قالېش / شهرام زمانی (حیکایه)

قالېش / شهرام زمانی (حیکایه)

بو اۏتوز اۆچ ایلده‌کی سَنَدلی ناغېل‌لارې قزئته‌لرده یازېرام، بو ناغېل منیم اﺅزۆمده هامې‌سېندان چۏخ تأثیر قۏیوب دېر. اۏ دا بونا گؤره ‌دیر کی نئچه ایل‌لیک یۏلداشېم گۆرسَس یۏرولمازېن اوشاق‌لېق خاطیره‌سی دیر.
گۆرسَس ایله من اورمودا قورولموش بیر أدبی یېغېنجاغا چاغېرېلمېشدېق. بیرلیکده یۏلا دۆشدۆک. میانانېن یۏل پۏلیسی‌نین قاباغېندا اۏتوبوس دایانارکن کۏر بیر قۏجا کیشی ماشېنا چېخدې. گۆرسَس‌ین دانېشېغې بیردن کسیلدی. اۏنون باخېشېنې ایزله‌یَرکن قۏجا کیشی‌نین ألیندَن یاپېشان بیر بالاجا اوشاغا یئتیشدیم. ماشېنېن دالې‌سې طرفینه ایره‌لی‌لَدیکـده حزین سس ایله سس‌لَییردی:
– عطیر، عطیر، قېزېل گۆل عطیری دیر!
تۆک‌لری سارې ایدی، گؤزلری ده گؤی؛ گۆن قاباغېندا قالماقدان اۆزۆنۆن دری‌سی قابېق وئرمیشدی؛ کامفا کؤینک گئیمیشدی، منی ده ایستی باسدې. چۏخ آرېق ایدی؛ گؤن قایېشېنې قَییمـدن باغلامېشدی کی، دیزی گئتمیش گئن شالوارې أڲنینده دورسون! گۆرسَس اؤزۆندن چېخمېشدې. گؤزۆ اوشاغېن آیاغېندایدې. من داها اؤزۆمه جۆرأت وئره بیلمه‌دیم بیر سوز دئیَم. ماشېن یۏللاندې. گۆرسَس اۏن دَنه عطیر آلمېشدې. نئچه دقیقه‌دن سۏنرا یۏلداشېم سؤزه باشلادې. من اوشاق اۏلاندا دده‌م بیر قۏجا کاسېب کیشی ایدی. یئددی باجې’یدېق ایکی قارداش. یادېمدادې قېشېن قان دۏندوران واختې’یدې. اۏندا اۆچ اۏخویوردوم. ننه‌م نۏخۏش ایدی. داوا-دۏکتۏر پولونو قاباق-قاباق ایش صاحابېمدان آلمېشدېم. عوضینده گرَک ایکی آیا فرشی قورتارایدېم. مدرسه‌دن چېخاندان سۏنرا گئدَردیم کرخانایا. اۏ گۆن‌لر اۆچ-دؤرد ساعات گۆنده‌کیندن آرتېق گـَرَک تۏخویایدېم. گئجه‌لری چۏخ بئیواخت إوه یئتیشَردیم. اۏ گئجه‌سی دای لاپ آیاقدان دۆشدۆم. گئجه‌نی کۆرسۆنۆن آلتېندا آیاق‌لارېمې کؤزه یاخېنلاشدېرېردېم، یانېردې، اوزاقلاشدېرېردېم یانېردې. نئچه گۆن ایدی جېرېق قالېش‌لارې ایله مدرسه‌یه گئدیردیم. آخېردا زۏققولتوسونا داوام گتیره بیلمه‌دیم. دوردوم اۏتاغې دؤرد دۏلاندېم. چۏخ گؤزله‌ییردیم ننه‌م گیل یوخودان اۏیانماسېن. ننه‌م نۏخۏش ایدی آخې؛ دده‌م ده پولسوز. ایسته‌میردیم اوتانسېن! دده‌مین سَسی کی دئییردی: بالام، گۆلۆم، به نییه یاتمایېبسان، منی اؤزۆمه گتیردی.
