چۆرۆک آغاج / دۏکتۏر آراز أحمداۏغلو (حیکایه)
بیزیم تۏرپاغېمېز چۏخ شۏران دېر. ایلده بیر-ایکی دفه یاغېش یاغاندا بالاجا کۏللار آزجا یاشېللاشېب اۆچ-دؤرد گۆن سۏنرا دا سارالېب سۏلار. اۏنا گؤره بیز آغاج نه دیر بیلمزدیک.
بیر گۆن اؤزۆنۆ بو تۏرپاقلارېن أربابې بیلن بیریسی هارادان’سا چۏخ بؤیؤک بیر آغاجې گتیرتدیریب بیزیم کندین اۏرتاسېنا أکدیردی. اؤزۆ ده برک-برک هامېیا بئله تاپشېردی:
«هئچ کیمسه بو آغاجا دڲمهسین. توللانتې سولارېنېزې آغاجېن دیبینه تؤکه بیلرسینیز. اۏنا ایستهدیڲنیزجه اوزاقدان باخا بیلرسینیز. آما ساقېن کؤلگهسینه یاخېن دۆشمهیین! کؤلگهسینده اۏتورانې جین تۇتار! یالنیز نذری اۏلانلار نذیرلرینی بیر تیکه بئز’له آغاجېن بۇتالارېنېن اۇجۇنا دۆڲۆنلیڲه بیلرلر.»
هامې گۆندهلیک ایش-گۆجۆنۆ بۇراخېب گۆنۆن قېزمار آنلارېندا بو آغاجا باخماق’لا گؤڲلۆنۆ خۏش إدیردی. آما گئتدیکجه هم آغاجېن یارپاقلارې سارالېب سۏلوردو هم ده آغاجا باخماق بیرهنتیلیڲه دؤنمۆشدۆ.
بیر گۆن کند یوخودان دوروب گؤزلرینی اۏودوقدان سۏنرا آغاجېن قوروماغا باشلامېش بوداقلارېندان دۆڲۆنلنمیش رنگلی-رنگلی بئز تیکهلری گؤردۆ.
«بونلار نه دیر؟!»
«وای دده … نه گؤزل اۏلوب!»
«هله سیزین خبریز یۏخ دېر! بیلیرسیز بو نذیر صاحابلارېنېن نذری نئجه قبول اۏلوب!»
بو سؤزۆ دئین باشقا اوزاق بیر کنددن گلمیشدی. کیمسه اۏنو تانېمېردې. چۆن کی اۏنو أرباب یۏللامېشدې.
اۏندان سۏنرا باشقا کندلرده سایرېسې ساغالان، دیلی آچېلان، کۏر گؤزۆ آچېلان، شیلی آچېلانلارېن خبرلری گلمهڲه باشلادې. سۏنرا دا اوزاق-اوزاق کندلردن بو آغاجا نذیر دۆڲۆنلهمهڲه گلنلرین سایې چۏخالدې.
هر نذیر ده قبول اۏلموردو. یالنېز ایری کاغاذ پول نذیری قبول اۏلوردو!
آغاجا دۆڲۆنلهنن رنگلی بئزلر هر گۆن رنگ دڲیشیردی. آما آغاج گئتدیکجه قوپ-قورو قورویوردو. بالا-بالا آغاجین ایچینه جۆوه دۆشدۆ. آغاجېن ایچیندهکی جۆوهلر آغاجېن ایچینی یئییب قورتاردېلار. آرتېق یئیهجڲه قالان آنجاق رنگلی بئزلر بیر ده ایچیندهکی کاغاذ پوللار ایدی. جۆوهیه نه فرق إدهر بو پوللار هارا گئدیر؟
آنجاق أرباب بونا دؤزه بیلمزدی. بیر-ایکی دفه آغاجې باشدان باشا داوالاتدېردې. آما یاماق توماندان باهایا باخېردې. اۏنا گؤره بۆتۆن خئیریندن واز کئچدی.
بیرگۆن گئنه کند یوخودان دوروب گؤزلرینی اۏودوقدا یئری-گؤڲۆ بیر-بیرینه قاتان بیر قاسېرقا کندېن قاپې-باجاسېنې حیرص ایله دؤڲۆردۆ. کند ائولردن إشیڲه چېخاندا گؤزۆمۆزۆن اؤنؤنده ایچدن چۆرۆمۆش آغاجېن تیکهلرینی قاسېرقا قاباغېنا قاتېب شۏرانلېق چؤلده بوردان اۏرا قۏوماقدایدې.
شۏرانلېقدا یاشاماغا آلېشمېش بیزلر گئنه باشقا بیر گتیرتمه آغاجېن یۏلونو درین نیسگیل’له دؤردگؤزلۆ گؤزلهییردیک.
۱۴۰۲/۱۱/۰۵
۲۰۲۳/۰۱/۲۵
یازاردان باشقا یازېلارې اۏخویون!