ناغېل‌لارداکې اؤزلَم / فائضه بزرگان (حیکایه)
بیری وارې’یدې بیری یوْخویدو؛ تانرې‌دان باشقا، کیمسه یوْخویدو. بیر کئچی وارې’یدې؛ کئچی‌نین اۆچ دنه بالاسې وارې’یدې؛ شنگۆلۆم، منگۆلۆم، کۆفلئیی تندیریم…
-آنااااا…. هر دؤنه سنه دئییرم منه ناغېل دئنن.
-شنگۆلۆم-منگۆلۆمۆن ناغېلېنې دئییرسن؟
قادېن گۆلۆمسه‌نیب، آردېندان دئدی:
-اۏ بیریسی‌لر اوزون دېرلار، سن گؤزلَریوی یوم، صاباح آیرې‌سېنې دئیه‌جه‌ڲم.
اوشاق گؤزلرینی یوموب، قولاق‌لارېنې آناسېنا تاپشېردې.
-کئچی بالالارې’یلا بیرلیکده یاشایېردېلار. بیر گۆن کئچی یئمک تاپماق اۆچۆن إشیڲه چېخماق ایسته‌دی. بالالارېنا دئدی…
ناغېلې دئیه-دئیه اوشاغېن ساچ‌لارېنې تومارلایېردې، هر جۆمله‌نی دئدیکجه اوشاغېن اۆزۆنه باخېب، اۏنون ترپه‌نیش‌لرینی گؤزت‌لَییردی. اوشاق گؤزلرینی یوموب، نفس چکینتی‌لری درین‌لَشمیشدی. بونو گؤرن قادېن، یاواشجا قۏلونو اوشاغېن باشې‌نېن آلتېندان چېخاردېب، اۏ بیریسی ألی ایله اۏغوشدوردو…
بیر نئچه دقیقه اوشاغېن اۆزۆنه باخېب، چۏخ سس‌سیز یاواش آددېم‌لار’لا اۏتاغېن قاپې‌سېنا ساری گئتدی. اۏتاغېن ایشېغېنې سؤندۆرۆب، إشیڲه چېخاراق، ألینی دووارا چکه-چکه یۏلونو تاپېب، ایلَرله‌دی. مطبخین ایشېغېنې یاندېراندا، گؤزلرینی تئز یوموب، ألینی گؤزلری‌نین قاباغېنا توتدو. بیر لیوان سو ایچیب اۏتاغېنا گئتدی؛ مکتوبو چکمه‌جه‌دن چېخاردېب، بیر باشا اۏنو اۏخوماغا باشلادې.
“هر گئجه سنین گؤزلریوین ایشېغېنې اۏتاغېمېن لامپاسېنا آسلایېب، اۏنون ایشېغېندا شکلیوه باخېرام…”
بو سؤز چۏخ اۆره‌ڲینه یاتمېب، نئچه دؤنه مکتوبو اۏخویاندا، بو جۆمله‌ده قېفېللانمېشدې…
“بلکه بیر گۆن بو جۆمله ایله بیر شعر یازدېم…” -بونو دئییب اؤز-اؤزۆنه گۆلۆمسَندی. اؤزۆنه ایچ‌لَندیکدن سۏنرا دۏداق آلتې دئدی:
-آخې من نئچه دؤنه شعر یازمېشام کی…
ساده‌جه هردن بیر جېزما-قارا بیر شئی‌لر یازمېشدې کی شعر ده دَڲیل ایدی، سس‌لَندیرمه‌ڲه دَڲَن بیر دۆز یازې دا دَڲیل ایدی؛ اۏنلارېن آراسېندا بیر شئیه اۏخشایېردې.
اۏتاغېن ایشېغېنې سؤندۆرۆب، یاتاغېندا اوزاندې. دؤنه-دؤنه اۏ جۆمله‌نی زئینیندن کئچیردیب، ایچینده اۏلان بۆتۆن سؤزجۆک‌لری‌نین دادېنې چېخارتدې. گؤزلری آغېرلاشمېشدې…
أل‌لری اۏنون بؤیۆک و گۆجلۆ أل‌لری‌نین ایچینده، قېسېلېب، چۏخ کیچیک گؤرۆنۆردۆ. دېرناق‌لارې‌نېن بۏیاماسېنې هئچ سئومَزدی؛ اۏنون اۆچۆن ده چۏخ زامان‌لار، دېرناق‌لارې دۏغال بۏیاغېندا گؤزلرین دۏغال‌لېغې تورشونو چَکَردی. اۏنون باخېش‌لارې‌نېن آغېرلېغې قادېنا اۏلدوقجا خۏش گلیردی…
قادېن اؤزۆن یئرده اۏلان سامان‌لارېن اۆستۆنه آتېب، گۆنۆن آلتېندا قېزېل بۏیاقلې سامان‌لارې أل‌لری ایله ساووروب، گؤزلرینی قېساراق، سامان‌لارېن گؤڲده نئجه اۏینایا-اۏینایا یئره دۆشمه‌سینی ایزله‌ییردی. چؤلده‌کی سس‌سیزلیک قولاق‌لارېنې دینجَلدیردی. خومارلانېب قدیمدن بیر خاطیره یادېنا دۆشدو…
بیر کیشی بوغدالارې دئشیلمیش تۏرپاغېن ایچینه سَپیردی، قادېن دا توْرپاغېن آلتېندا بوغدالار’لا بیرلیکده جۆجه‌ریردی. سویو بالاجا کؤک‌لری ایله اۆرَکدن قَییم أمه‌رَک، ایچینه چکیب، گۆن به گۆن بۏی آتېردې.
