کؤچۆرۆب اویقونلاشدېران‌لار: آیهان میانالې، علیرضا فرشی
اۆزگۆن فاحیشه‌لریمین یادېرقالارې
قابریئل قارسییا مارکئز (رۏمان) (ایکینجی بؤلۆم)
بیرینجی بؤلۆمۆن اؤزه‌تی…
هاچانسا دۆشۆندۆم کی، بو یاتاق حئسابې منیم دۆشکۆن یاشامېم حاقّېندا حیکایَتین تَمَلی اۏلا بیلر، آدې دا، إله بیل، گؤڲدن دۆشدۆ: «اۆزگۆن فاحیشه‌لریمین یادېرقالارې». منیم گؤز قاباغېنداکې یاشامېم، عکسینه، آز ماراقلې ایدی: آتا‌سېز-آنا‌سېز یئتیم، گله‌جه‌ڲی اۏلمایان سوبای، اۏرتاباب ژورنالیست، Cartagena de Indias -داکې چیچک اۏیون‌لارې‌نېن دؤردقات فینال‌چې‌سې و عئیبه‌جر‌لیکده تایې-برابری اۏلمایان بیر آدام کیمی کاریکاتۏرچې‌لارېن سئویملی اۏبیئکتی. قېساسې: پوچ اۏلموش یاشام و بو یاشام اۏن دۏققوز یاشېمدا آنامېن ألیمدن توتوب، ریتۏریکا و ایسپان دیلی دَرس‌لرینده یازدېغېم مکتب یاشامېندان بحث إدن مقاله‌مین چاپ اۏلونوب-اۏلونمایاجاغېنې بیله‌جه‌ڲینی اؤرگنمک اۆچۆن منی «Diario de-la-Pas»ا آپاردېغې گۆندن أڲری گئتدی. مقاله بازار سایېندا مکتب دایرئکتۏرونون گله‌جه‌ڲیمه بؤیۆک اومودلار بسله‌دیڲیندن دم ووردوغو اؤن سؤزۆ ایله چاپ اۏلوندو. ایل‌لر کئچَندن سۏنرا بیلنده کی، آنام همین و سۏنراکې یئددی نشر اۆچۆن پول وئریب، اوتانماق آرتېق گئجدی، اۏ واختا قدر منیم هفته‌لیک کؤشه یازېم داها آیاق توتموشدو، بوندان باشقا، خبر ترتیبات‌چې‌سې و موسیقی تنقیدچی‌سی ایدیم.
ایکینجی بؤلۆم
باکالاور دَرَجه‌سی و أعلاءچې دیپلۏمو آلان کیمی، اۆچ کالئجده ایسپان و لاتېن دیلیندن دَرس دئمه‌ڲه باشلادېم. من لازېمې تحصیلی اۏلمایان، ایشه هَوَس‌سیز یاناشان و آنا-آتالارې‌نېن ظۆلمۆندن قورتولماق اۆچۆن مکتبه گئتمه‌ڲین أن آسان چېخېش یۏلو اۏلدوغونو دۆشۆنن بدبخت اوشاق‌لارا بیر دامجې دا رحمی گلمه‌ین پیس اؤرگتمَن ایدیم. إله‌یه بیلدیڲیم بیر شئی وار ایدیسه، اۏ دا سئودیڲیم میصراع‌لارې تاختا خط‌کئشین قۏرخوسو آلتېندا اۏنلارا أزبرلَتمَکدی: «ایندی بۆتۆن گؤردۆک‌لرین، فابیۏ، داغ‌لار، کدر‌لی تپه، ترک إدیلمیش وادی بیر زامان‌لار شؤهرَتلی ایتالیکۏ آدلانېردې». یالنېز قۏجالاندان سۏنرا شایېرد‌لارېمېن منه وئردیڲی ایرگنج آیامادان خبر توتدوم: کدر‌لی تپه.
والسّلام، یاشام منه بونلارې وئردی، داها چۏخ شئی ألده إتمک اۆچۆن ایسه هئچ نه إتمه‌دیم. درس‌آراسې فاصیله‌ده تک ناهار إله‌ییردیم و ساعات آلتېدا اولدوزلو گؤڲدن سیقنال‌لار توتماق اۆچۆن دۆزنله‌مه‌یه گلیردیم. ساعات اۏن بیر‌ده، دۆزنله‌مه باغلاناندان سۏنرا ایسه منیم أصل یاشامېم باشلایېردې. هفته‌ده ایکی-اۆچ دفعه گئجه‌نی چین محله‌سینده کئچیدیردیم، اؤزۆ ده إله جۆربه‌جۆر آدام‌لار آراسېندا کی، ایکی دفعه ایلین مۆشتری‌سی إعلان اۏلونموشدوم. یاخېن‌لېقداکې «رۏما» کافه‌سینده شام إله‌یَندن سۏنرا بخته-بخت هانسې’سا بیر فاحیشه‌خانانې سئچیب، آرخا قاپې‌دان سیویشیب ایچه‌ری کئچیردیم. من اۏرایا کئف چکمک اۆچۆن گئدیردیم، آما واخت اؤتدۆکجه بو منیم ایشیمین بیر حیصّه‌سینه چئوریلدی، چۆنکی بئله یئرلرده سیاسَت قورد‌لارې‌نېن دیلی آچېلېردې، اۏنلار بیر گئجه‌ده اؤز معشوقه‌لرینی دؤولت سیر‌لریندن آگاه إله‌ییردیلر، هئچ فیکیرلشمیردیلر کی، کارتۏن آراکسمه‌لرین آرخاسېندا اۏنلارا گئنیش ایجتیماعییت قولاق آسېر. إله بو اوصول’لا – باشقا نه جۆر اۏلا بیلردی -بیلدیم کی، منیم قایغې‌سېز سوبای یاشامېمې کارمئن کۆچه‌سینده‌کی یئتیم اۏغلان اوشاق‌لارې‌نېن کؤمه‌ڲی’له سۏیوتدوغوم اوشاق‌بازلېق هَوَسیم’له ایضاح إدیرلر. باشقا شئی‌لر کیمی بونو دا اونوتماق منه قیسمت اۏلدو، چۆنکی إله اۏرا‌دا اؤزۆم حاققېندا خئیلَک یاخشې شئی‌لر ده إشیتدیم و بونو لازېمېنجا قیمَت‌لَندیردیم.
