېردېق‌لارې ناهار حاققېندا تفرّۆعات‌لارې اؤرگنمک ایسته‌مه‌سینده و ایچه‌ری‌ گیرمه‌مه‌سینده نه‌ غئیری-عادی‌لیک، نه‌ ده‌ غریبه‌لیک وار ایدی؛ لاکین هامېیا بو، غریبه‌ گؤرۆندۆ. هر کَسدن چۏخ

بو، آننایا غریبه‌ و پیس گؤرۆندۆ.

1-22

کیتی’یله آنا‌سې چېچک‌لر دۆزۆلمۆش و پودرالې، قېرمېزې کافتانلې لاکئی‌لر دایانمېش بؤیۆک و ایشېقلې پیلله‌کَنه‌ داخیل اۏلاندا بال تزه‌جه‌ باشلانمېشدې. سالۏندان آرې پته‌ڲینده‌کی آرام‌لې اوغولتونو خاطېرلادان خېشېلتې سَس‌لری گلیردی، اۏنلار پیلله‌کن مئیدانچاسېندا، آغاج‌لار آراسېندا دایانېب گۆزگۆنۆن اؤنۆنده‌ ساچ‌لارېنې و پالتار‌لارېنې دۆزَلتمکده‌یکن سالۏندان بیرینجی والسې باشلایان اۏرکئستر اسکریپکا‌لارې‌نېن آیدېن و آهنگدار سَس‌لری إشیدیلدی. اۏ بیری گۆزگۆنۆن اؤنۆنده‌ گیجگاه‌لارېنداکې آغ ساچ‌لارېنې دارایان و یان-یؤوره‌یه‌ عطیر اییی یایان مۆلکی گئییملی بیر قۏجا پیلله‌کنده‌ اۏنلار’لا اۆز-اۆزه‌ گله‌رَک کنارا چکیلدی و تانېمادېغې کیتییه ماراق’لا‌ باخماغا باشلادې. قۏجا پرنس شئرباتسکی‌نین مایماق آدلاندېردېغې، أڲنینده‌ قاباغې چۏخ آچېق ژیلئت اۏلان کۆبار گنج‌لردن بیری گئده‌-گئده‌ آغ قالستکونو دۆزَلده‌رَک اۏنلارا باش أڲدی و اۏنلارېن یانېندان قاچېب گئتدیکدن سۏنرا گئری قایېدېب کیتینی کادریل رقصینه‌ دعوت إتدی. کیتی بیرینجی کادریل رقصینی ورۏنسکییه سؤز وئرمیشدی، اۏنا گؤره‌ ده‌ ایکینجی رقصی بو گنج’له اۏیناما‌لېیدې. بیر ساواشچې ألجک‌لرینی دۆڲمه‌لیه‌رَک قاپې‌نېن آغزېندان کنارا چکیلدی و بېغ‌لارېنې تومارلایاراق باشدان-آیاغا چهرایې گئیینمیش کیتییه تاماشا إله‌مه‌ڲه‌ باشلادې.

توالئتینه‌، ساچ دۆزۆمۆنه‌ و بال اۆچۆن گؤردۆڲۆ بۆتۆن حاضېرلېق‌لارا خئیلَک دۆشۆنۆب زحمت چکمه‌سینه‌ باخمایاراق، کیتی ایندی چهرایې اؤرتۆکلۆ مۆرَکَّب تۆل پالتارېندا بالا إله‌ آزاد و ساده‌ شکیلده‌ داخیل اۏلوردو کی، سانکی بۆتۆن بو گۆل ناخېش‌لارا، کروژئوا‌لارا، توالئتی‌نین بۆتۆن خېردا‌لېق‌لارېنا نه‌ اۏ، نه‌ ده‌ إو خیمتچی‌لری بیر دقیقه‌ ده‌ دیققت صرف إتمه‌میشدیلر و سانکی اۏ، بو تۆل’له، کروژئوا‌لار’لا، بو هۆندۆر ساچ دۆزۆمۆی’له و اۆستۆنده‌ ایکی یارپاغې اۏلان بو قېزېل‌گۆل’له آنادان اۏلموشدو.

قۏجا پرنسئس سالۏنا گیرمه‌میشدن قاباق کیتی‌نین کمرینده‌کی لئنتی دۆزَلتمک ایسته‌یه‌رکن کیتی یاواشجا کنارا چکیلدی. اۏ، اۆزه‌رینده‌کی‌ هر شئیین اؤز-اؤزۆلۆڲۆنده‌ یاخشې و اینجه‌ اۏلدوغونو و هئچ نه‌یی دۆزَلتمه‌ڲه‌ إحتیاج اۏلمادېغېنې حیسّ إدیردی.

کیتی اؤز خۏشبخت گۆن‌لریندن‌ بیرینی یاشایېردې. دۏنو هئچ یئرده‌ دار گلمیردی، کروژئوالار هئچ یئرده‌ بۏشالمامېشدې، گۆل ناخېش‌لارې أزیلیب قۏپموردو؛ هۆندۆر، أڲری دابانلې توفلی‌لری آیاق‌لارېنې سېخمېر، عکسینه‌، جانلاندېرېردې. سارې‌شېن ساچ‌لاردان اۏلان سېخ هؤرۆک‌لر بالاجا باشېندا اؤز ساچ‌لارې کیمی دایانمېشدې. ألی‌نین فۏرماسېنې دَڲیشمه‌ڲن اوزون ألجک‌لرینین هر اۆچ دۆڲمه‌سی قۏپمازدان آسان‌لېق’لا باغلانمېشدې. میدالېن قارا مخمر لئنتی اؤزل ظریف‌لیک’له بۏینونا دۏلانمېشدې. بو مخمر لئنت چۏخ قشنگ ایدی و إوده‌ گۆزگۆده‌ اؤز بۏینونا باخارکن کیتییه إله‌

گلیردی کی، بو مخمر لئنت سانکی اۏنون’لا دانېشېر. بۆتۆن باشقا شئی‌لره‌ بلکه‌ ده‌ شۆبهه‌ إتمک اۏلاردې، آما بو مخمر لئنت چۏخ قشنگ ایدی. کیتی بورادا، بالدا دا گۆزگۆده‌ لئنته‌ باخېب گۆلۆمسه‌دی. اۏ، چېلپاق چیڲین‌لرینده‌ و قۏل‌لارېندا سۏیوق بیر مرمر‌لیک حیسّ إدیردی و بو حیسّی اؤزل‌لیک’له‌ سئویردی. گؤز‌لری پارېلدایېر و آل دۏداق‌لارې اؤز جاذیبه‌دارلېغېنې درک إتدیڲینه‌ گؤره‌ گۆلۆمسه‌مه‌ڲه‌ بیلمیردی. اۏ، سالۏنا داخیل اۏلوب، رقصه‌ دعوت إدیلمه‌‌لرینی گؤزله‌یَن خانېم‌لارېن تۆل-لئنت-کروژووالې-ألوان ایزدیحامېنا قارېشماغا ماجال تاپمازدان (کیتی هئچ زامان بو ایزدوهامدا أریییب گؤرۆنمز اۏلموردو) اۏنو والسا دعوت إتدیلر، هم ده‌ دعوت إدَن أن یاخشې کاوالئر، بال اییئرارخییاسېنا گؤره‌، باش کاوالئر، مشهور بال دیریژۏرو، تشریفات مأمورو، إو‌لی، یاراشېقلې و قدّ-قامتلی بیر کیشی اۏلان یئقۏروشکا کۏرسونسکییدی. اۏ، والسېن ایلک دؤوره‌سینده‌ رقص إتدیڲی قرافینیا بانینانې تزه‌جه‌ بوراخېب اؤز تَصَرّۆفاتېنې، یانې رقص إدَن بیر نئچه‌ جۆتلۆیۆ گؤزدن کئچیردرکن ایچه‌ری‌ گیرَن کیتینی گؤردۆ و یالنېز بال دیریژۏر‌لارېنا خاص اۏلان اؤزل بیر یئریش’له کیتییه طرف قاچېب باش أڲه‌رَک حتتا اۏنون رقص إتمک آرزې‌سېندا اۏلوب-اۏلمادېغېنې سۏروشمازدان اینجه‌ بئلینی قوجاقلاماق اۆچۆن ألینی اوزاتدې. کیتی یئلپییینی کیمه‌سه‌ وئرمک اۆچۆن یان-یؤوره‌سینه‌ باخدې و إو صاحیبه‌سی گۆلۆمسه‌یه‌رَک یئلپییی اۏندان آلدې. – نه‌ یاخشې اۏلدو کی، سیز واختېندا گلدینیز، – اۏ، کیتی‌نین بئلینی قوجاقلایاراق دئدی، – یۏخ’سا گئجیکمک یاخشې حال دَڲیل.

کیتی سۏل قۏلونو بۆکۆب ألینی اۏنون چیڲنینه‌ قۏیدو و قېزېن چهرایې توفلی گئیمیش بالاجا آیاق‌لارې موسیقی‌نین آهنگینه‌ اویقون اۏلاراق سۆرۆشکن پارکئت اۆزه‌رینده‌ یۆنگۆل، مۆنتَظَم و سۆرعتلی بیر حرکت’له‌ رقصه‌ باشلادې.

– سیزین’له‌ والس اۏینایاندا ایستیراحَت إدیرسن، – کۏرسونسکی والسېن هله‌ چۏخ دا سۆرعتلی اۏلمایان ایلک آددېم‌لارېنې آتاراق اۏنا دئدی. – قشنگ، چۏخ یۆنگۆل، پرئجیسیۏن27 رقص إدیر‌سینیز، – اۏ، دئمک اۏ‌لار کی، بۆتۆن یاخشې تانېش‌لارېنا سؤیله‌دیڲی سؤز‌لری ایندی ده‌ کیتییه دئییردی.

کیتی بو تعریف‌لره‌ گۆلۆمسه‌ییر و اۏنون چیڲنینین اۆستۆند‌ن سالۏنو گؤزدن کئچیردیردی. کیتی بال‌لارا تزه‌جه‌ آیاق آچان‌لاردان دَڲیلدی، بئله‌لری‌نین گؤزۆنده‌ بالداکې بۆتۆن آدام‌لار بیر-بیرینه‌ قارېشاراق واحید إعجازکار بیر تأثّۆرات یارادېر؛ عئینی زاماندا بۆتۆن بال‌لارا سۆرۆک‌لَنمیش، بالداکې‌لارېن هامې‌سېنې تانېیان و اۆرَک‌لری سېخېلان قېز‌لاردان دا دَڲیلدی؛ اۏ، بو ایکی جۆر قېز‌لارېن اۏرتاسېندا یئر توتوردو – اۏ هَیَجانلانمېشدې، آما بونون’لا بیرلیکده‌ یان-یؤوره‌سینده‌کی‌لری مۆشاهیده‌ إده‌ بیله‌جک قَدَر اؤزۆنه‌ حاکیم ایدی. اۏ، سالۏنون سۏل بوجاغېندا جمعيّتین قایماق‌لارې‌نېن بیر یئره‌ یېغېشدېغېنې گؤردۆ. کۏرسونسکی‌نین آروادې، حدّیندن‌ آرتېق چېلپاق اۏلان گؤزَل لیدی و إو صاحیبه‌سی اۏرادایدې‌لار، هر زامان جمعيّتین سئچمه‌ آدام‌لارې آراسېندا گؤرۆنن کریوی‌نین داز باشې اۏرا‌دا پارېلدایېردې؛ جاوان اۏغلان‌لار یاخېنلاشماغا جۆرأت إتمَزدن اۏرا باخېردېلار؛ کیتی إستیوانې و سۏنرا قارا مخمر پالتار‌دا اۏلان آننانېن قشنگ

قامَتینی و باشېنې دا اۏرا‌دا گؤردۆ. اۏ دا اۏرادایدې. کیتی لئوینه‌ ردّ جاوابې وئردیڲی آخشامدان سۏنرا اۏنو گؤرمه‌میشدی. کیتی ایتی گؤز‌لری’یله‌ درحال اۏنو تانېدې و حتتا اؤزۆنه‌ توشلانمېش باخېش‌لارېن دا فرقینه‌ واردې.

– هه‌، داها بیر دؤوره‌ ده‌ رقص إدَکمی؟ یۏرولمامېسېنېز کی؟ – کۏرسونکی یۆنگۆلجه‌ تؤوشۆیه‌رَک دئدی.

– یۏخ، تَشَکّۆر إدیرم.

– سیزی هارا آپارېم؟

– دئیه‌سن، کارئنینا بورادا دېر… منی اۏنون یانېنا آپارېن.

– هارا أمر إتسه‌نیز.

کۏرسونکی آددېم‌لارېنې یاواشېداراق و “پاردۏن، مئسدامئس، پاردۏن، پاردۏن، مئسدامئس28” دئیه‌رَک والس وورا-وورا سالۏنون سۏل بوجاغېندا دایانمېش غلبه‌لییه دۏغرو گئتدی و کروژئوالار، تۆل‌لر، لئنت’له‌ر دَنیزی ایچیندن یۏل تاپاراق خانېمېنې کسگین بیر حرکت’له‌ یانا طرف چئویردی، کیتی‌نین شفّاف جۏراب‌لاردا اۏلان ظریف آیاق‌لارې گؤرۆندۆ، شلئیفیسه‌ یئلپیک کیمی آچېلاراق کریوی‌نین دیزلرینی اؤرتدۆ. کۏرسونسکی تعظیم إتدی، آچېق سینه‌سینی دیکَلتدی و کیتینی آننا آرکادیئونا‌نېن یانېنا آپارماق اۆچۆن ألینی اۏنا اوزاتدې. کیتی قېزاراراق شلئیفینی کریوی‌نین دیزلریندن گؤتۆردۆ و باشې آزجا گیجل‌لَنمیش حالدا یان-یؤوره‌سینه‌ باخاراق گؤز‌لری’یله‌ آننانې آختاردې. آننا کیتی‌نین ایسته‌دیڲی کیمی بنؤوشه‌یی پالتار‌دا دَڲیلدی، اۏنون أڲنینده‌ فیل سۆمۆڲۆ کیمی هامار اۏلان دۏلو چیڲین‌لرینی، سینه‌سینی، یومرو قۏل‌لارېنې و ظریف، خېرداجا أل‌لرینی آچېب گؤرسه‌دن قارا مخمردن اوزون أتکلی پالتار واردې. بۆتۆن پالتارې وئنئزییا گیپۆرۆ ایله‌ ایشلَنمیشدی. باشېندا اؤزۆنۆنکۆ اۏلان قارا ساچ‌لارېنا آلا-بَزَک بنؤوشه‌لردن هؤرۆک وورموش، بئلینده‌کی کمرین قارا لئنتینده‌، آغ کروژئوالار آراسېندا دا بئله‌ چېچک‌لر واردې. ساچ دۆزۆمۆ دیققتی جلب إتمیردی. دیققتی جلب إدَن هر زامان بۏینونون آردېندا و گیجگاه‌لارېندا بورولموش قېورېم، قېسا ساچ حالقا‌لارې’یدې. قشنگ و مؤحکَم بۏینونو ساپا دۆزۆلمۆش میرواری‌لر بزه‌ییردی.

کیتی هر گۆن آننانې گؤرۆردۆ، اۏنا عاشیق اۏلموشدو و اۏنو مۆطلَق بنؤوشه‌یی پالتار‌دا تَصَوّۆر إدیردی. لاکین ایندی اۏنو قارا پالتار‌دا گؤرَرکن حیسّ إتدی کی، آننانېن بۆتۆن گؤزَل‌لیڲینی آنلامایېب. کیتی ایندی اۏنو تامامی’یله‌ یئنی و اؤزۆ اۆچۆن گؤزلَنیلمز شکیلده‌ گؤرۆردۆ. ایندی کیتی درک إدیردی کی، آننا بنؤوشه‌یی پالتار‌دا اۏلا بیلمَزدی و اۏنون گؤزَل‌لیڲی محض بوندان عیبارتدی کی، آننا هر زامان اؤز گئییم-کئجیمیندن داها چۏخ نظره‌ چارپېردې و اۏنا گؤره‌ نئجه‌ گئیینیب-کئجینمه‌سینین إله‌ ده‌ اؤنَمی یۏخ ایدی. ایندی قابارېق کروژئوالې قارا پالتارې اۏنون أڲنینده‌

گؤرۆنمۆردۆ، بو پالتار یالنېز چرچیوه‌یدی، گؤرۆنن یالنېز اۏ، ساده‌، دۏغال، ظریف و عئینی زاماندا شن و یاشام دۏلو آننا اؤزۆ’یدۆ. اۏ، همیشه‌کی کیمی اؤزۆنۆ شاخ توتوب دایانمېشدې و کیتی بو دسته‌ڲه‌ یاخېنلاشارکن باشېنې یۆنگۆلجه‌ إو صاحابېنا طرف چئویره‌رَک اۏنون’لا دانېشېردې. – یۏخ، من داش آتمایاجام، – دئیه‌ اۏ، إو صاحابېنا نه‌ باره‌ده’‌سه‌ جاواب وئردی، – هرچند من آنلامېرام، – دئیه‌ چیڲین‌لرینی چکه‌رَک سؤزۆنه‌ داوام إله‌دی و درحال ظریف بیر قيّوم تَبَسّۆمۆ’یله‌ کیتییه مۆراجیعت إتدی. آننا سۆرعتلی قادېن باخېشې’یلا کیتی‌نین گئییمینه‌ نظر سالاراق چۏخ آز سئزیلن، لاکین کیتی اۆچۆن آنلاشېلان باش حرکتی’یله‌ اۏنون گئییمینی و گؤزَل‌لیڲینی بَڲندییینی بیلدیردی. – سیز سالۏنا دا رقص إده‌-إده‌ گیریر‌سینیز، – دئیه‌ علاوه‌ إتدی. – کیتی منیم أن إعتیبار‌لې کؤمَکچی‌لریمدن بیری دیر، – کۏرسونسکی ایندییه‌ قَدَر گؤرمه‌دیڲی آننا آرکادیئونایا تعظیم إده‌رَک دئدی. – کنیاژنا با‌لېن شن و گؤزَل کئچمه‌سینه‌ کؤمَک إدیر. آننا آرکادیئونا، بیر دؤوره‌ والس، – اۏ، باشېنې أڲه‌رَک دئدی.

– سیز تانېش‌سېنېزمې؟ – إو صاحابې سۏروشدو.

– بیز کیمین’له‌ تانېش دَڲیلیک کی؟ آروادېم’لا من آغ جاناوار کیمیییک، بیزی هامې تانېیېر، – کۏرسونسکی جاواب وئردی. – بیر دؤوره‌ والس، آننا آرکادیئونا. – رقص إتمه‌مک مۆمکۆن اۏلدوقدا من رقص إتمیرَم، – آننا دئدی.

– آما ایندی رقص إتمه‌مک مۆمکۆن دَڲیل، – کۏرسونسکی جاواب وئردی.

بو زامان ورۏنسکی اۏنلارا یاخېنلاشېردې.

– یاخشې، ایندی کی رقص إتمه‌مک غئیری-مۆمکۆن دیر، اۏندا گئد‌ک، – آننا ورۏنسکی‌نین تعظیمینی گؤرمه‌مزلیڲه‌ ووراراق دئدی و جلد ألینی قالدېرېب کۏرسونسکی‌نین چیڲنینه‌ قۏیدو.

“آننا نه‌ اۆچۆن اۏندان ناراضې دېر؟” – ورۏنسکی‌نین سلامېنا آننانېن قصدَن جاواب وئر‌مه‌دیڲینی گؤرَن کیتی اؤز-اؤزۆنه‌ دۆشۆندۆ. ورۏنسکی کیتییه یاخېنلاشاراق ایلک کادریلی بیرلیکده‌ رقص إده‌جک‌لرینی اۏنا خاطېرلاتدې و بو واختا قَدَر اۏنو گؤرمَک سئوینجیندن‌ محروم اۏلدوغو اۆچۆن تأسّۆف إتدیڲینی سؤیله‌دی. کیتی والس اۏینایان آننایا حئیران-حئیران باخاراق ورۏنسکینی دینله‌ییردی. کیتی ورۏنسکی‌نین اۏنو والس اۏیناماغا دعوت إده‌جه‌ڲینی گؤزله‌ییردی، لاکین اۏ دعوت إتمه‌دی و کیتی حئیرت’له‌ اۏنا باخدې. ورۏنسکی قېزاردې و تله‌سیک اۏنو والسا دعوت إتدی، لاکین اۏ، کیتی‌نین اینجه‌ بئلینی قوجاقلایاراق بیر آددېم آتمېشدې کی، بیردن موسیقی کسیلدی. کیتی ورۏنسکی‌نین چۏخ یاخېندا اۏلان اۆزۆنه‌ باخدې و سۏنرا‌لار اوزون زامان – بیر نئچه‌ ایل کئچدیکدن سۏنرا – محبّت دۏلو بو باخېشېنې، ورۏنسکییه وورغونلوق’لا‌ باخماسېنې، اۏنون’سا بو باخېشا جاواب وئر‌مه‌دیڲینی خاطېرلارکن عذابلې خجالت حیسّیندن‌ اۆره‌ڲی دۏغرانېردې.

– پاردۏن، پاردۏن29! والس، والس! – کۏرسونسکی سالۏنون اۏ بیری باشېندان قېشقېردې و قارشې‌سېنا چېخان ایلک خانېم قېزې قوجاقلایاراق اؤزۆ رقص إتمه‌ڲه‌ باشلادې.

1-23

ورۏنسکی کیتی’یله بیر نئچه‌ دؤوره‌ والس اۏینادې. والسدان سۏنرا کیتی آناسې‌نېن یانېنا گلدی و نۏردستۏن’لا‌ بیر نئچه‌ کلمه‌ دانېشمېشدې کی، ورۏنسکی بیرینجی کادری’له دعوت إتمک اۆچۆن اۏنون دالېنجا گلدی. کادریل رقصی زامانې اۏنلارېن آراسېندا اؤنملی بیر صؤحبَت اۏلمادې، تئز-تئز کسیلن دانېشېق‌لارېندا گاه‌ کۏرسونسکی‌لردن، أر’له‌ آرواددان بحث إدیر، ورۏنسکی اۏنلارې قېرخ یاشلې سئویملی اوشاق‌لار کیمی مزه‌لی بیر شکیلده‌ تصویر إدیر، گاه‌ دا گله‌جَک ایجتیماعی تئاتردان دانېشېردېلار؛ یالنېز بیرجه‌ دفعه‌ ورۏنسکی‌نین لئوینین بورادا اۏلوب-اۏلمادېغېنې سۏروشدوقدا و لئوینین اۏنون چۏخ خۏشونا گلدیڲینی علاوه‌ إتدیکده‌ کیتی بَرک هَیَجانلاندې. لاکین کیتی کادریلدن بوندان آرتېق بیر شئی ده‌ گؤزله‌میردی. اۏ، بۆتۆن قلبی’یله‌ مازورکا رقصینی گؤزله‌ییردی. اۏنا إله‌ گلیردی کی، مازورکادا هر شئی حَلّ اۏلوناجاقدېر. کادریل رقصی زامانې ورۏنسکی‌نین اۏنو مازورکا رقصینه‌ دعوت إتمه‌مه‌سی کیتینی ناراحات إتمیردی. اۏ، اؤنجه‌کی بال‌لاردا اۏلدوغو کیمی مازورکانې ورۏنسکی’یله رقص إده‌جه‌ڲینه‌ أمین ایدی، بونا گؤره‌ ده‌ اۏنو مازورکایا دعوت إدَن بئش نفره‌ دعوتلی اۏلدوغونو سؤیله‌یه‌رک ردّ جاوابې وئرمیشدی. بۆتۆن بال سۏنونجو کادری’له قَدَر کیتی اۆچۆن خۏش رنگ‌لردن، سَس و حرکت‌لردن عیبارت سئحرلی بیر یوخویدو. اۏ یالنېز چۏخ یۏرولدوغونو حیسّ إتدیکده‌ رقص إتمیر و دینجَلمه‌ڲه‌ ایمکان وئرمه‌‌لرینی خواهیش إدیردی. لاکین تکلیفینی ردّ إده‌ بیلمه‌دیڲی جان‌سېخېجې گنج‌لردن بیری’یله‌ سۏنونجو کادریلی رقص إدَرکن اۏ، ورۏنسکی و آننای’لا‌ ویس-آ-ویس30 قارشېلاشما‌لې اۏلدو. کیتی بالداکې ایلک گؤرۆشدن سۏنرا آننای’لا‌ اۆز-اۆزه‌ گلمه‌میشدی، ایندی‌سه‌ بیردن-بیره‌ یئنه‌ اۏنو تامامی’یله‌ یئنی و گؤزلَنیلمز بیر شکیلده‌ گؤردۆ. کیتی اۏنون اۆزۆنده‌ باشارېدان دۏغان، اؤزۆنۆن یاخشې بَلَد اۏلدوغو بیر هَیَجانېن ایزلرینی گؤردۆ. اۏ گؤردۆ کی، آننا هامېدا حئیران‌لېق یاراتدېغېنا گؤره‌ هَیَجانلاناراق سانکی سرخۏش کیمی’یدی. بو حیسّ کیتییه تانېش ایدی، اۏ، بو حیسّین علامت‌لرینی بیلیردی و ایندی اۏنلارې آننادا گؤرۆردۆ – اۏنون گؤزلرینده‌ آلېشېب-یانان تیترک پارېلتې‌لارې، غئیری-ایختییاری اۏلاراق دۏداق‌لارېنې بۆکن خۏشبخت و هَیَجانلې تَبَسّۆمۆ و حرکت‌لرینده‌کی آچېق-آشکار ظریف‌لیڲی، سلیس‌لیک و خفیف‌لیڲی گؤرۆردۆ.“کیم‌ دیر؟ – دئیه‌ کیتی اؤز-اؤزۆندن سۏروشدو، – هامې، یۏخ’سا بیر نفر؟” اۏ، رقص إتدیڲی، صؤحبَتین اوجونو ایتیریب تاپا بیلمه‌یه‌رک عذاب چَکَن گنجه‌ کؤمَک إتمه‌یه‌رَک و هامېیا گاه‌ گراند رۏند31، گاه‌ دا جهاینئ32 دئیه‌ سَسله‌نَن کۏرسونسکی‌نین گۆرۆلده‌ین، شن و آمیرانه‌ قېشقېرېق‌لارېنا ظاهیرَن تابئع اۏلاراق یان-یؤوره‌نی مۆشاهیده‌ إدیر و اۆره‌ڲی گئتدیکجه‌ داها چۏخ سېخېلېردې. “یۏخ، اۏنو سرخۏش إدَن ایزدیحامېن حئیران‌لېغې دَڲیل، یالنېز بیر نفَرین مفتونلوغودور. بو بیر نفرسه‌؟ یۏخ’سا بو بیر نفر اۏ دېر؟” هر دفعه‌ ورۏنسکی آننای’لا‌ دانېشدېقدا

آننانېن گؤز‌لری سئوینج’له‌ پارېلدایېر و آل دۏداق‌لارې خۏشبخت‌لیک تَبَسّۆمۆندن بۆکۆلۆردۆ. آننا بو سئوینج علامت‌لرینی بوروزه‌ وئرمه‌مک اۆچۆن سانکی اؤزۆنۆ زۏر’لا ساخلایېردې، لاکین بو علامت‌لر غئیری-ایختییاری اۏلاراق اۏنون اۆزۆنده‌ عکس اۏلونوردو. “بس ورۏنسکی؟” کیتی اۏنا باخېب دَهشَته‌ گلدی. کیتی آننانېن اۆزۆنۆن گۆزگۆسۆنده‌ آچېق-آیدېن گؤردۆک‌لرینی اۏنون دا اۆزۆنده‌ گؤردۆ. اۏنون هر زامان ساکیت، تمکینلی طرزی و اۆزۆنۆن قایغې‌سېز ایفاده‌سی هارا گئتمیشدی؟ یۏخ، اۏ، ایندی هر دفعه‌ آننایا مۆراجیعت إتدیکده‌ آزاجېق باشېنې أڲه‌رَک سانکی اۏنون قارشې‌سېندا دیز چؤکمک ایسته‌ییردی و اۏنون باخېش‌لارېندا یالنېز ایطاعت و قۏرخو ایفاده‌سی واردې. “من تحقیر إتمک ایسته‌میرم، – ورۏن-

سکی‌نین باخېش‌لارې سانکی هر دفعه‌ بئله‌ دئییردی، – اؤزۆمۆ خیلاص إتمک ایسته‌ییرم، آما بونو نئجه‌ إده‌جه‌ڲیمی بیلمیرَم”. ورۏنسکی‌نین اۆزۆنده‌ کیتی‌نین أوّل‌لر هئچ زامان گؤرمه‌دیڲی بیر ایفاده‌ واردې.

