ایکینجی یۏهان / آفاق مسعود (حیکایه-رۏمان)

ایکینجی یۏهان / آفاق مسعود (حیکایه-رۏمان)

 

واقیف بایاتلې‌یـا ایتحاف اۏلونور.
رۏما پاپاسې ایکینجی یۏهان پاوئلین یاخېن واخت‌لاردا اؤلکه‌یه‌ تشریف بویوراجاغې باره‌ده‌ یایېلان خبر‌لر قزئت‌لرین بۏل بیلگی یئک‌نَسَق‌لیڲینده خبردن چۏخ، هانسې’سا اوزاق، عئینی زاماندا أن یاخېن مَسافه‌‌لردن سېزان سیر‌لی هنیری آندېرېردې. پاپا‌نېن بیر واخت‌لار هانسې’سا، آیرې دۆنیا‌نېن دَبینه‌ اویقون – باشې-آیاغې بیلینمه‌ین، اوزون‌أتَکلی، آغ قییافه‌ده‌، هۆندۆر کاتۏ‌لیک کیلیسا تاجېندا چکدیردیڲی لال شکلی ده‌، قزئت صفحه‌لرینده‌ بیر-بیرینه‌ بنزَر آغ-قارا اۆز‌لر’له گؤرۆنن اینسان فۏتۏ‌لارې آراسېندا شکیلد‌ن چۏخ، اۏلای تأثّۆراتې یارادېردې.

اۏلای – بو واختاجان یالنېز تئلئویزیۏن إکران‌لارېندا، چۏخ واخت واتیکانېن جَنّت گوشه‌سینی آندېران کۆلَک‌سیز حَیَطینده‌ کئچیریلن آچېق اسکریپکا کۏنسئرت‌لرینده‌، یاخود ایزدیحاملې مئیدان موعیظه‌لرینده‌ گؤردۆڲۆم أفسانه‌وی روحانی‌نین عؤمرۆنۆن بو چاغېندا، کؤمَک‌سیز خسته‌ حالېندا بورا – مسیحی‌لیکد‌ن تام اوزاق بیر مملکته‌ گلمه‌سی ایدی.

بیلگی بایې‌لېق‌لارې‌نین بیر قیسمی مسیحی دۆنیاسې‌نېن بؤیۆک نۆفوذ صاحابې سایېلان روحانی‌نین اؤلکه‌یه‌، دؤولت باشچې‌سې‌نېن رسمی دعوتی’یله تشریف بویوردوغونو بیلدیریردی. دئییله‌نه‌ گؤره‌، سۏن ایل‌لرین آجېناجاقلې‌ ساواش سۏرونونون بیر حَلّینی ده‌ اؤلکه‌ باشچې‌سې مسیحی طریقتلی مؤعتَبَر دین خادیمی‌نین بو مسأله‌یه‌ مۆداخیله‌سینده‌ گؤرۆردۆ. باشقا رسمی منبع‌لر پاپا‌نېن بورا دؤولت سويّه‌سینده‌ هئچ بیر رسمی، یا غئیری-رسمی دعوت آلمادان، اؤز شخصی تَشَبّۆثۆ ایله‌ گلدیڲینی بیلدیریردی. معلومات‌لاردا دئییله‌نه‌ گؤره‌، سفرین باشلېجا مَقصَدی قۏجا پۏنتیفیکین دۆنیا مۆسلمان‌لارېنا و مسیحی‌لرېنا محض بو اؤلکه‌دن مۆراجیعت إتمک آرزې‌سې، بشرییَّتی بیرلیڲه‌، قارشې‌لېقلې دؤزۆمه‌ و مرحمَته‌ چاغېرماق نيَّتی ایدی.

– پاپا دۆنیا مۆسلمان‌لارېنا و مسیحی‌لرېنه محض بو اؤلکه‌دن مۆراجیعت إتمک نيّتینده‌ دیر. – واتیکانېن گۆنئی قافقاز اۆزره‌ سفیری، آپۏستۏل، نونسیی کلاودزیۏ قوچئ­رۏت­تی بیلگی بایې‌لېق‌لارېنا وئردیڲی مۆصاحیبه‌سینده‌ تاریخی تشریفین مقصدینی بئله‌ آچېقلامېشدې.

اۏ گۆن‌لر پاپا‌نېن عؤمرۆنۆن بو چاغېندا، یئریمه‌ڲه، دانېشماغا طاقتی اۏلمادېغې کؤمَک‌سیز، خسته‌ حالېندا دۆنیایا عۆنوانلایاجاغې مۆراجیعتینین أصلینده‌، محض بوردا – آمان‌سېز مادیات قانون‌لارېنې اؤزۆنده‌ ثابیت صداقَت’له‌ یاشادان بو مملکتده‌ نه‌’یسه‌ دَڲیشه‌جه‌ڲینی هانسې’سا آلتېنجې حیسّیم’له آنلایان، بلکه‌ ده‌، تک بیر من ایدیم.

– منیم مۆراجیعتیم دوعا دېر. بؤیۆک تانرېیا عۆنوانلادېغېم بو دوعانې من مۆقَدَّس مریم آنا’یلا بیرگه‌ اۏخویورام. بو دوعانې، أصلینده‌، من هامېنېز’لا‌ بیرگه‌ اۏخویورام. بو، اینسانېن اینسان آدېنا اۏخودوغو دوعا دېر. یئر اۆزۆنۆن بۆتۆن اینسان‌لارې آدېنا، بو دۆنیادا تاریخ بۏیو یاشامېش و یاشاماقدا اۏلان دیریلر و اؤلۆلر آدېنا اۏخونان دوعا دېر…

پاپا‌نېن بیر واخت‌لار ایزدیحاملې موعیظه‌ مراسیم‌لریندن بیرینده‌ دئدیڲی بو سؤز‌لردن یادېمدادې کی، نه‌ واخت‌سا، چۏخدان، اۏلسون کی، اوزاق اوشاق‌لېق‌ ایل‌لرینده‌ ایتیردیڲیم تانېش تاراز‌لېغېمې تاپمېشدېم. اؤزۆمۆ اوشاق‌لارېم’لا‌، جاوان یاش‌لارېندا ایتیردیڲیم آتا-آنام’لا بیر، بو مؤحتشَم دوعا‌نېن مۆحافیظه‌سینده‌ حیسّ إله‌میش، دۆنیا‌نېن حۆدودسوزلوغونو آنلامېشدېم…

* * *

پاپا‌نېن اؤلکه‌یه‌ تشریفی عَرَفه‌سینده‌ منیم’له‌ غریبه‌ ایش‌لر باش وئرمیشدی. گۆن‌لرین بیر گۆنۆ کۆچه‌ده‌ کؤهنه‌ بیر تانېشېم’لا‌ – بیر واخت‌لار یېغجام أدبی مجلیس‌لرده‌ اۏخودوغو إتکیلی شعر‌لریندن وجده‌ گلدیڲیمیز، سۏنرادان أدبی یاشامېمېزېن هانسې دؤنگه‌سینده‌سه‌ ایتیردیڲیمیز کئچمیش همکارېم’لا‌ راستلاشمېشدېم. قېسا حال-أحوالدان سۏنرا منی أن چۏخ ناراحات إدَن قۏنویا – واتیکان رسمیسی‌نین اؤلکه‌یه‌ گلیشینه‌ کئچرکن، کئچمیش همکارې­مېن حالې‌نېن دَڲیشدیییندن چاشقېنلېغا دۆشسم ده‌، بونو بوروزه‌ وئرمه‌میشدیم.

اۏ گۆن بیز اۏنون’لا سانکی تامام تصادۆفَن، کئچمیش همکارېمېن ایشله‌دیڲی مؤعتَبَر ایداره‌نین کۆلَکلی سکیسینده‌ راستلاشمېشدېق. اۏ، کۆچه‌نین اۏ بیری طرفینده‌ دینمز پارلاق‌لېق’لا برق ووران قارا دؤولت ماشېنېنا سارې آددېملایارکن، قفیلدن آیاق ساخلامېشدې، منه‌ طرف باخما‌زدان، آنی جلد‌لیک’له‌ اۆره‌ڲینده‌ نه‌’یسه‌ گؤتۆر-قۏی إله‌ییب آرام‌لې آددېم‌لار’لا سکییه‌ یاخېنلاشمېشدې.

کئچمیش همکارېمېن دؤولت اؤنملی ایداریه‌ کئچَندن بری دۆشدۆڲۆ بو حالې – بیز‌لر’له، أدبیاتا واختې ایله‌ اۏنون’لا بیر گلمیش ساده‌ قلم آدام‌لارې’یلا راستلاشارکن، نه‌دنی بَلیرسیز پرت‌لیڲه‌، آنلاشېلماز چاشقېنلېغا دۆشمه‌سی، گاه‌ اؤزۆنۆ گؤرمَزلیڲه‌ ووروب سۆرعتلی آددېم‌لار’لا اۏ یئردن اوزاقلاشماسې، گاه‌ دا جینایت اۆستۆنده‌ یاخالانمېش کیمی، دؤڲۆکۆب یئرینده‌ لاخلاماسې منه‌ هر زامان غریبه‌ گلیردی. چۏخ‌لارې بونو اۏنون، أن چتین، ایضطیرابلې ایل‌لرینده‌ اۏنا یاشاماغا سېغېناجاق وئرمیش أدبیات قارشې‌سېندا هانسې’سا گیز‌لی گۆناه‌لار داشېدېغې ایله‌ ایلگیلندیریردیلر. من ایسه‌ بونون، ساده‌جه‌، خودبین مأمور لۏوغا‌لېغېندان ساوایې، آیرې بیر شئی اۏلمادېغېنا أمین ایدیم. بو، اۏ گۆن ده‌ باش وئردی. من واتیکان رسمیسی‌نین سفریی’له باغلې میستیک دۆشۆنجه‌لریمی، پاپا‌نېن نيَّتی‌نین ایلاهی عالی‌لیڲینی ثوبوتا یئتیرَن ایلگی‌سیز فیکیر‌لریمی بؤلۆشدۆکجه‌، اۏ، منی هانسې’سا اوزاق‌لېق‌لاردان دینله‌ییردی. بیر قَدَر کئچمیش ایسه‌ یۏرقون گؤزلرینی یان-یؤوره‌یه‌ گزدیریب ساکیتجه‌:

– اۏنو بیر واخت‌لار لیۏ‌لیک چاغېرېردېلار. آخې أوّل‌لر اۏ، آرتیست‌لیک إله‌ییردی؟!. سۏنرادان یازېچېلېغا گیریشدی. آخېردا دا پاپا اۏلدو – دئدی و پرت‌لیڲیمین دَرَجه‌سینی بَلیرمیشلشدیر­مک­دن اؤترۆ گؤز‌آلتې اۆزۆمه‌ زیللَندی.