منیم هئچ واخت یاخېن دۏستوم اۏلمایېب، ایسینیشه بیلدیڲیم تَکَم‌سئیرک دۏست‌لار دا آرتېق نیۏیۏرکدا ایدیلر. باشقا سؤز’له دئسک، اؤلمۆشدۆلر، چۆنکی، منجه، اؤز کئچمیش یاشام‌لارې حاققېندا حقیقتی چئینه‌مه‌مک اۆچۆن درد‌لی اۆرَک صاحاب‌لارې محض اۏرایا یۏللانېرلار. تقاعۆده چېخاندان سۏنرا ایشیم آزالدې، جۆمعه گۆن‌لری گۆنۆن ایکینجی یارې‌سېندا قزئته مقاله آپارېردېم، بیر ده بعضی فایدا‌لې مشغولییت‌لریم اۏلوردو: «بئلل آرتئس» سالۏنوندا کۏنسئرت‌لر، أساسېنې قۏیدوغوم عۆضوۆ اۏلدوغوم و اینجه‌صنعَت مرکزینده رسم سَرگی‌لری، ایجتیماعی آبادلېق جمعيّتینده مۆحاضیره، آرابیر ده «آپۏلۏلۏ» تئاترېندا فابرئقاسېن فیلم‌لری‌نین نۆماییشی کیمی اؤنملی ایش‌لر. گنج‌لیڲیمده یای کینۏ-تئاترلارېنا گئدیردیم؛ اۏرا‌دا آی توتولماسېنې ایزله‌مک ده، عئینی اوغور’لا قفیل یاغان لئیسان نتیجه‌سینده ایکی‌طرفلی سَتَلجم اۏلماق دا مۆمکۆندۆ. آنجاق منی فیلم‌لردن چۏخ، بیلیت قیمَتینه، بعضن مۆفته، بعضن ده بۏرجا وئرَن گئجه قوش‌لارې ماراقلاندېرېردې. قېساسې، فیلم – منیم ژانرېم دَڲیل. شیرلی تئمپلین أدب‌سیز‌لیڲینه سیتاییش ایسه، عۆمومییَّت’له، منیم صبیر کاسامې داشدېران سۏن دامجې اۏلدو.
اۏتوز یاشېما قدر وور-توت دؤرد دفعه چیچک اۏیون‌لارېنا گئتمک اۆچۆن کارتاخئنا دئ-ایندیاسا سفر إتمیشم، بیر دفعه ده ساکرامئنتۏ مۏنتئلانېن دعوتی ایله اۏنون فاحیشه‌خاناسې‌نېن تنتَنه‌لی آچېلېشېندا ایشتیراک اۆچۆن موردار بیر گئجه‌ده مۏتۏرلو قایېق’لا سانتا مارییایا اۆزمۆشم. إوده‌کی یاشامېما گلینجه، واسواسې دَڲیلم و آز یئییرَم. دامیانا قۏجالاندان سۏنرا یئمک حاضېرلاماغا گلمه‌دی، اۏ واختدان منیم داییمی یئمه‌ڲیم دۆزنله‌مه باغلاناندان سۏنرا «رۏما» کافه‌سینده یئدیڲیم کارتۏو تۏرتیلی اۏلدو.