اۏنلار عۆمومی تانېش‌لارې حاققېندا دانېشېر، سۏن دَرَجه‌ اؤنم‌سیز صؤحبَت إدیردیلر، لاکین کیتییه إله‌ گلیردی کی، دئدیک‌لری هر بیر سؤز هم اۏنلارېن، هم ده‌ کیتی‌نین طالئعینی حَلّ إتمکده دیر. غریبه‌ بو ایدی کی، آننای’لا‌ ورۏنسکی، دۏغرودان دا، ایوان ایوانۏویچین فرانسېزجا دانېشېغې‌نېن نئجه‌ گۆلمه‌لی اۏلدوغو و یئلئتسکایا اۆچۆن داها یاخشې رقص طرفداشې تاپماغېن مۆمکۆنلۆیۆ باره‌سینده‌ دانېشېردېلار’‌سا دا، عئینی زاماندا بو سؤزلر هر ایکی‌سی اۆچۆن بیر آنلام کسب إدیر و کیتی کیمی، اۏنلار دا بونو حیسّ إدیردیلر. بۆتۆن بال، بۆتۆن عالَم و هر شئی کیتی‌نین قلبینده‌ بیر دومانا بۆرۆندۆ. یالنېز کئچدیڲی سرت تربییه‌ مکتبی کیتینی آیاقدا ساخلایېر و اۏنو طلب اۏلونان شئی‌لری إتمه‌ڲه‌، یانې رقص إتمه‌ڲه‌، سوال‌لارا جاواب وئرمه‌ڲه‌، دانېشماغا، حتتا گۆلۆمسه‌مه‌ڲه‌ مجبور إدیردی. لاکین مازورکا رقصیندن‌ أوّل اۏتورقالار دۆزۆلدۆکده‌ و بعضی جۆت‌لر کیچیک سالۏندان بؤیۆک سالۏنا کئچدیکده‌ کیتینی اومودسوز‌لوق و دَهشَت بۆرۆدۆ. اۏ، بئش نفره‌ ردّ جاوابې وئرمیشدی و ایندی مازورکا اۏینایا بیلمه‌یه‌جکدی. حتتا کیمین’سه‌ اۏنو رقصه‌ دعوت إده‌جه‌ڲینه‌ اومود ده‌ یۏخ ایدی، چۆنکی محض کۆبار عالَمده‌ بؤیۆک باشارېی اۏلدوغو اۆچۆن بو واختا قَدَر اۏنون مازورکایا دعوت اۏلونماماسې هئچ کیمین عاغلېنا بئله‌ گلمَزدی. آناسېنا خسته‌ اۏلدوغونو دئمه‌لی و چېخېب إوه‌ گئتمه‌لی’یدی، لاکین اۏنون بونا دا گۆجۆ قالمامېشدې. اۏ، اؤزۆنۆ محو اۏلموش کیمی حیسّ إدیردی.

کیتی بالاجا قۏناق اۏتاغېنا کئچیب اؤزۆنۆ اۏتورقایا آتدې. دۏنونون نازیک أته‌ڲی اینجه‌ قامتی یان-یؤوره‌سینده‌ بولود کیمی قالخېب یۆکسَلدی؛ چېلپاق، آرېق، ظریف قۏلونون بیری طاقت‌سیز حالدا آشاغې دۆشۆب چهرایې رنگلی آلت کؤینه‌ڲی‌نین قېرېش‌لارې آراسېندا غرق اۏلموشدو؛ اۏ بیری ألینده‌ توتدوغو یئلپیک’له اۏد توتوب یانان اۆزۆنۆ جلد، قېسا حرکت‌لر’له‌ یئلپیک‌لَییردی. اۏ، ظاهیرَن اۏتا ایلیشیب قالدېقدان سۏنرا درحال یئنی‌دن اؤز ألوان قاناد‌لارېنې آچاراق اوچماغا حاضېر اۏلان بیر کپنه‌ڲی خاطېرلاتسا دا، اۆره‌ڲینی

دَهشَتلی بیر اومودسوز‌لوق دیدیب پارچالایېردې.

“بلکه‌ من سهو إدیرم، بلکه‌ بۆتۆن بونلار اۏلمایېب؟” اۏ، یئنی‌دن بۆتۆن گؤردۆک‌لرینی خاطېرلادې.

– کیتی، بو نه‌دیر؟ – خالچا اۆزه‌رینده‌ سَس‌سیزجه‌ اۏنا یاخېنلاشان قرافینیا نۏردستۏن دئدی. – من بونو باشا دۆشمۆرَم.

کیتی‌نین آلت دۏداغې تیتره‌دی؛ اۏ، جلد آیاغا قالخدې.

– کیتی، سن مازورکا اۏینامېرسان؟

– یۏخ، یۏخ، – کیتی گؤز یاش‌لارېندان قهر‌لَنمیش بیر سَسله‌ دئدی.

– اۏ، منیم یانېمدا همین خانېمې مازورکایا دعوت إتدی، – اۏنون و همین خانېمېن کیم اۏلدوغونو کیتی‌نین آنلایاجاغېنې بیلن نۏردستۏن دئدی. – خانېم اۏنا دئدی کی، مَڲَر سیز کنیاژنا شئرباتسکایای’لا‌ رقص إتمیر‌سینیز؟

– آه‌، منیم اۆچۆن فرقی یۏخ دېر! – کیتی جاواب وئردی.

کیتی‌نین اؤزۆندن باشقا هئچ کیم اۏنون دورومونو آنلامېردې و هئچ کس بیلمیردی کی، اۏ، دۆنَن بلکه‌ ده‌ سئودیڲی بیر آداما ردّ جاوابې وئریب، هم ده‌ بیر باشقاسېنا ایناندېغې اۆچۆن ردّ جاوابې وئریب.

قرافینیا نۏردستۏن مازورکا اۏینادېغې کۏرسونسکینی تاپاراق، اۏنا کیتینی رقصه‌ دعوت إتمه‌سینی تاپشېردې.

کیتی بیرینجی جۆت‌لرین سېراسېندا رقص إدیردی و خۏشبخت‌لیکدن، اۏنا دانېشماق لازېم گلمیردی، چۆنکی کۏرسونسکی اؤز تَصَرّۆفاتېنا داییر گؤرسه‌دیش‌لر وئره‌رَک اۏیان-بویانا قاچېردې. ورۏنسکی’یله آننا، دئمک اۏ‌لار کی، اۏنون’لا اۆزبه‌ۆز اۏتورموشدولار. کیتی ایتی گؤرَن گؤز‌لری’یله‌ اۏنلارې اوزاقدان گؤرۆردۆ، جرگه‌لر اۆز-اۆزه‌ گلدیکده‌ اۏنلارې یاخېندان دا گؤرۆردۆ و اۏنلارې نه‌ قَدَر چۏخ گؤرۆردۆسه‌، بدبخت اۏلدوغونا داها چۏخ اینانېردې. اۏ گؤرۆردۆ کی، آننای’لا‌ ورۏنسکی بو دۏلو سالۏندا اؤز‌لرینی تک حیسّ إدیرلر. اۏ، ورۏنسکی‌نین هر زامان سرت و آزاد اۆزۆنده‌ گۆناهېنې بیلن عاغېللې‌ بیر ایتین اۆزۆنده‌کی‌ ایفادیه‌ بنزَر چاشقېن‌لېق و مۆطیع‌لیک ایفاده‌سی گؤرۆب حئیرَته‌ گلمیشدی.

آننا گۆلۆمسه‌ییردی و بو تَبَسّۆمه‌ ورۏنسکی ده‌ درحال جاواب وئریردی. آننا فیکره‌ گئدیردی و ورۏنسکی ده‌ درحال جیدّی گؤرکم آلېردې. نه‌سه‌ فۏق‌الاده‌ بیر قۆوّه‌ کیتی‌نین گؤزلرینی آننانېن اۆزۆنه‌ جذب إدیردی. آننا اؤز ساده‌ و قارا پالتارېندا گؤزَل ایدی، اۏنون قۏلباغلې، دۏلو قۏل‌لارې گؤزَل ایدی، میرواری بۏیون‌باغې‌لې مؤحکَم بۏینو گؤزَل ایدی، داغېلمېش ساچ‌لارې‌نېن قېورېم‌لارې گؤزَل ایدی، بالاجا آیاق‌لارې‌نېن و أل‌لری‌نین ظریف و خفیف حرکت‌لری گؤزَل ایدی، بو قشنگ اۆز اؤز جۏشقونلوغوی’لا‌ گؤزَل

ایدی؛ لاکین اۏنون گؤزَل‌لیڲینده‌ نه‌سه‌ دَهشَتلی و قدّار بیر شئی واردې.

کیتی اؤنجه‌کیندن‌ داها آرتېق بیر حئیران‌لېق’لا آننایا باخېر و گئتدیکجه‌ داها چۏخ عذاب چکیردی. کیتی اؤزۆنۆ أزیلمیش کیمی حیسّ إدیر و اۆزۆنۆن ایفاده‌سی بونو بیلدیریردی. مازورکا رقصی زامانې اۆز-اۆزه‌ گلرکن ورۏنسکی کیتینی گؤردۆکده‌ اۏنو درحال تانېیا بیلمه‌دی – کیتی بو درَجه‌ده‌ دَڲیشمیشدی.

– گؤزَل بالدېر! – ورۏنسکی نه‌سه‌ دئمک خطرینه‌ دئدی.

– هه‌، – کیتی جاواب وئردی.

مازورکا‌نېن اۏرتاسېندا آننا کۏرسونسکی‌نین اویدوردوغو مۆرَکَّب بیر فیقورو تکرار إده‌رَک داییره‌نین اۏرتاسېنا چېخدې، ایکی کاوالئر گؤتۆردۆ، سۏنراسا بیر خانېمې و کیتینی اؤز یانېنا چاغېردې. کیتی آننایا یاخېنلاشاراق قۏرخو’یلا اۏنا باخېردې، آنناسا گؤزلرینی قېیاراق کیتییه باخدې، اۏنون ألینی سېخاراق گۆلۆمسه‌دی. لاکین کیتی‌نین اۆزۆنۆن یالنېز بیر اومودسوز‌لوق و حئیرَت ایفاده‌سیی’له اۏنون تَبَسّۆمۆنه‌ جاواب وئردیڲینی گؤره‌رَک اۆزۆنۆ کیتیدن چئویردی و اۏ بیری خانېم’لا‌ شن-شن دانېشماغا باشلادې.

“هه‌، اۏندا نه‌سه‌ یابانچې، شئیطانی گؤزَل‌لیک وار”، – کیتی اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی.

آننا شام یئمه‌ڲینه‌ قالماق ایسته‌میردی، لاکین إو صاحابې قالماسې اۆچۆن خواهیش إتمه‌ڲه‌ باشلادې.

– قالېن، آننا آرکادیئونا، – کۏرسونکی آننانېن ألینی فراکې‌نېن قۏلو ایچه‌ری‌سینه‌ آلاراق دئدی. – کۏتیلیۏن رقصی اۆچۆن گؤزَل بیر فیکریم وار! اون بیژۏو!33 اۏ، آننانې هَوَس‌لَندیرمه‌ڲه چالېشاراق بیر آز رقص حرکت‌لری إتدی. إو صاحابې راضې حالدا گۆلۆمسه‌ییردی.

– یۏخ، من قالا‌ بیلمه‌رَم، – آننا گۆلۆمسه‌یه‌رَک جاواب وئردی؛ لاکین اۏنون گۆلۆمسه‌مه‌سینه‌ باخمایاراق، هم کۏرسونسکی، هم ده‌ إو صاحابې آننانېن جاوابې‌نېن قطعیَّتلی‌ آهنگیندن‌ آنلادېلار کی، اۏ قالمایاجاق.

– یۏخ، من اۏنسوز دا مۏسکۏدا تکجه‌ سیزین بالدا بۆتۆن قېشې پئتئربورگدا رقص إتدیڲیمدن‌ داها چۏخ اۏینادېم، – آننا یانېندا دایانان ورۏنسکییه باخاراق دئدی. – یۏلا چېخمازدان أوّل ایستیراحَت إتمک لازېم دېر.

– سیز، دۏغرودان مې، صاباح گئدیر‌سینیز؟ – دئیه‌ ورۏنسکی سۏروشدو.

– هه‌، گئتمک فیکرینده‌یم، – دئیه‌ آننا سانکی اۏنون سوالېنداکې جسارته‌ تعجّۆب‌لَنه‌رَک جاواب وئردی؛ لاکین اۏ، بو سؤز‌لری دئیَرکن گؤزلری‌نین حرکتلی و تیترک پارېلتې‌سې، اۆزۆنده‌کی‌ تَبَسّۆم ورۏنسکینی یاندېرېب-یاخدې.

آننا آرکادیئونا شام یئمه‌ڲینه‌ قالمادې و چېخېب گئتدی.

1-24

“هه‌، منده‌ نه‌سه‌ ایرگنج، خۏشا گلمه‌ین بیر شئی وار، – شئرباتسکی‌لرین إویندن‌ چېخېب قارداشې‌گیله‌ پییادا گئدن لئوین دۆشۆنۆردۆ. – و من باشقا آدام‌لار اۆچۆن گَرَکلی دَڲیلم. دئییرلر کی، بو، مغرورلوقدور. یۏخ، منده‌ غرور دا یۏخ دېر. أڲر غروروم اۏلسایدې، اؤزۆمۆ بئله‌ دوروما سالمازدېم”. اۏ، خۏشبخت، مئهریبان، عاغېللې‌ و ساکیت طبیعتلی، یَقین کی، هئچ زامان اۏنون بو آخشام دۆشدۆڲۆ دَهشَتلی دوروما دۆشمه‌میش اۏلان ورۏنسکینی خاطېرلادې. “بَلی، کیتی اۏنو سئچمه‌لییدی. بئله‌ لازېم دېر، منیم هئچ کیمدن‌ و هئچ نه‌دن شیکایت إتمه‌ڲه‌ حاقّېم یۏخ دېر. گۆناهکار من اؤزۆمَم. اۏنون اؤز یاشامېنې منیمکیی’له بیرلَشدیرمک ایسته‌یه‌جه‌ڲینی دۆشۆنمه‌ڲه‌ منیم نه‌ حاقّېم واردې؟ من کیمَم؟ و من نه‌یم؟ هئچ کیمه‌، هئچ کسه‌ لازېم اۏلمایان زاواللې بیر آدام”. اۏ، قارداشې نیکۏلایې خاطېرلایاراق سئوینج ایچینده‌ بو خاطیره‌یه‌ قاپېلدې. ““بو دۆنیادا هر شئی پیس و ایرگنج دیر” دئیَرکن اۏ، حاقلې‌ دَڲیل‌می؟ بیز قارداشېمېز نیکۏلایې هئچ ده‌ عدالتلی مۆحاکیمه‌ إتمه‌میشیک و إتمیریک. ألبتّه‌ کی، اۏنو جېرېق کۆرکده‌ و سرخۏش حالدا گؤرمۆش پرۏکۏفی‌نین فیکرینجه‌، اۏ، نیفرت‌لاییق آدام دېر؛ لاکین من اۏنو باشقا جۆر تانېیېرام. من اۏنون قلبینه‌ بَلَدم و بیلیرم کی، بیز بیر-بیریمیزه‌ اۏخشایېرېق. منسه‌ اۏنو آختارماق عَوَضینه‌، گۆن‌اۏرتا یئمه‌ڲینه‌ گئتدیم، سۏنرا دا بورا گلدیم”. لئوین فنر دیره‌ڲینه‌ یاخېنلاشېب جیب دفترچه‌سینی چېخارداراق قارداشې‌نېن عۆنوانېنې اۏخودو و فایتۏن چاغېردې. قارداشې‌نېن یاشادېغې یئره‌ قَدَر بۆتۆن اوزون یۏل‌بۏیو لئوین نیکۏلایېن یاشامېندا اۏنا بَللی اۏلان بۆتۆن اۏلای‌لارې خیالېندا جانلاندېردې. اۏ، قارداشې‌نېن بیل‌یورددا و بیل‌یوردان سۏنراکې بیر ایلده‌، یۏلداش‌لارې‌نېن ایستئهزالارېنا باخمایاراق، دینین، عیبادتین و پهریزین بۆتۆن شرط‌لرینی یئرینه‌ یئتیریب هر جۆر ذؤوقدن، اؤزل‌لیک’له‌ ده‌ قادېن‌لاردان اوزاق قاچاراق راهیب کیمی یاشادېغېنې، سۏنراسا بیردن-بیره‌ دَڲیشیلیب أن منفور آدام‌لارا یاخېنلاشدېغېنې و أن پۏزقون عئیش-عیشرته‌ یووارلاندېغېنې خاطېرلایېردې. سۏنرا اۏنون تربییه‌ إتمک اۆچۆن کنددن گتیردیڲی و بیر دفعه‌ بَرک آجېغې توتدوغو اۆچۆن دؤڲدۆیۆ بیر اۏغلان اوشاغې‌نېن أحوالاتې یادېنا دۆشدۆ، بونا گؤره‌ اوشاغا خسارت یئتیرمکده‌ ایتّیهام اۏلوناراق محکَمه‌ده‌ اۏنون علئیه‌ینه‌ ایش آچېلمېش-دې. داها سۏنرا اۏنون بیر شولئرل34 اۏلان أحوالاتېنې خاطېرلادې، اۏ، پولونو اودوزوب وئکسئل وئرمیش، سۏنراسا اؤزۆ کلکبازدان شیکایتچی اۏلوب آلدادېلدېغېنې بیلدیر-میشدی (بو – سئرگئی ایوانېچېن اؤده‌دییی پول‌لار ایدی). داها سۏنرا داوادالاش سالدېغې اۆچۆن اۏنون پۏلیس بؤلمه‌سینده‌ نئجه‌ گئجه‌له‌دیڲینی خاطېرلادې. سۏنرا قارداشې سئرگئی ایوانېچې إله‌بیل آنا مۆلکۆندن اۏنون پایېنا دۆشن حیصّه‌نی وئرمه‌مکده‌ ایتّیهام إده‌رَک علئیه‌ینه‌ محکَمه‌ده‌ رۆسوایچې ایش آچدېغېنې و نهایت، باتې ویلایتینه‌ خیدمته‌ گئد‌رکن اۏرا‌دا یۆزباشېنې دؤڲدۆیۆ اۆچۆن

محکَمه‌یه‌ دۆشدۆڲۆنۆ خاطېرلادې… بۆتۆن بونلار دَهشَتلی درَجه‌ده‌ ایرگنج اۏلسا دا، لئوین اۆچۆن ایرگنج گؤرۆنمۆردۆ، نیکۏلایې تانېمایان‌لار، اۏنون بۆتۆن یاشامېنا، اۏنون اۆره‌ڲینه‌ بَلَد اۏلمایان‌لار اۆچۆن، أصلینده‌، بئله‌ اۏلما‌لې’یدې. لئوین خاطېرلایېردې کی، اۏ زامان‌لار، نیکۏلای دیندار‌لېق، پهریزکار‌لېق، راهیب‌لیک و کیلیسا عیبادت‌لری’یله مشغول ایکن، إحتیراصلې طبیعَتینی جیلۏولاماق اۆچۆن دیندن کؤمَک گؤزله‌یرکن، نه‌اینکی هئچ کیم اۏنا یاردېم گؤرسَتمه‌میشدی، هامې، حتتا اۏ اؤزۆ ده‌ اۏنا گۆلمۆشدۆ. اۏنو أله‌ سالېردېلار، اۏنو نوح، راهیب آدلاندېرېردېلار؛ پۏزقون یاشاما یووارلاندېقداسا هئچ کس اۏنا کؤمَک إتمه‌دی، عکسینه‌، هامې دَهشَت و نیفرت’له‌ اۏندان اۆز دؤندردی.

لئوین حیسّ إدیردی کی، قارداشې نیکۏلای یاشامېنداکې بۆتۆن ایرگنج‌لیک‌لره باخمایاراق، اؤز قلبینده‌ و روحونون درین‌لیک‌لرینده‌ ماهیَّتجه‌ اۏنا نیفرت’له‌ باخان‌لاردان داها چۏخ حاق‌سېز دَڲیلدی. اۏ، جۏشقون خاصيَّتلی و عاغېلدان بیر آز سېخېنتېلې دۏغولدوغو اۆچۆن گۆناهکار دَڲیلدی. لاکین اۏ، هر زامان یاخشې اۏلماق ایسته‌میشدی. “هر شئیی اۏنا دئیه‌جه‌ڲَم، اۏنو دا هر شئیی آچېب دئمه‌ڲه‌ مجبور إده‌جه‌ڲم و اۏنو سئودیڲیمی، بونا گؤره‌ ده‌ اۏنو آنلادېغېمې اۏنا گؤرسه‌ده‌جه‌ڲَم”، – لئوین ساعات اۏن بیر‌ده‌ عۆنواندا گؤرسه‌دیلن مئهمان‌خانایا یاخېنلاشارکن اؤز-اؤزۆلۆڲۆنده‌ قطعی قرارا گلدی. – اۏن ایکینجی و اۏن اۆچۆنجۆ نؤمره‌‌لر یوخارېدادېر، – دئیه‌ قاپې‌چې لئوینین سوالېنا جاواب وئردی.

– إوده‌دیر‌لر؟

– إوده‌ اۏلمالې دېرلار.

اۏن ایکینجی نؤمره‌نین قاپې‌سې یارې‌آچېق ایدی، قاپې‌نېن آراسېندان ایشېق زۏلاغېندا گۆجسۆز و پیس تۆتۆن تۆستۆسۆ چېخېر و لئوینه‌ تانېش اۏلمایان بیر سَس إشیدیلیردی؛ لاکین لئوین قارداشې‌نېن ایچه‌ریده‌ اۏلدوغونو درحال آنلادې؛ اۏ، نیکۏلایېن اؤسکۆرک سَسینی إشیتدی.

اۏ، قاپې‌دان ایچه‌ری‌ گیردیکده‌ بَلیرسیز سَس دئییردی:

– هر شئی ایشین نه‌ قَدَر عاغېللې‌ و شعورلو آپارېلما‌سېندان آسېلې دېر.

کۏنستانتین لئوین قاپې‌دان ایچه‌ری‌ بۏیلانېب دانېشان آدامېن کافتان گئیمیش، گۆر‌ساچلې بیر گنج اۏلدوغونو و قۏلسوز، یاخالېقسېز یۆن پالتار گئیمیش، چۏپور صیفَتلی بیر قادېنېن دیواندا اۏتوردوغونو گؤردۆ. قارداشې گؤزه‌ دَڲمیردی. کۏنستانتین قارداشې‌نېن نئجه‌ یاد آدام‌لار ایچه‌ری‌سینده‌ یاشادېغېنې دۆشۆنۆب اۆره‌ڲی سېخېلدې. هئچ کیم اۏنون گلیشینی إشیتمه‌دی و کۏنستانتین قالۏشونو چېخاردارکن کافتانلې جنابېن نه‌ دئدیڲینی دینله‌مه‌ڲه‌ باشلادې. اۏ، هانسې’سا مۆسّیسه‌ حاققېندا دانېشېردې.