اۏنون اینسان‌لارې، خۆصوصَن کاسېب و حیسیيّاتلې أدبیات آدام‌لارېنې پرت إله‌ییب اوتاندېرماقدان، “گۆجسۆز ناچارلېق‌لارېنې” “ایفشا إله‌ییب” لاغا قۏیماقدان یاندېرېجې ذؤوق آلدېغېنې من، هله‌ بیر نئچه‌ ایل بوندان أوّل، اۏ همین بو اؤنملی مسأله‌لر اۆزره‌ دؤولت ایداره‌سینه‌ کئچمه‌میشدن قاباق، بورانېن أدبیات ساحه‌سینه‌ نظارَت إدَن شؤعبه‌سینده‌ سېراوی ایشچی ایشله‌دیڲی دؤورلر آنلامېشدېمسا دا، ایچی قارامتېل آجېق دۏلو بو حظّین اۏنا نه‌ کیمی تَسَلّی گتیردیڲیندن‌ باش آچا بیلمه‌میشدیم.

…ۏ، اۆزبه‌ۆز سکی‌نین یانېندا یۏلونو گؤزله‌یَن قارا دؤولت ماشېنېنې اونودوب ایری آددېم‌لار’لا منیم’له‌ یاناشې آددېملایېردې. گیز‌لی دؤولت تاپشېرېغې آلمېشتک، دۆشۆنۆلمۆش آردېجېل‌لېق’لا پاپا‌نېن دۆنیا سیاسَتینه‌ أل‌آلتې مۆداخیله‌‌لریندن، دۆنیوی رئفۏرم‌لاردا أساسلې دَڲیشیک‌لیک‌لر یاراتماغا قادیر “مکر‌لی بارماغې‌نېن” نۆفوذلو ایشاره‌لریندن دانېشېردې.

من اۏنون گؤوده‌لی وۆجودونا یاراشمایان بالاجا آیاق‌قابې‌لارېنا باخېر، بایاقکې “یئرسیز اوچوش‌لارېما” گؤره‌ پئشمانچې‌لېق حیسّی کئچیردیردیم. اۏنون، گئتدیکجه‌، اوزاقلاشدېغېمېز بو اؤنملی ایداریه‌ کئچَندن بری اؤز سَسیندن‌ دیکسینَن سایېق باخېشلې اۆرکک مأمورا چئوریلمه‌سینین نه‌دَنینی من اوزون ایل‌لر بو ایداره‌نین غریبه‌ تارېم‌لېق’لا گه‌ریلن پنجره‌لری‌نین اۏ بیری اۆزۆنده‌ قېسا، بئجید آددېم‌لار’لا سَحَر-آخشام اۏ باش-بو باشا یئرییَن ایشله‌ک مأمور‌لارېن دارېسقال إحاطه‌سی ایله‌ باغلایېردېم. بیر واخت‌لار اؤلچۆسۆز دویقو‌لارېندان، آز قالا‌، دری‌سی چاتلایان بو “آزاد‌لېق جارچېسې‌نېن” سۏن ایل‌لرین چئشیدلی رسمی تۏپلانتې‌لارېندا – اولوس‌لار آراسې مۆشاویره‌لرده‌ و کۏنفرانس‌لاردا دارېخدېرېجې ساعات‌لار اوزونو أعلاءچې شایېرد نیظامې ایله‌ اۏتورماسېنې، بۏغازېندا تارېم دۆڲۆنلۆ کراوات، قولاق‌لارېندا ترجۆمه‌ قولاقجېق‌لارې، گؤزۆنده‌ گؤزلۆک، تۏپداغېتماز تمکین’له‌ قارشې‌سېنداکې آغ وَرَقلرده‌ هئی سلیقه‌ ایله‌ نه‌ ایسه‌ یازماسېنې مۆشاهیده‌ إتدیکجه‌، اۏنون سۏن کی، بو هاواسېز سالۏن‌لاردان جانا دۏیوب بئزه‌جه‌ڲینی، بۆتۆن بو دارېسقال‌لېق‌لارې اؤز یئنیلمز شاعیر آزادلېغې ایله‌، اؤلۆ بالېغېن قارنېنې یېرتانتک، یېرتېب کنارا سېچرایاجاغېنې گؤزله‌ییردیم. لاکین آی‌لار، ایل‌لر اؤتۆر، اۏنون دارېخماق علامتی سئزیلمه‌ڲن اۆزۆنده‌، سېخېنتې و کَدَر دویولمایان گؤزلرینده‌ ایضطیراب و اۆزۆنتۆ عَوَضینه‌، تۏخ ممنونلوق ایزلرینی توتدوقجا، أدبیات و اۏنون سئچدیڲی فرد‌لر’له‌ باغلې تام معلوماتسېز اۏلدوغومو آنلایېر، سیر‌لی اینسان ماهیَّتی‌نین گیز‌لی ایمکان‌لارې باره‌ده‌ دۆشۆنجه‌لره‌ قاپېلېردېم.

…بیز یۏلون اۏ بیری اۆزۆنه‌ کئچمیشدیک، شَهَرین مرکزی خیابان‌لارېندان بیری‌نین سکیسی ایله‌ اۆزۆآشاغې آددېملایېردېق. من اۏنون اۆره‌ڲینی یومشالتماق، اۆزۆنه‌ سېزماقدا داواملې اۏلان آجې ایستئهزاسېنې أریتمکدن اؤترۆ پاپا حاققېندا بیلدیک‌لریمی دانېشېردېم. اۏنون مۆسلمان اؤلکه‌لرینه‌ سفر‌لری زامانې مسجید‌لری زییارَت إتمه‌ڲیندن‌، کیمسه‌سیزل­ره‌ و کاسېبلارا اؤز شخصی بودجه‌سیندن‌ یاردېم گؤرسَتمه‌سیندن، موعیظه‌لر واختې دوعا‌لارې پۏئتیکلشدیریب شعر اۆسلوبوندا اۏخوماسېندان، واتیکانېن تابعچی‌لیڲینده‌ اۏلان کیلیسا ایجماعلارې­نا گؤندَردیڲی هر إنسیکلیکانې پۏئتیک میصراع‌لار’لا یازدېغې دوعا‌لار’لا‌ بیتیرمه‌سیندن، دارېخدېرېجې لیتورگییالارې صمیمی سؤز مجلیس‌لرینه‌ چئویرمه‌سیندن دانېشېردېم…

اۏ منی، یئریدیکجه بالاجا آیاق‌قابې‌لارېنا باخا-باخا، قلبینه‌ تۏخونولموش اوشاق کیمی، بۆزۆلمۆش دۏداق‌لارېنې گمیره‌-گمیره‌ دینله‌ییر، چۏخ واخت دا سوسوردو.

اۏنون جۆثّه‌لی بَدَنی ایله‌ قطعی اویوشمایان بو بالاجا آیاق‌قابې‌لارې، غریبه‌دی کی، هله‌ اۏ واخت‌لار – اۏ، گؤزلرینی یوموب، دایاندېغې یئردن سانکی بیر پیلله‌ کنارا چکیلیب، ایلاهی شعر‌لرینی اۏخوماغا باشلادېغې دؤورلر، شعر‌لرین آنلامېنې، سئحرینی نئجه‌’سه‌ ایتیریردی…

من پاپا‌نېن بیر واخت‌لار مۆقَدَّس پیۏتر مئیدانېندان یایېملانان موعیظه‌ واختې قفیلدن دوعاسېنې کسیب، اوجسوز-بوجاق‌سېز ایزدیحاما سارې چؤنه‌رک: – “قۏرخمایېن…” – دئمه‌سینی خاطېرلایېر، اۏنون، اینسان‌لېغې بۆتۆن تۏرپاق‌لارېن و سرحَد‌لرین، طریقه‌ت‌لرین و دین‌لرین فؤوقۆنده‌، بو دۆنیادان عصرلر و قرینه‌لر’له کؤچۆب گئتمیش سای‌سېز-حئساب‌سېز روح‌لارې’یلا بیرگه‌ دویدوغونو اۏنا آنلاتماغا چالېشېردېم.

اۏ، قطعیَّت’له‌ سوسوردو. ایچینده‌ لاخلاماق ایسته‌یَن هانسې’سا أساسلې هؤرگۆ‌لرین نیظامېنې ایتیریب داغېلاجاغېندان چکیندیڲی بیلینیردی.