بئله‌لیک’له، دۏخسان‌ایل‌لیڲیم عَرَفه‌سینده رۏزا کابارکاسېن زنگینی گؤزله‌یه‌رَک ناهار إتمه‌دیم، کیتاب اۏخوماغا دا صبریم چاتمادې. گۆن‌اۏرتا ساعات ایکیده، دهشتلی ایستی‌ده جېرجېراما‌لارېن سَسی عالَمی باشېنا گؤتۆرمۆشدۆ و گۆنَش آچېق پنجره‌یه یاخېنلاشېردې، اۏنا گؤره تۏر یئللنجه‌ڲین یئرینی اۆچ دفعه دَڲیشه‌سی اۏلدوم. منه همیشه إله گلیردی کی، آنادان اۏلدوغوم گۆن ایلین أن ایستی گۆنۆدۆر و بونون’لا بارېشمېشدېم، آنجاق همین گۆن ایستییه دؤزمک مۆمکۆن دَڲیلدی. ساعات دؤردده پابلۏ کازالسېن ایفاسېندا یۏهان سئباستیان باخېن ویۏلۏنچئل اۆچۆن یازدېغې آلتې سۆیتاسې‌نېن کؤمه‌ڲی ایله اؤزۆمه گلمه‌ڲه چالېشدېم. اۏنلارې موسیقیده أن مۆدریک آدام سایېرام، دی گل همیشه ساکیت‌لشدیردیڲی حالدا، ایندی بو موسیقی منده روح دۆشکۆنلۆڲۆ یاراتدې. بیر آز های-کۆیلۆ سایدېغېم ایکینجی سۆیتادا منی مۆرگۆ باسدې و یوخودا ویۏلۏنچئلین اینیلتیسی ساحیلدن آرالانان گمی‌نین اۆرک‌سېخېجې فیت سَسینه قارېشدې. دئمک اۏ‌لار، درحال دا تئلئفۏن زنگینه اۏیاندېم و رۏزا کابارکاسېن کاللاشمېش سَسی منی یاشاما قایتاردې. «آخماق‌لارېن بختی گتیریر، – اۏ دئدی. – بیر دَنه کَک‌لیک تاپمېشام کی، سن ایسته‌دیڲیندن ده یاخشې دېر، آنجاق بیر أنگَلی وار: اۏن دؤرد یاشې یئنیجه قورتارېب». «عئیبی یۏخ، آلتېنې دَڲیشه‌رم “، – اۏنون نه‌یه ایشاره ووردوغونو آنلامازدان هَنَک إتدیم. «صؤحبَت سَندَن گئتمیر، – قادېن دئدی، – بس منیم اۆچ ایل حبس‌خانا‌دا یاتماغېمېن حاققېنې کیم وئره‌جک؟”
هئچ کیم حاقّ وئره‌سی دَڲیلدی، اۏ دا اۏلا رۏزا کابارکاس. اۏ، اؤز چؤره‌ڲینی محض آزیاشلې‌لارېن حئسابېنا چېخاردېردې، اۏنلار دۆکاندا آچېق ساتېلان مال ایدیلر، اۏنون یانېندا قېزلار ایلک آددېم‌لارېنې آتېردېلار و داها سرت پئشه‌کار یاشامې یاشاماق اۆچۆن مشهور قارا إوفئمییا فاحیشه‌خاناسېنا کئچه‌نـه قدر اۏنلارېن شیره‌سینی سېخېب چېخاردېردې. رۏزا کابارکاس هئچ واخت جَریمه اؤده‌میردی، چۆنکی اۏنون إوی قوبئرناتۏردان توتموش مئرییانېن سۏنونجو دفتر‌خانا سیچۏوولونا قدر، یئرلی حاکیمییَتده کیم کیم، هامېسې اۆچۆن جنّت ایدی و چتین تَصَوّۆر إتمک اۏلاردې کی، قانونو ایسته‌دیڲی کیمی پۏزماغا بو فاحیشه‌لر فاحیشه‌سی‌نین گۆجۆ چاتماسېن. اۏنون گئج اۏیانمېش ویجدانې، گؤرۆنۆر، اؤز خیدمتینی باها ساتماق مَقصَدی گۆدۆردۆ: نه قدر تهلۆکه‌لی دیرسه، بیر اۏ قدر باها دېر. أنگل علاوه ایکی پئسۏ ایله آرادان قالدېرېلدې، دانېشدېق کی، ساعات اۏندا پئشین بئش پئسۏ ایله اۏنون إوینه گلیرَم و پولو قاباقجادان اؤده‌ییرَم. بیر دقیقه ده تئز اۏلماز، چۆنکی قېز کیچیک قارداش‌لارېنې یئدیردیب یاتېزدېرمالې و یئل خسته‌لیڲیندن أذيّت چَکَن آناسېنې یاتماق اۆچۆن حاضېرلاما‌لېدې.
دؤرد ساعات قالمېشدې. واخت کئچدیکجه اۆره‌ڲیم آجې کؤپۆک’له دۏلوردو، بو دا منی نفس آلماغا قۏیموردو. واختې قېسالتماق اۆچۆن گئیینیب حاضېرلاشماق’لا باشېمې قاتماغا چالېشدېم. أڲر حتتا دامیانا دا دئییر’سه کی، سئنیۏر یئپیسکۏپ کیمی گئیینیرَم، طبیعی، بوندا فۏق‌الاده بیر شئی یۏخ دېر. اۆلگۆج’له اۆزۆمۆ قېرخدېم، گۆن قېزدېرمېش سویون بۏرو‌لاردان آخېب گئتمه‌سی اۆچۆن دوشدا گؤزله‌مه‌لی اۏلدوم. آنجاق دستمال’لا قورولانانا کیمی یئنه ترله‌دیم. گئجه منی گؤزله‌یَن حادیثه‌یه اویقون گئییندیم: آغ کتان کۏت‌شالوار، گؤی زۏلاقلې، یاخالېغې نیشاستا‌لې کؤینک، چین ایپه‌ڲیندن کراوات، سینکلی آغ بۏیا ایله تزه‌لَنمیش شتیبلئت‌لر و کۏت‌شالوارېن یاخاسېنداکې ایلگه‌یه تاخېلمېش صاف قېزېلدان زنجیرلی ساعات. سۏندا بیر قارېش بالاجالاشدېغېم بیلینمه‌سین دئیه، شالوارېن بئلینی ایچه‌ری قاتلادېم.
هامې منی سیمیج کیمی تانېیېر، چۆنکی بئله إوده یاشادېغېما گؤره کاسېب اۏلدوغوما اینانمېرلار، آنجاق دۏغروسو، بو جۆر گئجه جیبیمه اویقون دَڲیل. یاتاغېمېن آلتېندا‌کې صاندېقچادا ساخلادېغېم پولدان اۏتاغا وئرمک اۆچۆن ایکی پئسۏ، فاحیشه‌خانانېن صاحیبه‌سی اۆچۆن دؤرد، قېز اۆچۆن اۆچ، شام یئمه‌ڲی و باشقا خېر‌دا خرج‌لر اۆچۆن اؤزۆمه بئش پئسۏ گؤتۆردۆم.