– ردّ اۏلسون بو ایمتییازلې صینیف‌لر، – دئیه‌ قارداشې‌نېن اؤسکۆرکلی سَسی إشیدیلدی.

– ماشا! بیزه‌ آخشام یئمه‌ڲی تاپېب دۆزلت، أڲر قالېبسا، چاخېر دا وئر، یۏخ دېر’سا،

آدام گؤندر، آلسېن.

قادېن آیاغا قالخېب آراکسمه‌نین آرخاسېنا کئچدی و کۏنستانتینی گؤردۆ.

– نیکۏلای دیمیتریچ، بیر جناب گلیب، – اۏ دئدی.

– کیم لازېم دېر؟ – دئیه‌ نیکۏلای لئوینین آجېقلې سَسی إشیدیلدی.

– منم، – کۏنستانتین لئوین ایشېغا چېخاراق دئدی.

– یانې کیم؟ – دئیه‌ نیکۏلای داها آجېقلې سَسله‌ تکرار إتدی. اۏنون جلد آیاغا قالخدېغې و نه‌یه‌سه‌ ایلیشدیڲی إشیدیلدی، سۏنرا لئوین قارشې‌سېندا قارداشې‌نېن تانېش، لاکین یئنه‌ ده‌ اؤز وحشی‌لیڲی و خسته‌ گؤرکَمی’یله‌ آدامې حئیرَته‌ سالان، بؤیۆک، اۆرکک گؤزلۆ، نهنگ، آرېق و چیڲین‌لری چېخمېش وۆجودونو گؤردۆ.

اۏ، اۆچ ایل أوّل کۏنستانتین لئوینین اۏنو سۏنونجو دفعه‌ گؤردۆڲۆ واختداکېندان داها آرېق ایدی. أڲنینده‌ قېسا سۆرتۆک واردې. أل‌لری و ایری سۆمۆک‌لری داها بؤیۆک گؤرۆنۆردۆ. ساچ‌لارې سئیره‌لمیشدی، اؤنجه‌کی کیمی دۆز بېغ‌لارې دۏداغې‌نېن اۆستۆنه‌ ساللانمېشدې، همین گؤزلر غریبه‌ و ساده‌لؤوحجه‌سینه‌ ایچه‌ری‌ گیره‌نه‌ باخېردې.

– آ، کۏستیا! – اۏ، قارداشېنې تانېیاراق بیردن دئدی و گؤز‌لری سئوینج’له‌ پارېلدادې. لاکین همین آنداجا دؤنۆب ایچه‌ریده‌کی گنجه‌ طرف باخدې و سانکی کراواتې بۏینونو سېخېرمېش کیمی باشېنې و بۏینونو کۏنستانتینه‌ چۏخ تانېش اۏلان گرگین بیر حرکت’له‌ ترپَتدی؛ و اۏنون اۆزۆنه‌ آرتېق تامامی’یله‌ باشقا، وحشی، ایضطیرابلې و قدّار بیر ایفاده‌ چؤکدۆ.

– من سیزه‌ ده‌، سئرگئی ایوانېچا دا یازمېشدېم کی، سیزی تانېمېرام و تانېماق دا ایسته‌میرم. سنه‌ نه‌ لازېم دېر، سیزه‌ نه‌ لازېم دېر؟

اۏ، کۏنستانتی‌نین تَصَوّۆر إتدیڲیندن‌ تامامی’یله‌ باشقا جۆر ایدی. لئوین اۏنون حاققېندا دۆشۆنَرکن اۏنون خاصيَّتینده‌کی اۆنسیيّتی چتین‌لَشدیرن أن آغېر و پیس جَهتی اونوتموشدو؛ ایندی لئوین اۏنون اۆزۆنۆ، اؤزل‌لیک’له‌ گرگین حرکت’له‌ باشېنې چئویرمه‌سینی گؤردۆکده‌ بۆتۆن بونلار یادېنا دۆشدۆ.

– منه‌ هئچ بیر شئی اۆچۆن سنی گؤرمَک لازېم دَڲیل، – دئیه‌ کۏنستانتین قۏرخا-قۏرخا جاواب وئردی. – سنی، ساده‌جه‌، گؤرمَک اۆچۆن گلدیم.

قارداشې‌نېن سَسینده‌کی قۏرخاق‌لېق‌، گؤرۆنۆر، نیکۏلایې یومشالتدې. اۏنون دۏداق‌لارې تیتره‌دی.

– هه‌، دئمک، إله‌-بئله‌ گلمیسَن؟ – اۏ دئدی. – یاخشې، ایچه‌ری‌ کئچ، أڲلش. شام إله‌مک ایسته‌ییرسَن؟ ماشا، اۆچ پای گتیر. یۏخ، دایان. سن بونون کیم اۏلدوغونو

بیلیرسن‌می؟ – اۏ، کافتان گئیمیش جنابې گؤرسه‌ده‌رَک قارداشېنا دئدی. – بو، جناب کریتسکیدیر، هله‌ کییئوده‌ اۏلدوغوم زاماندان منیم دۏستوم دېر، گؤزَل اینسان‌ دېر. ألبتّه‌ کی، اۏنو پۏلیس تعقیب إدیر، چۆنکی اۏ، أجلاف دَڲیل.

اۏ، عادَتی اۆزره‌ دؤنۆب اۏتاقداکې‌لارېن هامې‌سېنې گؤزدن کئچیردی(کئچیرتدی). قاپې آغزېندا دایانمېش قادېنېن گئتمک ایسته‌دیڲینی گؤردۆکده‌ قېشقېردې: “دئدیم کی، دایان”. و کۏنستانتی‌نین یاخشې بیلدیڲی همین باجارېق‌سېز و همین یؤندم‌سیز دانېشېق’لا‌ یئنه‌ ده‌ دؤنۆب هامېیا باخا-باخا کریتسکی‌نین تاریخچه‌سینی قارداشېنا دانېشماغا باشلادې: یۏخسول اؤرگنچی‌لره‌ یاردېم جمعيّتی و بازار گۆن‌لری مکتبی یاراتدېغې اۆچۆن بیل‌یوردان نئجه‌ قۏوولدوغونو، سۏنرا خالق مکتبینه‌ نه‌ جۆر اؤرگتمَن گئتدیڲینی، اۏرادان دا نئجه‌ قۏوولدوغونو و سۏنرا نه‌یه‌ گؤره‌’سه‌ مۆحاکیمه‌ اۏلوندوغونو دانېشدې.

– سیز کییئو بیل‌یوردوندا‌ن‌سینیز؟ – کۏنستانتین لئوین آرالېغا چؤکن آغېر سۆکوتو پۏزماق اۆچۆن کریتسکییه طرف دؤنۆب دئدی.

– هه‌، کییئو بیل‌یوردوندا‌ن ایدیم، – کریتسکی قاش-قاباغېنې تؤکه‌رَک آجېق’لا دئدی.

– بو قادېن’سا، – نیکۏلای لئوین کریتسکی‌نین سؤزۆنۆ کسه‌رَک قادېنې گؤرسَتدی،

– منیم یاشام رفیقه‌م ماریا نیکۏلایئونادېر. من اۏنو عۆموم‌خانادان آلمېشام، – بونو دئیَرکن اۏنون بۏینو تیتره‌دی. – لاکین اۏنو سئویرَم و اۏنا حؤرمَت إدیرم، منی تانېماق ایسته‌یَن‌لرین هامې‌سېندان، – اۏ، سَسینی اوجالداراق و قاش‌لارېنې چاتاراق علاوه‌ إتدی، – اۏنو سئومه‌لرینی و اۏنا حؤرمَت إتمه‌لرینی خواهیش إدیرم. اۏ، منیم آروادېم کیمی دیر، هئچ بیر فرقی یۏخ دېر. ایندی سن کیم‌لر’له‌ اۆزلشدیڲینی بیلیر‌سن. و أڲر بورا گلمکدن آلچالا‌جاغېنې دۆشۆنۆرسن’سه‌، اۏندا یا آللاه‌، قاپې آچېق‌ دېر.

و یئنه‌ ده‌ اۏنون گؤز‌لری سۏرغو دۏلو نظرلر’له‌ هامېیا باخدې.

– بورا گلمکدن نه‌ اۆچۆن آلچالا‌جاغام، باشا دۆشمۆرَم.

– ماشا، دئ، شام یئمه‌ڲی گتیرسینلر: اۆچادام‌لېق، ایچگی و چاخېر دا… یۏخ، دایان…

یۏخ، لازېم دَڲیل… گئت.

1-25

– بیلیرسن‌می، – نیکۏلای لئوین آلنېنې قېرېشدېراراق و اۆزۆنۆن عَضُله‌لری دارتېلاراق سؤزۆنه‌ داوام إتدی. گؤرۆنۆر، اۏ، نه‌ دئیه‌جه‌ڲینی و نه‌ إده‌جه‌ڲینی دۆشۆنمکده‌ چتین‌لیک چکیردی. – باخ گؤرۆر‌سن‌می… – اۏ، اۏتاغېن بیر بوجاغېندا جییی’له باغلانمېش دَمیر چوبوق‌لارې گؤرسَتدی. – اۏنلارې گؤرۆر‌سن‌می؟ بو

گیریشدیییمیز یئنی بیر ایشین أوّلیدیر. بو ایش ایستئحصالات آرتئلی قورماقدان عیبارت دیر… کۏنستانتین، دئمک اۏ‌لار کی، اۏنا قولاق آسمېردې. قارداشې‌نېن خسته‌، وَرَملی اۆزۆنه‌ باخېر و گئتدیکجه‌ اۏنا داها چۏخ یازېغې گلیردی، قارداشې‌نېن آرتئل حاققېندا صؤحبَتینی دینله‌مه‌ڲه‌ اؤزۆنۆ مجبور إده‌ بیلمیردی. اۏ گؤرۆردۆ کی، بو آرتئل مسأله‌سی قارداشې‌نېن اؤز-اؤزۆنه‌ اۏلان نیفرتینده‌ن قورتولماق اۆچۆن دۆشۆندۆڲۆ بیر خیلاص لؤوبریدیر. نیکۏلای لئوین سؤزۆنه‌ داوام إدیردی:

– سن بیلیر‌سن کی، کاپیتال ایشچینی أزیر، – بیز‌ده‌کی ایشچی‌لر، یانې موژیک‌لر زحمتین بۆتۆن یۆکۆنۆ چکیر‌لر و إله‌ بیر دوروم یارادېب‌لار کی، اۏنلار نه‌ قَدَر ایشله‌سه‌لر ده‌، اؤز حئیوانی دوروم‌لارېندن چېخا بیلمیر‌لر. اؤز دوروم‌لارېنی یاخشېلاشدېرماغا، اؤز‌لرینه‌ دینج واخت قازانماغا و بونون سۏنوجوندا تحصیل آلماغا ایمکان وئرَن أمک حاققېنېن بۆتۆن قازانجې، آرتېق زحمت اۆچۆن اؤدنمه‌لی پول‌لار کاپیتالیست‌لر طرفیندن‌ اۏنلارېن ألیندن‌ آلېنېر. جمعيّت إله‌ قورولوب کی، اۏنلار نه‌ قَدَر چۏخ ایشله‌سه‌لر، تاجیرلـر، تۏرپاق صاحاب‌لارې بیر اۏ قَدَر چۏخ قازاناجاقلار، اۏنلار’‌سا هر زامان ایشله‌ک حئیوان کیمی قالا‌جاقلار. بو نیظامې دَڲیشمک لازېم دېر، – دئیه‌ اۏ، سوال‌إدیجی نظرلر’له‌ قارداشېنا باخاراق سؤزۆنۆ بیتیردی.

– هه‌، ألبتّه‌، – کۏنستانتین قارداشې‌نېن سۆمۆک‌لری چېخمېش یاناغېنا چؤکن قېزارتېیا باخدې.

– ایندی بیز چیلینگر‌لیک آرتئلی قوروروق. بورادا بۆتۆن ایستئحصالات، قازانج و أن أساسې، ایستئحصال آلَت‌لری، هامېسې عۆمومی اۏلاجاق.

– آرتئلی هارا‌دا قوراجاق‌سېنېز؟ – دئیه‌ کۏنستانتین لئوین سۏروشدو.

– کازان قوبئرنییاسېندا، وۏزدرئما کندینده‌.

– بس نه‌ اۆچۆن کندده‌؟ منجه‌، کندده‌ اۏنسوز دا ایش چۏخ دېر. کندده‌ چیلینگر‌لیک آرتئلی نه‌یه‌ لازېم دېر؟

– اۏنا گؤره‌ کی موژیک‌لر أوّل‌لر اۏلدوغو کیمی، ایندی ده‌ کؤله دیر‌لر و بونا گؤره‌ ده‌ سئرگئی ایوانېچ’لا‌ سیزین خۏشونوزا گلمیر کی، اۏنلارې بو کؤله‌لیکدن چېخارتماق ایسته‌ییر‌لر، – إعتیراض إدیلدیڲینه‌ گؤره‌ عصبی‌لَشَن لئوین دئدی.

کۏنستانتین لئوین بو زامان قاران‌لېق و ناتمیز اۏتاغا گؤز گزدیره‌رک آه‌ چَکدی.

اۏنون آه‌ چکمه‌سی، گؤرۆنۆر، نیکۏلایې داها دا عصبی‌لَشدیردی.

– سیزین’له‌ سئرگئی ایوانېچېن آریستۏکراس باخېش‌لارېنېزې بیلیرم. بیلیرم کی، اۏ، عاغلې‌نېن بۆتۆن گۆجۆنۆ مؤوجود عدالت‌سیزلیڲه‌ حاقّ قازاندېرماق اۆچۆن صرف إدیر. – یۏخ، آخې نه‌ اۆچۆن سئرگئی ایوانېچ حاققېندا دانېشېرسان؟ – لئوین گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.

– سئرگئی ایوانېچ؟ باخ اۏنا گؤره‌ کی، – دئیه‌ سئرگئی ایوانېچېن آدېنې إشیتجک نیکۏلای لئوین اؤزۆندن چېخېب قېشقېردې. – اۏنا گؤره‌ کی… آخې نه‌ دئیه‌سن؟ یالنېز بیر شئیی، بیل کی… یاخشې، سن نه‌ اۆچۆن منیم یانېما گلمیسَن؟ سن بونلارا حقارت’له‌ باخېرسان، چۏخ گؤزَل، بویوروب گئده‌ بیلَر‌سن، هه‌، گئت! – اۏ، اۏتورقادان قالخاراق قېشقېردې، – گئت، گئت!

– من قطعیَّن حقارت’له‌ باخمېرام، – کۏنستانتین لئوین قۏرخا-قۏرخا دئدی.

– من حتتا مۆباحیثه‌ ده‌ إتمیرَم.

بو زامان ماریا نیکۏلایئونا قایېدېب گلدی. نیکۏلای لئوین دؤنۆب حیرص’له‌ اۏنا باخدې. ماریا جلد اۏنا یاخېنلاشېب قولاغېنا نه‌سه‌ پېچېلدادې.

– من خسته‌یم، من عصبی اۏلماغا باشلامېشام، – نیکۏلای لئوین ساکیت‌لَشه‌رَک و آغېر-آغېر نفس آلاراق دئدی، – سن’سه‌ منه‌ سئرگئی ایوانېچدان، اۏنون مقاله‌سینده‌ن دانېشېرسان. اۏ مقاله‌ إله‌ بیر جفنگییّات، إله‌ بیر یالان و إله‌ بیر اؤزۆنۆ آلداتمادېر کی… عدالَتین نه‌ اۏلدوغونو بیلمه‌ڲن بیر آدام عدالَت حاققېندا نه‌ یازا بیلَر؟ سیز اۏنون مقاله‌سینی اۏخوموسونوزمو؟ – دئیه‌ اۏ، یئنی‌دن ماسانېن آرخاسېنا کئچه‌رَک و یئر بۏشالتماق اۆچۆن تۆتۆنۆنۆن یارې‌سې تؤکۆلمۆش پاپیرۏس‌لارې کنارا ایتلیه‌رَک کریتسکییه دئدی.

– من اۏخومامېشام، – گؤرۆنۆر، صؤحبَته‌ قارېشماق ایسته‌مه‌ڲن کریتسکی قاش‌-قاباقلې‌ حالدا جاواب وئردی. – نه‌ اۆچۆن؟ – دئیه‌ نیکۏلای لئوین ایندی ده‌ عصبی‌لیک’له‌ کریتسکییه مۆراجیعت إتدی. – چۆنکی اۏنا واخت ایتیرمه‌ڲی لازېم بیلمیرَم.

– یۏخ، ایجازه‌ وئرین، سیز هارادان بیلیر‌سینیز کی، اۏنو اۏخوماق’لا واخت ایتیره‌جَک‌سینیز؟ بیر چۏخ‌لارې اۆچۆن اۏ مقاله‌ چتین دیر، یانې اۏنلارېن سَويّه‌سیندن یۆکسکده دیر. آما من، بو باشقا مسأله‌، من اۏنون فیکیر‌لرینی آیدېن گؤرۆرَم و مقاله‌نین نه‌ اۆچۆن گۆجسۆز اۏلدوغونو بیلیرم.

هامې سوسدو. کریتسکی یاواش-یاواش آیاغا قالخدې و پاپاغېنې گؤتۆردۆ.

– شام إتمک ایسته‌میر‌سینیز؟ یاخشې، سلامت قالېن. صاباح چیلینگر’له بیرلیکده‌ گلین. کریتسکی چېخېب گئدن کیمی نیکۏلای لئوین گۆلۆمسه‌یه‌رَک گؤز ووردو.

– بو دا یاخشې آدام دَڲیل، – اۏ دئدی. – آخې گؤرۆرَم…

لاکین بو زامان کریتسکی قاپې آغزېندان اۏنو چاغېردې.

– نه‌ لازېم دېر؟ – نیکۏلای دئدی و دَهلیزه‌ چېخدې. ماریا نیکۏلایئونای’لا‌ تک‌لیکده‌ قالا‌ن لئوین اۏنا طرف دؤندۆ.

– سیز قارداشېم’لا‌ چۏخدان یاشایېر‌سېنېز؟ – دئیه‌ لئوین اۏندان سۏروشدو.

– ایکی ایله‌ یاخېن دېر. اۏنلارېن صَحَّتی چۏخ پیسلَشیب. چۏخ ایچیر‌لر، – ماریا نیکۏلایئونا جاواب وئردی.

– یانې نئجه‌؟

– ایچگی ایچیر‌لر، آما اۏنلارا زیان دېر.

– مَڲَر چۏخ ایچیر؟ – لئوین پېچېلتې’یلا دئدی.

– هه‌، – ماریا نیکۏلایئونا قۏرخا-قۏرخا قاپېیا طرف باخاراق دئدی. بو زامان نیکۏلای لئوین ده‌ قاپېدا گؤرۆندۆ.

– نه‌ باره‌ده‌ دانېشېردېنېز؟ – نیکۏلای قاش‌لارېنې چاتاراق و قۏرخموش گؤز‌لری’یله‌ اۏنلارا باخاراق دئدی. – نه‌ باره‌ده‌؟

– هئچ، – کۏنستانتین توتولاراق جاواب وئردی.

– دئمک ایسته‌میر‌سینیز، اؤزۆنۆز بیلر‌سیز. آما سن عبَث یئره‌ ماشای’لا‌ دانېشېرسان. اۏ، کۆچه‌ قېزې دېر، سن’سه‌ آغاسان، – اۏ، بۏینونون عَضُله‌لرینی گره‌رَک دئدی. – گؤرۆرَم کی، سن هر شئیی باشا دۆشمۆسن و قیمَتلندیرمیسَن، منیم سَهو‌لریمه‌ تأسّۆف إدیرسن، – اۏ، سَسینی اوجالداراق یئنی‌دن دئدی.

– نیکۏلای دیمیتریچ، نیکۏلای دیمیتریچ، – ماریا نیکۏلایئونا اۏنا یاخېنلاشاراق پېچېلدادې.

– یاخشې، یاخشې!.. هه‌، شام یئمه‌ڲی هارا‌دا قالدې؟ آ، بو دېر، – اۏ، ألینده‌ سینی توتان لاکئیین ایچه‌ری‌ گیردیڲینی گؤرۆب دئدی. – بورا، بورا قۏی، – اۏ، آجېق’لا دئدی و درحال آراغې گؤتۆرۆب قَدَحی دۏلدوردو و آج‌گؤزلۆک’له‌ ایچدی. – ایچمک ایسته‌ییرسَن؟ – دئیه‌ درحال کئفی کؤکه‌لمیش حالدا قارداشېنا مۆراجیعت إتدی. – بس دیر سئرگئی ایوانېچ حاققېندا دانېشدېق. من، هر حالدا، سنی گؤردۆڲۆمه‌ شادام. نه‌ دئییرسن دئ، آما یئنه‌ ده‌ بیز بیر-بیریمیزه‌ یاد دَڲیلیک. هه‌، ایچسنه‌. دانېش گؤرۆم، نه‌ ایش گؤرۆر‌سن؟ – اۏ، آج‌گؤزلۆک’له‌ چؤرک پارچاسېنې چئڲنه‌یه‌رک و یئنه‌ قَدَحی دۏلدوراراق سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – نئجه‌ یاشایېرسان؟

– اؤنجه‌کی کیمی، یئنه‌ کندده‌ تک یاشایېرام، تَصَرّۆفات’لا‌ مشغولام،

– کۏنستانتین قارداشې‌نېن نئجه‌ آج‌گؤزلۆک’له‌ یئییب-ایچدیڲینه‌ دَهشت’له‌ باخاراق و دیققتینی گیزلَتمه‌ڲه‌ چالېشاراق جاواب وئردی.

– نه‌ اۆچۆن إولنمیرسَن؟

– قیسمت اۏلمایېب، – کۏنستانتین قېزاراراق جاواب وئردی.

– نه‌ اۆچۆن؟ منیم کیتابېم باغلانېب. من اؤز یاشامېمې محو إتدیم. من بونو دئمیشَم، یئنه‌ ده‌ دئییرَم، أڲر اۏ زامان، منه‌ لازېم اۏلان واختدا پایېما دۆشه‌نی منه‌ وئرسه’یدیلر، یاشامېم تامامی’یله‌ باشقا جۆر اۏلاردې.

کۏنستانتین دیمیتریچ صؤحبَتی دَڲیشمه‌ڲه‌ چالېشدې.

– بیلیر‌سن کی، سَنین وانیوشکان پۏکرۏوسکدا منیم یانېمدا کۏنتۏر قوللوقچوسو وظیفه‌سینده‌ ایشله‌ییر؟ – اۏ دئدی.

نیکۏلای بۏینونو گریب فیکره‌ گئتدی.

– دانېش گؤرۆم، ایندی پۏکرۏوسکدا نه‌لر باش وئریر؟ إویمیز، تۏز آغاج‌لارې و بیزیم صینیف اۏتاغېمېز هله‌ اؤز یئرینده دیرمی؟ بس باغمان فیلیپ هله‌ یاشایېرمې؟ من چارداغې و دیوانې یاخشې خاطېرلایېرام! باخ إوده‌ هئچ نه‌یی دَڲیشدیرمه‌، آما تئز إولن و هر شئیی اؤنجه‌کی قایداسېنا سال. أڲر آروادېن یاخشې اۏلسا، اۏ زامان من ده‌ سَنین یانېنا گله‌رَم.

– إله‌ ایندی منیم یانېما گل، – لئوین دئدی. – بیز چۏخ یاخشې دۏلانارېق!

– أڲر سئرگئی ایوانېچا راست گلمه‌ڲه‌جییمی بیلسه’یدیم، سَنین یانېنا گَلردیم.

– سن اۏنا راست گلمه‌یه‌جَکسن. من اۏندان تامامی’یله‌ آیرې و مۆستقیل یاشایېرام.

– هه‌، آما نئجه‌ اۏلسا دا، سن ایکیمیزدن بیرینی سئچمه‌لیسن، – اۏ، قارداشې‌نېن گؤزلرینه‌ قۏرخا-قۏرخا باخاراق دئدی. بو باخېش‌لار کۏنستانتینی مۆتأثّیر إتدی.

– بو باره‌ده‌ منیم بۆتۆن فیکریمی بیلمک ایسته‌ییرسَن’سه‌، دئییم کی، سنین’له‌ سئرگئی ایوانېچېن آراسېندا اۏلان مۆباحیثه‌ده‌ من هئچ کسین طرفینی ساخلامېرام. هر ایکینیز حاق‌سېز‌سېنېز. سن داها چۏخ ظاهیرَن، اۏ ایسه‌ داها چۏخ داخیلَن حاق‌سېزدېر.

– آها! سن بونو باشا دۆشمۆسن، بونو آنلامېسان؟ – نیکۏلای سئوینج’له‌ قېشقېردې.

– أڲر بیلمک ایسته‌ییرسَن’سه‌، شخصَن منیم اۆچۆن سنین’له‌ دۏستلوغوموز داها چۏخ عزیز دیر، چۆنکی…

– نه‌ اۆچۆن، نه‌ اۆچۆن؟

کۏنستانتین دئیه‌ بیلمه‌دی کی، بو دۏستلوغو اۏنا گؤره‌ عزیز توتور کی، نیکۏلای بدبخت دیر و بو دۏستلوق اۏنا لازېم دېر. لاکین نیکۏلای اۏنون محض بونو دئمک ایسته‌دیڲینی آنلادې و قاش-قاباغېنې تؤکه‌رَک یئنه‌ آراغې گؤتۆردۆ.

– بس دیر، نیکۏلای دیمیتریچ! – ماریا نیکۏلایئونا تۏپپوش ألینی قرافینه‌ طرف اوزاداراق دئدی.

– بوراخ! مانع اۏلما! أزیشدیره‌رم! – دئیه‌ نیکۏلای قېشقېردې. ماریا نیکۏلایئونا حلیم و مئهریبان بیر تَبَسّۆم’له‌ گۆلۆمسه‌دی و بو تَبَسّۆم نیکۏلایا إتکی إتدی، آراغې گؤتۆردۆلر.