من پاپا‌نېن اؤز أدبیات سئوگی‌سی ایله‌ قدیم واتیکان کیلیساسېندا غئیری-دبلی آب-هاوا یاراتدېغېندان، عصرلردن بری داشلاشمېش کیلیسا قانون‌لارېنې لاخلاتماسېندان، بونون’لا بۆتۆن واتیکانې و مؤعتَبَر کاردینال‌لار گیلدییاسېنې سارسېتماسېندان دانېشېر، بو أدیب-مؤعمۆنین واتیکانا گلیشی ایله‌ سۏیوق کیلیسا قانون‌لارېنېن آراسې’یلا ایشه‌ دۆشن تامامی’یله‌ آیرې – یازېلمامېش أدبیات قانون‌لارېنېن یاراتدېغې آب-هاوانې اۏنا باجاردېغېم قَدَر تصویر إله‌مه‌ڲه‌ چالېشېردېم…

اۏ، دینمیردی. اۆزۆنۆن ناراضې ایفاده‌سی دئدیک‌لریمین اۏندا هئچ نه‌یی دَڲیشدیرمه‌دییینی بیلدیریردی. منسه‌، اؤز دئدیک‌لریمدن‌ آخماق بیر کؤورک‌لیک’له تأثیر’له‌نیر، بۏغازېما دۏلان قَهَریمی گیزله‌مکدن اؤترۆ تئز-تئز اؤسکۆرۆر، تله‌سیک یئریدیییمدن، یا بیرنفَسه‌ دانېشدېغېمدان تنتیدیڲیمی حیسّ إدیردیم’سه‌ ده‌، آددېم‌لارېمې یاواشېدا بیلمیردیم. بایاقدان، آز قالا‌، واختې قاباقلایا-قاباقلایا چاتماغا تَلَسدیڲیم واجیب عۆنوان دا، گؤره‌جه‌ڲیم اؤنملی ایش‌لر ده‌ واجیب‌لیڲینی و اؤنَمی‌نی ایتیر‌میشدی… ایندی بیز کئچمیش همکارېم’لا‌، ساده‌جه‌ گزیشیردیک.

– کیشی صنعت آدامېدې. شاعیر‌لیڲینی ایشه‌ سالماغا یاخشې مقام تاپېب. – نهایت کی، اۏ دیللَندی و منه‌ سارې باخما‌زدان، کینایه‌ دۏلو آجې گۆلۆش’له‌ دۏداق‌آلتی گۆلدۆ.

اؤنملی ایداریه‌ کئچَندن بری اۏنون بۆتۆن أدبیات آدام‌لارېنا، قلَمه‌ سارېلمېش کاسېب و کؤمَک‌سیز شاعیر-یازېچې‌لارا دویدوغو گیز‌لی کینایه‌‌نین نه‌دنی‌نین، بو “گۆجسۆز” و “أفل” آدام‌لارېن همین اۏ “کؤمَک‌سیز ضعیف‌لیک‌لری” ایله‌ اۏنا اۏ اؤنملی ایداره‌ده‌، قالېن مئشین قاپېلې مؤعتَبَر ایش اۏتاغېندا نئجه‌’سه‌، مانع اۏلدوغونو، اۏنون “بدیعی سؤز”له‌ باغلې گیز‌لی، سارسېدېجې عذاب‌لار چکدیڲینی من، تَخمینَن بیر نئچه‌ آی بوندان أوّل، همین بو مؤعتَبَر ایداره‌نین سکیسینده‌ راستلاشدېغېمېز گۆن آنلامېشدېم. اؤتۆب-کئچمیش أدبیات هاوا‌لې، إحتیاج و نیسگیل دۏلو گۆن‌لریمیزی، بو دۆنیادان کؤچمۆش قلم دۏست‌لارېمېزې خاطېرلادېقجا و من گؤدَک یئر رادیوس‌لارېندان چېخېب بدیعی سؤزۆن حۆدودسوز أنگین‌لیک‌لرینده‌ پروازلاندېقجا اۏ همین گیز‌لی کینایه‌ ایله‌ قېمېشمېشدې:

– سیز آللاه‌، قورتارېن بو کۏمئدینې. سئحر نه‌دی، فیلان نه‌دی؟!.. – دئییب سؤزۆمۆ کسمیشدی’سه‌ ده‌، سۏنرادان اؤز-اؤزۆنه‌ نه‌دن‌سه‌ أزیلدییی حیسّ اۏلوموشدو. محض همین آن من بدیعی سؤزدن اۏنو محو إده‌ بیله‌جک قۆوّتلی‌ و مؤحتشَم اۏلان نه‌دن‌سه‌ قۏرخانتک، قۏرخدوغونو آنلامېشدېم.

…ۏ، همین گۆن ده‌ اۏ خۏفون ایچینده‌’‌یدی. رنگی آوازېمېش، دقیقه‌ ده‌ بیر سَیرییَن دۏداق‌لارې‌نېن رنگی قاچمېشدې. اؤزۆنۆ سېندېرمازدان، لنگ و راحات آددېم‌لار’لا یئریسه‌ ده‌، ایچینده‌ وورنوخدوغو، نه‌’یسه‌ قاباقلایېب غالیب چېخماق ایسته‌دیڲی بیلینیردی.

بیر قَدَر سۏنرا بیز اؤنملی ایداره‌نین بیناسېندان خئیلَک اوزاقلاشمېشدېق. هئچ هارا تَلَسمَزدن، یاواش آددېم‌لار’لا دَنیز قېراغې خیابانېن یاشېل‌لېق‌لارې ایله‌ آددېملایېردېق.

اۏ، هله‌ ده‌ ایشگۆزار عیناد’لا منیم “پاپا إیفۏرییامې” داغېتماق’لا‌ مشغول ایدی و إله‌ بیل اۏ دا، بیر سۆرَج أوّل گئتمه‌ڲه‌ حاضېرلاشدېغې واجیب یئری و داها واجیب نه‌لری’سه‌ اونوتموشدو.

– بۆتۆن بو دانېشدېق‌لارېن یارادېجې‌لېقدې. یازېچې تَخَيّۆلۆنه‌ ایشله‌ین ماتئریالدې – اۏ، بیتمه‌سی تعجیلی واجیب اۏلان نه‌یه‌سه‌ مؤهۆر ووران کیمی، دئدی. – بو دۆنیادا سئحر آختارماق، سویون آلتېندا قوش آختارماق کیمی، بیر شئیدی – علاوه‌ إله‌ییب سوسدو.

منیمسه‌ تسلیم اۏلماق فیکریم یۏخ ایدی. من یۏرولمازدان، پاپا‌نېن بیر واخت‌لار یئر اۆزۆنۆ لرزه‌یه‌ گتیرَن صلیب یۆرۆش‌لرینه‌ گؤره‌ بۆتۆن مۆسلمان دۆنیاسېندان عۆذر ایسته‌مه‌سینی، کاتۏ‌لیک کیلیساسې‌نېن تاریخینده‌ باش وئرمیش بۆتۆن خۏشاگلمز‌لیک‌لره گؤره‌، مسیحی دۏغو ایله‌ پراوۏسلاو‌لار آراسېندا ایلگی‌لرین کسیلمه‌سینه‌ گتیریب چېخاردان دینی مۆناقیشه‌‌لره و اینکویزیسییا‌لارا گؤره‌، حتتا نه‌ واخت‌سا، اۏرتا عصرلرده‌ یاشامېش داهی ریاضییّاتچې-آسترۏنۏم قالیلئۏ قالیلئیین اینکویزیسییا محکَمه‌سی طرفیندن‌ عؤمۆرلۆک حَبس جزا‌سېنا مَحکوم إدیلمه‌سینه‌ گؤره‌ یئر اۆزۆنۆن بۆتۆن اینسان‌لارېندان عۆذر ایسته‌مه‌سینی، بۆتۆن بو تاریخی گۆناه‌لارې اؤز اۆزه‌رینه‌ گؤتۆرمه‌سینی خاطېرلایېر، بیر واخت‌لار گۆنَشین یئر کۆره‌سی‌نین و باشقا پلانئت‌لرین باشېنا یۏخ، عکسینه‌، یئر کۆره‌سی‌نین و پلانئت‌لرین گۆنَشین باشېنا هرلَندییینی ثوبوتا یئتیرمیش قالیلئیین، اؤلۆمۆندن 340 ایل کئچمه‌سینه‌ باخمایاراق، پاپا‌نېن تأکیدی ایله‌ براعَت آلماسېنې یا‌دا سالېردېم…

اۏ، قارشې‌سېندان اؤتۆب-کئچدیڲیمیز ماغازا‌لارېن ویترین‌لرینه‌ باخا-باخا یئریییردی. سۏنرا إله‌ اۏ طرف‌لره‌ باخا-باخا دا:

– بو، أفسانه‌دی. اینسانې اؤلۆمۆندن سۏنرا نه‌دن آزاد إله‌مک اۏ‌لار آخې؟.. – دئییب، اۆزۆ اۏ طرفه‌ پیس-پیس گۆلدۆ.

اۏندا من یئر اۆزۆنده‌ کسیلن جزا‌لارېن، اۏ بیری دۆنیادا داوامې ایله‌ باغلې فرضیيّه‌لریمی اۏنا آچېقلادېم. دینی کیتاب‌لاردان، قدیم یونان أساطیرلریندن میثال‌لار گتیردیم.

اۏ، نییه‌’سه‌ بوندان بَرک عصبی‌لَشدی و یۏلون داوامېنې اۆزۆنۆ منه‌ سارې چئویرمه‌دن یئریدی. بیز بیر سۆرَج گرگین سۆکوت ایچینده‌ آددېملادېق.

