چاتمازلېقلار / آیدا شهباززاده (حیکایه)
آیاز عمی آدلې بیر کیشی گۆندهلیک ایشلر’له چالېشاراق یاشامېنې دۏلاندېرېردې. یاز-یای آیلارېندا باغلاردا گۆندهلیک بیر ایشچی اۏلاراق ایشلَییردی، قېشدا ایسه تیکینتیده اوستالارېن یانېندا فهله کیمی ایشه آلېنېردې. بونلاردان باشقا اۏ، بعضن حامماللېق دا إلهییردی.
بو کندده، إوینی کؤچۆرمک ایستهین بیریسې اۏلسایدې آیاز عمینی آختاراردې.
اۏ، یاشامې بۏیونجا هئچ واخت اؤزۆنۆ بیرآنلېق دا اۏلورسا، دینج گؤرمهمیشدی. إولی ایدی ایکی اوشاغې وار ایدی.
اۏنلارېن دۏلانېب-کئچینمهلری اۆچۆن گئجه-گۆندۆز چالېشېردې.
بیر هفته ایش اۏلمادېغې اۆچۆن آیاز عمی ایشلهیه بیلمهدی. جیبینده، اؤدهمک اۆچۆن برق-سو قبضلری وار ایدی. ایکیسینین جمعی ایکی یۆزمین تۆمن ایدی. أن آزې بئش یۆزمین تۆمن قازانمالې ایدی. چۆنکی قبضلرین سۏن اؤدهمه گۆنۆ یاخېنلاشېردې.
باشقا طرفدن إوین و اوشاقلارېن إحتیاجلارې وار ایدی. اۏ، چۏخ تئزلیک’له ایش تاپماغې گرهکیردی.
سَحَر یئمهڲیندن سۏنرا چایخانالارا باش چکمهڲی دۆشۆندۆ. بلکه قابیویان ایشی و یا باشقا بیر شئی تاپا بیلردی.
إله بو فیکیرلری دۆشۆنهرَک قفیلدن تئلئفۏنونا زنگ گلدی. اۏنو چای ایچمهڲه دعوت إتدیلر. سَحَر یئمهڲینی یارېدا قۏیوب چایخانایا گئتدی. اۏردا آیاز عمینی، أللی یاشېندا بیر کیشی ایله تانېش إتدیلر.
بئله قرارا گلدیلر کی، إوینده دام اؤرتۆڲۆ ایشلری اۆچۆن کاشېلارېن داما داشېیا. بیرلیکده کیشینین إوینه گئتدیلر. آسانسۏر اۏلمایان 3 مرتبهلی إوین دامېنا کاشې داشېمالې ایدی. إوین قاباغېندا کاشېلار’لا دۏلو بیر تراکتۏر دایانمېشدې.
إوین صاحابخاناسی سیقارېنېن سۏن تۆستۆسۆنۆ هاوایا اۆفۆردۆکدن سۏنرا سۏروشدو :
– بونلارې نئچه آلېب، داما داشېیا بیلرسیز؟
– جناب، بونلارې آپارماق منه بیر گۆن چکهجک. گۆندهلیک أمک حاققې اۆچ یۆز تۆمن دیر.
-نه، اۆچ یۆز تۆمن!؟ سنه ایکی یۆز تۆمن وئرهجم. سیزه اویقون گلیر’سه باشلایا بیلرسیز، بو گۆن بیتیرمک لازېم دېر.
آیاز عمی سوسدو. نه إدهجهڲینی بیلمیردی.
بیر هفته ایش یۏخ ایدی. أللرینی جیبینه قۏیدو. اۏنون أللی-بیر تۆمنـدن باشقا هئچ پولو یۏخ ایدی. بوندان باشقا، اؤدهنیلمهسینی گؤزلهیَن ایکی حئسابې وار ایدی. ‘منیم سئچیمیم یۏخ دېر.’ اۏ، ایشی قبول إتدی و کاشېلارې داشېماغا باشلادې. کاشېلارې داشېماق اۆچۆن دایانمازدان ایشلَییردی. اۏ، قان-تر ایچینده ایدی. تاختا صاندېغېن یان-یؤورهسینه ییرمی کاشېنې یئرلَشدیریب، آرخاسې اۆسته اۆچۆنجۆ مرتبهیه چکیردی.
آخشام یاخېنلاشدېقجا، چۏخ سېخېلدې. گؤزلری قارالماغا باشلادې.