یۏخ… بلکه ده بوغدالار قادېنېن گؤوده‌سینده جۆجه‌ریردیلر. گؤوده‌سینده بوغدالارېن کؤک‌لرینی حیس إدیردی، یاشایېش نئجه قادېنېن گؤوده‌سی’یله جانلانېب، اۏنو دا دویقولارېن اونودولموش ایزینده یاشایېردې…
کیشی قادېنېن بۏیاق‌سېز دېرناق‌لارېنا باخېب، أل‌لری‌نین نئجه اینجه و قادین‌یانا اۏلدوغونو سئومیشدی، آما هر شئی‌دن داها چۏخ، قادېنېن گؤزلری‌نین ایشېلتې‌سېنې سئومیشدی. چؤلده بوغدالارې أکیب، بیر چۏخ زحمت’له بئجَردیب، بیچَندن سۏنرا، اۏنلارې سامان‌لاردان آیېران زامان، گؤڲـده اوچوشا قالخان سامان‌لارېن، گۆن آلتېندا ایشېلداماسېنې یادېنا سالېردی…
قادېن آناسې‌نېن سسینی إشیدیب گؤزلرینی آچدې. آناسې اۏنون یانېندا اوزانېب، قۏلونو قادېنېن باشې‌نېن آلتېنا قۏیموشدو…
بالالارېم من گئدیرم إشیڲه، سیزه یئمک گتیرم. آما مندن سۏنرا، قاپېنې کیمسه‌یه آچمایېن. هر کس قاپېنې دؤڲسه، دئیین آیاغېوې قاپې‌نېن آلتېندان ایچه‌ری‌یـه اوزالت، گؤرۆم سن آنامېزسان یۏخسا اؤزگه بیریسی…
-آنااااا هر دؤنه سنه دئییرم منه ناغېل دئنن؛ سن ده شنگۆلۆم-منگۆلۆمۆن ناغېلېنې منه دئییرسن کی…
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
یانېتسېز سۏرغولار / فائضه بزرگان (حیکایه)
قار دنهلری / آیناز بزرگان (حیکایه)
نیلآی'ېن یئنی دۆنیاسې / اوشاق ناغېللارې
ایکی یاشلې کؤرپهنین آجې حیکایهسی / واریث یۏلچویئو…
یالقېز إو / سحر روحی (حیکایه)- بوز / اومان میانالې (حیکایه)
ایلان / رحیم علییئو (حیکایه)
جزا / سئوینج إلسئور (حیکایه)
دَلی کیم دیر؟! / رسول قدیری (حیکایه)
فایضه خانېم بو قېسا حیکایه‌سینی إل أدبیاتېمېزېن هر اوشاغا، إله‌جه ده هر آنایا تانېش، دۏغما اۏلان «شنگۆلۆم، منگۆلۆم» ناغېلېندان مایالاندېرېب. اۏ اۆچ نسلیین بیر-بیرینه نئجه باغلانېب قۏووشدوغونو بالاجا بیر چرچیوه‌ده یئرلشدیرمه‌ڲه چالېشېر. ایکینجی نسلین رۏمانتیزمینی ن. منظوری‌نین «۹-نجو آغېز لؤوحه‌لر، دیل-دۆشۆنج‌ده «دیشی‌لیک» آنلامې» آدلې بیتیڲی‌نین ایزلری ایله بیرلیکده سینتئز إدیر. یازارېن یۏلقاسې آنالارېن گله‌جک سۏی‌لارې یئتیشدیرمه و سۏی‌لارې بیرلشدیرمک‌ده اۏلان رۏلونو گؤرستمک اۏلابیلر. آما بو چېخارلې یازاردان بیز بوندان داها گۆجلۆ أثرلر گؤرمۆشۆک. یازارا اوغورلار دیله‌ییر داها گۆجلۆ أثرلرینی گؤزله‌ییریک.