من پاپا‌نېن تشریفی ایله‌ علاقه‌دار اۏنون ایچینی اۏیماقدا اۏلان خۏفون نه‌دنی باره‌ده‌ دۆشۆنۆر، بیر طرفی ایله‌ أدبیاتا، اۏ بیری یارې‌سې ایله‌ دارېسقال مأمور مۆحیطینه‌ عایید اۏلان بو آجېقلې اینسانېن یاشامېندا أساسلې رۏل اۏینامېش زَهَر‌لی آروادېنې خاطېرلایېردېم…

…بو قادېنېن زَهَر‌لی اۏلدوغونو، بو کئچمیش همکارېمېن ایجتیماعی یئرلرده‌، رسمی تدبیرلـرده‌ آروادې’یلا، تهلۆکه‌لی و اؤلدۆرۆجۆ اۏلان نه‌ ایله‌سه‌ داورانېش إدَنتک، گیز‌لی إحتیاط’لا، سایېق إحتیرام’لا داورانماسېندان، آروادې‌نېن آیاق‌قابې‌لارېنا، ألجک‌لرینه‌ حصر إله‌دیڲی خۏف دۏلو شعر‌لرینی، اۏخونماسې واجیب بویرولان دؤولت سَنَدینی اۏخویانتک، مسئول گرگین‌لیک’له‌ اۏخوماسېندان حیسّ إتمیشدیم. واختې‌نېن أکثر حیصّه‌سینی همین اۏ ایداره‌ده‌ – تک‌آدام‌لېق کامئرانې آندېران دارېسقال ایش اۏتاغېندا کئچیرتمه‌سینی، بو زَهَر‌لی قادېن’لا‌ اۆزبه‌ۆز یالقېزلېقدا قالماغېن دَهشَتیندن‌ قورتولماق جَهدی اۏلدوغونو آنلامېشدېمسا دا، سۏنرادان هر شئیی یاشادېغېمېز دۆنیا‌نېن اینجه‌ شاعیر روحونو داغېدان آمان‌سېز قانون‌لارېنېن آیاغېنا یازمېشدېم. اۏنون ایشېق پولونو اؤده‌یه‌ بیلمه‌دیڲی واخت‌لارې، سۏیوق قېش آی‌لارې ایشېق‌سېز و ایسیدیجیسیز قالا‌ن بالاجا إوینی، إحتیاج قانې‌قاراچې‌لېغېندان قېرېشې هئچ واخت آچېلمایان کؤینک‌لرینی خاطېرلادېقجا اۆره‌ڲیم سېخېلېر، بیر واخت‌لار ایشه‌ خارابا‌لېق‌لار بایقوشونو آندېران کَدَر‌لی وۆجودوی’لا‌ گلیب، بوجاقداکې ایش ماساسې‌نېن آرخاسېنا کئچن و اۏردان ملول باخېش‌لار’لا اۆزۆمۆزه‌ زیلله‌نن بو آدامېن زامان اؤتدۆکجه‌، ایبلیسانه‌ دَڲیشیک‌لیڲه‌ اوغراماسې‌نېن، بو سایاق سینتئتیک مأمورا چئوریلمه‌سینین اوصول‌لارې باره‌ده‌ دۆشۆنۆردۆم. اۏنون ایچینده‌، آرادابیر گیز‌لی یاراسېندان کؤینه‌ڲینه‌ سېزانتک، اۆزۆنه‌ سېزان چۏخلو سایدا گۆناه‌لار گزدیردیڲی گؤزلری‌نین نؤوع به ‌نؤوع قۏرخولار و واهیمه‌‌لر گیزله‌یه‌ن ایفاده‌سیندن سئزیلیردی. من بو گۆناه‌لارېن چۏخلو سایدا آیرې نه‌دن‌لری اۏلدوغو باره‌ده‌ دۆشۆنۆردۆمسه‌ ده‌، بونون نه‌ اۏلدوغونو آنلایا بیلمیردیم. داها دۏغروسو، بونا گۆجۆم چاتمېردې. هر دفعه‌ اۏ “بَلیرسیز نه‌دن‌لر” تۏرپاغېنا کئچمک ایسته‌یه‌رکن، اوزون سۆرَجدن بری دَڲیشیلمه‌دیڲیندن آغېرلاشمېش هاوادان زَهَرلننتک زَهَرلندیڲیمی دویوردوم.

بیز خیابانې اؤتۆب دَنیز قېراغې پرۏسپئکته‌ چېخمېشدېق. کئچمیش همکارېم دایانمازدان سیقار چکیر، رنگینی سیقارېن تۆستۆسۆ، یا ایل‌لرین آخارې’یلا ایتیریب بۏزاران وۆجودو تونج هئیکَلی خاطېرلادېردې. اۏ، سانکی کیم‌لرین’سه‌ گؤزۆندن یایېنماقدان اؤترۆ تام سَس‌سیز آددېم‌لار’لا یئریییر، آیاق‌لارېنې إهمال-إهمال آتا-آتا، إله‌ بیل منیم دئدیک‌لریمی یۏخ، دۆشۆندۆک‌لریمی إشیتمک ایسته‌ییردی.

منسه‌ هله‌ ده‌ پاپادان دانېشېردېم. همکارېمېن زهله‌تؤکن ایستئهزاسې‌نېن سۏنونا چېخماقدان اؤترۆ، پاپا‌نېن کئچیرتدیڲی علامتدار آین‌لاردان، تۆپۆرجیی‌نین، نییه‌’سه‌ رادیۏنون ایچیندن چېخدېغېنې دئییب، قۏرخونج باغېرتې‌لار’لا‌ دؤشه‌مه‌ده‌ قېورېلان یئنی‌یئتمه‌ قېزې ایبلیسین تَلَسیندن آزاد إتدیڲی تاریخی اۏلایې (اۏلایېوې) خاطېرلایېردېم…

“ایبلیس بو دۆنیایا آغا‌لېق إدیر. اۏ، بیز‌لری أن گؤزلَنیلمز مقام‌لاردا اؤز إتکی‌سی آلتېنا سالماق باجارېغېنې ألدن وئرمیر”.

پاپا‌نېن بیر واخت‌لار ایبلیس باره‌ده‌ دئدیڲی بو سؤز‌لردن، نهایت کی، همکارېمېن رنگی‌نین قاچدېغېنې، اۆزۆنۆن غریبه‌ تارېم‌لېق’لا دارتېلېب دَڲیشدیڲینی حیسّ إتدیم و صؤحبَتی بیتیردیم.

اۏ گۆنۆن آخشامې بیز اۏنون’لا بیر ده‌ راستلاشدېق. بو دفعه‌ همکارېم منیم یوخومدا پئیدا اۏلدو…

هئچ جۆر بیتیب قورتارمایان همین اۏ یوخودا من اۏنون گؤرسه‌دیشی ایله‌ خېر‌دا ایشاره‌لر و حرف‌لر’له‌ دۏلو عجاییب جدوَل‌لری دۏلدورماق’لا‌ مشغول اۏلموشدوم… یوخونون بیر عالَمی حرف‌لرین و ایشاره‌لرین حدسیز خېر‌دا‌لېغېندان گؤزلریمین قارالدېغېنې، باشېمېن آغېرلاشدېغېنې حیسّ إدیب آیاغا سېچراماق، کاغېذ و تۏز اییی قۏخویان بو مشققتلی یئردن قاچماق ایسته‌میشدیم’سه ده‌، ترپَنه‌ بیلمه‌میشدیم… قۏرخونج جدوَلدۏلدورما عَمَلیّاتې سۏن کی، بیتیب باشا چاتمېشدې. همکارېم اۏنلارې نهنگ قۏولوق‌لارا دۏلدوروب آیاغا قالخمېشدې، اۆزۆنده‌کی‌ غالیب تَبَسّۆم’له‌ منه‌:

– سنی تبریک إدیرم، أمرین آرتېق وئریلدی. صاباحدان وئرگی مۆفتّیشی ایشله‌یه‌جکسن. – دئییب مۆرَخَّص اۏلموشدو…

سَحَری گۆنۆ من یوخومو خاطېرلاماسام دا، آخشاما یاخېن، ایشېق ایداره‌سیند‌ن گلن‌لر قاپېمېزې دؤڲه‌رکن، قفیلدن همکارېمېن یوخودا منه‌ إله‌دیڲی تکلیفی خاطېرلامېش، بوندان غریبه‌ بیر ممنونلوق دویدوغومدان دَهشَته‌ گلمیشدیم…

* * *

بیر واخت‌لار شَهَرین اوجقار، کاسېب محله‌لرینده‌ یاشایان، سَحَرلر سۏیوق، قار‌لې کۆلَک‌لری نازیک، نیمداش پئنجه‌ڲی ایله‌ یارا-یارا پای-پییادا ایشه‌ گلَن بو مأمور-دۏستومون دۆنیا‌نېن کۆلَک‌سیز طرفینه‌ یاشامې‌نېن هانسې دؤنگه‌سینده‌، هانسې گیز‌لی قۆوّه‌نین حؤکمۆ’یله‌ کئچدیڲینی دۆشۆندۆکجه‌، نییه‌’سه‌ هر زامان گؤزۆمۆن قاباغېنا اۏنون آکواریوم بالېق‌لارېنې آندېران دَ‌ڲیرمی صیفَتلی اوشاق‌لارې، کاسېبچې‌لېغېن، أذيّت‌لی و اوجوز یاشامېن مفتیل کیمی بوروب قارالتدېغې زَهَر‌لی آروادې گلیردی… گؤزۆنۆ اۏنون آدامدۏیورماز معاشېنا و آرا-سېرا آلدېغې اۆتۆک قۏنۏرارېنا دیکمیش بو عذاب‌کئش قادېنېن بعضن جانا یېغېلېب، ظۆلمت قاران‌لېق گئجه‌لر’له‌ اۏنو “وئج‌سیز” شاعیر قلمی ایله‌ دؤڲدۆیۆنۆ، سۏنرا همین اۏ قلمی آی‌لار و ایل‌لر’له‌ یازېب اۆست-اۆسته‌ یېغدېغې بیر قالا‌ق “جفنگییاتې’یلا‌” بیر چؤرک عَوَضینه‌، اؤزۆنۆن و اوشاق‌لارې‌نېن آغزېنا تېخایېب یئدیڲینی تَصَوّۆرۆمه‌ گتیریر، بوندان اۆره‌ڲیمین سېخېلدېغېنې حیسّ إدیردیم.