– سن إله‌ بیلیر‌سن کی، اۏ، هئچ نه‌ آنلامېر؟ – نیکۏلای دئدی. – اۏ، بۆتۆن بونلارې بیزیم هامېمېزدان یاخشې باشا دۆشۆر. اۏندا نه‌سه‌ یاخشې، سئویملی بیر شئی وار، إله‌ دَڲیل‌می؟

– سیز أوّل‌لر هئچ زامان مۏسکۏدا اۏلمامېسېنېز؟ – کۏنستانتین سؤز دئمک خاطیرینه‌ دیللَندی.

– اۏنا سیز دئمه‌. اۏ، بوندان قۏرخور. پۏزقونخانادان چېخېب گئتمک ایسته‌دیڲی اۆچۆن مۆحاکیمه‌ إدیله‌رکن اۏنا “سیز” دئیَن حاکیمدن‌ باشقا، هئچ کیم اۏنا بئله‌ مۆراجیعت إتمه‌ییب. ایلاهی، دۆنیادا نه‌ قَدَر آنلام‌سېز شئی‌لر وار! – دئیه‌ بیردن قېشقېردې. – بۆتۆن بو یئنی ایداره‌‌لر، بو دۆنیوی حاکیم‌لر، زئمستوۏ – هامېسې عئیبه‌جرلیک دیر!

اۏ، یئنی ایداره‌لر’له باش وئرَن تۏققوشما‌لارېنې دانېشماغا باشلادې.

کۏنستانتین لئوین اۏنو دینله‌ییر و بۆتۆن ایجتیماعی ایداره‌لرین اؤنَمی‌نی اینکار إتمکده‌ قارداشې‌نېن فیکرینه‌ شریک اۏلدوغونا و بو باره‌ده‌ اؤزۆ ده‌ تئز-تئز دانېشدېغېنا باخمایاراق، ایندی بۆتۆن بونلارې قارداشې‌نېن دیلیندن‌ إشیتمک اۏنا خۏش گلمیردی.

– بۆتۆن بونلارې اۏ دۆنیادا باشا دۆشه‌جه‌ییک، – اۏ، هنَک’له‌ دئدی.

– اۏ دۆنیادا؟ اۏف، اۏ دۆنیانې هئچ سئومیرَم! سئومیرَم، – نیکۏلای قۏرخو دۏلو وحشی گؤزلرینی قارداشې‌نېن اۆزۆنه‌ زیلله‌یه‌رَک دئدی. – آداما إله‌ گلیر کی، هم اؤزۆنۆن، هم اؤزگه‌‌لرین بۆتۆن بو ایرگنج حرکت‌لریندن‌، بو قارما-قارېشېق-لېقدان بیردفعه‌لیک اوزاقلاشماق یاخشې اۏلاردې، منسه‌ اؤلۆمدن قۏرخورام، دَهشَتلی درَجه‌ده‌ قۏرخورام. – اۏنون بۆتۆن بَدَنی تیتره‌دی. – بیر شئی ایچسنه‌. شامپاین شرابې ایسته‌ییرسَنمی؟ یا دا ایسته‌ییرسَن هارا’سا گئد‌ک. هه‌، گئد‌ک قارا‌چې‌لارېن یانېنا! بیلیر‌سن، من قارا‌چې‌لارې و روس ماهنې‌لارېنې چۏخ سئویرَم.

اۏنون دیلی تۏپوق وورماغا باشلادې و ایلگی‌سیز شئی‌لردن دانېشاراق عالَمی بیر-بیرینه‌ قاتدې. کۏنستانتین ماشا‌نېن کؤمه‌ڲیی’له اۏنو هئچ یئره‌ گئتمه‌مک اۆچۆن دیله‌ توتدو و تامامی’یله‌ سرخۏش حالدا یاتاغېنا اوزاندېردې.

ماشا إحتیاج‌لارې اۏلدوغو حالدا کۏنستانتینه‌ مکتوب یازاجاغېنا و نیکۏلای لئوینین قارداشې‌نېن یانېنا کؤچۆب یاشاماغا راضې سالماق اۆچۆن چالېشاجاغېنا سؤز وئردی.

1-26

إرته‌سی گۆن سَحَر لئوین مۏسکۏدان یۏلا دۆشدۆ و آخشاما یاخېن إولرینه‌ گلیب چاتدې. واقۏندا یۏل بۏیونجا اۏ، قۏنشو‌لارېی’لا‌ سیاسَتدن، یئنی دَمیر یۏل‌لارېندان صؤحبَت إدیر و عئینی‌’له‌ مۏسکۏدا اۏلدوغو کیمی، یئنه‌ ده‌ اۏنو دۏلاشېق فیکیرلـر، اؤزۆندن ناراضې‌لېق، نه‌یین’سه‌ قارشې‌سېندا اوتانج حیسّی بۆرۆمۆشدۆ؛ لاکین اؤز دوراق‌لارېندا قاطاردان دۆشۆب کافتانې‌نېن یاخاسېنې قالدېرمېش چپ‌گؤز آرابا‌چې ایقناتې تانېدېقدا، دوراق بیناسې‌نېن پنجره‌لریندن‌ دۆشن گۆجسۆز ایشېقدا اؤز خالچالې خیزه‌ڲینی، زنجیر‌لر’له‌، حالقا‌لار’لا‌ خیزیه‌ قۏشولموش، قویروق‌لارې دۆڲۆن‌لَنمیش آت‌لارېنې گؤردۆکده‌، خیزیه‌ مینرکن آرابا‌چې ایقنات اۏنا کند یئنی‌لیک‌لرینی، ایجاره‌دارېن گلیشینی و پاوا اینه‌ڲی‌نین دۏغدوغونو دانېشدېقدا لئوین یاواش-یاواش دۏلاشېق‌لېغېن آچېلدېغېنې، اوتانج و اؤزۆندن ناراضې‌لېق حیسّی‌نین چکیلیب گئتدیڲینی حیسّ إتدی. اۏ تکجه‌ ایقناتې و آت‌لارې گؤرمک’له‌ بونو حیسّ إتدی، لاکین إودن گتیریلمیش کۆرکۆ گئییب بَرک-بَرک بۆرۆنه‌رک اۏتوردوقدا، أوّل‌لر کؤحلن مینیک آتې اۏلان، ایندی‌سه‌ دۏن جینسلی طاقتدن دۆشمۆش، قۏجالمېش، آما دلی‌قانلې آتېنا باخا-باخا کندده‌ وئره‌جه‌ڲی تاپشېرېق‌لارې خیالېندان کئچیرده‌رَک یۏلا دۆشدۆکده‌ باشېنا گلمیش اۏلایې (اۏلایېوې) تامامی’یله‌ باشقا جۆر آنلاماغا باشلادې. اۏ، اؤزۆنۆ اۏلدوغو کیمی حیسّ إدیر و باشقا جۆر اۏلماق ایسته‌میردی. اۏ، ایندی یالنېز أوّلده‌ اۏلدوغوندان داها یاخشې اۏلماق ایسته‌ییردی. بیرینجی‌سی، اۏ، بو گۆندن إعتیبارَن داها إولَنمه‌ڲین اۏنا بخش إده‌جه‌ڲی غئیری-عادی خۏشبخت‌لیڲه‌ اومود إتمَمه‌ڲی و بونون سۏنوجوندا حاضېرکې یاشامېنا خۏر باخماماغې قرارا آلدې. ایکینجی‌سی، إولنمک تکلیفی إتمه‌ڲه‌ حاضېرلاشارکن اۏنا بو قَدَر عذاب وئرَن اۏ ایرگنج إحتیراصا بیر داها هئچ واخت یۏل وئرمه‌یه‌جَکدی. سۏنرا قارداشې نیکۏلایې خاطېرلایاراق اؤز-اؤزۆلۆڲۆنده‌ بو قرارا گلدی کی، داها اۏنو هئچ واخت یادېندان چېخارتمایاجاق، اۏنون’لا هر زامان ماراقلاناجاق و اۏنون دورومو پیس اۏلدوقدا کؤمه‌ڲه‌ حاضېر اۏلماق اۆچۆن قارداشېنې گؤزدن قۏیمایاجاق. بو ایسه‌ تئزلیک’له‌ باش وئرمه‌لی’یدی، اۏ، بونو حیسّ إدیردی. سۏنرا قارداشې‌نېن کۏمۏنیزم حاققېندا ایلک اؤنجه‌ إعتیناسېز یاناشدېغې صؤحبَتی ایندی اۏنو دۆشۆنمه‌ڲه‌ مجبور إدیردی. اۏ، ایقتیصادی شرط‌لرین دَڲیشدیریلمه‌سینی جفنگییّات سایېردې، لاکین هر زامان خالقېن یۏخسوللوغو’یلا‌ مۆقاییسه‌ده‌ اؤز فراوانلېغې‌نېن عدالت‌سیز اۏلدوغونو حیسّ إدیردی. و اؤز-اؤزۆلۆڲۆنده‌ بو قرارا گلدی کی، اؤزۆنۆ تامامی’یله‌ حاقلې‌ حیسّ إتمک اۆچۆن أوّل‌لر چۏخ ایشله‌ییب دَب‌دَبه‌لی یاشامادېغېنا باخمایاراق، ایندی داها آرتېق ایشله‌یه‌جک و دَب‌دَ‌به‌ ایچینده‌ یاشاماغې اؤزۆنه‌ داها آز روا گؤره‌جک. بونلارې إتمک اۏنا اۏ قَدَر آسان گلیردی کی، بۆتۆن یۏلو أن خۏش آرزې‌لار ایچینده‌ کئچیرتدی. یئنی و یاخشې بیر یاشاما باغلادېغېنا

گۆمراه‌ بیر اومود حیسّی’یله‌ گئجه‌ ساعات دۏققوزدا اؤز إوینه‌ چاتدې.

اۏنون إوینده‌ تَصَرّۆفاتا باخان قۏجا دایه‌ آقافیا میخایلۏونا‌نېن یاشادېغې اۏتاغېن پنجره‌لریندن‌ إوین قاباغېنداکې قار’لا‌ اؤرتۆلمۆش مئیدانچایا ایشېق دۆشمۆشدۆ. آقافیا میخایلۏونا هله‌ یاتمامېشدې. کوزما اۏنون سَسینه‌ اۏیاناراق آیاق‌یالېن و یوخولو حالدا آرتېرمایا قاچدې. یئریندن‌ سېچرایاراق کوزمانې آز قالا‌ یئره‌ یېخان اۏو طولاسې لاسکا دا صاحابې‌نېن دیز‌لرینه‌ سۆرتۆنه‌رَک زینگیلدییر، دال آیاق‌لارې اۆسته‌ قالخاراق پنجه‌لرینی اۏنون سینه‌سینه‌ قۏیماق ایسته‌ییر، لاکین جسارت إتمیردی.

– چۏخ تئز قایېتدېنېز، آتام، – آقافیا میخایلۏونا دئدی.

– دارېخدېم، آقافیا میخایلۏونا. قۏناق گئتمک یاخشې دېر، إوده‌’سه أعلاءدېر،

– لئوین اۏنا جاواب وئردی و اؤز کابینینه‌ کئچدی.

ایچه‌ری‌ گتیریلمیش شام’لا‌ کابین یاواش-یاواش ایشېق’لاندې. کابینین تانېش تفرّۆعات‌لارې: مارال بوینوز‌لارې، کیتاب رَف‌لری، چۏخدان تعمیر إدیلمه‌سی لازېم اۏلان باجالې سۏبانېن آیناسې، آتادانقالما دیوان، بؤیۆک ماسا، اۏنون اۆستۆنده‌ آچېق قالمېش کیتاب، سېنېق کۆلقابې، اۏنون خطیی’له یازېلمېش دفتر قاران‌لېغېن ایچیندن گؤرۆنمه‌ڲه‌ باشلادې. اۏ، بۆتۆن بونلارې گؤردۆکده‌ یۏل بۏیونجا آرزېلادېغې اۏ یئنی یاشامې قورماق ایمکانې بیر آن اۏندا شۆبهه‌ دۏغوردو. یاشامې‌نېن بۆتۆن بو ایزلری سانکی اۏنو إحاطه‌یه‌ آلاراق دئییردیلر: “یۏخ، سن بیزدن اوزاقلاشا بیلمه‌یه‌جک‌سن و باشقا جۆر اۏلمایاجاقسان، إله‌ اۏلدوغون کیمی ده‌ قالا‌جاقسان: شۆبهه‌لرین’له، داییم اؤزۆندن ناراضېلېغېن’لا‌، اؤزۆنۆ ایصلاح إتمک اۆچۆن سۏنوجسوز قالا‌ن جهد‌لرین’له، یئنیلمه‌ڲین’له، سَنین قیسمَتینه‌ دؤشمه‌ڲن و سَنین اۆچۆن غئیری-مۆمکۆن اۏلان سعادتین أبَدی حَسرَتی’یله‌ بیرلیکده‌”.

لاکین بونو دئیَن اۏنون أشیا‌لارېیدې، قلبی‌نین درین‌لیڲیندن‌ إشیدیلن باشقا سَسسه‌ دئییردی کی، کئچمیشه‌ تابئع اۏلماق لازېم دَڲیل و آدام اؤزۆ’یله‌ هر بیر شئی إده‌ بیلَر. اۏ، بو سَسی دینله‌یه‌رک بوجاغا قۏیولموش پود داش‌لارېنا دۏغرو گئتدی و اؤزۆنۆ گۆمراه‌ دوروما گتیرمک اۆچۆن اۏنلارې ایدمان حرکتی’یله‌ قالدېرماغا باشلادې. قاپې آرخاسېندا آیاق سَس‌لری إشیدیلدی. اۏ، تله‌سیک داش‌لارې یئره‌ قۏیدو.

دارغا ایچه‌ری‌ گیریب، آللاها شۆکۆر، هر شئیین ساغ و سلامت اۏلدوغونو دئدی، لاکین قاراباشاغېن یئنی قورودوجودا بیر آز یانېب قارالدېغېنې خبر وئردی. بو خبر لئوینی عصبی‌لَشدیردی. یئنی قورودوجونو قیسمَن لئوین دۆشۆنمۆش و تیکمیشدی. دارغا هر زامان بو قورودوجونون علئیه‌ینه‌یدی و ایندی قاراباشاغېن یاندېغېنې گیز‌لی بیر تنتَنه‌’یله‌ اۏنا سؤیله‌ییردی. لئوینسه‌ قطعی أمین ایدی کی، أڲر قاراباشاق یانېبسا، دئمه‌لی، یۆز دفعه‌لر’له‌ أمر إتدیڲینه‌ باخمایاراق، محض اۏنون وئردیڲی تاپشېرېق‌لار یئرینه‌ یئتیریلمه‌دیڲینه گؤره‌ یانېب. اۏ، دیلخۏر اۏلدو و دارغانې تنبئح‌ إتدی. لاکین داها اؤنملی و سئوینجلی بیر اۏلای ده‌ واردې: سرگیده‌ن آلېنمېش باها‌لې و أعلاء اینک

اۏلان پاوا دۏغموشدو. – کوزما، کۆرکۆمۆ گتیر. سیز’سه‌ تاپشېرېن فنر گؤتۆرسۆنلر، گئدیب باخاجاغام، – دارغایا دئدی.

باها‌لې اینَک‌لرین پیه‌سی ایندی إوین دالېندایدې. اۏ، حَیَطدن – یاسمن آغاجې‌نېن یاخېن‌لېغېندا اۏلان قار تپه‌سی‌نین یانېندان کئچه‌رَک تؤوله‌یه‌ یاخېنلاشدې. تؤوله‌‌نین دۏن وورموش قاپې‌سې آ‌چېلارکن ایچه‌ریدن پئیین اییی وئرَن ایستی بوخار قالخدې و فنرین ایشېغېندان حئیرَته‌ دۆشمۆش اینک‌لر تزه‌ کۆله‌ش اۆستۆنده‌ قورجوخماغا باشلادې. هۏلَند اینه‌ڲی‌نین آلا-قارا رنگلی، هامار و گئنیش بئلی بیر آن‌لېغا ایشېق’لاندې. بئرکوت آد‌لې اؤکۆز آغزېندا حالقا اوزانمېشدې و آیاغا قالخماق ایسته‌سه‌ ده‌، فیکریندن‌ داشېندې، یالنېز اۏنون یانېندان اؤتۆب-کئچدیکده‌ ایکی دفعه‌ فېنخېردې. بئگئمۏت کیمی یئکه‌پَر، قېرمېزې اینک پاوا دالېنې ایچه‌ری‌ گیرَن‌لره‌ طرف چئویریب بالا‌سېنې گیزله‌ده‌رَک اۏنو اییله(ایی’له)ییردی.

لئوین ایچه‌ری‌ بؤلمه‌ڲه‌ گیریب پاوانې گؤزدن کئچیردی(کئچیرتدی) و آلا-قېرمېزې رنگلی بوزۏوو اوزون و لنگر ووران آیاق‌لارې اۆستۆنه‌ قالدېردې. تشویشه‌ دۆشمۆش پاوا بؤیۆرمک ایسته‌دی، لاکین لئوین بوزۏوو اۏنا طرف ایته‌لَدیکده‌ ساکیت‌لَشدی و آغېر نفس آلاراق جۏد دیلی’یله‌ بالا‌سېنې یالاماغا باشلادې. بوزۏو آناسې‌نېن أمجه‌ڲینی آختاراراق باشېنې اۏنون یئلینینه‌ دؤیۆر و قویروغونو بولایېردې.

– بورانې ایشېق’لاندېر، فئۏدۏر، فنری بورا گتیر، – لئوین بوزۏوو گؤزدن کئچیرده‌رَک دئدی. – آناسېنا اۏخشایېب! یاخشې کی، رنگیندن‌ آتاسېنا چکیب. چۏخ گؤزَل دیر. اوزون و قارېنلېدېر. واصیلی فئۏدۏرۏویچ، یاخشې دېرمې؟ – اۏ، بوزۏوا گؤره‌ حیسّ إتدیڲی سئوینجین إتکی‌سی ایله‌ قاراباشاق مسأله‌سینه‌ گؤره‌ دارغای’لا‌ تامامی’یله‌ بارېشاراق اۏنا دئدی.

– کیمه‌ چکیب کی، پیس اۏلسون؟ ایجاره‌دار سئمیۏنسا سیز گئدندن بیر گۆن سۏنرا گلمیشدی. اۏنون’لا دۆزه‌لیشمک لازېم دېر، کۏنستانتین دیمیتریچ، – دارغا دئدی.
– من ماشېن باره‌سینده‌ سیزه‌ ایلک اؤنجه‌دن معلومات وئرمیشدیم.

تکجه‌ بو سۏرغو لئوینین دیققتینی بؤیۆک و مۆرَکَّب اۏلان تَصَرّۆفاتې‌نېن بۆتۆن خېردا‌لېق‌لارېنا جلب إتدی و اۏ، تؤوله‌دن بیرباش کۏنتۏرا گئتدی، دارغا و ایجاره‌دار سئمیۏن’لا‌ دانېشدېقدان سۏنرا إوه‌ قایېتدې، بیرباش یوخارېیا – قۏناق اۏتاغېنا قالخدې.

1-27

إو بؤیۆک و قدیم ایدی، لئوین تک یاشاسا دا، إوین هر یئریندن‌ ایستیفاده‌ إدیر و سۏبا‌لارېن هامې‌سېنې قالا‌یېردې. اۏ، بونون آخماق‌لېق‌ اۏلدوغونو و حتتا یاخشې اۏلمادېغېنې، ایندیکی یئنی پلان‌لارېنا اویقون گلمه‌دیڲینی بیلیردی، لاکین بو إو لئوین اۆچۆن بیر عالَم ایدی. آتا‌سې و آنا‌سې بو عالَمده‌ یاشامېش و اؤلمۆشدۆلر. اۏنلار إله‌ بیر

یاشام یاشامېشدې‌لار کی، لئوین اۆچۆن بو، ایده‌آل درَجه‌ده‌ مۆکممل بیر یاشام ایدی، اۏ دا اؤز گله‌جَک آروادې’یلا، اؤز عائله‌سی’یله‌ بو یاشامې داوام إتدیرمه‌ڲی آرزېلایېردې.

لئوین اؤز آناسېنې آز خاطېرلایېردې. آنا‌سې حاققېندا تَصَوّۆرۆ اۏنون اۆچۆن مۆقَدَّس بیر خاطیره‌یدی و اۏنون گله‌جَک آروادې دا تَصَوّۆرۆنده‌ قادېن‌لېغېن مۆقَدَّس و گؤزَل ایده‌آلې اۏلان آناسېنې تکرار إتمه‌لی’یدی.

اۏ، قادېنا اۏلان محبّتی نیکاحسېز نه‌اینکی تَصَوّۆر إده‌ بیلمیردی، حتتا ایلک اؤنجه‌ عائله‌نی، سۏنراسا اۏنون اۆچۆن بو عائله‌نی یاراداجاق قادېنې تَصَوّۆرۆنه‌ گتیریردی. بونا گؤره‌ ده‌ اۏنون إولنمک حاققېندا آنلایېشې إولَنمه‌ڲه‌ عۆمومی معیشت ایش‌لریندن بیری کیمی باخان أکثر تانېش‌لارې‌نېن آنلایېشېنا اۏخشامېردې؛ لئوین اۆچۆن بو – یاشامېن أن أساس مسأله‌سی’یدی، هانسې کی، اۏنون بۆتۆن خۏشبخت‌لیڲی بوندان آسېلې’یدې. ایندی‌سه‌ بوندان ایمتیناع إتمک لازېم ایدی!

اۏ، هر زامان چای ایچدیڲی کیچیک قۏناق اۏتاغېنا گیردی و کیتاب گؤتۆرۆب اؤز اۏتورقاسېندا أڲلَشدی، آقافیا میخایلۏوناسا اۏنا چای گتیره‌رَک عادَتی اۆزره‌ “من ده‌ أڲلشه‌جه‌ڲم، آتام” دئییب پنجره‌نین یانېنداکې اۏتورقادا اۏتوردو. لئوین حیسّ إدیردی کی، بو، نه‌ قَدَر غریبه‌ گؤرۆنسه‌ ده‌، اۏ، اؤز آرزې‌لارېندان أل چکمه‌ییب و بو آرزې‌لارسېز یاشایا بیلمَز. اۏنون’لامې، یا باشقا بیر قادېن’لا‌مې، بو، مۆطلَق اۏلاجاقدېر. اۏ، کیتاب اۏخویور، اۏخودوغو حاققېندا دۆشۆنۆر، یۏرولمازدان لاققېرتې ووران آقافیا میخایلۏونایا قولاق آسماق اۆچۆن دایانېر و بونون’لا بیرلیکده‌ تَصَرّۆفاتېن و گله‌جَک عائله‌ یاشامې‌نېن چئشیدلی مَنظَره‌لری رابیطه‌سیز حالدا خیالېندا جانلانېردې. اۏ، قلبی‌نین درین‌لیک‌لرینده‌ نه‌یین’سه‌ بَلیرمیشلشدیڲینی، محدودلاشدېغېنې و اؤزۆنه‌ یئر توتدوغونو حیسّ إدیردی.

اۏ، پرۏخۏرون آللاهې یاددان چېخارتدېغې، آت آلماق اۆچۆن لئوینین اۏنا باغېشلادېغې پول‌لار’لا ایچگی ایچیب اؤلۆ کیمی یاتدېغې و آروادېنې اؤلۆنجه‌ دؤڲدۆیۆ حاققېندا آقافیا میخایلۏونا‌نېن صؤحبَتینه‌ قولاق آسېردې؛ اۏ قولاق آسېر، کیتاب اۏخویور و قیراعَتین اۏندا یاراتدېغې فیکیر‌لرین بۆتۆن گئدیشاتېنې خیالېندان کئچیردیردی. بو، تیندالېن ایستی‌لیک حاققېندا کیتابېیدې. تجرۆبه‌لرینی چۏخ جلد آپاردېغې اۆچۆن لۏوغالاندېغېنا و فلسفی باخېشدان محروم اۏلدوغونا گؤره‌ اۏ، تیندالې مذمَّت إتدیڲینی خاطېرلادې و بیردن اۏنون عاغلېنا خۏش بیر فیکیر گلدی: “ایکی ایلدن سۏنرا منیم ناخېرېمدا ایکی هۏلَند اینه‌ڲی اۏلاجاق، پاوا دا اۏ واختا قَدَر ساغ قالا‌ بیلَر، بئرکوتدان تؤره‌ین اۏن ایکی دۆینی و بو اۆچ اینه‌ڲی سَرگییه‌ چېخارتسام، أعلاء اۏلاجاق!” اۏ، یئنه‌ کیتابې اۏخوماغا باشلادې.

