یئنی قاپې Yeni Qapı یئنی قاپې، یئنی باخېش دېر تۆرک دۆنیاسېنا
قورشون و شعر / مسعود هارای
کیتاب تانېتېمې
ایچیمده اؤزگۆرلۆک هوَسیندن،
دۆشمانلارېم هۆرکۆر͵
یۏلداشلارېم قۏرخور.
بیلمَم͵
یۏلداشلارېممې دۆشمان!
یۏخ’سا،
دۆشمانلارېممې، دۏستلارېم!
یالنېز͵
دۆشمانلارېم’لا عئینی یئرده دَڲیلم.
بیر تک،
قۏرخاق دۏستلارېمې بیلمَم.
حؤرمَتلی گؤرۆجۆلر إشیتدیڲینیز بو شعر گۆنئی آذربایجانلې شاعیر “مسعود هارای” جنابلارېنېن “قورشون و شعر” آدلې یئنی یایېملانمېش کیتابېنداندېر.
مسعود هارای، 1974-نجۆ ایلده گۆنئی آذربایجاندا، خۏی شهرینین “یوخارې شاوانلې” کندینده دۆنیایا گؤز آچمېش، بۏیا باشا چاتدېقدان سۏنرا ایلک اؤنجه خۏی شهَرینه، داها سۏنرا اورمو شهَرینه و سۏن زامانلار ایسه تۆرکییه-نین باشکندی، آنکارانې ایندیلیک یاشامېنا سئچیبدیر.
بۆتۆن گۆنئی آذربایجان اوشاقلارېنا تای مسعود هارای دا مدرسهیه آددېم آتدېقدا کؤرپهلیڲیندن بری آناسېنېن لایلای دئین سَسی’یله جانېنا آخمېش اۏلان دیلینی قېراغا قۏیوب اۏ گۆنهجن قولاقلارېنا دَڲمهمیش اؤزگه بیر دیلده یانې فارس دیلینیده تحصیل آلماق زۏروندا قالمېشدې. آنا دیلیندن آیرېلېب یاد بیر دیلده تحصیل آلماق گۆنئی آذربایجان اؤرگنچیلرینین هامېسېنېن اۏرتاق بیر آجې خاطیرهسی سایېلا بیلر. آنجاق اۏ اؤرگنچیلرین چۏخو بؤیۆدۆکدن سۏنرا بو آجې خاطیرهنی اونودسالار دا مسعود هارای بونو اونودا بیلمیر. بونا گؤره ده إله گنج یاشلارېندان بری گۆنئی آذربایجان’دا یاساقلانمېش آنا دیلینین هارایلې سَسی اۏلور.
بئلهلیک’له مؤوجود دوروما قارشې عۆصیانېنې هایقېران شاعیر 1996-نجې ایلده یانې 22 یاشېندا’یکن فارسجا یازدېغې بۆتۆن شعرلرینی، آدې و شعرلری باسېلان دَرگیلری، اۏ گۆنهجن فارسجا شعرلرینه گؤره آلدېغې تقدیرنامهلری بیر آرایا یېغېب یاندېرېر. اۏندان سۏنرا دا بۆتۆن گۆجۆنۆ اؤز آنا دیلینده یازېب یاراتماغا قۏیور.
1997-نجی ایلده “امید زنجان” آدلې هفتهلیک دَرگیده یئر آلان “هارای” آدلې بیر شعرینه گؤره توتوقلانېر و بو اۏلای اۏنون یاشایېشېندا درین بیر ایز بوراخېر. إله “هارای” آدې دا اۏ شعردن بو شاعیره یادیگار قالېر.
مسعود هارای شعر دۆنیاسېنا آیاق باسدېغې زامان گۆنئی آذربایجاندا “موقاویمَت شعری” یاخود “ساواش شعری” آدلانان بیر “شعر آخېنې” یارانمېشدې. بو آخېنې یارادان و یاشادان شاعیرلر اؤز شعرلریده وطن، دیل، کیملیک و میللی شرف کیمی قوتساللاشمېش قاوراملارې قۏروماق اۆچۆن أللرینه قلم یئرینه سانکی سیلاح آلېب بیر فدایی عسگر کیمی ظالیم دۆشمنه قارشې ساواش آپارماقدا’یدېلار.
بونا گؤره ده بیز مسعود هارایېن شعرلرینده، “موباریزه شعری” دؤنهمینین باشقا شعرلرینه تای، دالبادال “وطن، دیل، کیملیک، دوستاق، تۏپراق، ساواش، قورشون، دۆشمن” و بونلار کیمی سؤزلره یاخود قاوراملارا راست گلیریک:
یازېلارېندا بۏمبا گیزلهدم
شعرلرینده باروت͵
قلَمینده قورشون.