اۏ، ایندی ده‌ شعر یازېردې. بو شعرلرده‌ یئنه‌ یالقېزلېقدان، سارسېنتې‌لاردان اۆزۆلدۆیۆنۆ إعتیراف إدیر، آللاهې، اینسان‌لارې کؤمه‌ڲه‌ چاغېرېردې. لاکین میصراع‌لارې آداما داها اؤنجه‌کی کیمی تۏخانمېردې. بعضن من اۏنون بو هئی‌سیز سؤز‌لرینی قوجاغېما یېغېب هارداسا گیز‌له‌مک، اۏنو بو لازېم‌سېز سؤز کُلیياتېندان خیلاص إله‌مک، اینجه‌ شاعیر روحونو محو إدیب، عَوَضینده‌ شرطی رئفلئکس‌لر اۆزره‌ یاشایان بؤجک یئتیشدیرمیش همین اۏ سیر‌لی قۆوّه‌نی تاپېب مئیدانا چېخارتماق ایسته‌ییردیم…

* * *

هر شئی گۆنده‌لیک آخارې’یلا داوام إتمکده‌ اۏلان عادی گۆن‌لرین بیرینده‌ باش وئردی. بیر سَحَر من نئجه‌’سه‌ قفیلدن دؤرد بیر یانېمې إحاطه‌ إدَن أشیا‌لارېن – ظاهیرَن هئچ بیر تهلۆکه‌ ساچمایان بو جان‌سېز عؤنصور‌لرین هانسې’سا اؤزل إتکی گۆجۆنه‌ ما‌لیک اۏلدوغونو حیسّ إتدیم…

بو، یازقاباغې قېش گئییم‌لرینی دۏلاب رَف‌لریندن بۏشالدېب، یای گئییم‌لری یېغېلان چمدان‌لارا یئرلَشدیرمک ایسته‌دیڲیم هاواسېز بیر گۆنده‌ باش وئردی. چمدان‌لاردان بۏشالدېلمېش یۆنگۆل یای گئییم‌لری قېش گئییم‌لرینه‌ قارېشېب أتۆرپه‌دن بیر مَنظَره‌ یاراتمېشدې… من رنگ‌به‌رنگ کؤینک‌لرین و ژاکئت‌لرین، پاپاق‌لارېن و ألجک‌لرین، شالوار‌لارېن و چیمَر‌لیک گئییم‌لری‌نین باش‌گیجَللَندیرن فوّاره‌سینه‌ دۆشمۆشدۆم… نه‌ إله‌مه‌لی، هاردان باشلامالې اۏلدوغومو آنلایا بیلمیر، اۆره‌ڲیم بولانا-بولانا، گؤز‌لریم قارا’لا‌-قارا’لا‌ دایانېب قالمېشدېم… نهایت، حالېمېن خارابلاشدېغېنې دویوب یاتاغېما سریلمیش و آخشاما قَدَر گۆن وورماسېندان زده‌لنمیشتک، یاتمېشدېم.

عئینی ایله‌ بئله‌ بیر حال منیم’له‌ بیر قَدَر سۏنرا – همین بو مأمور همکارېمېن آد گۆنۆنده‌، اۏنون شَهَرین مَنظَره‌لی یئرلریندن بیرینده‌ اوجالدېلمېش اۆچ‌مرتبه‌لی، زنگین مالیکانه‌سینده‌، دؤرد بیر یانې دَب‌دَ‌به‌ و سارسېنتې ساچدېغې مؤحتشَم عیمارتده‌ باش وئرمیشدی… همین اۏ آخشام من أللی آدام‌لېق أنتیق ماسانېن جرگه‌لی دۆزۆلۆشۆندن، ماسانېن اۆستۆنۆ دۏلدوران چئشیدلی اؤلچۆلۆ و قورولوشلو قاب‌لارېن چۏخلوغوندان، اۏتاغېن یوخارې باشېندا أکیز پهلوانتک، قۏشا دایانان پزه‌ونگ بوفه’یله‌رین دوروشوندان واهیمه‌لنمیشدیم… بَدَنیمدن‌ اؤلدۆرۆجۆ جریان‌لارېن اؤتۆشدۆڲۆنۆ حیسّ إتدیکجه‌، بونون، چېخېلماز تله‌یه‌بنزر نه‌یین’سه‌ ایچینه‌ دۆشمه‌ڲیمین خۏفو اۏلدوغونو، منی ایبلیسانه‌ بیر یئک‌دیل‌لیک’له دؤوره‌یه‌ آلان أشیا‌لارېن حَبسینده‌ اۏلدوغومو آنلامېشدېم…

* * *

…همین گۆن شاعیر دۏستومون سۆفره‌یه‌ اؤزل بیر نیظام’لا دۆزۆلمۆش لطیف قاب-قاشېق’لا، چینی نیمچه‌لر و شرابېن رنگینی اؤزل چا‌لاردا اۏینادان بولور با‌ده‌‌لر’له غریبه‌ بیر سایقې’یلا‌، سایېق و إهمال إحتیرام’لا داورانېش إتدیڲینی، چنگل-پېچاغې، ایشله‌نمه‌سین دئیه‌، آز قالا‌، یئمه‌ڲه‌ تۏخاندېرمازدان، هاوا‌دا ایشلَتدیڲینی، هر قورتومدان سۏنرا باده‌سینی، غریبه‌ بیر إحتیاطلېق’لا‌ یئرینه‌ قۏیماسېنې، خانېمې‌نېن ایچی قاب-قاجاق دۏلو عظمتلی بوفه’یله‌رین قارشې‌سېندان درین تواضؤع ایله‌ اؤتمه‌سینی مۆشاهیده‌ إتدیکجه‌، بو اینسان‌لارېن اؤز أشیا‌لارېندان غریبه‌ بیر مسئولییت’له‌ چکیندیڲینی، اۏنلار’لا، مۆقَدَّرات­لا­رې­نې حَلّ إدَن عالی وار‌لېق‌لار’لا‌ حئساب’لا‌شانتک، حئساب’لا‌شدېق‌لارېنې اؤز گؤز‌لریم’له‌ گؤرمۆش­دۆم، ظاهیرَن جان‌سېز أشیا إتکی‌سی باغېشلایان بو معیشت خېر‌دالېغې‌نېن سیر‌لی قۆوّه‌یه‌ ما‌لیک اۏلدوغونو، اؤز داواملې‌لېغې و أبَدی‌لیڲی ایله‌ جانې اۏلان هر بیر شئیدن هانسې’سا اۆستۆنلۆک‌لر تشکیل إتدیڲینی آنلامېشدېم.

منیم بو خسته‌حال أشیا قۏرخوم نه‌ ایله‌سه‌، مأمور همکارېمېن همین اۏ گیز‌لی أدبیات قۏرخوسونون داوامېنا، یا بلکه‌ ده‌، أوّلینه‌ بنزه‌ییردی. بعضن من بو قۏرخولار کسیڲینده‌ بیرجه‌ شئیی دقیق آنلایېردېم کی، دۏستوم’لا من، بو دۆنیا‌نېن بیر-بیری‌نین قصدینه‌ دوران و عئینی زاماندا بیری اۏ بیرینی غریبه‌ بیر اویارلېق’لا‌ تاماملایان هانسې’سا ضیدّ قۆطب‌لری ایله‌ – بَدَنین روح’لا، شعورون دویقو’یلا، آشکارېن گیز‌لیی’له بیر-بیرینه‌ غَنیم کسیلدییی، یاخود بیر-بیرینی نئجه‌’سه‌ ایستیثنا إتدیڲی هانسې’سا سیر‌لی قانونا اویقونلوق‌لار’لا بیر-بیریمیزدن قۏرخوروق…

* * *

پاپا‌نېن اؤلکه‌یه‌ سفری ایله‌ علاقه‌دار دؤولت سويّه‌سینده‌ ده‌ حاضېر‌لېق ایش‌لری گئدیردی. مؤعتَبَر روحانی‌نین قارشېلانما مراسیمی‌نین، تانېنمېش عئلم و مدنیيَّت خادیم‌لری ایله‌ گؤرۆشۆنۆن، شَهَرین أن ایری ایدمان کۏمپلئکس‌لریندن بیرینده‌ نظرده‌ توتولان کۆتله‌وی موعیظه‌ مراسیمی‌نین یۆکسک سويّه‌ده‌ کئچیردیلمه‌سی مَقصَدی ایله‌ مۆوافیق تدبیرلـر گؤرۆلۆردۆ. واتیکان رسمیسی‌نین اؤلکه‌ده‌ اۏلاجاغې واخت قالا‌جاغې نظرده‌ توتولان پرئزیدئنت ایقامتگاه‌ېندا دا – شَهَر یۆکسَک‌لیڲینین مَنظَره‌لی خیابان‌لارېندان بیرینده‌ اوجالان دَب‌دَبه‌لی سارایدا دا مؤعتَبَر قۏناغېن گلیشینه‌ حاضېر‌لېق ایش‌لری گئدیردی. مۆقَدَّسین اؤلکه‌یه‌ گلیشینه‌ بیر گۆن قالمېش ایسه‌ قزئت‌لر واتیکانېن اؤزل ایداره‌سی‌نین سفر’له باغلې وئردیڲی آچېقلاما‌لاردا پاپا‌نېن، اۏنون اۆچۆن حاضېرلانمېش پرئزیدئنت ایقامتگاه‌ېندا یۏخ، شَهَرین کنار محله‌لریندن‌ بیرینده‌ یئرله‌شن بالاجا، گؤرکَم‌سیز هۏتئلده یاشایاجاغې‌نېن‌ قرارا آلېندېغې باره‌ده‌ معلومات‌لار یایدې.