کاشېلارې بیتیرمَزدن إودن چېخماق ایستهمیردی.
أللی-آلتمېش بسته کاشې قالمېشدې. ایکی-اۆچ گئدیشده بیتهجهڲینی دۆشۆنۆب داها ییرمی کاشېنې بۆکۆب پیللهکانلارې قالخماغا باشلادې.
سۏن پیللهیه چاتمېشدې کی، قفیل باشې گیجَللَندی.
اۏ، چۏخ چتینلیک’له دَنگهسینی قۏرویا بیلدی.
إله بیل ألی کسیلمیشدی. بیردن کۆرهڲینه باغلادېغې قَدیفه چیڲنیندن سۆیرۆشۆب یئره یېخېلاراق، یئردهکی کاشېلارېن اۆزهرینه دۆشدۆ. اۆستهلیک، کاشېلاردان بیری دۆشن زامان اۏنون ألینی کسیب، ألی درین بیر کسیک’له قانادې.
إو صاحابې غضب’له إودن چېخېب، آیاز عمینین یانېندا نفس آلدې:
– إحتیاطلې اۏل قارداش، بۆتۆن کاشېلارېمې سېندېردېن.
-باغېشلایېن جناب، بیردن گؤزۆم قارالدې.
-سېنان کاشېلارېن پولونو گۆندهلیک حاققېندان چېخارام. سادهجه ایشینیزی بیتیرین، سۏنرا بیز حئسابلاشاجاغېق.
آیاز عمی، اؤنجهدن آلت کؤینهڲینی جېرېب ألینی باغلادې. إو صاحابې، سېنمېش کاشېلارېن آراسېندا کی آیاز عمینین ألیندهکی یارانې گؤرمۆردۆ. سېنمېش کاشېلارېن ساغ قالانلارېنې آیېردې. آیاز عمی اۏنا تاپشېرېلان گؤرهوی لاییقینجه یئرینه یئتیره بیلمهدیڲی اۆچۆن چۏخ پۏزولموشدو. اۆستهلیک، اۏنون گۆندهلیک اؤدهنیشیدن ده آزالاجاق ایدی. قاشلارې چاتېلدېب، چۏخ کدرلَندی.
قالان کاشېلارې داما قدر گؤتۆردۆ.
سانکی بیر هفته دیر کی، ایشلَییرمیش کیمی اؤزۆنۆ یۏرقون حیسّ إدیردی. اۏنون کؤینهڲی تریندن بَدَنینه یاپېشېب، نَفَسی بۏغازېندا دۆڲۆنلَنیردی. یۏرقونلوقدان ناساق دۆشمۆشدۆ.
داها آرتېق ایش بیتمیش دیر.
إو صاحابې سېنېق کاشېلارې سایدې. تام ییرمی کاشی زدهلهنیب. تر ایچینده اۏلان آیاز عمییـه دؤنۆب، دئدی :
-باخ آیاز عمی، دۆز ییرمی کاشی سېنېب. بو کاشېلارېن هر بیرینی اۏن تۆمَنه آلمېشام. بئلهلیک’له، ایکی یۆز تۆمن إدیر.
گۆندهلیک حاققېنېز بونلارا گئتدی، عۆذر ایستهییرم.
آیاز عمی هئچ نه دئیه بیلمهدی. إو صاحابې دۆز دئییردی.
اۏ نه دئیه بیلردی؟ بۏش یئره آخشاما قدر ایشلهمیشدی. یۏرقون حالدا چایخانانېن یۏلونو توتدو. کیشی ایله گؤرۆشدۆکلری چایخانایا گیردی. جیبیندهکی بوزولموش پوللار’لا یۏرقونلوق چایې ایچدیکدن سۏنرا إوه دۏغرو یۏللاندې.
قاپېنې اوشاقلارې آچدې. بؤیۆک اۏغلو سئویندی:
– اۏۏۏ، آتام بو گۆن ایشلهمیش. آتا جان، بیزه نه آلمېسان؟
آیاز عمینین جاواب وئرمهڲه حالی یۏخ ایدی. أل-اۆزۆنۆ یوماق اۆچۆن ایچهرییه گیردی.
اۆزۆنۆ یویاندا، قېرمېزې کاشېلارېن تۏزو، آغ سینکین اۆزهرینده آخاراق، اؤزۆ’یله ایزلر بوراخدې…