سن،
اؤلۆمۆنه شعر قۏشما، شاعیر!
دایان!
آددېم-آددېم گئری دؤن، دئدیلر.
آما بیلمهدیلر،
أتۏم دئییلن بیر ذرّهجیڲین پارتلایېش گۆجۆنۆ…
گؤرۆندۆڲۆ کیمی مسعود هارای’ا و وورغولادېغېمېز “گۆنئی آذربایجان ساواش شعری” دؤنهمینین بۆتۆن شاعیرلرینه گؤره شعر سادهجه بیر “صنعت أثری” دَڲیل، بلکه اۏنون’لا بیرلیکده و حتتا اۏندان داها قاباق شعر بیر ساواش آراجېدېر: باروت کیمی، قورشون کیمی، أتۏم کیمی، اۏد کیمی. یئتر کی بو سیلاح “وطن دردینی” چؤزمکده باشارېلې اۏلسون!
آتش باشېندا اۏتورموشوق.
وطن دردی خیرتدهڲیمیزده،
اودقونوردوق.
اۏد کیمی آلېشېردې ایچیمیز،
بیز ایکیمیز.
هاوا، قورقوشون آغېرلېغېندان داها آغېر،
دومان،
گؤزلریمیزده چیسیب دۏنموشدو.
بیر-بیرینه چارپېردې دیشلریمیز،
بیز ایکیمیز.
اۆرهڲی آغرېماسېن دئیه،
آغلایېردې ایچی.
شعر آلېشدېر ایچیمده، دئدی:
شعر آلېشېردې ایچیمیزده،
بیز ایکیمیز ده.
“بز قالاسې”نېن أتهڲینده
یۏرقون آیاقلارېمېزېن ایزی
قانایېر ایندی ده،
بیز ایکیمیزده.
گنل اۏلاراق “گۆنئی آذربایجان ساواش شعری”نده و اؤزل اۏلاراق مسعود هارای-ېن شعرلرینده سئوگیلرین أن درینی یالنېز و یالنېز آنا وطنه عاییددیر. دئمک، بو شعرلرده شخصی و فردی سئوگیلر وطن سئوگیسینین قارشېسېندا اۆزه چېخماق ایمکانې تاپمېرلار. دئمک، تۏپراغې تاپدالانمېش شاعیر تاپدالانمېش تۏپراق اۆستۆندهکی اینسانلاردان بیرینی سئچیب عؤمرۆنۆ و ألیندهکی صنعتینی اۏنا حصر إتمک یئرینه، اۏ تۏپراغېن اۆستۆندهکیلرین هامېسېنې و داها دۏغروسو اۏ تۏپراغېن اؤزۆنۆ أسارتدن قورتارماغا چالېشېر:
سوسماق،
اؤلۆمۆمه آددېم آددېم یاخېنلاشماق دئمکدیر.
اۏ اۆزدن سوسمایاجاغام آرتېق،
سنی سئودیڲیمدن،
اوسانمایاجاغام، وطن!
مسعود هارای-ېن شعرلری هئچ واخت ایراندا بیر کیتاب بیچیمینده یایېملانماق ایمکانې تاپمادې. سۏن زامانلار بو یاساقلانمېش شاعیر ایران’دان تۆرکییه’یه کؤچمک’له ایللر بۏیو قارانلېقلاردا قالمېش اۏلان شعر کیتابېنا دا ایشېق اۆزۆ گؤرمک شانسې قازاندېردې.
بو کیتاب آنکارا’دا “سۏنچاغ کۆلتۆر یایېنلارې” طرفیندن یایېملاناراق اۏخوجولارا سونولموشدور. حؤرمَتلی أدبییاتچې خانېم دۏکتۏر إسمیرا فواد شۆکۆرۏوا بو کیتابا یازدېغې اؤن سؤزۆ بئله قورتارېر: “قورشون و شعر” یاساقلار، قاداغالار دامغاسېنا بۏیون أڲمهڲَن بیر شاعیرین وطندن اوزاقدا ایشېق اۆزۆنه چېخان ایلک کیتابېدېر. اۏ اۆزدن بو کیتابې، (…..!!!) آنا وطنیم گۆنئی آذربایجانا سونورام.
سایېن اۏخوجولار! بو کیتابې اۏخوماق اۆچۆن آشاغېداکې باغلانتېیا تۏخانېب PDF بیچیمینده إندیرین.