پۏنتیفیکین پرئزیدئنت ایقامتگاه‌ېندا یئر’له‌شدیریلمه‌سی تکلیفینی قبول إتمه‌مه‌سی‌نین نه‌دن‌لری باره‌ده‌ نه‌ رسمی واتیکان، نه‌ ده‌ یئرلی دؤولت قوروم‌لارې طرفیندن‌ هئچ بیر آچېقلاما وئریلمه‌دی. لاکین إله‌ همین گۆن شَهَرین کۆچه‌لرینده‌، اوزون‌أتَکلی گئییم‌لرده‌، بۏیون‌لارېنداکې یۏغون زنجیر‌لرینی خېشېلدادا-خېشېلدادا گزیشن أجنبی کاتۏ‌لیک‌لر، چهرایې اۆزلۆ جاوان کئشیش‌لر گؤرۆنمه‌ڲه‌ باشلامېشدې.

* * *

مۆقَدَّس پیۏترون خلفی، أفسانه‌وی رۏما پاپاسې ایکینجی یۏها‌نېن اؤلکه‌یه‌ تشریف بویوراجاغې گۆن شَهَره‌ نارېن یاغېش چیله‌ییردی… یازېن سۏن آیې اۏلماسېنا باخمایاراق، بعضن نارېن چیلرتی‌نین سولو بوز دَنه‌جیک‌لرینی آندېران دۏلویا کئچمه‌سی ده‌ مۆشاهیده‌ إدیلیردی. سانکی کیمسه‌، هاردان’سا یوخارې‌لاردان، تارلایا تۏخوم سَپَنتک، آشاغې‌لارا دۏلو سه‌پیردی…

پاپا‌نېن اؤلکه‌یه‌ قدم‌ قۏیدوغو گۆنۆن آخشامېندان باشلایاراق ایسه‌ بۆتۆن گئجه‌نی پایتاخت سماسې گؤیۆمتۆل-ماوی شیمشک‌لردن داغېلماغا باشلادې. شیمشه‌ڲین سَسینه‌ چؤله‌ بۏیلانان‌لار بو مملکتده‌ هئچ واخت گؤرمه‌دیک‌لری أفسانه‌وی مَنظَره‌نین – إعجازکار سما آتشفیشان‌لېغېنېن شاهیدی اۏلدولار.

گؤڲ‌ اۆزۆنۆ غئیری-مۆتناسیب شېرېم‌لار’لا دؤرد یئره‌ بؤلن گؤیۆمتۆل سما چاخېنتې‌لارېنا باخدېقجا من اۏ گۆنۆن گۆن‌اۏرتاسېنې – توتقون سمالې یاز گۆن‌اۏرتاسېنې، اوزاق واتیکاندان اوچوب شَهَردن بیر نئچه‌ کیلومئتر آرالېدا‌کې هاوا لیمانېندا آرام’لا یئره‌ إنَن قېرمېزې زۏلاقلې‌ طَيّاره‌نی، بیر قَدَردن سۏنرا طَيّاره‌ قاپې‌سېندا گؤرۆنن تیترک قۏجانې خاطېرلایېر، واختې ایله‌ اۏنون کاردینال‌لار گیلدییاسې‌نېن فۏق‌الاده‌ تۏپلانتېسېنې چاغېرتدېرېب، رۏما کاتۏ‌لیک کیلیساسې‌نېن آللاه‌ و اینسان‌لار قارشې‌سېندا تؤوبه‌سی باره‌ده‌ قبول إتدیردیڲی حئیرَت‌آمیز قرارېنې خاطېرلایېر، آهېل دیندارېن، نئچه‌-نئچه‌ مۆقَدَّسین اویودوغو عظمتلی واتیکان دووار‌لارې آراسېندا باش وئرمیش هانسې گۆناه‌لارې نظرده‌ توتدوغونو دۆشۆنۆر، اۆره‌ڲیمین سېخېلدېغېنې حیسّ إدیردیم…

* * *

دۆنیاشؤهره‌تلی یئپیسکۏپون عؤمرۆنۆن بو چاغېندا – یئریمه‌ڲه، دانېشماغا طاقتی اۏلمادېغې خسته‌ دوروموندا دۆنیا خالق‌لارېنا مۆراجیعت إتمکدن اؤترۆ محض بورا تشریف بویورماسې، اۏ گۆن‌لر هامېیا غریبه‌ گلیردی. أفسانه‌وی رۏما مۆقَدَّسینی بونا وادار إدَن نه‌ ایدی، گؤرَن؟.. بو بالاجا، قارابوغدایې مۆسلمان مملکتی بو آغ‌بَنیزلی، دۆنیا شؤهرَتلی قۏجا مسیحی اۆچۆن هانسې اؤنم کسب إدیردی؟!.

پاپا باره‌ده‌ اۏ دؤورلر آز-چۏخ بیلگیلی اۏلان‌لار بو فیکیرده‌ ایدیلر کی، پۏنتیفیک اؤلکه‌یه‌، حقیقتن، دۆنیا خالق‌لارېنا مۆراجیعت إتمک، دۆنیا‌نېن دیققتینی سۏن ایل‌لرین سیاسی قارېشېق‌لېغېندا تۏرپاق‌لارېنې ایتیرمیش، سای‌سېز-حئساب‌سېز شهیدلر وئرمیش بو مملکته‌ یؤنلتمک مَقصَدی ایله‌ گلمیشدی. خیلاص دوعاسېنېن محض بوردا، آز قالا‌، سَسین ده‌ مادّیلشدیڲی بیر اؤلکه‌ده‌ اۏخونماسې‌نېن بیز‌لرین بیله‌ بیلمه‌دیڲی نه‌ ایسه‌ داها أساسلې و گیز‌لی نه‌دن‌لری وار ایدی، گؤرۆنۆر.

* * *

قارشېلانما گۆنۆ مراسیمین یایېملانماسې مَقصَدی ایله‌ آئرۏپۏرتا آخېشان یئرلی و خاریجی ژورنالیست‌لرین، فۏتۏ-مۆخبیر‌لرین و یؤندم‌سیز تئلئکامئرالارېن سایې-حئسابې یۏخ ایدی… دؤولت رسمی‌لری قایغېلې و یۏرقون حالدا قارشېلانما زۏلاغې‌نېن یان طرفینده‌ دایانمېشدېلار.

قېرمېزې زۏلاقلې‌ واتیکان طَيّاره‌سی سمادا گؤرۆندۆڲۆ آن لیمانا عۆمومی ساکیت‌لیک چؤکمۆش، طَيّاره‌ آرام‌لې لنگرتی‌لر’له یئره‌ إندیکدن سۏنرا قاپې‌سېنا إنیش پیلله‌کنی اؤتۆرۆل­مۆش و آز سۏنرا مۆشاییعَت دسته‌سی‌نین کؤمه‌ڲی ایله‌ چؤله‌ چېخاردېلان پاپا‌نېن آغ گئییملی بَیاض وۆجودو گؤرۆنمۆشدۆ…

پاپا‌نېن طَيّاره‌ قاپې‌سېندا گؤرۆنمه‌ڲی ایله‌، قارشېلانما زۏلاغې‌نېن آرخا طرفینده‌ ایشاره‌ گؤزله‌یَن حربی اۏرکئستر واتیکانېن کَدَر‌لی هیمنینی چالماغا باشلامېش، دؤولت رسمی‌لری آرام‌لې آددېم‌لار’لا طَيّاره‌یه‌ یاخېنلاشمېشدې‌لار.

روحانی‌نین صَحَّتی‌نین حدسیز آغېر اۏلدوغو، هاوا لیمانېندان بیرباشا یایېملانان تئلئرئپۏرتاژدا دا گؤزه‌ چارپېردې. اۏ، کؤمَک‌سیز حرکت إده‌ بیلمیر، إنیش پیلله‌لریند‌ن إندیریلن آراباسېنا زۏر’لا دایاقلانېر، یان-یؤوره‌نی، دۆنیایا یئنی‌جه‌ گؤز آچمېش قوش بالا‌سې کیمی، آنلاق‌سېز باخېش‌لار’لا سئیر إدیر، اۆزۆند‌ن گئرییه‌ قایېتماق هَوَسی اۏخونوردو…

دئییله‌نه‌ گؤره‌، بیر واخت‌لار اۏ اؤز غنیمی، مۆقَدَّس پیۏتر مئیدانېنا یاخېن بینا‌لارېن بیریندن‌ گۆلـله‌ آچاراق، اۏنو آغېر یارالایان محمّد علی آغجای’لا‌ تک‌آدام‌لېق کامئرادا گؤرۆش زامانې اۏنا دا همین بو آنلاق‌سېز گؤز‌لر’له‌ باخمېشدې…

پاپا‌نېن اؤلمه‌دیییندن حئیرَته‌ گلمیش آغجا، اۏنا باش چکمه‌ڲه‌ گلَن پۏنتیفیک:

– سیز نییه‌ اؤلمه‌دیز؟.. آخې بیلیرم کی، دقیق نیشان آلمېشدېم؟! – دئدیکده‌، پۏنتیفیک دوعاسېنې بیتیریب سَس‌سیز آددېم‌لار’لا کامئرانې ترک إتمیشدی. دوستاق’لا‌ تک ‌به ‌تک کئچیردیلمیش بیر ساعات‌لېق گؤرۆشۆن گئدیشی ایجتیماعییته‌ آچېقلانمازدان، مخفی ساخلا‌نېلمېش، زیندانې ترک إدیب کیلیسایا‌ دؤنن پۏنتیفیک قاتیلینین عفو إدیلمه‌سی باره‌ده‌ بَیاناتېنې ایمضالامېشدې. بو اۏلای ایله‌ باغلې سۏنراکې آچېقلاما‌لارېندان بیرینده‌ اۏ:

– بو دۆنیا‌نېن اینسانې خۏشبخت إتمک گۆجۆ یۏخ دېر… – دئمیشدی.