“یاخشې، توتاق کی، إلئکتریک و ایستی‌لیک عئینی شئی ‌دیر، لاکین مسأله‌نی حَلّ إتمک اۆچۆن تنلیکده‌ بیر کميَّتین یئرینه‌ باشقاسېنې قۏیماق مۆمکۆن دیرمی؟ یۏخ. یاخشې، بئله دیر‌’سه‌، بس سۏنرا؟ طبیعَتین بۆتۆن قۆوّه‌لری آراسېندا‌کې ایلگی اۏنسوز دا

اینستینکتیو اۏلاراق حیسّ إدیلیر… خۆصوصَن خۏش دېر کی، پاوا‌نېن بالا‌سې آلا-قېرمېزې بیر دۆیه‌ اۏلاجاق، سۏنرا بو اۆچ اینه‌ڲی ناخېرا قۏشدوقدا… أعلاء! آروادېن’لا‌ و قۏناق‌لارېن’لا‌ ناخېرې قارشېلاماغا چېخماق… آروادېن دئیه‌جَک: بیز کۏستیای’لا‌ بیرلیکده‌ بو دۆینی اوشاق کیمی بسله‌میشیک. نئجه‌ اۏلور کی، بئله‌ شئی‌لر سیزی بو قَدَر ماراقلاندېرېر؟ – قۏناق سۏروشاجاق. أریمی ماراقلاندېران هر شئی منی ده‌ ماراقلاندېرېر، – آروادېم دئیه‌جَک. لاکین آروادېم کیم اۏلاجاق؟” اۏ، مۏسکۏدا باش وئرَن اۏلایې (اۏلایېوې) خاطېرلادې… “نه‌ إتمک اۏ‌لار؟.. من گۆناهکار دَڲیلم. ایندی هر شئی باشقا جۆر اۏلاجاق. یاشامېمېن، اؤتۆبکئچن‌لرین بونا یۏل وئرمه‌ڲه‌جه‌ڲی جفنگییّات ‌دېر. یاخشې، داها یاخشې یاشاماق اۆچۆن وار قۆوّه’یله‌ چالېشماق لازېم دېر…” اۏ، باشېنې قالدېرېب فیکره‌ گئتدی. صاحابې‌نېن گلیشیندن‌ دویدوغو سئوینجی هله‌ تامامی’یله‌ هضم إده‌ بیلمه‌ڲن و حَیَطده‌ هۆرمک اۆچۆن اۏیان-بویانا قاچان قۏجا لاسکا قویروغونو بولایا-بولایا گئری قایېداراق اؤزۆ’یله‌ برابر تمیز هاوا عطری گتیردی و لئوینه‌ یاخېنلاشېب باشېنې اۏنون قۏلونون آلتېنا سۏخدو، شیکایت’له زینگیلده‌مه‌ڲه، صاحابې‌نېن اۏنو اۏخشاماسېنې طلب إتمه‌ڲه‌ باشلادې.

– تکجه‌ دانېشماغا دیلی یۏخ دېر، – آقافیا میخایلۏونا دئدی. – کؤپک اۏلسا دا… صاحابېن گلدیڲینی و بی‌کئف اۏلدوغونو باشا دۆشۆر.

– نه‌ اۆچۆن بی‌کئف اۏلورام؟

– مَڲَر من گؤرمۆرَم، آتام؟ آغا‌لارې تانېماق واختېم دېر. بالاجا‌لېقدان آغا‌لارېن یانېندا بؤیۆمۆشم. عئیبی یۏخ دېر، آتام. تکی آدامېن جانې ساغ اۏلسون، ویجدانې تمیز اۏلسون.

لئوین آقافیا میخایلۏونا‌نېن اۏنون فیکیر‌لرینی نئجه‌ آنلادېغېنا حئیرَت إده‌رَک دیققت’له‌ اۏنا باخدې.

– یئنه‌ چای گتیریممی؟ – آقافیا میخایلۏونا دئدی و فینجانې گؤتۆرۆب اۏتاقدان چېخدې.

لاسکا هله‌ ده‌ باشېنې اۏنون قۏلونون آلتېنا سۏخوردو. لئوین ایتی تومارلادې و لاسکا اۆزۆک کیمی یومرولانېب اۏنون آیاق‌لارې یانېنا اوزاندې، باشېنې دال آیاق‌لارې‌نېن اۆستۆنه‌ قۏیدو. ایندی هر شئیین یاخشې و قایداسېندا اۏلدوغونو بیلدیرمک ایسته‌ییرمیش کیمی، لاسکا آزاجېق آغزېنې آچدې، دۏداق‌لارېنې مارچېلداتدې و یاپېشقانلې دۏداق‌لارېنې قۏجا دیش‌لری‌نین اۆستۆنه‌ اؤرته‌رَک راحات بیر ساکیت‌لیک ایچینده‌ کیریییب قالدې. لئوین اۏنون بو سۏن حرکتینی دیققت’له‌ ایزله‌ییردی.

“من ده‌ بئله‌یم! – اۏ، اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی، – من ده‌ بئله‌یم! عئیبی یۏخ دېر… هر شئی یاخشې دېر”.

1-28

بالدان سۏنرا، سَحَر تئزدن آننا آرکادیئونا همین گۆن مۏسکۏدان یۏلا دۆشه‌جه‌ڲی باره‌ده‌ أرینه‌ تئلئقرام گؤندردی.

– یۏخ، من گئتمه‌لی‌یم، گئتمه‌لی‌یم، – دئیه‌ اۏ، اؤز فیکرینده‌کی دَڲیشیک‌لیڲی گلین‌لرینه‌ إله‌ بیر تۏندا ایضاح إدیردی کی، إله‌ بیل سای‌سېز-حئساب‌سېز ایش‌لری‌نین اۏلدوغونو خاطېرلامېشدې، – یۏخ، إله‌ ایندی گئتسم یاخشې دېر!

إستئپان آرکادیچ گۆن‌اۏرتا یئمه‌ڲینی إوده‌ یئمه‌ڲه‌جکدی، لاکین ساعات یئددی’ده‌ باجې‌سېنې اؤتۆرمک اۆچۆن گله‌جه‌ڲینی وعد إتمیشدی.

کیتی ده‌ باشې‌نېن آغرېدېغېنې کاغېذا یازېب گؤندَرَرک گلمه‌دی. دۏللی’یله آننا اوشاق‌لار’لا‌ و اینگیلیس قادېن’لا‌ بیرلیکده‌ ناهار إدیردیلر. اوشاق‌لار قرارسېز اۏلدوق‌لارېندانمې، یۏخ’سا چۏخ حَسّاس اۏلدوق‌لارېنا گؤره‌ بو گۆن آننانېن اۏگۆنکۆ، اۏ قَدَر سئودیک‌لری آننا اۏلمادېغېنې، آرتېق اۏنلارا فیکیر وئر‌مه‌دیڲینی حیسّ إتدیک‌لریندن‌می، بیردن-بیره‌ بیبیی’له اۏیناماغې و اۏنا محبّت گؤرسَتمه‌ڲی کَسدیلر، ایندی آننانېن گئتمه‌سی اۏنلارې قطعیَّن ماراقلاندېرمېردې. آننا بۆتۆن سَحَری یۏلا حاضېرلاشماق’لا‌ مشغول ایدی. اۏ، مۏسکۏداکې تانېش‌لارېنا مکتوب یازېر، اؤز خرج‌لرینی قئید إدیر و أشیا‌لارېنې یېغېشدېرېردې. عۆمومییَّت’له‌، دۏللییه إله‌ گلدی کی، آننا نه‌دن‌سه‌ ناراحات ‌دېر، بو نیگارانچې‌لېق دۏللییه یاخشې تانېش ایدی، اۏ، بونون نه‌دن‌سیز اۏلمادېغېنې و چۏخ واخت آدامېن اؤزۆنه‌ قارشې اۏلان ناراضې‌لېغېنې اؤرت-باسدېر إتدیڲینی بیلیردی. ناهاردان سۏنرا آننا گئیینمک اۆچۆن اؤز اۏتاغېنا قالخدې، دۏللی ده‌ اۏنون دالېنجا گئتدی. – بو گۆن سن نه‌ قَدَر غریبه‌سن! – دۏللی اۏنا دئدی.

– من؟ دۏغرودان مې؟ من غریبه‌ دَڲیلم، من پیسم. بئله‌ حال‌لار منده‌ اۏلور. من هئی آغلاماق ایسته‌ییرم. بو چۏخ آخماق‌لېق دېر، آما کئچیب گئده‌جک، – آننا جلد دئدی و قېزارمېش اۆزۆنۆ آشاغېیا، گئجه‌ لچه‌ڲینی و باتیست یای‌لېغېنې قۏیدوغو کیچیک تۏربا‌نېن اۆزه‌رینه‌ أڲدی. اۏنون گؤز‌لری غریبه‌ شکیلده‌ پارېلدایېر و گؤز یاش‌لارېی’لا‌ دۏلوردو. – من پئتئربورگدان بورایا گلمک ایسته‌میردیم، ایندی‌سه‌ بورادان گئتمک ایسته‌میرم.

– سن بورا گلدین و خئییرخواه‌ ایش گؤردۆن، – دۏللی اۏنا دیققت’له‌ باخاراق دئدی. آننا یاشلې گؤز‌لری’یله‌ اۏنا باخدې.

– إله‌ دئمه‌، دۏللی. من هئچ بیر شئی إتمه‌دیم، إده‌ بیلمه‌دیم. من چۏخ واخت حئیرَت إدیرم کی، نه‌ اۆچۆن اینسان‌لار سؤزۆ بیر یئره‌ قۏیوب منی کۏرلاماق ایسته‌ییر‌لر. من نه‌ إتدیم کی، نه‌ إده‌ بیلَردیم؟ سن اؤزۆن اۏنو باغېشلاماق اۆچۆن اۆره‌ڲینده‌ کیفایت قَدَر محبّت تاپدېن…

– سن‌سیز، آللاه‌ بیلیر، نه‌ اۏلاجاقدې! سن نه‌ قَدَر خۏشبخت‌سن، آننا! – دۏللی دئدی. – سَنین اۆره‌ڲینده‌کی‌لرین هامېسې آیدېن و گؤزَل دیر.

– اینگیلیس‌لر دئمیش‌کن، هر کسین اۆره‌ڲینده‌ اؤز ایسکئلئتۏنس35-لارې وار.

– سَنین اۆره‌ڲینده‌ نه‌ ایسکئلئتۏنس اۏلا بیلَر؟ سنده‌ هر شئی اۏ قَدَر آیدېن دېر کی…

– وار! – آننا بیردن دئدی و گؤز یاش‌لارېندان سۏنرا گؤزلَنیلمَزدن حیله‌گر، ایستئهزالې بیر تَبَسّۆم اۏنون دۏداق‌لارېنې بۆکدۆ.

– آما سَنین بو ایسکئلئتۏنس-لارېن غملی دَڲیل، گۆلمه‌لی دیرلر، – دۏللی گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.

– یۏخ، غملی ‌دیر. سن بیلیرسن‌می، من نه‌ اۆچۆن صاباح دَڲیل، بو گۆن گئدیرم؟ منی أزن بو إعتیرافې سنه‌ آچماق ایسته‌ییرم، – دئیه‌ آننا قطعی حرکت’له‌ اۏتورقادا باشېنې گئرییه‌ آتاراق دۏللی‌نین گؤزلرینه‌ باخدې.

دۏللی آننانېن قولاق‌لارېنا قَدَر، قېورېم قارا هؤرۆک‌لری آلتېندا‌کې بۏینونا قَدَر قېزاردېغېنې گؤرۆب تعجّۆب‌لَندی.

– بَلی، – دئیه‌ آننا سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – بیلیرسن‌می، کیتی نه‌ اۆچۆن ناهار إتمه‌ڲه‌ گلمه‌دی؟ اۏ، منه‌ قارشې قېسقانج‌لېق دویور. من اۏنون قانېنې قارالتدېم…

بو با‌لېن اۏنون اۆچۆن أڲلنجه‌یه‌ دَڲیل، عذابا چئوریلمه‌یینه‌ نه‌دن اۏلدوم. آما اینان کی، من گۆناهکار دَڲیلم، یا دا چۏخ آز گۆناه‌کارام، – اۏ، “چۏخ آز” سؤزۆنۆ نازیک بیر سَسله‌ اوزاداراق دئدی.

– آ، سن بونو لاپ إستیوا کیمی دئدین! – دۏللی گۆله‌رَک دئدی.

آننا اؤزۆنۆ تحقیر اۏلونموش کیمی حیسّ إتدی.

– یۏخ، یۏخ! من إستیوا دَڲیلم، – اۏ، قاش‌لارېنې چاتاراق دئدی. – من بونلارې اۏنا گؤره‌ سنه‌ دئییرَم کی، من بیر دقیقه‌ ده‌ اۏلسون اؤزۆمدن شۆبهه‌لنمه‌ڲه‌ یۏل وئرمه‌رم، – آننا دئدی.

لاکین اۏ، بو سؤز‌لری دئدیڲی دقیقه‌لرده‌ حیسّ إدیردی کی، حاق‌سېز دانېشېر؛ اۏ نه‌اینکی اؤزۆندن شۆبهه‌لنیردی، حتتا ورۏنسکینی یادېنا سالارکن هَیَجان کئچیردیر و محض بیر داها اۏنون’لا قارشېلاشماماق اۆچۆن ایسته‌دیڲینین عکسینه‌ اۏلاراق، داها تئز چېخېب گئدیردی.

– هه‌، إستیوا منه‌ دئییردی کی، سن اۏنون’لا مازورکا اۏینامېسان و اۏ…

– سن تَصَوّۆر إده‌ بیلمَز‌سن کی، بو نه‌ قَدَر گۆلمه‌لی چېخدې. من یالنېز اۏنلارېن آراسېنې دۆزَلتمه‌ڲی دۆشۆنۆردۆم، بیردن تامامی’یله‌ باشقا جۆر اۏلدو. بلکه‌ ده‌ من

ایرادمین ضیدّینه‌ اۏلاراق…

آننا قېزاردې و دایاندې.

– آه‌، اۏنلار بونو تئز حیسّ إدیرلر! – دۏللی دئدی.

– لاکین بو مسأله‌ده‌ اۏنون طرفیندن‌ جیدّی بیر شئی اۏلسایدې، من چۏخ مأیوس اۏلاردېم، – دئیه‌ آننا اۏنون سؤزۆنۆ کَسدی. – من أمینم کی، بۆتۆن بونلار هامېسې اونودولاجاق و کیتی داها منه‌ نیفرت إتمه‌یه‌جک.

– آننا، دۆزۆنه‌ قالسا، من کیتی‌نین اۏنا أره‌ گئتمه‌سینی چۏخ دا ایسته‌میرم. أڲر اۏ ورۏنسکی بیر گۆنۆن ایچینده‌ سنه‌ وورولوبسا، اۏندا بو ایشین پۏزولماسې داها یاخشې دېر.

– آه‌، ایلاهی، بو چۏخ آخماق‌لېق‌ اۏلاردې! – آننا دئدی و اۏنو مشغول إدَن فیکرین سؤز’له‌ ایفاده‌ اۏلوندوغونو إشیتدیکده‌ یئنه‌ اۆزۆنه‌ ممنونلوق قېزارتېسې چؤکدۆ.
– بو دېر، من چۏخ سئودیڲیم کیتینی اؤزۆمه‌ دۆشمن‌ إدیب گئدیرم. آه‌، اۏ نه‌ قَدَر سئویملی ‌دیر! آما دۏللی، سن بو مسأله‌نی یۏلونا قۏیارسان؟ هه‌؟ دۏللی تَبَسّۆمۆنۆ زۏر’لا ساخلایېردې. اۏ، آننانې سئویردی، لاکین آننانېن دا بئله‌ گۆجسۆز جَهَت‌لری اۏلدوغونو گؤرمَک اۏنون خۏشونا گلیردی.

– دۆشمن‌می؟ بو اۏلا بیلمَز.

– من چۏخ ایسته‌ییرم کی، من سیزی نئجه‌ سئویرَمسه‌، سیز ده‌ منی إله‌ سئوه‌سینیز؛ ایندی‌سه‌ من سیزی داها آرتېق سئودیم، – آننا گؤز‌لری یاشاراراق دئدی. – آه‌، من بو گۆن نه‌ قَدَر آخماغام!

اۏ، یای‌لېغېی’لا‌ اۆزۆنۆ سیلدی و گئیینمه‌ڲه‌ باشلادې.

آننا یۏلا دۆشمه‌میشدن بیر آز اؤنجه‌ نه‌ اۆچۆن’سه‌ گئجیکمیش اۏلان إستئپان آرکادیچ اۆزۆ شن و قېزارمېش حالدا چاخېر و سیقار اییی وئره‌رَک گلیب چېخدې. آننانېن حَسّاس‌لېغې دۏللییه ده‌ سیرایت إتمیشدی، اۏ سۏن دفعه‌ بالدېزېنې قوجاقلایاندا پېچېلتې’یلا دئدی:

– یادېندا ساخلا‌، آننا، منیم اۆچۆن إتدیک‌لرینی هئچ واخت اونوتمایاجاغام. و یادېندا ساخلا‌ کی، من سنی أن یاخشې دۏست کیمی سئومیشَم و هر زامان سئوه‌جه‌ڲم!

– باشا دۆشمۆرَم، نه‌ اۆچۆن، – آننا گؤز یاش‌لارېنې گیزله‌ده‌رَک اۏنو اؤپۆب دئدی.

– سن منی باشا دۆشمۆسن و باشا دۆشۆرسَن. ألویداع، منیم عزیزیم!

1-29

“نهایت، هر شئی بیتدی، آللاها شۆکۆر!” – اۆچۆنجۆ زنگه‌ قَدَر واقۏندا دایانېب یۏلو کسَن قارداشې’یلا سۏن دفعه‌ ویداع‌لاشارکن آننا آرکادیئونا‌نېن باشېنا گلَن ایلک فیکیر بو اۏلدو. اۏ، بالاجا دیواندا، آننوشکا‌نېن یانېندا اۏتوردو و یارې‌قاران‌لېق یومشاق واقۏندا یان-یؤوره‌سینه‌ گؤز گزدیردی. “آللاها شۆکۆر، صاباح سئریۏژانې، آلئکسئی آلئکساندرۏویچی گؤره‌جه‌ڲم و یاشامېم یئنه‌ کؤهنه‌ قایدا‌دا، آلېشقان‌لېق إتدیڲیم کیمی یاخشې کئچه‌جک”.

بۆتۆن گۆنۆ تشویش ایچه‌ری‌سینده‌ اۏلان آننا ممنونییت’له‌ و سلیقه’یله‌ یۏلا حاضېرلاشمېشدې؛ بالاجا و مهارَتلی أل‌لری’یله‌ قېرمېزې تۏربانې آچېب باغلادې، کیچیک بالېشې چېخاردېب دیزلری‌نین اۆستۆنه‌ قۏیدو و سلیقه’یله‌ آیاق‌لارېنې بۆرۆیه‌رک ساکیتجه‌ اۏتوردو. خسته‌ بیر خانېم یاتماغا حاضېرلاشېردې. ایکی باشقا خانېم خسته‌ ایله‌

دانېشېردېلار، گۏنبول بیر قارېسا آیاق‌لارېنې ایستی اؤرتۆڲه‌ بۆکۆب واقۏنون یاخشې قېزدېرېلمادېغېندان گیلئی‌لَنیردی. آننا بیر نئچه‌ سؤز’له‌ خانېم‌لارا جاواب وئردی، لاکین صؤحبَتین ماراقلې‌ اۏلمادېغېنې گؤرۆب آننوشکادان بالاجا فنری چېخارتماسېنې خواهیش إتدی و اۏنو اۏتورقانېن قۏلونا بَرکیدیب، أل چانتاسېندان کاغېذ کسَن پېچاغې و اینگیلیس رۏمانېنې گؤتۆردۆ. ایلک اؤنجه‌ اۏخویا بیلمه‌دی. یان-یؤوره‌سینده‌کی وورنوخما و گئدیش-گلیش اۏنا مانع اۏلوردو، سۏنرا قاطار حرکته‌ گلدیکده‌ سَس-کۆیه‌ قولاق وئرمه‌مک مۆمکۆن دَڲیلدی؛ داها سۏنرا بیر یاندان سۏل پنجره‌یه‌ دَڲره‌ک شۆشه‌یه‌ یاپېشېب قالا‌ن قار و اۏنلارېن یانېندان اؤتۆب-کئچن اۆستۆنۆ قار باسمېش، ایستی اؤرتۆڲه‌ بۆرۆنمۆش کۏندوکتۏرون گؤرکَمی، باشقا یاندانسا چؤلده‌ دَهشَتلی چۏوغون اۏلدوغو حاقّېنداکې دانېشېق‌لار اۏنون دیققتینی یایېندېردې. سۏنراسا یئنه‌ عئینی شئی‌لر تکرار اۏلوندو؛ عئینی تاققېلتېی’لا‌ سیلکه‌لنمه‌، پنجره‌یه‌ ووران عئینی قار، بوخار ایستی‌سینی سۏیوغون عئینی عَوضله‌مه‌سی، سۏنرا یئنه‌ همین ایستی، یارې‌قاران‌لېقدا گؤرۆنۆب یۏخ اۏلان عئینی اۆز‌لر و عئینی سَس‌لر؛ آننا آرکادیئونا اۏخوماغا و اۏخودوغونو آنلاماغا باشلادې. آننوشکا جېرېق ألجکلی إنلی أل‌لری’یله‌ قېرمېزې تۏربانې دیزلری‌نین اۆستۆنده‌ توتاراق مۆرگۆله‌میشدی. آننا آرکادیئونا اۏخویور و آنلایېردې، لاکین اۏخوماق، یانې باشقا آدام‌لارېن یاشامې‌نېن تصویرینی ایزله‌مک اۏنون خۏشونا گلمیردی. اۏ، حددن آرتېق اؤزۆ یاشاماغې ایسته‌ییردی. رۏمانېن قهرمانې اۏلان قېزېن خسته‌یه‌ باخدېغېنې اۏخودوقدا اۏ اؤزۆ سَس‌سیز آددېم‌لار’لا خسته‌نین اۏتاغېندا یئریمک ایسته‌ییردی؛ پارلامئنت عۆضوۆنۆن نئجه‌ نیطق سؤیله‌دیڲینی اۏخودوقدا اؤزۆ بو نیطقی سؤیله‌مک ایسته‌ییردی؛ لئدی مئرینین آت اۆستۆنده‌ سۆرۆ دالېنجا گئتدیڲینی، گلین‌لرینی آجېقلاندېردېغېنې و اؤز جسارَتیی’له هامېنې حئیرَته‌ سالدېغېنې اۏخودوقدا بۆتۆن بونلارې اؤزۆ إتمک ایسته‌ییردی. لاکین گؤرمه‌لی بیر ایش یۏخ ایدی و اۏ، بالاجا أل‌لری’یله‌ هامار پېچاغې اۏیناداراق داها سۆرعت’له‌ اۏخویوردو.

رۏمانېن قهرمانې آرتېق اؤز اینگیلیس سعادتینه‌ قۏووشوب، بارۏنلوق و مۆلک ألده‌ إتدیکده‌، آننا دا اۏنون’لا بیرلیکده‌ بو مۆلکه‌ گئتمک ایسته‌دیکده‌ بیردن اۏ حیسّ إتدی کی، قهرمان بونلاردان خجالت چکمه‌لی‌دیر و آننا اؤزۆ ده‌ بوندان اوتانج دویور. لاکین اۏ، نه‌ اۆچۆن خجالت چکمه‌لی‌دیر؟ “من نه‌ اۆچۆن اوتانج دویمالې‌یام؟” – دئیه‌ آننا سانکی تحقیر اۏلوندوغوندان حئیرت‌لَنه‌رَک اؤز-اؤزۆندن سۏروشدو. اۏ، کیتابې کنارا قۏیوب، کاغېذ کسَن پېچاغې ایکی ألی’یله‌ بَرک-بَرک سېخاراق اۏتورقایا سؤیکَندی. خجالت چکمه‌لی هئچ بیر شئی یۏخ ایدی. اۏ، بۆتۆن مۏسکۏ خاطیره‌لرینی گؤتۆر-قۏی إتدی. هامېسې یاخشې و خۏش خاطیره‌لر ایدی. با‌لې خاطېرلادې، ورۏنسکینی و اۏنون وورغون، ایطاعتکار چؤهره‌سینی خاطېرلادې، اۏنون’لا اۏلان بۆتۆن مۆناسیبت‌لرینی خاطېرلادې: خجالت چکمه‌لی هئچ بیر شئی یۏخ ایدی. لاکین بونون’لا بیرلیکده‌ خاطیره‌لری‌نین محض بو یئرینده‌ خجالت حیسّی داها دا گۆجلَندی، سانکی ایچینده‌ن گلَن بیر سَس محض بورادا، ورۏنسکینی خاطېرلادېغې زامان اۏنا دئییردی: “ایستی دیر، چۏخ ایستی دیر، قایناردېر”. “آخې نه‌ اۏلوب کی؟ – اۏ، اۏتورقادان قالخېب تزه‌دن اۏتوراراق قطعیَّت’له‌ اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی.