باشقا سؤز’له دئسک، بازار سایېندا چاپ اۏلونان مقاله‌لریمه گؤره قزئتین اؤده‌دیڲی همین اۏن دؤرد پئسۏنو. اۏنلارې قورشاغېمداکې گیز‌لی جیبه قۏیوب، «Lapman And Kemp-Barslay And Co» فیرماسې‌نېن «Aqua de Florida» اۏدئکۏلۏنوندان اۆست-باشېما پۆسکۆرتدۆم. بو یئرده قۏرخو منی بۆرۆدۆ، آنجاق کیلیسا زنگی ساعات سککیزی ووران کیمی قۏرخودان ترله‌میش حالدا أل‌هاواسېنا قاران‌لېقدا پیلله‌لری دۆشۆب، بؤیۆک اومودلار بسله‌دیڲیم نَشه‌لی گئجه‌نین قۏینونا گیردیم.
هاوا سرین ایدی. کۏلومب پرۏسپئکتینده، ایشلَک یۏلون اۏرتاسېندا جرگه ایله سېرالانمېش بۏش تاکسی‌لرین آراسېندا کیشی‌لر دسته-دسته تۏپلانېب، فوتبال حاققېندا برکدن مۆباحیثه إدیردیلر. کیچیک نفسلی اۏرکئستر سیچۏوول‌قېران اۏلئاندرلارېن چیچک‌لَدیڲی خیاباندا والس چالېردې. نۏتاریوسلار کۆچه‌سینده آبېر‌لې مۆشتری آختاران بدبخت فاحیشه‌لردن بیری همیشه‌کی کیمی مندن سیقار ایسته‌دی، من ده همیشه‌کی کیمی اۏنا دئدیم: آرتېق اۏتوز اۆچ ایل، ایکی آی، اۏن یئددی گۆن دیر کی، سیقارې ترگیتمیشَم. «قېزېل زېنقېرۏو»اون یانېندان کئچنده ایشېقلې ویترینه باخېب، اؤزۆمۆ حیسّ إتدیڲیمدن داها قۏجا و پیس گئیینمیش گؤردۆم.
ساعات اۏنا آز قالمېش تاکسی توتوب، هارا گئتدیڲیمی باشا دۆشمه‌سین دئیه عۆمومی قبریستان‌لېغا سۆرمه‌سینی خواهیش إتدیم. سۆرۆجۆ گۆزگۆده منه باخېب، قېمېشاراق دئدی: «حؤرمَتلی آغا، منی قۏرخوتمایېن، آللاه إله‌سین، من ده سیزین کیمی اوزون‌عؤمۆرلۆ اۏلوم». قبریستان‌لېغېن قارشې‌سېندا ماشېندان بیرلیکده دۆشدۆک، چۆنکی اۏنون خېرداسې یۏخ ایدی، اۏنا گؤره ده پولو «قبیر»ده، سَحَره کیمی ایچیب، اؤز عزیز مرحوم‌لارېنې آغلایان عيّاش‌لارېن تۏپلاشدېغې کاسېب قلیان‌آلتېدا خېردالا‌مالې اۏلدوق. حئسابې اۆزۆنده سۆرۆجۆ جیدّی شکیلده دئدی: «آغا، إحتیاطلې اۏلون، رۏزا کابارکاسېن إوی چۏخدان دېر اؤنجه‌کی إو دَڲیل». اۏنا میننتدار‌لېق إتمکدن ساوایې علاجېم قالمادې و هامې کیمی مؤحکَم صورتده ایناندېم کی، کۏلومب پرۏسپئکتینده‌کی تاکسی سۆرۆجۆ‌لری‌نین بیلمه‌دیڲی شئی یۏخ دېر.
بیر واخت‌لار گؤردۆڲۆمدن أثر-علامت قالمامېش کاسېب‌لار محله‌سینه گیردیم. همین إنلی، گۆندن قېزمېش قوملو کۆچه‌لر، قاپې‌لارې تای با تای آچېق، دووار‌لارې یۏنولمامېش تاختادان، دام‌لارې آجې پالما یارپاق‌لارې ایله دؤشنمیش و حَیَط‌لرینه چېنقېل تؤکۆلمۆش إولردی. آنجاق بورادا‌کې ساکین‌لر ساکیت‌لیک و راحات‌لېق نه اۏلدوغونو اونوتموشدولار. إولرین چۏخوندا جۆمعه گۆنۆنۆن شادیانالېغې حؤکم سۆرۆردۆ، موسیقیچی‌لر اؤز ناغارالارې و سینج‌لری ایله إولری سیلکه‌لَییردی. کیم اۏلسا أللی سئنته ایسته‌دیڲی قاپې‌دان گیره بیلردی، آنجاق إوین قارشې‌سېندا، کۆچه‌ده یېخېلا‌نا قدر اۏینایا دا بیلردی. من گئده-گئده بو باها‌لې کۏت‌شالوارېما گؤره خجالتدن یئره گیرمک ایسته‌ییردیم، آنجاق إوی‌نین آستاناسېندا مۆرگۆله‌ین آرېق مولاتدان ساوایې هئچ کیم منه فیکیر وئرمه‌دی.