اۏ دؤورلر پاپا‌نېن محمّدعلی آغجا ایله‌ باغلې آچدېغې یئگانه‌ سیرّ – اۏنا آچېلان گۆلـله‌نین ترایئکتۏرییاسې‌نېن ایلاهی مؤعجۆزه‌ی’له – مۆقَدَّس مریم آنانېن أ‌لی ایله‌ دَڲیشدیریلمه‌سی، گؤرۆنمز ألین سۏن مقامدا اۏنو اؤلۆمۆن آستاناسېندا ساخلاماسې ایدی…

* * *

بۆتۆن بونلار روایتدی دئییب، یئنه‌ همین تانېش سېنایېجې باخېش‌لار’لا اۆزۆمه‌ زیلله‌نن شاعیر-دۏستوم منی پاپا‌نېن اؤلکه‌یه‌ گلیشی ایله‌ علاقه‌دار تشکیل اۏلونموش تدبیر‌لرین بیرینده‌، آدام’لا دۏلو نهنگ سالۏنون ایچینده‌ غریبه‌ بیر چئویک‌لیک’له‌ تاپمېشدې. سَسینده‌کی آرخایېن‌لېق، اۆزۆنۆن راحات ممنونلوق ایفاده‌سی و داها نه‌لر’سه‌، اۏ آخشام اۏنون نده‌’سه‌ حاقلې‌ اۏلدوغونو دئییردی.

همین تدبیرده‌ شن موسیقی‌نین، گۆر سَسلی گۆمراه‌ آدام‌لارېن إحاطه‌سینده‌ من اؤز گۆجسۆزلۆڲۆمۆ، پاپای’لا‌ باغلې قناعَت’له‌ریمین أساس‌سېزلېغېنې آنلایېب اؤزۆم-اؤزۆمه‌ تسلیم اۏلموش، نییه‌’سه‌، قفیلدن اؤزۆمۆ، اؤلکه‌نین اوجقار داغ کند‌لریندن‌ دَب‌دَبه‌لی شَهَر مۆحیطینه‌ دۆشمۆش یؤندم‌سیز عیالت آدامې کیمی حیسّ إتمیشدیم. تدبیری یارېمچېق ترک إدیب إوه‌ دؤنمۆش، تئلئویزیۏنو، بیلگی‌سایاری آچما‌زدان، یئریمه گیریب یوخولامېشدېم و بۆتۆن یوخونو عینادکار همکارېما تسلیم اۏلماغا داوام إله‌میشدیم…

یوخو غریبه‌ آردېجېل‌لېق’لا، بیر-بیری‌نین آردېنجا مئیدانا چېخان سندلی دلیل‌لر’له‌ قالیلئۏ قالیلئیین اۆچ یۆز قېرخ ایل بوندان أوّل عئلمی سَهوه‌ یۏل وئردیڲینی، یئرین و پلانئت‌لرین گۆنَشین یان-یؤوره‌سینه‌ یۏخ، عکسینه‌، گۆنَشین یئرین و پلانئت‌لرین یان-یؤوره‌سینه‌ دؤوره‌ ووردوغونو ثوبوتا یئتیریر، من گؤز‌لریم قارا’لا‌-قارا’لا‌ باغېشلانماز سهو إتدیڲیمی، قالیلئۏ قالیلئیین ده‌، پاپا‌نېن دا، اؤزۆمۆن ده‌ گۆجسۆزلۆڲۆمۆ آنلایېردېم…

* * *

مۆقَدَّس آتا’یلا پرئزیدئنت سارایېندا کئچیریلن تنتَنه‌لی گؤرۆش، صحنه‌یه‌ جاوان کاهین‌لرین کؤمَکلیڲی ایله‌ چېخاردېلان قۏجا پۏنتیفیکین گۆرۆلتۆلۆ آلقېش‌لار’لا قارشېلانماسې ایله‌ باشلادې.

پۏنتیفیک صحنه‌نین اۏرتاسېنا سارې بیر نئچه‌ گۆجسۆز آددېم آتېب دایاندې، تیترک ألینی هاوایا قالدېرېب سالۏنداکې‌لارې سلاملادې، یالنېز بوندان سۏنرا آرخاسېندا دایانان راهیب‌لرین کؤمه‌ڲی ایله‌ هۆندۆر سؤیکَنه‌جکلی، قېرمېزې، مخمر اۆزلۆ اۏتورقایا أڲلَشدی.

مراسیمی خۏش سؤز‌لر’له‌ آچان اؤلکه‌ باشچې‌سې سۏن ایل‌لرین آغېر سیاسی بورولغان‌لارېندا چاپالایان مملکتین دوروموندان – ایتیریلمیش تۏرپاق‌لاردان، آغېر قاچقېن و کؤچکۆن‌لر سۏرونونون حَلّی یۏل‌لارېندان دانېشاراق، دۆنیا‌نېن بۆتۆن طریقه‌ت‌لری‌نین، دینی ایجماع‌لارېن، إله‌جه‌ ده‌ آیرې-آیرې نۆفوذلو دین خادیم‌لری‌نین بو اینسانهه‌میییه‌تلی مسأله‌ده‌ اؤز سؤزۆنۆ دئیه‌جه‌ڲینه‌ اومودلار بسله‌دیڲینی بیلدیردی.

قۏجا پۏنتیفیک چېخېشچېنې سانکی إشیتمیر، قۏجا‌لېقدان، یا سفر یۏرقونلوغوندان آغېرلاشان گؤز قاپاق‌لارې باغلانېر، یوخونون آغېرلاشدېردېغې بَیاض باشې سینه‌سینه‌ آسېلېردې. واخت‌آشېرې اۏتورقاسې‌نېن آرخاسېندا مۆنتَظیر دایانان جاوان راهیب‌لرین إحتیاطلې پېچېلتې‌سېنا دیک آتېلېر، یان-یؤوره‌نی، ایندیجه‌ گؤرۆرمۆش کیمی، یوخولو گؤز‌لر’له‌ سئیر إدیر، سۏنرا یئنه‌ مۆرگۆ دریاسېنا غرق اۏلوردو. بعضن اۏنون، مۆرگۆ گؤرۆنتۆ‌لرینین حۆدودسوزلوغوندا نه‌لره‌’سه‌ تۏخانېب سارسېلدېغې، تیترک أل‌لری’یله‌ اۆزۆنۆ، باشېنې قاپایېب اۏرا‌لاردان تئزجه‌ اوزاقلاشماق ایسته‌دیڲی بیلینیردی. بعضن اۏتوردوغو یئرده‌ اؤز-اؤزۆنه‌ کؤورلیر، گؤزۆنه‌ دۏلان یاشې ساخلاماغا گۆجۆ یئتمَزدن، ساکیت-ساکیت آغلایېردې.

– بونون باشې خارابدې – کیمسه‌ ساغلام سَسله‌ آرخادا پېچېلدادې.

– اۏ آغلامېر. گؤزلری‌نین سویو سۏن. دئیَن لازېم کی، بالام، قۏجاسان، قاخېل اۏتور یئرینده‌ ده‌ – یانېندا اۏتوران بیریسی باشقاسې‌نېن “سَهوینی دۆزَلتدی”.

…ؤلکه‌ باشچې‌سېندان سۏنرا سؤز رۏما پاپاسېنا وئریلدی.

روحانی سؤزۆنه‌ آیاغا قالخمازدان، دانېشماغا هئیی چاتسېن دئیه‌، نَفَسینی بیر سۆرَج نیظام’لادېقدان سۏنرا باشلادې. خسته‌لیڲین کئییدیب آغېرلاشدېردېغې دیلینی آغزې‌نېن ایچینده‌ زۏر’لا حرکته‌ گتیره‌-گتیره‌ گۆج’له‌ آنلاشېلان قېرېق کلمه‌‌لر’له ایلاهی رحمین سۏنسوزلوغوندان، یئر اۆزۆنۆن إحتیاجلې اۏلدوغو قارشې‌لېقلې دؤزۆم و اینسان مرحمَتین­دن، دۆنیانې خیلاص إده‌ بیله‌جک بدیعی سؤزۆن شفقتلی گۆجۆندن دانېشدېقجا تنگیییب دۏلوخسوندو، دقیقه‌ ده‌ بیر سوسوب بۏغازېنا دۏلان قَهَرینی اوددو…

اۏ دانېشدېقجا صحنه‌دن تاماشا سالۏنونون یارېقاران‌لېغېنا آخان دالغایابنزر نه‌یین’سه‌ ایچه‌ریده‌ نه‌لری’سه‌ دَڲیشدییی، گؤرۆش ایشتیراکچې‌لارېنې چاشدېرېب پرت إله‌دیڲی بیلینیر، بعضی‌لری ایچه‌ری‌ دۏلماغا داوام إدَن بو آنلاشېلماز، یاد هاوایا مۆقاویمَت’له گیز‌لی-گیز‌لی أسنه‌ییر، باشقالارې آرخا جرگه‌لرده‌ عصبی-عصبی پېچېلداشېردېلار…

– هئچ نه‌ إشیدیلمیر…

– آنلاماق اۏلمور، اۏ نه‌ دئییر. بونلارېن ترجۆمه‌چی‌سی-فیلانې یۏخدومو، گؤرَن؟..