– بۆتۆن بونلار نه‌ دئمک دیر؟ مَڲَر من بونا آچېق-آشکار باخماغا قۏرخوراممې؟ آخې نه‌ اۏلوب کی؟ مَڲَر منیم’له‌ بو ضابیط-اوشاق آراسېندا هر بیر تانېش’لا‌ اۏلان مۆناسیبتد‌ن آیرې بیر مۆناسیبت وارمې و اۏلا بیلرمی؟” اۏ، حقارت’له‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک کیتابې یئنه‌ گؤتۆردۆ، لاکین آرتېق نه‌ اۏخودوغونو قطعیَّن باشا دۆشمه‌دی. اۏ، کاغېذ کسَن پېچاغې شۆشه‌یه‌ چَکدی، سۏنرا اۏنون هامار و سۏیوق طرفینی یاناغېنا قۏیدو و بیردن نه‌دن‌سیز اۏلاراق قلبینه‌ حاکیم اۏلان سئوینج حیسّیندن‌ آز قالدې کی، بَرکدن گۆلسۆن. اۏ حیسّ إدیردی کی، عصب‌لری تئل کیمی گئتدیکجه‌ داها آرتېق دارتېلېب نه‌یه‌سه‌ دۏلانېر. اۏ حیسّ إدیردی کی، گؤز‌لری گئتدیکجه‌ داها گئنیش آچېلېر، أل و آیاق بارماق‌لارې عصبی حالدا تیتره‌ییر، ایچینده‌کی نه‌سه‌ نَفَسینی کسیر و بو تیترک یارې‌قاران‌لېقداکې بۆتۆن صورَت’له‌ر و سَس‌لر غئیری-عادی بیر پارلاق‌لېق’لا اۏنو سارسېدېردې. فاصیله‌سیز اۏلاراق شۆبهه‌لر ایچینده‌ قالېردې، واقۏنون ایره‌لی، یۏخ’سا گئری حرکت إتدیڲینی و یاخود بیر یئرده‌ دایاندېغېنې بَلیر‌لَشدیره‌ بیلمیردی. یانېنداکې آننوشکا ایدی‌می، یۏخ’سا باشقا بیر آدامدې؟ “اۏرا‌دا، دستکدن آسېلان نه’یدی: اۏنون کۆرکۆیدۆمۆ، یۏخ’سا تۆکلۆ بیر حئیواندې؟ بس من اؤزۆم بورادا نه‌ إدیرم؟ بو، منم، یۏخ’سا باشقا آدام دېر؟” بئله‌ بیر هوش‌سوزلوغا تسلیم اۏلماقدان دَهشَت ایچینده‌’‌یدی. لاکین نه‌سه‌ اۏنو بو یادداشسېزلېغا سۆرۆک‌لَییردی و اۏ ایسته‌سه‌، بونا تسلیم اۏ‌لار، یا دا بوندان چکینردی. اۏ، اؤزۆنه‌ گلمک اۆچۆن آیاغا قالخدې، شا‌لې کنارا آتدې و ایستی پالتارې‌نېن پئلئرینینی چېخارتدې. بیر آن‌لېغا اؤزۆنه‌ گله‌رَک بیر دۆڲمه‌سی چاتېشمایان اوزون نانکا پالتۏ‌دا ایچه‌ری‌ گیرَن آرېق موژیکین اۏجاقچې اۏلدوغونو و تئرمۏمئتری یۏخلا‌دېغېنې، اۏنون آرخاسېنجا قاپې‌دان ایچه‌ری‌ کۆلَک و قارېن هۆجوم چکدیڲینی آنلادې، سۏنرا یئنه‌ هر شئی بیر-بیرینه‌ قارېشدې… اوزون بئل‌لی موژیک دوواردا نه‌’یسه‌ گمیرمه‌ڲه باشلادې، قۏجا قارې آیاق‌لارېنې بۆتۆن واقۏن بۏیونجا اوزاتدې و واقۏن قارا بولود‌لار’لا دۏلدو؛ سۏنرا سانکی کیمی‌سه‌ دیدیب پارچالایېرلارمېش کیمی نه‌سه‌ دَهشت’له‌ جېرېلدادې و تاققېلدادې؛ سۏنرا قېرمېزې بیر اۏد اۏنون گؤزلرینی قاماشدېردې و داها سۏنرا هر شئی دووار’لا اؤرتۆلدۆ. آننا اوچوروما یووارلاندېغېنې حیسّ إدیردی. لاکین بۆتۆن بونلار قۏرخونج یۏخ، مزه‌لی’یدی. بۆرۆنمۆش و اۆست-باشېنې قار باسمېش آدام اۏنون قولاغېنا نه‌سه‌ قېشقېردې. اۏ آیاغا قالخېب اؤزۆنه‌ گلدی؛ دوراغا گلیب چاتدېق‌لارېنې و قېشقېران آدامېن کۏندوکتۏر اۏلدوغونو آنلادې. اۏ، چېخارتدېغې پئلئرینی و یای‌لېغېنې آننوشکادان ایسته‌دی، اۏنلارې گئیینیب قاپېیا دۏغرو گئتدی.

– چؤله‌ چېخماق ایسته‌ییرسینیز؟ – دئیه‌ آننوشکا سۏروشدو.

– هه‌، بیر آز نفس آلماق ایسته‌ییرم. بورا چۏخ ایستی دیر.

آننا قاپېنې آچدې. قاپې‌نېن آغزېندا کۆلَک و چۏوغون اۏنون’لا أل ‌به ‌یاخا اۏلدو. آننایا بو دا خۏش گلدی. اۏ، قاپېنې آچېب چؤله‌ چېخدې. کۆلَک سانکی اۏنو گؤزله‌ییرمیش کیمی سئوینج’له‌ وېیېلدادې و اۏنو گؤتۆرۆب آپارماق ایسته‌دی، لاکین اۏ، ألی’یله‌ سۏیوق دیرَکدن یاپېشاراق پالتارې‌نېن أتک‌لرینی توتا-توتا پلاتفۏرمایا إندی و واقۏنون

آرخاسېنا کئچدی. کۆلَک سکیده‌ داها گۆجلۆیدۆ، لاکین واقۏنون‌لارېن آرخاسېندا‌کې پلَتفۏرمداسا ساکیت‌لیکدی. اۏ، قار‌لې، شاختا‌لې هاوانې لَذَّت’له‌، سینه‌ دۏلوسو ایچینه‌ چکیر و واقۏنون یانېندا دایاناراق پلاتفۏرمایا و ایشېق’لاندېرېلمېش دوراغا گؤز گزدیریردی.

1-30

دَهشَتلی بۏران دوراغېن تینینده‌کی سوتون‌لار بۏیونجا دۆزۆلمۆش واقۏنون‌لارېن تَکَر‌لری آراسېنا جوماراق اوغولدایېردې. واقۏنون‌لارې، سوتون‌لارې، آدام‌لارې، گؤزه‌ گؤرۆنن هر شئیی قار باسمېشدې و بو قار گئتدیکجه‌ آرتماقدایدې. بیر آن‌لېغا بۏران ساکیت‌لَشدی، لاکین سۏنرا إله‌ شیدَّت’له‌ هۆجوم چَکدی کی، سانکی اۏنون قارشې‌سېندا تاب گتیرمک مۆمکۆن دَڲیلدی. بونون’لا بئله‌ بعضی آدام‌لار پلاتفۏرما‌نېن تاختا‌لارېنې آیاق‌لارې آلتېندا جېرېلداداراق و بؤیۆک قاپې‌لارې آرام‌سېز آچېب-اؤرته‌رَک اۏرا-بورا قاچېر، بیر-بیری’یله‌ شن حالدا دانېشېردېلار. بیر آدامېن أڲیلمیش کؤلگه‌سی آننانېن آیاق‌لارې آلتېندان سۆرۆشۆب کئچدی و دَمیره‌ وورولان چکیج سَس‌لری إشیدیلدی. “دئپئشانې وئر!” – طوفانلې قاران‌لېغېن اۏ بیری طرفیندن‌ آجېقلې بیر سَس گلدی. “بورا بویورون! № 28!” – دئیه‌ چئشیدلی سَس‌لر قېشقېرېر و بۆرۆنمۆش، قار باسمېش آدام‌لار قاچېب کئچیردیلـر. آغېز‌لارېندا پاپیرۏس‌لارې کؤزه‌رَن ایکی جناب آننانېن یانېندان کئچیب گئتدی. آننا دۏیونجا نفس آلماق اۆچۆن بیر داها دریندن‌ نفس آلدې و سۆتوندان توتوب واقۏنا گیرمک اۆچۆن ألینی حالقادان چېخارتمېشدې کی، حربی پالتۏلو بیر آدام اۏنون یانېندا دایاناراق فنرین تیترک ایشېغې‌نېن قارشې‌سېنې کَسدی. آننا گؤز گزدیردی و درحال ورۏنسکی‌نین اۆزۆنۆ تانېدې. ورۏنسکی ألینی گۆنلۆکلۆ پاپاغېنا آپاراراق آننانېن قارشې‌سېندا تعظیم إتدی و اۏنا بیر شئی لازېم اۏلوب-اۏلمادېغېنې، اۏنا نئجه‌ قوللوق گؤرسه‌ده‌ بیله‌جه‌ڲینی سۏروشدو. هئچ بیر جاواب وئرمَزدن کیفایت قَدَر اوزون سۆرَج ورۏنسکیدن گؤزلرینی چکمه‌یَن آننا اۏنون کؤلگه‌ده‌ دایانماسېنا باخمایاراق، اۆزۆنۆن و گؤزلری‌نین ایفاده‌سینی گؤرۆر، یا دا گؤردۆڲۆنۆ ظنّ إدیردی. بو، دۆنَن آننایا حدّیندن‌ آرتېق چۏخ إتکی گؤرسه‌دن همین ایطاعتکار مفتونلوق ایفاده‌سییدی. بو سۏن گۆن‌لرده‌، حتتا ایندیجه‌ آننا دفعه‌لر’له‌ اؤز-اؤزۆنه‌ دئمیشدی کی، ورۏنسکی اۏنون اۆچۆن هر زامان، هر یئرده‌ راست گلینَن یۆز‌لر’له گنجدن بیری دیر و اۏ، ورۏنسکی حاققېندا دۆشۆنمه‌ڲی هئچ واخت اؤزۆنه‌ روا گؤرمه‌یه‌جَک؛ لاکین ایندی، اۏنون’لا قارشېلاشدېغې ایلک آنداجا آننانې سئوینجلی بیر ایفتیخار حیسّی بۆرۆدۆ. آننایا اۏنون نه‌ اۆچۆن بورادا اۏلدوغونو سۏروشماق لازېم دَڲیلدی. آننا اۏنون اؤزۆندن إشیتمیش کیمی أمین‌لیک’له‌ بیلیردی کی، ورۏنسکی اۏنون یانېندا اۏلماق اۆچۆن بورادا دېر.

– من سیزین گئتدیڲینیزی بیلمیردیم. نه‌ اۆچۆن گئدیر‌سینیز؟ – آننا سۆتوندان توتماق اۆچۆن قالدېردېغې ألینی آشاغې سالاراق دئدی.

– نه‌ اۆچۆن گئدیرم؟ – ورۏنسکی دۆز اۏنون گؤزلرینه‌ باخاراق تکرار إتدی. – سیز بیلیر‌سینیز، من اۏنا گؤره‌ گئدیرم کی، سیز هارا‌دا اۏلسانېز، من ده‌ اۏرا‌دا اۏلوم، – اۏ دئدی، – باشقا جۆر إده‌ بیلمه‌رَم.

بو زامان کۆلَک سانکی مانعه‌نی دفع إده‌رَک واقۏنون‌لارېن اۆستۆنده‌کی قارې سۏووردو، قۏپموش دَمیر لؤوحه‌نی هارا’سا چېرپدې و ایره‌لیده‌ پارۏوۏز فیتی آغلار و غملی بیر سَسله‌ فریاد قۏپاردې. چۏوغونون بۆتۆن دَهشَتی ایندی آننایا داها گؤزَل گؤرۆنۆردۆ. ورۏنسکی اۏنون اۆره‌ڲی‌نین آرزېلادېغې، لاکین عاغلې’یلا قۏرخدوغو بیر شئیی دئمیشدی. آننا هئچ بیر جاواب وئرمه‌دی و ورۏنسکی اۏنون اۆزۆنده‌ مۆباریزه‌ گؤردۆ.

– أڲر دئدیک‌لریم خۏشونوزا گلمه‌دیسه‌، منی باغېشلایېن، – ورۏنسکی ایطاعت’له دئدی.

اۏ، نزاکت’له‌، إحتیرام’لا، آما عئینی زاماندا اۏ قَدَر عیناد و أمین‌لیک’له‌ دانېشېردې کی، آننا اوزون سۆرَج هئچ بیر جاواب وئره‌ بیلمه‌دی.

– سیزین دئدیک‌لرینیز یاخشې دَڲیل و من سیزدن خواهیش إدیرم، أڲر سیز یاخشې آدام‌سېنېز’‌سا، دئدیک‌لرینیزی اونودون، من ده‌ اونودارام، – نهایت، اۏ دئدی.

– سیزین هئچ بیر سؤزۆنۆزۆ، هئچ بیر حرکتینیزی من هئچ واخت اونوتمایاجاغام و اونودا بیلمه‌رَم…

– بس دیر، بس دیر! – آننا ورۏنسکی‌نین إحتیراص’لا باخدېغې اۆزۆنه‌ عبَث یئره‌ جیدّی ایفاده‌ وئرمه‌ڲه‌ چالېشاراق قېشقېردې. و ألی’یله‌ سۏیوق سۆتوندان یاپېشېب پیلله‌لر’له‌ قالخاراق جلد واقۏنون دَهلیزینه‌ گیردی. لاکین بو کیچیک دَهلیزده‌ دایاناراق باش وئرَن‌لری فیکرینده‌ گؤتۆر-قۏی إتمه‌ڲه‌ باشلادې. نه‌ اؤزۆنۆن، نه‌ ده‌ اۏنون سؤز‌لرینی خاطېرلامادان حیسّ‌لریی’له درک إتدی کی، بو آنی صؤحبَت اۏنلارې دَهشَتلی درَجه‌ده‌ بیر-بیرینه‌ یاخېنلاشدېرېب؛ اۏ، بوندان هم قۏرخموشدو، هم ده‌ اؤزۆنۆ خۏشبخت حیسّ إدیردی. بیر نئچه‌ ثانییه‌ دایاندېقدان سۏنرا واقۏنا گیریب اؤز یئرینده‌ اۏتوردو. ایلک اؤنجه‌ اۏنا عذاب وئرَن همین إعجازکار گرگین دوروم نه‌اینکی یئنی‌دن باشلاندې، حتتا شیدَّت’له‌نیب اۏ دَرَجه‌یه‌ چاتدې کی، ایچینده‌ حددن آرتېق گریلمیش اۏلان نه‌یین’سه‌ هر آن قېرې’لا‌ بیله‌جه‌ڲیندن‌ قۏرخدو. اۏ، بۆتۆن گئجه‌نی یاتمادې. لاکین اۏنون خیالېنې بۆرۆین بو گرگین‌لیک و رؤیالار ایچه‌ری‌سینده‌ خۏشا گلمه‌ین و قاران‌لېق هئچ بیر شئی یۏخ دېر؛ عکسینه‌، نه‌سه‌ سئویندیریجی، یاندېرېجې و هَیَجانلاندېرېجې بیر شئی واردې. سَحَره‌ یاخېن آننا اۏتورقادا اۏتورموش حالدا مۆرگۆله‌دی، آیېلدېقدا هاوا آرتېق ایشېق’لانمېشدې و قاطار پئتئربورگا یاخېنلاشېردې. درحال إوی، أری، اۏغلو حاققېندا فیکیرلـر، بو گۆنۆن و سۏنراکې گۆن‌لرین قایغې‌لارې اۏنو إحاطه‌یه‌ آلدې.

پئتئربورگدا قاطار دایانان کیمی اۏ، واقۏندان چېخدې و دیققتینی جلب إدَن ایلک سیما أری‌نین صیفَتی اۏلدو. “آه‌، ایلاهی! اۏنون قولاق‌لارې نه‌ اۆچۆن بئله‌ اۏلوب؟” – أری‌نین

سۏیوق و وۆقار‌لې گؤرکَمینی و اؤزل‌لیک’له‌ ایندی اۏنو حئیرَته‌ سالان دَ‌ڲیرمی بؤرکۆنۆن کنارلارېنا سؤیکنمیش قولاق‌لارېنا باخاراق دۆشۆندۆ. اۏ، آننانې گؤره‌رَک عادَتی اۆزره‌ دۏداق‌لارېندا ایستئهزالې بیر تَبَسّۆم’له‌، بؤیۆک و یۏرقون گؤز‌لری’یله‌ دۆز آروادېنا باخاراق اۏنا طرف گئتدی. آننا أری‌نین یۏرقون و عینادکار باخېش‌لارې’یلا قارشېلاشدېقدا سانکی اۏنو باشقا جۆر گؤره‌جه‌ڲینی گؤزله‌ییرمیش کیمی، خۏشاگلمز بیر حیسّدن اۆره‌ڲی سېخېلدې. اۏنون’لا گؤرۆشرکن دویدوغو اؤزۆندن ناراضې‌لېق حیسّی آننانې اؤزل‌لیک’له‌ حئیرَته‌ سالدې. أرینه‌ قارشې مۆناسیبتینده‌ دویدوغو بو حیسّ ریاکار‌لېق حالېنا بنزَر، چۏخدانکې، تانېش بیر حیسّ ایدی؛ لاکین أوّل‌لر اۏ، بو حیسّین فرقینه‌ وارمامېشدې، ایندی‌سه‌ بونو اۆرَک آغرې‌سې’یلا و آچېق-آشکار درک إتدی.

– هه‌، گؤرۆر‌سن‌می، مئهریبان أرین، إولندیڲیمیزین ایکینجی ایلینده‌ اۏلدوغو قَدَر مئهریبان أرین سنی گؤرمَک آرزې‌سې‌’یلا یانېردې، – اۏ، اؤزۆنۆن لنگ و جېر سَسی’یله‌ دئدی. اۏ، دئمک اۏ‌لار کی، آروادې’یلا هر زامان بو تۏندا دانېشېردې و بو سانکی بئله‌ طرزده‌ دانېشان بیر باشقاسېنا یؤنَلمیش ایستئهزالې تۏن ایدی.

– سئریۏژا سلامت‌دېرمې؟ – دئیه‌ آننا سۏروشدو.

– منیم جۏشقونلوغومون مۆکافاتې إله‌ بو دېر؟ – اۏ دئدی. – سلامت‌دېر، سلامت‌دېر…

1-31

ورۏنسکی بۆتۆن بو گئجه‌نی یاتماغې هئچ عاغلېنا بئله‌ گتیرمه‌دی. اۏ گاه‌ گؤزلرینی دۆز قارشې‌سېنا زیلله‌یه‌رَک، گاه‌ دا گیریب-چېخان‌لارې گؤزدن کئچیرده‌رَک اؤز اۏتورقاسېندا اۏتورموشدو و أڲر أوّل‌لر اؤز سارسېلماز ساکیت گؤرکَمی’یله‌ اۏنو تانېمایان‌لارې حئیرَته‌ سالېر و هَیَجانلاندېرېردې‌’سا، ایندی داها آرتېق مغرور و تَکَبّۆرلۆ گؤرۆنۆردۆ. اۏ، آدام‌لارا أشیا کیمی باخېردې. اۏنون قارشې‌سېندا اۏتورموش، قضا محکَمه‌سینده‌ خیدمت إدَن عصبی، گنج آدام بو گؤرکَمینه‌ گؤره‌ ورۏنسکییه نیفرت إدیردی. گنج آدام اۏنون’لا پاپیرۏس چکیر، اۏنون’لا دانېشېر و حتتا اؤزۆنۆن أشیا دَڲیل، بیر اینسان اۏلدوغونو اۏنا حیسّ إتدیرمک اۆچۆن اۏنو دۆرتمه‌لییردی‌’سه ده‌، ورۏنسکی یئنه‌ ده‌ اۏنا فنره‌ باخېرمېش کیمی باخېردې و گنج آدام اینسان کیمی تصدیق اۏلونماماسې‌نېن تانسییۏنو آلتېندا اؤز تمکینینی ایتیره‌رَک اۆز-گؤزۆنۆ أڲیردی.

ورۏنسکی هئچ نه‌یی، هئچ کیمی گؤرمۆردۆ. اۏ، اؤزۆنۆ شاه‌ کیمی حیسّ إدیردی، اۏنا گؤره‌ یۏخ کی، آننادا إتکی بوراخدېغېنا أمین ایدی (اۏ، هله‌ بونا اینانمېردې)، اۏنا گؤره‌ کی آننانېن باغېشلادېغې إتکی اۏنا خۏشبخت‌لیک و غرور وئریردی.

بۆتۆن بونلاردان نه‌ چېخاجاغېنې اۏ بیلمیر و حتتا بو باره‌ده‌ دۆشۆنمۆردۆ. اۏ حیسّ إدیردی کی، بو واختا قَدَر اۏنون اؤزباشېنا بوراخېلمېش، پراکنده‌ قۆوّه‌لری ایندی بیر

یئره‌ تۏپلانېب و قۏرخونج بیر شیدَّت’له‌ یئگانه‌ خۏشبخت مَقصَده‌ دۏغرو یؤنه‌لیب. و اۏ، بونون’لا خۏشبخت ایدی. اۏ یالنېز بیلیردی کی، آننایا حقیقتی سؤیله‌میشدی، آننا هارا‌دا اۏلاجاقسا، اۏ دا اۏرا‌دا اۏلماق اۆچۆن گئتمیشدی، ایندی اۏنون اۆچۆن یاشامېن بۆتۆن خۏشبخت‌لیڲی، یاشامېن یئگانه‌ آنلامې آننانې گؤرمَک و اۏنون سَسینی إشیتمک ایدی. بۏلۏقۏوا دوراغېندا سئلتئر سویو ایچمک اۆچۆن واقۏندان دۆشۆب آننانې گؤردۆڲۆ زامان اۏ، غئیری-ایختییاری اۏلاراق دۆشۆندۆڲۆنۆ إله‌ ایلک سؤزده‌جه‌ آننایا سؤیله‌میشدی. و بونو آننایا دئدیڲینه‌، اۏنون ایندی بونو بیلدیڲینه‌ و بو باره‌ده‌ دۆشۆندۆڲۆنه‌ اۏ، شاد ایدی. اۏ، بۆتۆن گئجه‌نی یاتمامېشدې. اؤز واقۏنونا قایېتدېقدان سۏنرا آننانې گؤرمۆش اۏلدوغو بۆتۆن دوروم‌لارې، اۏنون بۆتۆن سؤز‌لرینی دایانمازدان گؤتۆر-قۏی إدیر و مۆمکۆن اۏلا بیلن بیر گله‌جه‌ڲین مَنظَره‌لری خیالېندان کئچیبگئتدیکجه آز قالا‌ اۆره‌ڲی دایانېردې.

اۏ، پئتئربورگدا واقۏندان چېخارکن یوخوسوز کئچیرتدیڲی گئجه‌دن سۏنرا سۏیوق واندان چېخمېش کیمی اؤزۆنۆ گۆمراه‌ و طراوَتلی حیسّ إتدی. اؤز واقۏنونون یانېندا دایاناراق آننانېن چېخماسېنې گؤزله‌دی. “بیر داها اۏنو گؤره‌جه‌ڲم، – غئیری-ایختییاری گۆلۆمسه‌یه‌رَک اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی، – اۏنون یئریشینی، اۏنون اۆزۆنۆ گؤره‌جه‌ڲم؛ بلکه‌ بیر سؤز دئدی، باشېنې چئویردی، بیر دفعه‌ باخدې، بلکه‌ گۆلۆمسه‌دی ده‌”. لاکین اۏ، آننانې گؤرمَزدن أوّل اۏنون أرینی گؤردۆ، دوراق رئیسی اۏنو ایزدیحامېن آراسېندان إحتیرام’لا آپارېردې. “آه‌، بو، اۏنون أریدیر(أری دیر)!” ایندی یالنېز ایلک دفعه‌ اۏلاراق ورۏنسکی آچېق-آشکار آنلادې کی، بو أر آننای’لا‌ باغلې بیر شخص ‌دیر. اۏ بیلیردی کی، آننانېن أری وار، لاکین اۏنون وار‌لېغېنا اینانمېردې و یالنېز ایندی اۏنو گؤردۆکده‌، اۏنون باشېنې، چیڲین‌لرینی و قارا شالوار‌لې آیاق‌لارېنې گؤردۆکده‌، اؤزل‌لیک’له‌ بو أرین بیر اؤزل‌لیکچی‌لیک حیسّی’یله‌ آننانېن ألیندن‌ ساکیتجه‌ توتدوغونو گؤردۆکده‌ بونا اینانمالې اۏلدو.

اۏ، آلئکسئی آلئکساندرۏویچین پئتئربورگلویا اؤزل تر-تمیز اۆزۆنۆ، دَ‌ڲیرمی ایشلیاپالې و بیر آز کۆرَک‌لری چېخمېش، ایفراط درَجه‌ده‌ اؤزۆندن راضې فیقورونو گؤرۆب اۏنون وار‌لېغېنا ایناندې، سوسوزلوقدان یانان بیر آدام اؤزۆنۆ بیر بولاغا چاتدېرېب بو بولاقدان بیر ایتین، بیر قۏیونون، یاخود بیر دۏنوزون سو ایچدیڲینی و سویو بولاندېردېغېنې گؤردۆکده‌ نئجه‌ بیر خۏشاگلمز حیسّ دویاردېسا، اۏ دا بئله‌ بیر حیسّ دویدو. آلئکسئی آلئکساندرۏویچین آغېر آددېم‌لار’لا چاناغېنې اۏینا‌دا-اۏینا‌دا لنگ یئریشی ورۏنسکینی اؤزل‌لیک’له‌ تحقیر إدیردی. اۏ، آننانې سئومه‌ڲه‌ یالنېز اؤزۆنۆن تام حاقّې اۏلدوغونو قبول إدیردی. آنناسا إله‌ همین آننایدې؛ اۏنون گؤرکَمی یئنه‌ ده‌ فیزیکی اۏلاراق ورۏنسکینی جۏشدورور، قلبینی خۏشبخت‌لیک حیسّی’یله‌ دۏلدوراراق و هَیَجانلاندېراراق اۏنا إتکی گؤرسه‌دیردی. اۏ، ایکینجی سالۏندان قاچېب گلَن آلمان-لاکئیه‌ أشیا‌لارې گؤتۆرۆب گئتمه‌سینی أمر إتدی، اؤزۆسه‌ آننایا یاخېنلاشدې. اۏ، أر’له‌ آروادېن ایلک گؤرۆش‌لرینی گؤرمۆشدۆ و عاشیقه‌ اؤزل بیر فهم’له‌ آننانېن أری’یله‌ دانېشارکن یۆنگۆلجه‌ سېخېلدېغېنې حیسّ إتمیشدی. “یۏخ، اۏ، أرینی سئومیر و سئوه‌ ده‌

بیلمَز”، – دئیه‌ اؤز-اؤزۆنه‌ قطع إله‌دی.

هله‌ آننا آرکادیئونایا یاخېنلاشدېغې زامان اۏنون آرخادان گلدیڲینی آننانېن حیسّ إتدیڲینی گؤرۆب سئویندی. آننا دؤنۆب گئری باخمېش، اۏنو تانېیاراق یئنه‌ أرینه‌ طرف دؤنمۆشدۆ.

– گئجه‌نی یاخشې کئچیردی(کئچیرتدی)نیزمی؟ – دئیه‌ اۏ، هم آننایا، هم ده‌ اۏنون أرینه‌ باش أڲدی و بو سلام تعظیمینی اؤز حئسابېنا قبول إدیب-إتمَمه‌ڲی و اۏنو تانېیېب-تانېماماغې آلئکسئی آلئکساندرۏویچین عؤهده‌سینه‌ بوراخدې.