– آللاه آمانېندا، آغا، – اۏ، منی اۆرَکدن سلاملادې.
اۏنا نه جاواب وئره بیلردیم؟ یالنېز میننتدار‌لېق إتدیم. دیکی چېخانا قدر نفسیمی درمک اۆچۆن اۆچ دفعه دایانما‌لې اۏلدوم. اۆفۆقدن قالخان میس رنگلی ایری آیې گؤردۆم، بو یئرده منی سانجې توتدو، قۏرخدوم، آنجاق کئچیب گئتدی. کۆچه‌نین سۏنوندا إولرین قورتارېب، مئیوه آغاج‌لارې‌نېن باشلادېغې یئرده
رۏزا کابارکاسېن دۆکا‌نېنا گیردیم.
بو آرتېق همین رۏزا کابارکاس دَڲیلدی. بیر زامان‌لار نهنگ بَدَن قورولوشونا، هم ده اؤز مکانېندا عئشق ألۏوونون عؤهده‌سیندن جلد‌لیک’له گله بیلدیڲینه گؤره بیز حتتا اۏنو یانغېن-سؤندۆرمه خیدمَتی‌نین سئرژانتې رۆتبه‌سی ایله تلطیف إتمک ایسته‌ییردیک. آنجاق یالقېزلېق اۏنو یوماغا دؤندرمیشدی، دری‌سینی قېرېشدېرمېشدې و سَسینی إله نازیلتمیشدی کی، بو نهنگ قادېن قۏجا قېزا اۏخشایېردې. قاباقکې رۏزادان بیرجه أعلاء دیش‌لری قالمېشدې و اۏنلاردان بیرینه نازلانماق اۆچۆن قېزېل قاپاق سالدېرمېشدې. اۏ، أللی ایل بیر یئرده یاشادېغې أرینه یاس ساخلایېردې و بو ماتم قییافه‌سینه أنگللی ایشینده اۏنا کؤمَک إدن یئگانه اۏغلو اۆچۆن قارا یاس بؤرکۆ ده آرتېرېلمېشدې. تکجه پارېلتېلې، قدّار گؤز‌لری دیری قالمېشدې و اۏندان باشا دۆشدۆم کی، أصلینده، اۏ دَڲیشمه‌ییب.
دۆکا‌نېن دووارېنداکې لامپا زۏر’لا کؤزه‌ریردی، هامې‌نېن بیلدیڲی و گؤرمزلیڲه ووردوغو مشغولییتینی، هئچ اۏلماسا، اؤرت-باسدېر إتمک اۆچۆن ده رَف‌لرده مال یۏخ ایدی. من ساکیتجه ایچه‌ری گیرَنده رۏزا کابارکاس مۆشترینی اؤتۆرۆردۆ. بیلمیرَم، اۏ، منی، دۏغرودان‌مې، تانېمادې، یۏخ’سا اؤزۆنۆ إله گؤرسَتدی. اۏنون بۏشالماسېنې گؤز‌له‌مک اۆچۆن اۏتورقادا اۏتوردوم و هر شئیین نئجه باش وئردیڲینی یادېما سالماغا چالېشدېم. گؤزَل چاغ‌لارېمېزدا اۏ، بیر نئچه دفعه منیم دادېما چاتمېشدې. یقین، رۏزا فیکریمی اۏخودو، چۆنکی دؤنۆب منه إله ضن’له باخدې کی، اینجیدیم. «واخت سنه تۏخانمایېب»، – اۏ، غۆصّه ایله کؤکس اؤتۆردۆ. اۏنون گؤڲلۆنۆ آلماق ایسته‌دیم: «سنه ایسه تۏخانېب، آنجاق یاخشې معنا‌دا». «جیدّی سؤزۆم دیر، -دئدی، – اؤلۆوای آت صیفتین حتتا بیر آز جانلانېب». «یقین، باشقا إولرده اۏتلاماغېمدان دېر»، – من اۏنو سانجدېم.
قېز ساعات اۏندان اۏتاقدادې، – اۏ دئدی. – گؤزَل، تمیز، تربییه‌لی قېز دېر، آنجاق قۏرخودان اؤلۆر، چۆنکی قایرېدان اۏلان یۆک‌داشېیانا قۏشولوب قاچان بیر رفیقه‌سینی ایکی ساعات اؤزۆنه گتیره بیلمه‌ییبلر. بو دا آیدېن دېر، – رۏزا اؤز إحتیمالېنې ایره‌لی سۆردۆ، – بو قایرېلې‌لار مشهور دېلار، اۏنلار إرکک إششه‌ڲه قۏدوق سالدېرېرلار. – و یئنه مسأله‌یه قایېتدې: – یازېق قېز، اۆسته‌لیک، هله فابریکادا ده جان قۏیور، دۆڲمه تیکیر». بو منه إله ده آغېر ایش کیمی گؤرۆنمه‌دی. «کیشی‌لر بئله فیکیرلشیر، – اۏ إعتیراض إتدی، – بو، داش قېرماقدان آغېر ایشدی». بیر ده إعتیراف إتدی کی، اۏنا برۏم’لا پیشیک‌اۏتو قارېشېغې ایچیردیب و قېز ایندی یاتېر. فیکیرلَشدیم کی، بو رحم‌دیل‌لیک، گیلئی-گۆذار قیمَتی قالدېرماق اۆچۆن نۏبَتی کلَکدیر، آنجاق اۏ دئدی یۏخ، منیم سؤزۆم سؤزدۆر. اۏنون پۏزولماز قایداسې یئنه قۆوّه‌سینده ایدی: هر خیدمته گؤره – سیکّه ایله و ایلک اؤنجه‌دن آیرېجا حئساب. باخ بئله.