پاپا‌نېن تیترک سَسی سالۏنا یایېلدېقجا اۏنون بورا، بو دویقوسوز، کۆلَکلی مملکته‌ بیز‌لری آنلامادېغېمېز نه‌لردنسه‌ – هانسې اوچوروم‌لاردان و تهلۆکه‌لردن قۏروماق، گیز‌لی آغرې‌لاردان و دارېسقال‌لېق‌لاردان آزاد إتمک آدېنا، یۏخ’سا، تک بیر مندن اؤترۆ – بو دۆنیادا محو اۏلمازدان یاشاماقدان اؤترۆ ضروری اۏلان یاتای دویقو‌لارېمېن حقیقی‌لیڲینی تصدیقله‌مه‌ڲه گلدیڲینی آنلایېر، بؤیۆک ایلاهی رحمین حۆدودسوزلوغونو درک إدیردیم…

…پۏنتیفیک دانېشدېقجا فیکیر‌لری تئز-تئز قېرېلېر، گؤز‌لری مَجهوللوغا زیلله‌نیب قالېر، سانکی دئدیک‌لرینی اۏردان اۏخویور، دانېشاندا عذاب چکدیڲی بیلینیردی. چېخېشېنېن سۏنوندا اۏ، راهیب‌لرین کؤمه‌ڲی ایله‌ آیاغا قالخدې، تیترک ألینی هاوا‌دا ساخلایېب کیمه‌سه‌ غضب’له‌:

– آج‌لار قارشې‌سېندا یئمه‌!.. – دئدی، سۏنرا دایاندېغې یئرده‌ هئی‌سیز لنگرتی’یله یئل‌لَنیب، – یئییرسن’سه، اۏنلارې دا سۆفره‌نه‌ دعوت إله‌… – دئییب سوسدو.

پاپا‌نېن بو قفیل چاغېرېشېندان سۏنرا سالۏنا پېچ‌هاپېچ دۆشدۆ. بایرام تنتَنه‌سی ساچان قېرمېزې اؤرتۆکلۆ صحنه‌ بیر سۆرَج حرکت‌سیز دۏنوقلوقدا قالدې…

اۏرتایا دۆشن پرت‌لیڲی صحنه‌یه‌ چېخاردېلان اوشاق خۏرو پۏزدو.

* * *

…واتیکان باشچې‌سې‌نېن سفری بیتیب باشا چاتاندان و قۏجا پۏنتیفیک گلدیڲی مینوال’لا‌ قېرمېزې زۏلاقلې‌ طَيّاره‌سینه‌ میندیریلیب وطنینه‌ یۏلا سالېندېقدان سۏنرا اؤلکه‌ تۏرپاق‌لارېندا غریبه‌ ایقلیم دَڲیشیک‌لیک‌لری ایشه‌ دۆشدۆ. آخشاما یاخېن اوجقار داغ رایۏن‌لارېنا، اۏ یئرلرده‌ بینئیی قدیمدن‌ گؤرۆنمه‌میش، گۆجلۆ ترۏپیک یاغېش‌لارېنې آندېران یاغېش‌لار یاغدې. بۏل یاغېش کۆتله‌سی‌نین بیر سېرا یاشایېش منطقه‌لرینی، أکین ساحه‌لرینی و زمی‌لری سویون آلتېنا آلما‌سې أها‌لی آراسېندا چاشقېن‌لېق’لار یاراتدې. پایتاختدا دوروم بیر قَدَر ثابیت اۏلسا دا، اۏ بیری گۆنۆن آخشامې شَهَر سماسېنې توتموش قالېن بولود تۏپا‌لارې‌نېن آرخاسېندان آرام‌لې گؤڲ‌ گۆرۆلتۆ‌لارې إشیدیلمه‌ڲه‌ باشلادې. گئجه‌یه‌ یاخېن، کۆچه‌لری بۏل یاغېش سو‌لارې’یلا دۏلدوران گۆجلۆ یاغېنتې شَهَر نقلیيّاتېنې قوجاغېنا آلدې. یئرلی هیدرۏمئتئۏرۏلۏق‌لار آنۏمال یاغېنتېنې اؤلکه‌ تۏرپاغېنا قوزئی بؤلگه‌سیندن آخان قالېن بولود اؤرتۆڲۆ ایله‌ ایلگیلندیرسه‌لر ده‌، من بونون پاپا‌نېن یاغېش‌لارې اۏلدوغونو آنلایېردېم. پنجره‌ شۆشه‌لرینی، دامېن دَمیرلرینی سَحَر-آخشام، گئجه‌لر’له‌ مۏرزئ اؤتۆرۆجۆسۆ کیمی، دؤڲه‌جله‌ین یاغېش‌لارېن سَسی آلتېندا یازدېغېم حیکایه‌ ده‌ باشدان-باشا یاغېش’لا‌ دۏلو ایدی. بعضن من پاپا‌نېن یاغېش‌لارېنې کسیلمه‌ڲه‌ قۏیمایانېن منیم بدیعی یاغېش‌لارېم اۏلدوغونو دۆشۆنۆر، اۏنلار’لا مۆمکۆن قَدَر إحتیاطلې داورانماغا چالېشېردېم. ایش اۏ یئره‌ چاتمېشدې کی، بو یاغېش‌لارې، اؤز بدیعی یاغېش‌لارېمې ایداره‌ إله‌ین کیمی ایداره‌ إله‌ییر، یۏل گئتدیڲیم یئرده‌ ایسته‌نیلن یئرده‌ اۏنلارې دایاندېرا، سۏنرا یئنی‌دن یاغدېرا بیلیردیم. یئرلی هیدرۏمئتئۏرۏلۏق‌لارېن “سیکلۏن یاغېش‌لارې” آدلاندېردېغې بو یاغېنتې‌نېن تئزلیک’له‌ کسیله‌جه‌ڲی باره‌ده‌ گۆن‌آشېرې یایدېق‌لارې پرۏقنۏز‌لارېن هر دفعه‌ سهو چېخما‌سې منی تعجّۆب‌لندیرمیر، یئنی‌جه‌ بیچیلمیش اۏت اییی ساچان بو شعورلو یاغېنتې‌نېن، دئییلدیڲی کیمی، “قوزئی کۆلَک‌لری‌نین قۏووب گتیردیڲی بۏل بولود یاغېنتې‌سې” یۏخ، بو مملکته‌، بورا‌لارې باشدان-باشا یویوب تمیز‌له‌مک نيَّتی ایله‌ گلمیش پاپا‌نېن یاغېش‌لارې اۏلدوغونو آنلایېردېم…

پاپادان سۏنرا اؤلکه‌ده‌، حقیقتن، نه‌یین’سه‌ دَڲیشدییی، نه‌یین’سه‌ سۏنا یئتیب بیتدیڲی بیلینیردی… ایل اوزونو گاه‌ قوزئی‌دن، گاه‌ گۆنئی ایستیقامتیندن أسن کۆلَک‌لرین بولاندېرېب بۏزارتدېغې دَنیزین ده‌، تۏزاناغېن آلتېندا بۏزارا قالا‌ن یاشېل‌لېق‌لارېن دا رنگی دَڲیشمیشدی. پاپا‌نېن شفقتلی یاغېش‌لارېندان سۏنرا إله‌ بیل اینسان‌لار دا دَڲیشمیشدی. شَهَرین کۆچه‌لرینی یۏرقون ایزدیحام’لا‌ دۏلدوران پایتاخت أهلی‌نین سئیرَلمه‌سی مۆشاهیده‌ اۏلونوردو. اؤزل ایش‌لر اۆزره‌ دؤولت ایداره‌سی‌نین بیناسېندا دا نه‌ ایسه‌ دَڲیشمیشدی. بینا سانکی نه‌دن‌سه‌ هۆرکمۆش کیمی، دایاندېغې یئردن بیر آددېم گئرییه‌ چکیلمیش، بالاجالاشمېشدې. قارشې‌سېنداکې گئنیش سکی ده‌ غریبه‌ اۆرکک‌لیک’له یېغېلېب إنسیزلشمیشدی. آرام‌سېز یاغېش‌لارېن گؤلمه‌چه‌لر یاراتدېغې ماشېن یۏلو بۏشالمېش، بینانېن مۏنومئنتال گیره‌جه‌ڲی – قېزېلې حاشییه‌لی نهنگ گیریش قاپې‌لارې داواملې یاغېش‌لاردان، یا باشقا نه‌دن‌سه‌ پارلاقلېغېنې ایتیریب قارالمېشدې.

…منسه‌، آز قالا‌، یوخودا دا یازېر، بعضن یازدېق‌لارېمېن خسته‌حال یازېچې اویدورماسې اۏلدوغوندان خۏفا دۆشۆر، یازېلې وَرَق‌لری جېرېب زیبیل قوطوسونا آتېر، سۏنرا جېردېق‌لارېمې یئنی‌دن یازېردېم. بَزَن’‌سه‌ یوخو‌لارېما اؤزل اونیفۏرمادا گلَن کئچمیش همکارېمېن سرت گؤرسه‌دیش‌لرینی و دۆزه‌لیش‌لرینی یئرینه‌ یئتیریر، قېزدېرما‌لې سایېقلاما‌لارې آندېران بو دارېسقال‌لېغېن جنگیندن‌ قورتولا‌ بیلمیر، اۏنا تسلیم اۏلوردوم. بعضی یوخو‌لاردا ایسه‌ منیم بدیعی یاغېش‌لارېمېن ایچینه‌ دۆشۆب باش‌لارېنې ایتیرَن، خۏف 4دۏلو اۆز‌لر’له هارا’سا تله‌سن قلم دۏست‌لارېم’لا راستلاشېر، اۏنلارې نه‌لردنسه‌ خیلاص إله‌مکدن اؤترۆ هَیَجاندان بۏغولا-بۏغولا:

– قۏرخمایېن… قۏرخمایېن… – دئییر و نییه‌’سه‌، اؤزۆم-اؤزۆمدن واهیمه‌لنیر­دیم…

2003

Yazını bu əlifbada oxuyun: TÜRKCƏ