– تَشَکّۆر إدیرم، چۏخ یاخشې کئچدی، – دئیه‌ آننا جاواب وئردی.

آننانېن اۆزۆ یۏرقون گؤرۆنۆردۆ و آرتېق اۏنون گاه‌ تَبَسّۆمۆنده‌، گاه‌ دا گؤزلرینده‌ اۏینایان هَیَجاندان أثر-علامت قالمامېشدې؛ لاکین ورۏنسکییه باخارکن بیر آن‌لېغا اۏنون گؤزلرینده‌ نه‌سه‌ پارېلدادې و بو ألۏوون درحال سؤندۆڲۆنه‌ باخمایاراق، ورۏنسکی بو آندا اؤزۆنۆ خۏشبخت حیسّ إتدی. آننا أری‌نین ورۏنسکینی تانېیېب-تانېمادېغېنې اؤرگنمک اۆچۆن اۏنا باخدې. آلئکسئی آلئکساندرۏویچ ورۏنسکییه ناراضې-ناراضې باخاراق دالقېن حالدا اۏنون کیم اۏلدوغونو خاطېرلاماغا چالېشېردې. داش قایایا راست گلمیش کیمی، ورۏنسکی‌نین ساکیت‌لیڲی و اؤزۆنه‌ أمین‌لییڲی آلئکسئی آلئکساندرۏویچین سۏیوق تَکَبّۆرۆ’یله‌ قارشېلاشمېشدې.

– قراف ورۏنسکیدیر، – آننا دئدی.

– آ! دئیه‌سن، بیز تانېشېق، – آلئکسئی آلئکساندرۏویچ ألینی اوزاداراق لاقئید‌لیک’له‌ دئدی. – دئمک، آناسې’یلا گئتدین، اۏغلو’یلا قایېتدېن، – اۏ، هر سؤزۆنۆ بیر مانات هديه‌ إدیرمیش کیمی آیدېن تلفّۆظ إده‌رَک دئدی. – سیز، یَقین، مضونییتده‌ن قایېدېر‌سېنېز؟ – دئدی و جاواب گؤزله‌مَزدن اؤزۆنۆن هنَک‌یانا تۏنوی’لا‌ آروادېندان سۏروشدو: – مۏسکۏدان آیرېلارکن چۏخ گؤز یاشې تؤکۆلدۆمۆ؟

آروادېنا بئله‌ مۆراجیعت إتمک’له‌ اۏ، ورۏنسکییه تک قالماق آرزې‌سېندا اۏلدوغونو بیلدیرمک ایسته‌ییردی و اۏنا طرف دؤنۆب ألینی ایشلیاپاسېنا تۏخاندېردې؛ لاکین ورۏنسکی آننا آرکادیئونایا مۆراجیعت إتدی:

– اومود إدیرم کی، سیزی زییارَت إتمک شَرَفینه‌ ناییل اۏلاجاغام، – اۏ دئدی. آلئکسئی آلئکساندرۏویچ یۏرقون گؤز‌لری’یله‌ ورۏنسکییه باخدې.
– چۏخ شادام، – اۏ، سۏیوق طرزده‌ دئدی، – بیز بازار إرته‌سی گۆن‌لری قبول إدیریک.

– ورۏنسکیدن تامام آیرېلدېقدان سۏنرا آروادېنا دئدی: – نه‌ یاخشې اۏلدو کی، سنی قارشېلاماق اۆچۆن یارېم ساعات بۏش واخت تاپا بیلدیم و اؤز مئهریبان‌لېغېمې سنه‌ گؤرسه‌ده‌ بیلدیم، – دئیه‌ عئینی هنَک‌یانا تۏن’لا‌ سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – سن اؤز

مئهریبان‌لېغېنې حددن آرتېق وورغولایېرسان کی، من ده‌ بونو چۏخ قیمَتلندیریم،

– دئیه‌ آننا عئینی هنَک‌یانا تۏن’لا‌ جاواب وئره‌رَک آرخادان گلَن ورۏنسکی‌نین آیاق سَس‌لرینه‌ غئیری-ایختییاری قولاق آسېردې. “آخې منه‌ نه‌ دَخلی وار؟” – اۏ دۆشۆندۆ و سئریۏژا‌نېن اۏنسوز نئجه‌ واخت کئچیرتمه‌سی حاققېندا أرینی سۏرغو-سوالا‌ توتدو.

– چۏخ گؤزَل! ماریئتتئ دئییر کی، سئریۏژا چۏخ یاخشې دېر و… من سنی کَدَرلَندیرمه‌لی‌یم… اۏ، سَنین اۆچۆن أرین قَدَر دارېخمېردې. منه‌ داها بیر گۆن هديه‌ إتدیڲین اۆچۆن بیر داها مئرسی، منیم عزیزیم. بیزیم سئویملی ساماوارېمېز چۏخ سئوینه‌جک (اۏ، مشهور قرافینیا لیدییا ایوانۏونایا هر زامان هر شئیین اۆستۆنده‌ هَیَجانلانېب اؤزۆندن چېخدېغېنا گؤره‌ “ساماوار” آدې قۏیموشدو). اۏ، سَنین باره‌ن‌ده‌ سۏروشوردو. و بیلیر‌سن، أڲر مصلحَت گؤرمه‌ڲیمه‌ ایزین وئریرسن’سه‌، إله‌ بو گۆن اۏنون یانېنا گئتسه’‌یدین، یاخشې اۏلاردې. آخې اۏ هامې‌نېن قایغې‌سېنې چکیر. ایندی اۏ، اؤزۆنۆن بۆتۆن قایغې‌لارېندان باشقا، بیر ده‌ اۏبلۏنسکی‌لری بارېشدېرماق’لا مشغول دېر.

قرافینیا لیدییا ایوانۏونا آننانېن أری‌نین دۏستو و پئتئربورگ کۆبار جمعيّتی داییره‌لریندن بیری‌نین مرکزییدی؛ آننا أرینه‌ گؤره‌ بو آدام‌لار’لا داها یاخېندان باغلې’یدې.

– آخې من اۏنا یازمېشدېم.

– اۏ، هامې‌سېنې یان-یؤوره‌لی بیلمک ایسته‌ییر. أڲر یۏرولمامېسان’سا، اۏنون یانېنا گئت، منیم عزیزیم. هه‌، کۏندراتی سَنین اۆچۆن کارئت حاضېرلایار، منسه‌ کۏمیته‌یه‌ گئدیرم. یئنه‌ تک‌باشېنا ناهار إتمه‌یه‌جه‌ڲَم، – دئیه‌ آلئکسئی آلئکساندرۏویچ بو دفعه‌ جیدّی بیر تۏن’لا‌ سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – تَصَوّۆر إتمَزسن کی، سنه‌ نه‌ قَدَر آلېشمېشام…

اۏ، اوزون سۆرَج آروادې‌نېن ألینی سېخاراق اؤزل بیر تَبَسّۆم’له‌ آننانې کارئته‌ میندیردی.

1-32

إوده‌ آننانې بیرینجی قارشېلایان شخص اۏغلو اۏلدو. اۏ، مۆربّییّه‌‌نین قېشقېرېغېنا باخمایاراق، پیلله‌کن’له‌ یوخارې قاچدې و سۏنسوز بیر سئوینج’له‌ قېشقېردې: “آنا، آنا!” اؤزۆنۆ آناسېنا یئتیریب اۏنون بۏینوندان آسېلدې.

– من سیزه‌ دئمیشدیم کی، آنام گله‌جَک! – دئیه‌ اۏ، مۆربّییّه‌سینه‌ طرف قېشقېردې. – من بیلیردیم!

أری کیمی، اۏغلو دا آننایا مأیوسلوغا اۏخشار بیر إتکی باغېشلادې. اۏ، اۏغلونو حقیقتده‌ اۏلدوغوندان داها یاخشې تَصَوّۆر إدیردی. اۏ، اۏغلونو اۏلدوغو کیمی قبول

إدیب سئوینمک اۆچۆن گرچک‌لیڲه‌ إنمه‌لی’یدی. لاکین اۏ، اۏلدوغو کیمی ده‌ قشنگ بیر اوشاق ایدی، سارې‌شېن ساچ‌لارې، ماوی گؤز‌لری و جۏراب‌لارې تارېم چکیلمیش دۏلو و یاراشېقلې آیاق‌لارې واردې. آننا اۏغلونون یاخېن‌لېغېندان و نوازیش‌لریندن، دئمک اۏ‌لار کی، جیسمانی ذؤوق دویور و اۏنون صمیمی، تئزآلدانان، محبّت دۏلو باخېش‌لارېنې گؤردۆکده‌ و ساده‌دیل سوال‌لارېنې إشیتدیکده‌ مَعنوی راحات‌لېق حیسّ إدیردی. آننا دۏللی‌نین اوشاق‌لارې‌نېن گؤندَردیڲی هديه‌لری چېخارتدې و مۏسکۏدا تانیا آدېندا یاخشې بیر قېز اۏلدوغونو و بو تانیا‌نېن نه‌اینکی اؤزۆنۆن اۏخوماق باجاردېغېنې، حتتا باشقا اوشاق‌لارې دا اؤرگتدیڲینی اۏغلونا دانېشدې.

– دئمک، من اۏندان پیسم؟ – دئیه‌ سئریۏژا سۏروشدو.

– سن منیم اۆچۆن دۆنیادا هامېدان یاخشېسان.

– من بونو بیلیرم، – سئریۏژا گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.

آننا هله‌ قهوه‌ ایچیب قورتارمامېشدې کی، لیدییا ایوانۏونا‌نېن گلدیڲینی خبر وئردیلر. قرافینیا لیدییا ایوانۏونا اوجابۏیلو، دۏلوبَدَنلی، خسته‌-سارې صیفَتلی و گؤزَل، دالقېن قارا گؤزلۆ بیر قادېن ایدی. آننا اۏنو سئویردی، لاکین ایندی سانکی اۏنو بۆتۆن نؤقصان‌لارې’یلا ایلک دفعه‌ گؤرمۆش کیمی اۏلدو.

– هه‌، نئجه‌ اۏلدو، عزیزیم، زئیتون بوداغېنې قۏپاردېنېزمې؟ – قرافینیا لیدییا ایوانۏونا اۏتاغا گیرَن کیمی سۏروشدو.

– بَلی، هر شئی یۏلونا دۆشدۆ، لاکین بۆتۆن بونلار بیزیم دۆشۆندۆڲۆمۆز قَدَر اؤنملی بیر شئی دئییلمیش(دَڲیلمیش)، – دئیه‌ آننا جاواب وئردی. – عۆمومییَّت’له‌، منیم بئللئ سۏئور-اوم قطعیَّتلی‌ بیر قادېن ‌دېر.

لاکین اۏنا دَخلی اۏلمایان هر شئی’له‌ ماراقلانان قرافینیا لیدییا ایوانۏونا اۏنو ماراقلاندېران مسأله‌یه‌ هئچ زامان قولاق آسماماغا آلېشقان‌لېق إتمیشدی؛ اۏ، آننانېن سؤزۆنۆ کَسدی.

– هه‌، دۆنیا کَدَر و شر’له دۏلو دېر، منسه‌ بو گۆن اۏ قَدَر یۏرولموشام کی.

– نه‌ اۏلوب؟ – آننا گۆلۆمسه‌مه‌ڲه‌ چالېشاراق سۏروشدو.

– من حقیقت اوغروندا عبَث یئره‌ نیزه سېندېرماقدان یۏرولماغا باشلایېرام و بعضن ده‌ روحدان دۆشۆب سۆستلشیرَم. باجې‌لارېن ایشی (بو، فیلانترۏپیک، دینی-وطن‌پرور بیر تشکیلات ایدی) ایلک اؤنجه‌ گؤزَل باشلامېشدې، لاکین بو آغا‌لار’لا هئچ بیر شئی إتمک مۆمکۆن دَڲیل، – دئیه‌ قرافینیا لیدییا ایوانۏونا طالئعه‌ ایستئهزالې ایطاعتکار‌لېق بیلدیرَن طرزده‌ علاوه‌ إتدی. – اۏنلار اۏرتایا آتېلان فیکیردن یاپېشېب اۏنو شیکست إتدیلر، سۏنراسا خېردا‌چې‌لېق’لا بۏش-بۏش مۆذاکیره‌یه‌ باشلادېلار. ایکی-اۆچ آدام، اۏ

جۆمله‌دن سیزین أرینیز بو ایشین بۆتۆن اؤنَمی‌نی باشا دۆشۆر، قالا‌ن‌لار’‌سا بونو یالنېز إعتیباردان سالېرلار. دۆنَن پراودین منه‌ یازېر کی…

پراودین خاریجده‌کی مشهور پانسلاویست‌لردن ایدی و قرافینیا لیدییا ایوانۏونا اۏنون گؤندَردیڲی مکتوبون مَضمونونو دانېشدې.

سۏنرا قرافینیا کیلیسالارېن بیرلَشدیریلمه‌سی‌نین علئیه‌ینه‌ دۆزَلدیلَن أنگل‌لر و خۏشاگلمز اۏلای‌لار حاققېندا دانېشاراق بو گۆن هله‌ بیر جمعيّتین ایجلاسېندا و سلاویان کۏمیته‌سینده ایشتیراک إتمه‌لی اۏلدوغو اۆچۆن تله‌سیک چېخېب گئتدی.

“آخې بۆتۆن بونلار أوّل‌لر ده‌ وار ایدی؛ لاکین أوّل‌لر من بونلارې نه‌ اۆچۆن گؤرمۆردۆم؟ – آننا اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی. – یۏخ’سا بو گۆن قرافینیا چۏخ عصبی‌لَشمیشدی؟ دۏغرودان دا، بو چۏخ گۆلۆنجدۆر: مَقصَد خئییرخواه‌لېقدېر، اۏ، مسیحی قادېن ‌دېر، لاکین هر زامان حیرصله‌نه‌رَک هر طرفده‌ دۆشمن‌ گؤرۆر و هامې دا مسیحی‌لیک و مرحمَت یۏلوندا اۏنون دۆشمنی دیر”.

قرافینیا لیدییا ایوانۏونادان سۏنرا آننانېن باشقا بیر رفیقه‌سی، دایرئکتۏرون آروادې گلدی و بۆتۆن شَهَر یئنی‌لیک‌لرینی دانېشدې. ساعات اۆچده‌ اۏ دا گئتدی و ناهارا گله‌جه‌ڲینی وعد إتدی. تک قالمېش آننا ناهارا قَدَر واختېنې اۏغلونون ناهار زامانې (اۏغلو اۏنلاردان آیرې ناهار إدیردی) اۏنون یانېندا اۏلماغا، اؤز أشیا‌لارېنې قایدایا سالماغا، ماسا اۆستۆنده‌ یېغېلېب قالمېش مکتوب‌لارې اۏخوماغا و جاواب یازماغا صرف إتدی.

یۏلدا دویدوغو نه‌دن‌سیز خجالت حیسّی و هَیَجان تامامی’یله‌ یۏخ اۏلموشدو. آلېشقان‌لېق إله‌دیڲی یاشام شراییطینده‌ اؤزۆنۆ یئنه‌ مؤحکَم و نؤقصان‌سېز حیسّ إدیردی.

اۏ، حئیرت’له‌ دۆنَنکی دورومونو خاطېرلایېردې. “آخې نه‌ اۏلموشدو؟ هئچ بیر شئی. ورۏنسکی سفئح بیر سؤز دئمیشدی کی، بونا آسان‌لېق’لا سۏن قۏیماق اۏلاردې، من ده‌ نئجه‌ لازېم‌ دېر’سا، إله‌ ده‌ جاوابېنې وئردیم. بونو أریمه‌ سؤیله‌مک لازېم دَڲیل و اۏلماز. بو باره‌ده‌ دانېشماق – اؤنم‌سیز بیر شئیه‌ اؤنم وئرمک اۏلاردې”. اۏ، أرینه‌ تابئع اۏلان بیر گنجین پئتئربورگدا، دئمک اۏ‌لار کی، اۏنا عاشیق اۏلدوغونو إعتیراف إتمه‌سینی واختې’یلا أرینه‌ دانېشدېغېنې خاطېرلادې؛ اۏ زامان آلئکسئی آلئکساندرۏویچ جاواب وئرمیشدی کی، کۆبار جمعيّتده‌ هر بیر قادېن بئله‌ حال‌لارا معروض قالا‌ بیلَر، لاکین اۏ، تامامی’یله‌ آننانېن نزاکتینه‌ آرخایېندېر و هئچ واخت نه‌ اۏنون، نه‌ ده‌ اؤزۆنۆن قېسقانجلېغا قَدَر آلچالماسېنا یۏل وئرمز. “دئمه‌لی، بونو سؤیله‌مه‌ڲین آنلامې یۏخ دېر؟ آللاها شۆکۆر کی، سؤیله‌مه‌لی بیر شئی ده‌ یۏخ دېر”، – آننا اؤز-اؤزۆنه‌ دئدی.

1-33

آلکسئی آلئکساندرۏویچ ناظیرلیکدن ساعات دؤردده‌ قایېتدې و أوّل‌لر ده‌ تئز-تئز اۏلدوغو کیمی، آننانېن یانېنا گئتمه‌ڲه‌ ماجال تاپمادې. اۏ، گؤزله‌یَن خواهیشه‌ گلن‌لری قبول إتمک و ایش‌لر مۆدۆرۆنۆن گتیردیڲی بعضی کاغېذ‌لارې ایمضالاماق اۆچۆن کابینه‌ کئچدی. ناهار واختې (کارئنینگیلده هر زامان ایکی-اۆچ آدام ناهار إدیردی) آلئکسئی آلئکساندرۏویچین قۏجا عمی‌سی قېزې، دئپارتامئنت دایرئکتۏرو’یلا آروادې و ایشه‌ گیرمک اۆچۆن آلئکسئی آلئکساندرۏویچ طرفیندن‌ مۆثبَت رأی وئریلمیش بیر گنج گلدیلر. آننا اۏنلارې مشغول إتمک اۆچۆن قۏناق اۏتاغېنا کئچدی. دۆز ساعات بئشده‌ اې پیۏتر دؤورۆندن قالما بۆرۆنج ساعات بئشینجی زنگی ووروب قورتارمامېش آلئکسئی آلئکساندرۏویچ ایچه‌ری‌ گیردی، ناهاردان سۏنرا درحال گئتمه‌لی اۏلدوغو اۆچۆن اۏ، آغ کراوات تاخمېش و ایکیولدوزلو فراکېنې گئیمیشدی. آلئکسئی آلئکساندرۏویچین یاشامې‌نېن هر دقیقه‌سی مشغول ایدی و ایش‌لر اۆچۆن بؤلۆنمۆشدۆ. هر گۆن گؤره‌جه‌ڲی ایش‌لرین عؤهده‌سیندن‌ گلمک اۆچۆن سۏن دَرَجه‌ جیدّی و اینتیظام‌لې’یدې. “تَلَسممک و ایستیراحَت إتمه‌مک” – اۏنون شوعارېیدې. اۏ، سالۏنا گیردی، هامې’یلا سلاملاشدې و آروادېنا باخېب گۆلۆمسه‌یه‌رَک تله‌سیک اؤز یئرینده‌ اۏتوردو.

– هه‌، منیم یالقېز گۆن‌لریم سۏنا چاتدې. سن تَصَوّۆر إتمَزسن کی، تک‌باشېنا ناهار إتمک نه‌ قَدَر سېخېنتېلېدېر (اۏ، “سېخېنتېلېدېر” سؤزۆنۆ اؤزل بیر وورغو’یلا دئدی).

ناهار زامانې آروادې’یلا مۏسکۏ ایش‌لری حاققېندا دانېشدې، ایستئهزالې تَبَسّۆم’له‌ إستئپان آرکادیچ حاققېندا سۏروشدو؛ لاکین صؤحبَت أساسن عۆمومی شکیلده‌ پئتئربورگون خیدمتی و ایجتیماعی ایش‌لری حاققېندا گئدیردی. ناهاردان سۏنرا اۏ، یارېم ساعات قۏناق‌لار’لا کئچیردی(کئچیرتدی) و یئنه‌ ده‌ تَبَسّۆم’له‌ آروادې‌نېن ألینی سېخېب سالۏندان چېخاراق ایجلاسا گئتدی. آننا بو دفعه‌ نه‌ اۏنون گلیشیندن‌ خبر توتوب آخشاما اۏنو قۏناق چاغېران پرنسئس بئتسی توئرسکایا‌نېن یانېنا، نه‌ ده‌ بو آخشام اۏنون اۆچۆن لۏژا ساخلا‌نمېش تئاترا گئتدی. آننانېن هئچ یئره‌ گئتمه‌مه‌سی‌نین أساس نه‌دنی تیکدیردیڲی پالتارېن هله‌ حاضېر اۏلماماسېیدې. عۆمومییَّت’له‌، قۏناق‌لار گئتدیکدن سۏنرا آننا اؤز توالئتی’یله مشغول اۏلموش و قانې بَرک قارالمېشدې. چۏخ دا باها‌لې گئیینمه‌ڲه‌ن، لاکین پالتار سئچمکده‌ اوستا اۏلان آننا مۏسکۏیا یۏلا دۆشمزدن أوّل سؤکۆب تزه‌دن دۆزَلتمک اۆچۆن دَرزییه اۆچ پالتار وئرمیشدی. پالتار‌لارې إله‌ سؤکۆب-تیکمک لازېم ایدی کی، تانېماق مۆمکۆن اۏلماسېن و اۏنلار هامېسې اۆچ گۆن أوّل حاضېر اۏلما‌لې’یدې. لاکین بَللی اۏلدو کی، پالتار‌لاردان ایکی‌سی هله‌ حاضېر دَڲیل، بیریسه‌ آننانېن ایسته‌دیڲی کیمی تیکیلمه‌ییب. دَرزی گله‌رَک پالتارېن بو جۆر داها یاخشې اۏلدوغونو ایضاح إتمیش، آنناسا اۏ قَدَر عصبی‌لَشمیشدی کی، سۏنرا اؤز حرکتینی خاطېرلایېب اوتانمېشدې. تامامی’یله‌ ساکیت‌لَشمک اۆچۆن اۏ، اوشاق اۏتاغېنا کئچدی و بۆتۆن آخشامې اۏغلو’یلا کئچیردی(کئچیرتدی)، اۏنو یاتاغا اؤزۆ قۏیدو، باشې اۆستۆنده‌ خاچ چَکدی و اۆستۆنه‌ یۏرقان اؤرتدۆ. اۏ، هئچ یئره‌ گئتمه‌دیڲی و بو آخشامېنې إوده‌ یاخشې کئچیرتدیڲی اۆچۆن شاد ایدی. اؤزۆنۆ چۏخ یۆنگۆل و ساکیت حیسّ إدیردی، آچېق-آیدېن گؤرۆردۆ کی، دَمیر

یۏلوندا اۏنا خئیلَک اؤنملی گؤرۆنن اۏلای کۆبار عالَمده‌ راست گلینَن أن عادی و اؤنم‌سیز بیر تصادۆف دیر، نه‌ باشقا‌لارې، نه‌ ده‌ اؤزۆ قارشې‌سېندا خجالت چکمه‌لی هئچ نه‌ یۏخ دېر. آننا اینگیلیس رۏمانېنې گؤتۆرۆب بوخارې‌نېن یانېندا اۏتوردو و أرینی گؤز‌له‌مه‌ڲه‌ باشلادې. دۆز ساعات اۏنون یارې‌سېندا أری‌نین زنگی إشیدیلدی و اۏ، اۏتاغا داخیل اۏلدو.

– نهایت کی، گلدین! – آننا ألینی أرینه‌ اوزاداراق دئدی. أری آننانېن ألینی اؤپدۆ و اۏنون یانېندا اۏتوردو.

– عۆمومییَّت’له‌، من گؤرۆرَم کی، مۏسکۏ سفرین اوغورلو کئچیب، – اۏ، آننایا دئدی.

– بَلی، چۏخ، – دئیه‌ آننا جاواب وئردی و قرافینیا ورۏنسکایای’لا‌ یۏل گئتمه‌سینی، مۏسکۏیا گلیشینی، دَمیر یۏلوندا باش وئرَن اۏلایې (اۏلایېوې) – هر شئیی آردېجېل‌لېق’لا أرینه‌ دانېشماغا باشلادې. ایلک اؤنجه‌ قارداشېنا، سۏنراسا دۏللییه نئجه‌ یازېغې گلدیڲینی أرینه‌ دئدی.

– اۏ، سَنین قارداشېن دا اۏلسا، بئله‌ بیر آدامې باغېشلاماغېن مۆمکۆن اۏلماسېنې حئساب إتمیرَم، – آلئکسئی آلئکساندرۏویچ جیدّی شکیلده‌ دئدی.

آننا گۆلۆمسه‌دی. أری‌نین اؤز صمیمی رأیینی سؤیله‌مکده‌ هئچ بیر قۏهوملوق ایلگی‌لری‌نین اۏنا مانع اۏلا بیلمه‌یه‌جه‌ڲینی گؤرسَتمک اۆچۆن محض بئله‌ دئدیڲینی آنلادې. اۏ، أری‌نین بو خاصيّتینی بیلیردی و بو جَهتی خۏشلایېردې.

– من هر شئیین اوغور’لا‌ باشا چاتماسېنا و سَنین إوه‌ قایېتماغېنا چۏخ سئوینیرَم، – دئیه‌ آلئکسئی آلئکساندرۏویچ سؤزۆنه‌ داوام إتدی. – یاخشې، منیم دؤولت شوراسېندا کئچیرتدیڲیم یئنی قانون حاققېندا مۏسکۏدا نه‌ دئییرلر؟

آننا بو قانون حاققېندا هئچ نه‌ إشیتمه‌میشدی و أری اۆچۆن بو قَدَر اؤنملی اۏلان بیر شئیی بئله‌ آسان‌لېق’لا اونوتدوغونا گؤره‌ ویجدان عذابې چَکدی.