حَیَطین اۏرتاسې ایله اۏنون آرخاسېنجا گئتدیم و طراوَتینی ایتیرمیش دری‌سی، عادی پامبېق جۏراب گئیدیڲی شیشمیش آیاق‌لارېنې یئره نئجه چتین باسماسې منی یومشالتدې. بدیرلنمیش آی سمانېن اۏرتاسېنا چاتمېشدې و دۆنیا، إله بیل، گؤڲ سو‌لارا باتمېشدې. اۏنون إوی‌نین یاخېن‌لېغېندا شَهَر حؤکۆمتی‌نین دعوت إتدیڲی موسیقیچی‌لر اۆچۆن پالما بوداق‌لارېندان دؤشه‌مه دۆزلدیلمیشدی، یان‌یؤوره‌ده دری اۏتوراجاقلې چۏخلو کتیل وار ایدی، تۏر یئللَنجَک‌لر آسېلمېشدې. آرخاسېندان مئیوه باغ‌لارې‌نېن باشلادېغې حَیَطه کرپیجدن تیکیلمیش، آنجاق آغاردېلمامېش، قوش‌لارېن گیرمه‌مه‌سی اۆچۆن پنجره‌لرینه تۏر وورولموش آلتې اۏتاق باخېردې. یئگانه توتولموش اۏتاق آلا-قاران‌لېقدا ایتمیشدی و زنجی تۏنیا رادیۏدا اوغورسوز محبّتدن اۏخویوردو. رۏزا کابارکاس نَفَسینی دردی: «بۏلئرۏ – یاشام دېر». من اۏنون’لا راضې ایدیم، آنجاق ایندییه کیمی بونو یازماغا جۆرأت إتمه‌میشدیم. اۏ، قاپېنې ایته‌له‌ییب، اۏتاغا گیردی و درحال دا قایېتدې. «هله ده یاتېر، – قادېن دئدی. – بَدَنی ایسته‌دیڲی قدر دۏیونجا یاتماسېنا ایمکان وئرسن، یاخشې اۏ‌لار، سَنین گئجه‌ن اۏنونکوندان اوزون دېر». من چاشقېن‌لېق ایچینده ایدیم: «سنجه، بس من نه إتمه‌لی‌یم؟» «اؤزۆن بیلر‌سن، – اۏنون حالېنې پۏزماماسې یئرینه دۆشمۆردۆ، – إله اۏنا گؤره ده مۆدریکسن». رۏزا دؤنه‌رَک، منی دهشت ایچینده تک قۏیدو.
قاچماغا یئر یۏخدو. من اۏتاغا گیردیم اۆره‌ڲیم آز قالېردې سینه‌مدن چېخسېن و قېزې آنادان‌گلمه چېلپاق وضعيّتده ایری، یاد یاتاقدا معصومجاسېنا یاتان گؤردۆم. اۏ، بؤیرۆ اۆسته اۆزۆ قاپېیا اوزانمېشدې، اۆستدن دۆشن گۆر ایشېق اۏندا گیزلین بیر یئر قۏیمامېشدې. من یاتاغې‌نېن قېراغېندا اۏتوروب، بۆتۆن بئش حیسیيّاتېم’لا گؤردۆک‌لریمی جانېما هۏپدوراراق، حئیران‌لېق’لا اۏنا تاماشا إله‌ییردیم. اۏنون قارابوغدایې بَدَنیندن حرارَت یاغېردې. گؤرۆنۆر، اۏنو حاضېرلامېشدېلار، باشېندان قاسېغېنداکې نارېن تۆک‌لره قدر یویوب، بَزَک-دۆزک وورموشدولار. ساچ‌لارېنې بورموشدو‌لار، أل و آیاق دېرناق‌لارېنا اؤز طبیعی رنگینده لاک چکمیشدیلر، آنجاق میس رنگینه چالان دری‌سی جۏد ایدی و قوللوق گؤرمه‌میشدی. یئنیجه چېخان دؤش‌لری هله اۏغلان دؤش‌لرینه اۏخشایېردې، دی گل اۏنلاردا فېشقېرماغا حاضېر گیز‌لی إنئرژی حیسّ اۏلونوردو. یقین، یئره یۆنگۆلجه باسدېغې، أل‌لرینده‌کی کیمی اوزون، حیسیيّاتلې بارماق‌لارې اۏلان آیاق‌لارې هر طرفدن قشنگ ایدی. حتتا ایشله‌ڲـَن وئنتیلیاتۏرون آلتېندا بئله، بۆتۆن بَدَنینده تر دامجې‌لارې پارېلدایېردې، گئجه‌یه یاخېن ایستی لاپ دؤزۆلمز اۏلموشدو. قۏیما کیرپیک‌لری، سۆرمه‌لی قاش-گؤزۆ و شۏکۏلات رنگینده بۏللوجا بۏیا یاخېلمېش دۏداق‌لارې ایله أن‌لیکلی صیفتینی قالېن دۆڲۆ پودراسې‌نېن آلتېندان تَصَوّۆر إتمک مۆمکۆن دَڲیلدی. آنجاق نه پالتار، نه بَزَک‌لر اۏنون کاراکتئرینی گیزله‌ده بیلر: دۆزگۆن قورولوشلو بورون، چاتماقاش، قشنگ آغېز.