هئچ نه، دده دوردوم سو ایچَم، -دئدیم. یانې کی سو ایچمه‌ڲه گئدیردیم، ننه‌م گؤردۆ یئرییه بیلمیرَم. داها گیزلَتمَک اۏلمازېدې. آیاق‌لارېمېن سولوق‌لارېنې گؤرجک دده‌مین گؤزلری یاشلاندې. گؤزۆمۆ گؤزلریندن گؤرمه‌سین دئیه گؤتۆردۆم، إله هَمَن آن گؤزلری‌نین یاشېنې گؤردۆم. ننه‌م منی باغرېنا باسېب آغلادې. آیاق‌لارېما یئرآلما باغلادې. باغلایا-باغلایا گؤزلریندن تؤکۆلَن یاش، مندن ده ایختیارې آلدې. آیاق‌لارېمېن سېزېلتې‌سېنا آغلامېردېم، ننه‌مین آغلاماغېنا آغلایېردېم. صاباح صۆبح دده‌م آپاردې اومود إویمیزه، تانېشېمېزېن تۆکانېنا. هر شئی‌ ساتاردې، بیز ده هر شئییمیزی اۏندان آلاردېق؛ پولوموز اۏلاندا، آللاه إله‌مه‌میشدن، حسابلایاردېق. گۆرسَس بونو دئیَنده آجې بیر گۆلۆمسه‌دی. منیم آیاغېما آنجاق بیر جۆت قالېش وارېدې. گؤتۆرمه‌لی ایدیک. اؤز-اؤزۆم’له کیلاسې یادا سالېب اوشاق‌لارېن آیاغېما باخماق‌لارېنې گؤزۆمۆن قاباغېنا گتیریردیم. آما دده‌م بیر یئکه کیشی’یدی. اۏنا اؤزۆمدن چۏخ اۆره‌ڲیم یاندې. اۏ گۆنۆ داها مدرسه‌یه گئدنمه‌دیم. صاباحې‌سې بیرینجی زنگ اینشامېز وارېدې. اؤزۆمۆ کیلاسېن فوضولوندان گیزله‌دیردیم. بیلیردیم گؤرسه هامېنې باشا سالاجاق. آللاه-آللاه اییله‌ییردیم اؤرگتمن، منی چاغېرماسېن. ایلک نفر من اۏلمادیم. اۆره‌ڲیم ایشېقلاندې. آیاغېمې آیاغېمېن دالېندا گیزله‌دیردیم. اؤز اؤزۆم’له دئییردیم گؤتۆرمه‌مه‌لی’یدیم. پارا قالېش‌لارېنان گلسه‌یدیم بوندان یاخشې’یدې. دده‌مین گؤز یاش‌لارې‌نېن پېر-پېر پېرېلداماسې یادېما دۆشدۆ. آدام یانېندا آغلامازېیدې، نه قدر ده قایغې-کَدَر بۆرۆسه‌یدی، اؤزۆنۆ سېندېرمازېیدې. آما اۏ گئجه داها ایختیارې ألدن گئتدی. اۏغلان اینشاسېنې قورتاردې. اۆره‌ڲیمدن بیر قېژېلتې سۏووشدو. قولاغېم اؤز آدېم’لا سس‌لَنیردی. یئنه ده منیم آدېمې اۏخومادې. آزجا سئویندیم.
تۆکانچې‌نېن قالېش‌لاردان تعریفله‌مه‌ڲی یادېما دۆشرکن لاپ جانېم قېزېشدې. بیلیردیم بیزه گؤره دئییر؛ بیلمیردیم أحوالې منیم حالېما یاندې یا دده‌مین حالېنا. داها تۆکاندا دورانمادېم. قالېش‌لارې گؤتۆردۆم تئز إشیڲه چېخدېم. اینشا زنگی اۆچ نفری چاغېراردې. باشېمې سالدېم آشاغې، اۆچۆنجۆسۆ من اۏلمایام. اؤرگتمن دیللَندی. منیم اؤز یئریمده اۏتورماماغېمدان و کیلاسېن آخېرېندا اۏتوردوغومدان گیلئی‌لی’یدی. باشېمې یوخارې قۏوزامادېم. اؤرگَتمَنین سَسی قولاغېمدا یئنه ده سَسلندی:
-گۆرسَس گل اینشاوې اۏخو.
من هئچ نه دئمه‌دیم. اؤرگتمن یئنه ده به نییه گلمیسن، یازمایېبسان؟ نه دئدیم یازمېشام، نه دئدیم یازمامېشام، نه ده گئتدیم اۏخویام. اۆچۆنجۆ دؤنه حیرصلی-حیرصلی دئدی گئدیرَم اینشامې اۏخویام. اوتانا-اوتانا، آخسایا-آخسایا دوروب، قاباغا گئتدیم.
یازدېغېمې اۏخودوقجا جانا گلدیم. قورتاراندان سۏنرا اؤرگتمَن گلیب، ألینی باشېما چکیب دئدی:
-سن کی بئله گؤزَل اینشا یازېبسان، به نییه گلمه‌ییردین اۏخویاسان؟
من هچ نه دئیه بیلمه‌دیم. یئنه ده بۏغازېم بیچیلمیشدی. کیلاسېن فوضولو اوجادان دئدی:
-آغا مۆعللیم، قالېش‌لارې یاشېل دېر، اوتانېر.
گۆرسَس‌ین گؤزلری یاش’لا دۏلدو. ایندی بیلیرم نییه گۆرسَس‌ین ناغېل‌لارې آغېزلاردا گزیر، اۆرَک‌لرده اۏتورور. هه بالا دئیَن آغلاماسا، إشیدن ده آغلاماز!
یای 1379