– بورادا‌’سا، عکسینه‌، بو قانون چۏخ بؤیۆک سَس-کۆی سالدې، – اۏ، اؤزۆندن راضې حالدا گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی.

آننا گؤردۆ کی، آلئکسئی آلئکساندرۏویچ بو ایش باره‌سینده‌ اؤزۆ اۆچۆن خۏش اۏلان بیر شئی دانېشماق ایسته‌ییر، بونا گؤره‌ ده‌ أرینه‌ سوال‌لار وئره‌رَک اۏنو دانېشماغا تحریک إتدی. آلئکسئی آلئکساندرۏویچ بو قانونو کئچیرتدیڲی اۆچۆن آلقېش‌لار’لا قارشېلاندېغېنې یئنه‌ ده‌ همین اؤزۆندن ممنون بیر تَبَسّۆم’له‌ دانېشدې.

– من چۏخ شاد اۏلدوم، چۏخ سئویندیم. بو اۏنو ثوبوت إدیر کی، نهایت، بیز‌ده‌ بو ایشه‌ مؤحکَم و عاغېللې‌ مۆناسیبت یارانماقدادېر.

آلئکسئی آلئکساندرۏویچ قایماق و چؤرک’له‌ ایکینجی ایستیکان چایېنې ایچه‌رَک آیاغا قالخدې و اؤز کابینینه‌ کئچدی.

– بس سن هئچ یانا گئتمه‌دین؟ یَقین، إوده‌ دارېخمېسان؟ – اۏ دئدی.

– یۏخ، یۏخ! – دئیه‌ آننا جاواب وئره‌رَک اۏنون آرخاسېنجا آیاغا قالخدې و سالۏندان کئچه‌رَک اۏنو کابینه‌ قَدَر اؤتۆردۆ. – سن ایندی نه‌ اۏخویورسان؟ – دئیه‌ سۏروشدو.

– ایندی من دوج دئ لیللئ، “پۏئسیئ دئس إنفئرس”36-ای اۏخویورام، – دئیه‌ آلئکسئی آلئکساندرۏویچ جاواب وئردی. – چۏخ گؤزَل کیتاب ‌دېر.

آننا سئودیڲیمیز آدام‌لارېن گۆجسۆز جَهَت‌لرینه‌ گۆلۆمسه‌دیییمیز کیمی گۆلۆمسه‌دی و ألینی أری‌نین ألی‌نین آلتېنا قۏیاراق اۏنو کابینین قاپې‌سېنا قَدَر اؤتۆردۆ. اۏ، أری‌نین هر آخشام ضرورَته‌ چئوریلمیش کیتاب اۏخوماق آلېشقان‌لېغېنه‌ بَلَد ایدی. آننا بیلیردی کی، أری، دئمک اۏ‌لار کی، بۆتۆن واختېنې خیدمتی ایش‌لره‌ صرف إتمه‌سینه‌ باخمایاراق، عقلی ساحه‌ده‌ بۏی گؤرسه‌دن بۆتۆن دیققته‌لاییق اۏلای‌لارې ایزله‌مه‌ڲی اؤزۆنه‌ بۏرج سایېر. آننا همچینین بیلیردی کی، أرینی، أساسن، سیاسی، فلسفی و ایلاهیيّاتا داییر کیتاب‌لار ماراقلاندېرېر، اینجه‌صنعَتسه‌ اۏنون طبیعَتین’له‌ تامامی’یله‌ یاد دېر، لاکین بونا باخمایاراق و یاخود إله‌ محض بو نه‌دَندَن آلئکسئی آلئکساندرۏویچ بو ساحه‌ده‌ سَس-کۆی سالمېش هئچ بیر کیتابې دیققتیندن قاچېرتمېر و هامې‌سېنې اۏخوماغې اؤزۆنه‌ بۏرج بیلیردی. آننا بیلیردی کی، آلئکسئی آلئکساندرۏویچ سیاسی، فلسفی و ایلاهیيّات ساحه‌سینده‌ تَرَدّۆدلر إدیر و یاخود یئنی شئی‌لر آختارېردې؛ لاکین اینجه‌صنعَت و پۏئزییا مسأله‌لرینده‌، اؤزل‌لیک’له‌ ماهیَّتیندن‌ تامامی’یله‌ خبرسیز اۏلدوغو موسیقی ساحه‌سینده‌ اۏ، سۏن دَرَجه‌ بَلیرمیش و قطعی فیکیر‌لره‌ ما‌لیک ایدی. اۏ، شئکسپیر، رافائل، بئتهۏوئندن، پۏئزییا و موسیقی ساحه‌سینده‌کی یئنی مکتب‌لرین اؤنَمیندن دانېشماغې سئویردی، بۆتۆن بو مکتب‌لری چۏخ آیدېن بیر آردېجېل‌لېق’لا تصنیفاتلاندېرمېشدې.

– یاخشې، گئت، آللاه‌ کؤمه‌ڲین اۏلسون، – آلئکسئی آلئکساندرۏویچ اۆچۆن آباژورلو شام یاندېرېلمېش و اۏتورقا یانېنا بیر قرافین سو قۏیولموش کابینین قاپې‌سې آغزېندا آننا اۏنا دئدی. – منسه‌ مۏسکۏیا مکتوب یازاجام.

اۏ، آننانېن ألینی سېخدې و یئنه‌ اؤپدۆ.

“هر حالدا، اۏ، یاخشې اینسان‌ دېر، دۏغروچو، مئهریبان و اؤز ساحه‌سینده‌ دیققته‌لاییق بیر آدام دېر، – آننا اؤز اۏتاغېنا قایېداراق سانکی أرینی ایتّیهام إدَن و اۏنو سئومک اۏلماز دئیَن کیمین’سه‌ قارشې‌سېندا اۏنو مۆدافیعه‌ إدیرمیش کیمی اؤز-اؤزۆنه‌ دئییردی. – لاکین اۏنون قولاق‌لارې نئجه‌ ده‌ غریبه‌ شکیلده‌ شیش دورموشدو! بلکه‌ اۏ، ساچېنې ووردوروب؟” دۆز ساعات اۏن ایکیده‌ آننا هله‌ یازې ماساسې آرخاسېندا اۏتوروب دۏللییه یازدېغې مکتوبو بیتیرمک اۆزره‌یکن توفلی گئیمیش آیاق‌لارېن یاواش آددېم سَس‌لری

إشیدیلدی و آلئکسئی آلئکساندرۏویچ یویونموش، دارانمېش حالدا قۏلتوغوندا کیتاب آننایا یاخېنلاشدې.

– واخت دېر، واخت دېر، – اۏ، اؤزل بیر طرزده‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک دئدی و یاتاق اۏتاغېنا کئچدی.

“آخې اۏنون آلئکسئی آلئکساندرۏویچه‌ بو جۆر باخماغا نه‌ حاقّې واردې؟” – آننا ورۏنسکی‌نین آلئکسئی آلئکساندرۏویچه‌ نئجه‌ باخدېغېنې خاطېرلایاراق دۆشۆندۆ.

آننا پالتارېنې سۏیوناراق یاتاق اۏتاغېنا گیردی، لاکین ایندی اۏنون اۆزۆنده‌ مۏسکۏدا اۏلدوغو زامان گؤزلریندن‌ و تَبَسّۆمۆندن فېشقېران جانلانمادان أثر-علامت ده‌ یۏخ ایدی، عکسینه‌، ایندی سانکی اۏنداکې اۏد سؤنمۆش، یا دا هارادا’سا درین‌لیک‌لرده‌ گیزلَنمیشدی.

1-34

ورۏنسکی پئتئربورگدان گئد‌رکن مۏرسکایا کۆچه‌سینده‌کی بؤیۆک إوینی دۏستو و سئویملی یۏلداشې پئتریتسکییه وئرمیشدی.

پئتریتسکی چۏخ دا مشهور نسیلدن اۏلمایان گنج پۏروچیک ایدی، اۏ نه‌اینکی زنگین دَڲیلدی، حتتا خیرتده‌ڲه‌ قَدَر بۏرج ایچینده‌’‌یدی، آخشام‌لار هر زامان سرخۏش اۏلور و چئشیدلی مزه‌لی، ایرگنج اۏلای‌لار اۆستۆنده‌ تئز-تئز هاوپتواختا دۆشۆردۆ، لاکین هم یۏلداش‌لارې، هم ده‌ رئیس‌لری طرفیندن‌ سئویلیردی. ساعات اۏن ایکیده‌ دَمیر یۏلوندان اؤز إوینه‌ گلَن ورۏنسکی گیریشین آغزېندا تانېش بیر کارئتین دایاندېغېنې گؤردۆ. هله‌ زنگی با‌سارکن قاپې آرخاسېندا کیشی‌لرین قَهقَهه‌لرینی، بیر قادېن سَسینی و پئتریتسکی‌نین قېشقېرېغېنې إشیتدی: “أڲر بدخواه‌ آدام‌لاردانسا، ایچه‌ری‌ بوراخماق لازېم دَڲیل!” ورۏنسکی دئنشیکه‌ کیمین گلدیڲینی خبر وئرمه‌مه‌سینی تاپشېردې و سَس‌سیزجه‌ بیرینجی اۏتاغا گیردی. پئتریتسکی‌نین دۏستو، آل‌یاناقلې، سارې‌شېن اۆزلۆ بارۏنئسسا شیلتۏن أڲنینده‌ بنؤوشه‌یی رنگلی آتلا (آت’لا)ز پالتار داییره‌وی ماسانېن آرخاسېندا اۏتوروب قهوه‌ قاینادېر و سارې‌بۆلبۆل کیمی اؤز پاریس شیوه‌سی’یله دیل-دیل اؤته‌رَک بۆتۆن اۏتاغې باشېنا گؤتۆرمۆشدۆ. پئتریتسکی پالتۏ‌دا و گؤرۆنۆر، خیدمت یئریندن‌ بیرباش بورایا گلمیش رۏتمیستر کامئرۏوسکی تام حربی گئییمده‌ بارۏنئسسانېن یان-یؤوره‌سینده‌ اۏتورموشدولار.

– آفَرین! ورۏنسکی! – پئتریتسکی یئریندن‌ سېچرایاراق و اۏتورقانې ووروب یېخاراق قېشقېردې. – إو صاحابې اؤزۆ! بارۏنئسسا، اۏنا تزه‌ قهوه‌داندان قهوه‌ سۆزۆن! هئچ گؤزله‌میردیک! اومودوارام کی، کابینی‌نین بزه‌ڲیندن راضې قالا‌جاقسان، – اۏ، بارۏنئسسانې گؤرسه‌ده‌رَک دئدی. – گَرَک کی، سیز تانېش‌سېنېز؟

– بس نئجه‌! – ورۏنسکی سئوینج’له‌ گۆلۆمسه‌یه‌رَک و بارۏنئسسانېن کیچیک أل‌لرینی سېخاراق دئدی. – لاپ یاخشې تانېشېق! کؤهنه‌ دۏستوق.

– سیز یۏلدان گلمیش‌سینیز، – بارۏنئسسا دئدی، – من دوروب قاچېم. آه‌، مانع اۏلورام’سا، بو دقیقه‌ گئدیرم.

– سیز هارا‌دا اۏلسانېز، اۏرا سیزین اؤز إوینیز دیر، بارۏنئسسا، – ورۏنسکی دئدی.

– سلام کامئرۏوسکی، – دئیه‌ کامئرۏوسکی‌نین ألینی لاقئید‌لیک’له‌ سېخاراق علاوه‌ إتدی.

– بو دېر، سیز هئچ زامان بئله‌ یاخشې سؤزلر دئمه‌ڲی باجارمېر‌سېنېز، – بارۏنئسسا پئتریتسکییه طرف دؤنۆب دئدی.

– یۏخ، نییه‌ کی؟ ناهاردان سۏنرا من بوندان دا یاخشې‌سېنې دئیه‌رَم.

– ناهاردان سۏنرا دئمک قۏچاق‌لېق دَڲیل! یاخشې، سیزه‌ قهوه‌ وئره‌جه‌ڲم، گئدین یویونون و اۆست-باشېنېزې سلیقه‌یه‌ سالېن، – بارۏنئسسا یئنی‌دن اۏتوراراق و دیققت’له‌ تزه‌ قهوه‌دانېن وینتینی فېرلاداراق دئدی. – پیئر، قهوه‌ وئرین، – اۏ، پئتریتسکییه دئدی، اۏنون سۏی‌آدې پئتریتسکی اۏلدوغونا گؤره‌ بارۏنئسسا اۏنو پیئر آدلاندېرېر و اۏنون’لا اۏلان مۆناسیبتینی گیزلَتمیردی. – علاوه‌ إتمک لازېم دېر.

– کۏرلایار‌سېنېز.

– یۏخ، کۏر’لامارام! هه‌، بس سیزین آروادېنېز؟ – بارۏنئسسا بیردن ورۏنسکی‌نین یۏلداشې’یلا‌ إتدیڲی صؤحبَتی کسه‌رَک دئدی. – بیز بورادا سیزی إولَندیرمیشیک. آروادېنېزې گتیردینیزمی؟

– یۏخ، بارۏنئسسا. من قارا‌چې کیمی دۏغولموشام، قارا‌چې کیمی ده‌ اؤله‌جه‌ڲم.

– داها یاخشې، داها یاخشې. ألینیزی وئرین.

بارۏنئسسا ورۏنسکی‌نین ألینی بوراخمایاراق و تئز-تئز هنَک‌لر إده‌رَک یاشامېنا عایید سۏن پلان‌لارېنې اۏنا دانېشماغا باشلادې و اۏندان مصلحَت ایسته‌دی. – اۏ، هله‌ ده‌ منیم’له‌ بۏشانماق ایسته‌میر! آخې من نه‌ إدیم (“اۏ” دئدیکده‌ بارۏنئسسا أرینی نظرده‌ توتوردو)؟ من محکَمه‌ده‌ ایش آچماق ایسته‌ییرم. سیز نئجه‌ مصلحَت گؤرۆرسۆنۆز؟ کامئرۏوسکی، قهوه‌ده‌ گؤزۆنۆز اۏلسون، داشېر؛ گؤرۆرسۆنۆز کی، من جیدّی ایش‌لر’له‌ مشغولام! من محکَمه‌ده‌ ایش آچماق ایسته‌ییرم، چۆنکی وار-دؤولتیم اؤزۆمه‌ لازېم دېر. سیز بو آخماق‌لېغې آنلایېرسېنېزمې، إله‌بیل من أریمه‌ صادیق دئییلمیش(دَڲیلمیش)م، – بارۏنئسسا نیفرت’له‌ دئدی، – بونا گؤره‌ ده‌ اۏ، منیم مۆلکۆمدن ایستیفاده‌ إتمک ایسته‌ییر.

ورۏنسکی قشنگ قادېنېن بو شن صؤحبَتینه‌ ممنونییت’له‌ قولاق آسېر، آرادابیر “هه‌، هه‌” دئیه‌رَک اۏنون سؤزۆنۆ تصدیق إدیر، یارې‌هَنَک مصلحَت‌لر وئریردی: عۆمومییَّت’له‌، اۏ، درحال بئله‌ چئشید قادېن‌لارا قارشې همیشه‌کی، آلېشقان‌لېق إتدیڲی داورانېشې

گؤرسَتمه‌ڲه‌ باشلادې. اۏنون نظرینده‌ پئتئربورگ عالَمی‌نین آدام‌لارې تامامی’یله‌ بیر-بیرینه‌ ضیدّ اۏلان ایکی قیسمه‌ بؤلۆنۆردۆ. بیری آشاغې چئشید اینسان‌لاردان، دَڲرسیز، آخماق و أن أساسې، گۆلۆنج آدام‌لاردان عیبارت ایدی کی، اۏنلارېن عقیده‌سینه‌ گؤره‌ بیر أر یالنېز نیکاح باغلادېغې بیر آرواد’لا‌ یاشاما‌لې، قېز باکیره‌، قادېن حَیا‌لې، کیشی مرد، تمکینلی و مؤحکَم اۏلما‌لې، اوشاق‌لارېنا تربییه‌ وئرمه‌لی، اؤز چؤره‌ڲینی قازانما‌لې، بۏرج‌لارېنې وئرمه‌لی و ساییر بو جۆر آخماق‌لېق‌‌لارا عمل إتمه‌لی دیر. بو قیسیم آدام‌لار کؤهنه‌لمیش و گۆلۆنج آدام‌لار ایدیلر. لاکین باشقا چئشیددن اۏلان أصل اینسان‌لار دا واردې کی، اۏنلار هامېسې بو چئشیده‌ منصوب ایدیلر؛ بو اینسان‌لار، أساسن، ظریف و شېق، یاراشېقلې و عالی‌جَناب، جسور و شن اۏلما‌لې، اوتانمازدان هر جۆر إحتیراصا قاپېلمالې و یئرده‌ قالا‌ن هر شئیه‌ ایستئهزا إدیب گۆلمه‌لی’یدی‌لر.

ورۏنسکی مۏسکۏدان گتیردیڲی تامامی’یله‌ باشقا بیر عالَمین تأثّۆرات‌لارېندان سۏنرا یالنېز ایلک دقیقه‌لر چاشقېن‌لېق حیسّ إتدی، لاکین درحال سانکی آیاق‌لارېنې کؤهنه‌ توفلی‌لرینه کئچیرتمیش کیمی، اؤز اؤنجه‌کی شن و خۏش عالَمینه‌ داخیل اۏلدو. قهوه‌نی قایناتماق آلېنمادې، داشېب هامې‌نېن اۆستۆنه‌ چیلَندی و أصلینده‌، لازېم اۏلان معرَکه‌ قۏپدو، یانې سَس-کۆیه‌، گۆلۆشمه‌یه‌ نه‌دن اۏلاراق باها‌لې خالچانېن اۆستۆنه‌ داغېلدې و بارۏنئسسانېن پالتارېنې بولادې.

– یاخشې، ایندی سلامت قالېن، یۏخ’سا سیز هئچ واخت یویونمایاجاق‌سېنېز و آبېر‌لې آدام اۆچۆن أن آغېر جینایت اۏلان ناتمیزلییه نه‌دن من اۏلاجاغام. دئمک، سیز مصلحَت گؤرۆرسۆنۆز کی، پېچاق بۏغازا دیرَنسین؟

– مۆطلَق، اؤزۆ ده‌ إله‌ إدین کی، ألینیز اۏنون دۏداق‌لارېنا یاخېن اۏلسون. اۏ، سیزین ألینیزی اؤپر و هر شئی سلامت‌لیک’لا‌ بیتر، – دئیه‌ ورۏنسکی جاواب وئردی.
– دئمه‌لی، بو آخشام فرانسېز تئاترېندا گؤرۆشۆرۆک! – دئیه‌ بارۏنئسسا پالتارېنې خېشېلداداراق چېخېب گئتدی.

کامئرۏوسکی ده‌ آیاغا قالخدې، ورۏنسکیسه‌ اۏنون گئتمه‌سینی گؤزله‌مَزدن ألینی اۏنا اوزاتدې و وان اۏتاغېنا کئچدی. اۏ یویوندوغو زامان پئتریتسکی ورۏنسکی گئدندن سۏنرا اؤز دورومونون نه‌ قَدَر دَڲیشدیڲینی قېسا شکیلده‌ اۏنا دانېشدې. پولو هئچ قالمامېشدې. آتا‌سې اۏنا پول وئرمه‌یه‌جه‌ڲینی و بۏرج‌لارېنې اؤده‌مه‌ڲه‌جه‌ڲینی دئمیشدی. دَرزی اۏنو حَبس إتدیرمک ایسته‌ییر، باشقا بیریسه‌ توتدورماق’لا حده‌له‌ییردی. پۏلک کۏماندیری بیلدیر‌میشدی کی، أڲر بو قال‌ماقال‌لا‌ر قورتارماسا، ایستئعفا وئرمه‌لی دیر. بارۏنئسسا ایسه‌ اۏنا پول وئرمه‌ڲه‌ چالېشاراق آجې تورپ کیمی زهله‌سینی تؤکمۆشدۆ؛ آما بیر خانېم وار، اۏنو ورۏنسکییه گؤرسه‌ده‌جک، قشنگ قادېن ‌دېر، لاپ جیدّی دۏغو اۆسلوبوندا “کنیز رئبئککا سایاغې” بیر گؤزَل دیر. بئرکۏشئو’له ده‌ دۆنَن دالاشېب، اۏ، سئکوندانت‌لارېنې گؤندَرمک ایسته‌ییردی، آما، ألبتّه‌ کی، بوندان بیر شئی چېخمایاجاق. عۆمومییَّت’له‌، هر شئی چۏخ یاخشې و شن کئچیر. پئتریتسکی یۏلداشېنا دورومونون تفرّۆعاتېنې درک إتمه‌ڲه‌ ایمکان وئرمَزدن بۆتۆن ماراقلې‌ یئنی‌لیک‌لری

اۏنا دانېشماغا باشلادې. ورۏنسکی پئتریتسکی‌نین بو تانېش حیکایه‌لرینی اۆچ ایلدن بری یاشادېغې إوینی‌نین تانېش شراییطینده‌ دینله‌دیکجه‌ آلېشقان‌لېق إتدیڲی قایغې‌سېز پئتئربورگ یاشامېنا قایېتدېغېنې خۏش بیر دویقو’یلا حیسّ إدیردی.

– اۏلا بیلمَز! – اۏ، قېرمېزې، ساغلام بۏینونا سو آخېتدېغې أل‌اۆز یویا‌نېن پئدالېنې بوراخاراق قېشقېردې. – اۏلا بیلمَز! – اۏ، لۏرا‌نېن فئرتینقۏفو آتېب میلئیئو’له سئویشمه‌ڲه باشلادېغې خبرینی إشیتدیکده‌ بَرکدن قېشقېردې. – بو میلئیئو یئنه‌ ده‌ اؤنجه‌کی کیمی آخماق و اؤزۆندن راضې دېر؟ بس بوزولوکۏو نه‌ إدیر؟

– إح، بوزولوکۏوون باشېنا غریبه‌ أحوالات گلیب! – دئیه‌ پئتریتسکی قېشقېردې.

– آخې اۏ، بال‌لاردا ایشتیراک إتمه‌ڲه‌ حریص دیر، سارایدا وئریلن بال‌لاردان بیرینی ده‌ بوراخمېر. باشېندا تزه‌ کاسکا بؤیۆک بال‌لاردان بیرینه‌ گئدیر. سن بو تزه‌ کاسکالارې گؤرمۆسنمی؟ چۏخ یاخشې دېر، یۆنگۆلدۆر. هه‌، اۏ دایانېب باخېرمېش… یۏخ، سن بیر قولاق آس…

– هه‌، من قولاق آسېرام، – دئیه‌ ورۏنسکی تۆکلۆ دستمال’لا سیلینه‌رَک جاواب وئردی.

– هه‌، بو واخت بؤیۆک پرنسئس هانسې’سا سفیر’له اۏنون یانېندان کئچیرتمیش و بدبخت‌لیکدن، اۏنلار تزه‌ کاسکالار حاققېندا صؤحبَت إدیرمیش‌لر. بؤیۆک پرنسئس تزه‌ کاسکانې سفیره‌ گؤرسَتمک ایسته‌ییر… بیزیم قۏچاغې گؤرۆرلر (پئتریتسکی بوزولوکۏوون تزه‌ کاسکادا نئجه‌ دایاندېغېنې گؤرسه‌دیر). بؤیۆک پرنسئس اۏندان کاسکاسېنې وئرمه‌سینی خواهیش إدیر، اۏ ایسه‌ وئرمیر. بو نه‌ دئمک دیر؟ اۏنا گؤز وورورلار، ایشاره‌ إدیرلر، قاشقاباق تؤکۆر‌لر کی، وئرسین. اۏ ایسه‌ وئرمیر. یئرینده‌ دۏنوب-قالېر. تَصَوّۆر إده‌ بیلیرسن‌می؟ نهایت، بو… اۏنون نه‌دیر… یاخېنلاشېب اۏنون باشېندان کاسکانې گؤتۆرمک ایسته‌ییر… بوزولوکۏو یئنه‌ وئرمک ایسته‌میر!.. همین جناب کاسکانې دارتېب اۏنون باشېندان چېخاردېر و بؤیۆک پرنسئسیا وئریر. “باخ تزه‌ کاسکا بو دېر”، – دئیه‌ بؤیۆک پرنسئس کاسکانې چئویریر، کاسکا‌نېن ایچیندن شاپپېلتې’یلا آرمود، کانفئت‌لر… دۆز ایکی گیروَنکه‌ کانفئت تؤکۆلۆر!.. تَصَوّۆر إدیرسن… قۏچاغېم بۆتۆن بونلارې بالدا کاسکاسېنا یېغېبمېش!

ورۏنسکی کؤکَلمکدن اوغونوب گئتدی. سۏنرا هله‌ اوزون زامان، آرتېق باشقا شئی‌لر حاققېندا صؤحبَت إتدیکده‌ بئله‌ کاسکا مسأله‌سی یادېنا دۆشن کیمی مؤحکَم دیش‌لرینی گؤرسه‌ده‌رَک ساغلام بیر قَهقَهه’‌یله‌ اوغونوب گئدیردی.

ورۏنسکی بۆتۆن یئنی‌لیک‌لری اؤرگندیکدن سۏنرا لاکئیین کؤمه‌ڲی’یله موندیرینی گئیدی و گلدیڲینی بیلدیرمک اۆچۆن حربی حیصّه‌یه‌ گئتدی. بوندان سۏنرا اۏ، قارداشې‌نېن و بئتسی‌نین یانېنا گئتمک و داها بیر نئچه‌ آداما دَڲمک نيّتینده‌یدی کی، سۏنرا کارئنینایا راست گله‌ بیله‌جه‌ڲی مجلیس‌لره‌ گئدیب-گلمه‌ڲه باشلاسېن. هر زامان پئتئربورگدا إتدیڲی کیمی، إودن اۏنا گؤره‌ چېخمېشدې کی، بیر ده‌ گئجه‌ یارېدان خئیلَک کئچمیش گئری قایېتسېن.