فیکیرلَشدیم: ظریف، دؤڲۆشکن جؤنگه دیر کی وار.
ساعات اۏن بیر‌ده همیشه‌کی ایشیمین دالېنجا وان اۏتاغېنا گئتدیم، قېز اؤز میسکین پالتارېنې بورادا سۏیونموشدو، آنجاق اۏتورقانېن اۆستۆنه إله سلیقه ایله یېغمېشدې کی، گویا، باها‌لې پالتاردې: سینتئتیک پارچادان کپه‌نکلی دۏن، ماداپۏلامدان سارې تومان، کندیر’له باغلانان صندَل. پالتارېن اۆستۆنه اوجوز قۏل‌باق و اوجونا بند اۏلموش میدالدا مریم آنانېن تصویری اۏلان نازیک زنجیر قۏیولموشدو. دۏداق بۏیا‌سې، کیرشان، آچار و خېر‌دا قپیک‌لر اۏلان أل چانتا‌سې دا بورادا، رفده ایدی. هامېسې إله اوجوز، ایشلَنمیش و کؤهنه ایدی کی، بئله کاسېب‌لېغې هئچ تَصَوّۆرۆمه ده گتیرمزدیم.
أڲنیمده‌کی‌لری سۏیونوب، آسېلقاندان إله آسماغا چالېشدېم کی، ایپک کؤینه‌ڲیم، اۆتۆلۆ کتان کۏت‌شالوارېم قېرېشماسېن. سو دۏلوب بۏشالان زنجیرلی چَنین آلتېندا‌کې اونیتازا ایشه‌دیم، اؤزۆ ده بو ایشی اۏتوروب گؤردۆم. بونو منه هله اوشاق اۏلاندا چاناغېن قېراق‌لارېنې باتېرمایېم دئیه فلۏرینا دئ دیۏس اؤرگتمیشدی و آلچاق‌گؤڲۆللۆک نه لازېم، شېرناق تارېم و روان ایدی، لاپ آزاد آیغېرېنکې کیمی. وان اۏتاغېندان چېخمامېشدان تاسېن اۆستۆنده‌کی گۆزگۆیه باخدېم.
گۆزگۆد‌ن منه باخان آت‌صیفَت آدام اؤلۆوای دَڲیلدی، آنجاق رۏما پاپاسې‌نېن چنه‌سی کیمی ساللانمېش چنه‌سی، شیشمیش گؤز قاپاق‌لارې و نه واخت’سا گۆر اۏلان سئیرَ‌لمیش ساچ‌لارې ایله قاش-قاباقلې ایدی.
– زیبیل، – من اۏنا دئدیم. – منی سئومیرسن’سه، آخې من نئیله‌یه بیله‌رم؟
قېزې اۏیاتماماغا چالېشېب، سۏیونموش حالدا یاتاغې‌نېن قېراغېندا اۏتوردوم، قېرمېزې ایشېغېن آلدانېش‌لارېنا اؤرگنمیش گؤزلریمی اۏنون هر قارېشېندا گزدیردیم. شهادت بارماغېمې تر‌لی بۏینونون دالېنا چکدیم، اۏ، آرفانېن سیم‌لری کیمی تیتره‌دی، نه‌سه مېزېلدایېب، منه طرف چئوریلدی، آجې‌تهر ایستی نَفَسی اۆزۆمه ووردو. بورنونو توتوب، آزاجېق سېخدېم، اۏ دیکسیندی، باشېنې یانا چکیب، کۆره‌ڲینی منه طرف چئویردی، آنجاق اۏیانمادې. قفیل جۏشقونلوق دویدوم و دیزیم’له آیاق‌لارېنې آرالاماغا چالېشدېم. ایلک ایکی جَهدیمده یالنېز دیزلرینی برک-برک سېخدې. من اۏنون قولاغېنا اۏخودوم: «دئلقادینا‌نېن یاتاغې باشېندا ملک‌لر دوروب». اۏ، بیر آز بۏشالدې. قان دامار‌لارېمدا قاینادې و منیم اؤز ایشینی یادېرغامېش یاواش‌گل یېرتېجېم اوزون یوخودان سۏنرا آیېلدې.
دئلقادینا، جانېم منیم، قۏورولا‌راق اۏنا یالواردېم.
دئلقادینا… اۏ، کدر’له هېچقېردې، آیاق‌لارېمدان قورتولوب، آرخاسېنې منه چئویردی و ایلبیز کیمی اؤز قابېغېنا یېغېلدې. پیشیک‌اۏتو ایچمک، گؤرۆنۆر، تکجه اۏنا یۏخ، منه ده یاخشې تأثیر إتمیشدی، چۆنکی هئچ نه باش وئرمه‌دی. آنجاق واجیب دَڲیل. فیکیرلَشدیم کی، اؤزۆمۆ بئله عاجیز حیسّ إدیرم’سه، بئله کدر‌لی‌یم’سه، اۆسته‌لیک، مۏلیوسک کیمی سۏیوغام’سا، آخې اۏنو نییه اۏیادېم.
قۆلّه‌نین زنگی دۆز واختېندا گئجه اۏن ایکینی ووردو و یئنی گۆن – 29 آقوست، شهید خوان باوتیستا گۆنۆ باشلادې. کۆچه‌ده کیمسه برکدن آغلایېردې، آنجاق اۏنا فیکیر وئرَن یۏخ ایدی. من اۏنون اۆچۆن دوعا إله‌دیم، اۏنون بونا إحتیاجې واردې’سا و بۆتۆن یاخشې‌لېق‌لارا گؤره شۆکۆرلر إتدیم: «آلدانمایېن، فیکیرلشمه‌یین کی، سیزین گؤزله‌دیڲینیز، اومود إله‌دیڲینیز، گؤزۆنۆز گؤردۆڲۆندن داها اوزون سۆره‌جک». قېز یوخودا اینیلده‌دی و من اۏندان اؤترۆ ده دوعا إتدیم: «قۏی إله بئله ده اۏلسون». سۏنرا یاتماق اۆچۆن رادیۏنو و ایشېغې سؤندۆردۆم.
دان یئری سؤکۆلنده اۏیانېب، هارا‌دا اۏلدوغومو کسدیره بیلمه‌دیم. قېز آنا بطنینده‌کی اوشاق کیمی قېورېلېب آرخا‌سې منه طرف هله ده یاتېردې. ایچیمده دومانلې بیر دویقو وار ایدی، إله بیل، اۏنون قاران‌لېقدا دوردوغونو، وان اۏتاغېندا آخېدېلان سویون شېرېلدادېغېنې إشیتمیشدیم، آنجاق اۏلا دا بیلسین، بونو یوخودا گؤرمۆشدۆم. منده نه‌سه یئنی بیر شئی یارانمېشدې. شیرنیکدیرمک اۆچۆن حیله نه اۏلدوغونو هئچ واخت بیلمه‌میشدیم، معشوقه‌نی بیر گئجه‌لیڲه گؤزه‌یارې، اۏنون گؤزَل‌لیڲیندن چۏخ، قیمَتینه گؤره سئچمیشدیم و بیز عئشق‌بازلېق’لا عئشق‌سیز، أکثر واخت دا یارې‌سۏیونموش دورومدا و اۏلدوغوموزدان یاخشې گؤرۆنمک اۆچۆن همیشه قاران‌لېقدا مشغول اۏلموشدوق. همین گئجه چۏخ بؤیۆک بیر حظّ کشف إتدیم – من یاتان قادېنېن بَدَنینه باخېردېم و اوتانجاق‌لېق، اۆزۆجۆ هَوَس منه مانع اۏلموردو.
ساعات بئشده تشویش ایچینده اۏیاندېم، چۆنکی منیم بازار گۆنۆ مقاله‌م گۆندۆز اۏن ایکیده دۆزنله‌مه‌ده ماسانېن اۆستۆنده اۏلما‌لې ایدی. اؤز دقیق زامانېندا، آی بدیرله‌نن واخت دالېمدا همیشه‌کی آجېشمانې حیسّ إده‌رَک، باغېرساغېمې بۏشالتدېم و سویو بوراخماق اۆچۆن زنجیری چَکَنده دویدوم کی، بۆتۆن کئچمیش حیرص-حیکّه‌م، اینجیک‌لیک‌لریم یویولوب کانالا آخدې. ماتېر و گئیینمیش حالدا اۏتاغا قایېداندا قېز یاتاقدا یان‌پؤرتۆ دورومدا اوزاناراق آیاق‌لارېنې آرالایېب، صۆبح چاغې‌نېن دینج‌لیک گتیرَن شفق‌لری آلتېندا اؤز باکیره‌لیڲی‌نین اۏرتاق‌سېز آغا‌سې کیمی یاتمېشدې. «آللاه سنی قۏروسون»، – من پېچېلدادېم. جیبیمده‌کی پول‌لارې – اؤزۆمده قالا‌سې و اۏنا چاتا‌سې پول‌لارېن هامې‌سېنې یاستېغې‌نېن اۆستۆنه قۏیوب، همیشه‌لیک آیرېلاراق، آلنېندان اؤپدۆم. بۆتۆن گؤرۆش إولری کیمی بو إو ده صۆبح چاغې داها چۏخ جَنّته بنزه‌ییردی. هئچ کیم’له راستلاشماماق اۆچۆن باغا آچېلان قاپې‌دان چېخدېم. کۆچه‌ده، گۆنَشین آلتېندا یئنه دۏخسان یاشېمېن آغېرلېغېنې حیسّ إتدیم و بو گئجه‌نین دقیقه‌لریند‌ن اؤله‌نه قدر قالا‌ن آن‌لارېمې سایماغا باشلادېم.
ایکینجی بؤلۆمۆن سۏنو
رۏمانېن باشقا بؤلۆم‌لرینی اۏخوماق اۆچۆن آشاغېداکې سئچه‌نَک‌لره تۏخانېن!
بیرینجی بؤلۆم ایکینجی بؤلۆم اۆچۆنجۆ بؤلۆم دؤردۆنجۆ بؤلۆم بئشینجی بؤلۆم آلتېنجې بؤلۆم
بَنزَرگه‌لر / Bənzərgələr
آنا کارنینا / لئو تۏلستۏی (بیرینجی بؤلۆم)
علی و نینۏ / قوربان سعید (بیرینجی بؤلۆم)
آغ گئجهلر / فئۏدۏر داستایئوسکی (بیرینجی بؤلۆم)
آذربایجان، رۏمان و رۏمانتیزم / آیهان میانالې…
اؤلۆلر إویندن آنېلار / فئۏدۏر داستایئوسکی (بیرینجی بؤلۆم)
قادېن جۏرابلارې / جلیل جاوانشیر (بیرینجی بؤلۆم)
قارانلېق بوتیکلرین خیابانې/ پاتریک مۏدیانۏ (بیرینجی بؤلۆم)
